Dit artikel werd zopas aangevuld met de ervaringen van Cor, een moestuinder met jarenlange ervaring Lees de update onderaan dit artikel. Lees verder Wortelen en wortelvlieg : bestaat resistentie of is het tolerantie?
Categorie archieven: Ziekten Plagen
Aspergekever : foto’s en schadebeeld.
Schadebeeld
Wie een jonge aanplanting van asperge staan heeft of eventueel zijn eigen planten zaait en opkweekt moet dubbel zo goed uit zijn doppen kijken voor de aspergekever en de vraatzuchtige larven. Lees verder Aspergekever : foto’s en schadebeeld.
Mineervlieg, een nieuwe plaag in koolgewassen!
Tot op heden was het schadebeeld van mineervlieg bij koolgewassen mij onbekend. Ook in publicaties over “ziekten en plagen bij koolgewassen” worden ze niet vermeld, zelfs niet in de meest recente.
Dit jaar dus (in mijn eigen moestuin) voor het eerst de koolmineervlieg waargenomen, met name op spitskool, romanesco, broccoli en spruitkool. Alle koolgewassen dus. Dit vanaf mei tot zowat einde juni. Daarna werd, zonder ingrijpen, geen nieuwe schade meer vastgesteld. Alle schade kwam voor op de buitenste bladeren van de spitskool, zodat er geen enkel probleem was om de spitskool zonder cosmetische schade te oogsten. Bij de broccoli of romanesco is dit eigenlijk ook geen groot probleem want het is enkel de bloeiwijze die gebruikt wordt. Ook op andere plaatsen in mijn regio werd dit fenomeen waargenomen.
Mineervlieg is een gekende plaag bij groenten. Zo is de schade bij vruchtgroenten (tomaat, komkommer) onder glas, maar ook bij allerlei bladgroenten (selder, slasoorten) heel bekend. De volwassen mineervlieg legt eitjes in bladeren. Daaruit ontstaan larven die tussen de opperhuid en de onderhuid van het blad gangetjes maken. Enkel het bovenste vliesje van het blad blijft intact. Dit zijn de typische, witte tot doorschijnende mineergangen. Na een tijdje verpoppen deze larven en vallen de poppen op de grond (zie foto’s onderaan). Kort daarna verschijnt de nieuwe generatie of overwinteren de poppen tot het volgende seizoen.
Bij vruchtgroenten is de mineervlieg, bij een geringe aantasting, geen probleem. Sporadisch gaat de plant er aan ten onder. De schade is ook niet van directe aard. Het zijn immers de vruchten die we consumeren.
Bij bladgroenten liggen de zaken anders. Wie wil een krop sla of een selderstruik eten/kopen waarvan de bladeren mineergangen vertonen? Als moestuinder kunnen we wel nog proberen de beste blaadjes te recupereren, voor de professional is dit onbegonnen werk.
Berichten uit de vakpers lijken de inburgering van de koolmineervlieg te bevestigen. Voorlopig echter geen plaag om grote zorgen over te maken, toch niet bij de meeste koolgewassen Misschien wel bij Chinese kool.
In Nederland was de schade bij Chinese kool zeer groot. Omdat dit sterk lijkt op een bladgewas is mineervliegschade hier al snel een catastrofe, getuige dit bericht van Bejo Zaden.
De groei van Chinese kool wordt op veel percelen belemmerd door de mineervlieg. De schade is soms zo ernstig dat omfrezen van het gewas noodzakelijk is.(www.bejo.nl)
Ook het POVLT maakt er melding van
wij zien deze mineerschade op de meeste bloemkool- en spruitkoolvelden waar wij waarnemingen gaan doen. We hebben een aantal exemplaren binnengebracht in Universiteit Gent en uit voorlopige determinaties blijkt het volgens hen om de koolmineervlieg te gaan.
Foto : Bemerk dat de larve links begonnen is met boren, dat van daaruit het gangetje geleidelijk aan breder werd. (meegegroeid met de grootte van de larve).
Foto : de pop van de mineervlieg, klaar om op de grond te vallen. Uiteindelijk verpopt de larve en verlaat het blad.
Ook mineervlieg in kolen gezien? Stuur dan een email naar lezersbijdrage@plantaardig.com. Alvast bedankt!
Reactie van Philippe (België)
Ik dacht al, dat ken ik nog niet,maar nu kan ik er een naam op plakken.Veel schade toebrengen doet het niet maar ik zou toch liever hebben dat ze bij de buurman gingen mineren.Maar zoals je schreef,ze kwamen en ze gingen zonder veel schade aan te richten.
Waarschuwing aardappelplaag, nu ook bij tomaten in open lucht!
Laatste update: juni 2010.
Jammer, maar niks aan te doen. Wie tomaten teelt in open lucht zonder enige bescherming moet vroeg of laat de aardappelplaag (Phytophthora infestans) bestrijden. Sommige jaren is het weer pas “ideaal” in augustus. Maar dat blijven uitzonderingen. Resistentie blijkt bij tomaten absoluut onvoldoende. Getuige de ervaring van Herman bij het telen van het ras Ferline, dat door Thompson Morgan omschreven wordt als uiterst tolerant. Niks daarvan blijkt uit zijn ervaringen. (zie deel 4 tomaten telen met Herman in 2006). Verder wordt wel eens vermeld bij sommige tomatenplanten, te koop in tuincentra, “resistent tegen tomaten ziekte”. Wat bedoelt wordt met tomatenziekte is mij een raadsel, maar als het de aardappelplaag of aardappelziekte is, dan klopt dit niet! Als men zou zeggen “minder gevoelig voor aardappelziekte”, dan kan dit waar zijn. Maar als de druk zeer groot wordt, zoals bij tomaten in open lucht én met een weekje vochtig en warm weer zoals de afgelopen dagen, dan slaat de aardappelplaag toch wel toe. (hopelijk blijven we gespaard van toestanden zoals in juni 2007 lees aardappelziekte slaat toe)
De klimaatsomstandigheden zijn gewoonweg perfect om infectie van aardappelplaag te veroorzaken. Afgelopen week waren er hoge temperaturen, ook ’s nachts, daarbij nu en dan wat regen, een hoge luchtvochtigheid en dikwijls bewolkt weer. Aardappelen moeten dus opnieuw behandeld worden indien dit al tien dagen geleden is en u niet van plan bent binnenkort te oogsten of het loof te verwijderen. (en daarvoor is het inderdaad nog een beetje te vroeg). Volgens het PCA verschenen nieuwe vlekken deze week bijna dagelijks bij onbehandelde percelen.
Lees dus ook het artikel van begin deze week : waarschuwing aardappelplaag bij aardappelen.
Tomaten in open lucht
Ondertussen wordt het gevaar heel groot dat ook de buitentomaten zullen geïnfecteerd worden!
Preventie.
Eerst dit : tomaten in de glazen kas moeten niet preventief behandeld worden. Er komt geen regen aan de bladeren en de planten blijven steeds droog. De kans op aardappelplaag is heel klein. Als onder glas de eerste symptomen van aardappelplaag verschijnen is er nog tijd genoeg om in te grijpen. De kans daartoe is trouwens heel klein, op voorwaarden dat er geen plaatsen zijn waar het water binnendruppelt tijdens regenbuien. Wat wel meer voorkomt in een kas is de bladvlekkenziekte (Cladosporium fulvum). Door velen verward met de aardappel
Bescherming
Daarom dat het een gouden tip is om buitentomaten onder één of andere vorm van ‘open’ bescherming te telen. Als je de planten kan afschermen van de regen verminder je de kans op aardappelplaag heel veel. Een afdak waarvan de opening naar het oosten gericht is is ideaal. Je kan dit afdak bijvoorbeeld aanbouwen aan een muur, of vrijstaand in de tuin maken. Sommige firma’s hebben dit ook begrepen en bieden al zulke tomaten(serres)(kassen) aan.
Bespuiting
Jammer, maar ik vrees dat wie nu geen maatregelen neemt, al heel vroeg dit jaar in de problemen zal komen. Wie zijn tomaten in open lucht staan heeft, die moet, gezien de optimale weersomstandigheden voor infectie, nu ingrijpen. Het is ondertussen al bekend dat niet ingrijpen onvermijdelijk tot een misoogst zal leiden (bij buitentomaten). Met dit weer zal er om de tien dagen moeten behandeld worden. Wordt het daarna normaal zomerweer kan je de behandeling uitstellen.
Belangrijke opmerking In regel zijn zelden meer dan drie bespuitingen nodig in de periode juni tot half juli. Dit beschermt telkens de nieuw gevormde bladeren. Tenzij er een zeer slechte zomermaand aankomt, zoals augustus 2006. Tomaten zijn toch wel iets minder gevoelig dan aardappelen.
Producten
Let op! Niet alle producten die bij aardappelen mogen gebruikt worden zijn ook erkend in de tomatenteelt. Eigenlijk zijn er in België slechts drie groepen producten erkend om aardappelplaag te bestrijden in tomaten. Dit zijn producten op basis van koper, de producten op basis van maneb en op basis van mancozeb (werden onlangs van de erkende lijst geschrapt) en deze op basis van chloorthalonil (dit laatste bij tomaten onder bescherming). In 2012 werd ook Revus erkend voor tomaten onder bescherming.
Als je zo het bovenste leest, dan zie je dat in België bij tomaten in open lucht, de gevoeligste teelt, enkel de koperproducten toegelaten zijn! De andere producten mogen enkele in de serre/kas gebruikt worden.
Je kan dus afwisselen. In Nederland zijn er heel weinig producten erkend bij tomaten, blijkbaar alleen deze op basis van chloorthalonil, maar dan wel enkel bij de teelt van tomaten “onder bescherming”, en alleen professioneel gebruik!
Dit geringe aantal producten is omdat men er van uit gaat dat in de professionele teelt tomaten onder becherming geteeld worden en dat bespuiting tegen aardappelplaag dus eigenlijk niet nodig zal zijn. Vraag advies in uw tuincentrum!
Al de gegeven adviezen in dit artikel vallen buiten onze verantwoordelijkheid.
Bij de toepassing van gewasbeschermingsmiddelen dienen de volgende 10 regels in acht te worden genomen (bron http://www.bayergarden.be/ )
1. Lees aandachtig de gebruiksaanwijzing op het etiket
Deze bevat naast de aanwijzingen voor een juiste toepassing ook informatie over de wachttijden, gevareninstructies en voorzorgsmaatregelen.
2. Beschermende kleding dragen
Bij het mengen en toepassen van de spuitvloeistof dient u beschermende kleding te dragen. Daartoe behoren rubberen laarzen, lange rubberen handschoenen; bij de behandeling van bomen en hogere struiken horen een hoed en – wanneer voorgeschreven – ook een beschermingsbril. De gebruiksaanwijzing bevat veelal deze speciale voorzorgsmaatregelen.
3. Bij het toepassen van gewasbeschermingsmiddelen niet eten, drinken of roken
4. Dosering nauwkeurig vaststellen
De door de leverancier aanbevolen dosering is het resultaat van jarenlang onderzoek. De dosering moet strikt worden opgevolgd, er mag niet over- of ondergedoseerd worden. Vele producten voor gebruik in de tuin worden reeds in de juiste dosering in praktische doseerzakjes of flacons aangeboden en vergemakkelijken daardoor de toepassing.
Bij vloeibare producten dient bij het bereiden van de spuitvloeistof eerst het apparaat te worden gevuld en daarna dient het gewasbeschermingsmiddel te worden toegevoegd, niet omgekeerd. Een poedervormig product wordt met water tot een dunne brei gemengd en dan in het met water gevulde apparaat gegoten. Ten behoeve van een grondige vermenging van de spuitvloeistof dient het spuitapparaat telkens krachtig te worden geschud.
5. Slechts zoveel spuitvloeistof gebruiken als nodig is
6. Windstilte en koele temperaturen afwachten
Daardoor kan grotendeels voorkomen worden, dat bij de toepassing van de spuitvloeistof een deel verwaait of verdampt. Bij zeer warm weer zijn koelere ochtenden of avonden meer geschikt om gewasbeschermingsmiddelen toe te passen. Niet spuiten wanneer regen verwacht wordt.
7. Alle gebruikte gereedschappen zorgvuldig schoonmaken
Het schoonmaakwater mag in geen geval in vijvers, sloten, beken of het rioleringssysteem terechtkomen. Dit restant moet conform de regionale reglementering afgevoerd worden.
8. Na toepassing zorgvuldig wassen
Na het werk dient u zich met zeep en rijkelijk water te wassen (gieters worden telkens meteen schoongemaakt). Kleding die met het gewasbeschermingsmiddel in aanraking is gekomen, dient u meteen uit te trekken en te wassen.
9. Gewasbeschermingsmiddelen veilig bewaren
Gewasbeschermingsmiddelen dienen steeds goed afgesloten, in de originele verpakking en op een veilige plaats bewaard te worden, zodat ze buiten het bereik van kinderen en huisdieren blijven. De verpakking van gewasbeschermingsmiddelen mag voor geen enkel ander doel gebruikt worden. Alvorens de verpakking weg te brengen naar de geschikte container (containerpark), moet ze worden leeg gemaakt en driemaal gespoeld.
10. Wachttijd in acht nemen
De wachttijd geeft telkens het tijdbestek aan, dat tussen de toepassing van een gewasbeschermingsmiddel en de oogst van eetbare producten moet liggen, zoals bij fruit en groenten. Het is in de gebruiksaanwijzing opgenomen en moet strikt worden nageleefd.
De koolvlieg ontwaakt vroeg
Nu het warmer wordt moeten we zeker rekening houden met de koolvlieg die wakker wordt. Plant u binnenkort broccoli, bloemkool, rode kool, witte kool, savooikool, spruitkool neem dan uw voorzorgen. Bloemkool en broccoli lijken wel de lievelingskolen van de koolvlieg.
Levenswijze en schadebeeld
De koolvlieg overwintert als pop in de bodem. Bij een bodemtemperatuur van ongeveer 15°C op 5 tot 8 centimeter diepte ontluiken de vliegen. Dit gebeurt rond half april. De witte eieren zijn ongeveer 1 mm lang en worden nabij de plantvoet gelegd. De maden zijn 1 cm lang en glimmend wit. De made vreet eerst alle zijwortels af en dringt dan in de hoofdwortel, met rotting tot gevolg. Een lichte verkleuring van de bladeren tot een totale verwelking en omvallen van de planten is het gevolg. Als de plant in leven blijft, kunnen enkele nieuwe wortels vanuit de basis gevormd worden. Minder ernstige aantastingen leiden tot groeivertragingen. Vooral op de humeuze, lichte zavel en zandgronden kan ernstige schade optreden. Ook radijs en rammenas zijn heel gevoelig voor de koolvlieg.
Preventie
De beste preventieve maatregelen zijn de mechanische, die de eiafzet dicht bij de plant verhinderen. De made kan zich slechts enkele centimeters verplaatsen.
- Afdekken met vliesdoek of insectengaas is een mogelijkheid. De koolvlieg kan dan niet bij de planten en dus ook geen eitjes op de grond afzetten. Biologische beroepstuinders die op grote schaal koolgewassen telen gaan op deze manier te werk.
- Voor kleinere oppervlaktes lukt het gebruik van koolkragen ook goed. Snij uit oud tapijt, asfaltpapier of binnenbanden vierkante stukken van 15 op 15 cm. Maak één insnijding tot het midden. Let erop dat de stengel goed afgesloten is en dat de grond mooi vlak ligt.
- Geurverwarring kan en is een bijkomend hulpmiddel. Dit door sterk geurende planten tussen de kolen te planten. Zeer regelmatig bespuiten met sterk geurende kruidenaftreksels en gesteentemeel zal misschien de koolvlieg onderdrukken.
Als je ervoor zorgt dat de koolkragen zeer goed aansluiten bij het steeltje van de koolplant wordt de kans op aantasting veel kleiner. Dan kunnen de maden niet meer bij de stengel van de koolplant. Met een insectengaas zorg je ervoor dat de vlieg simpelweg geen eitjes op de grond kan afzetten. Glipt er toch eentje binnen, dan bied de koolkraag nog wat bescherming. Het insectengaas houdt ook het koolwitje buiten.
– Op de blog van Pol en Daniel kan je goede foto’s zien over hoe zij te werk gaan om hun pas uitgeplante broccoli te beschermen tegen ongewenste gasten. Lees het op hun blog.
Chemische bestrijding gebeurt door één maal, vlak na het planten aan te gieten met een product. Niet de koolvlieg wordt bestreden, maar de larven worden gedood.
– Lees ook nog eens het uitgebreide artikel De koolvlieg ontwaakt. met alle info over de koolvlieg.
Voor grote velden zijn koolkraag en insectengaas minder praktisch. Misschien kan de oplossing zijn om het veld te omheinen met insectengaas. Percelen tot 2,5 hectare worden omheind met gaas van 1,80 meter hoog. Aan de bovenkant zitten langs buiten uitstaande flappen in een hoek van 45 graden, waardoor een soort fuik ontstaat.
De laagvliegende koolvlieg komt daarin terecht wanneer deze op het gaas landt en naar boven kruipt. Onderzoek is nog gaande, maar in Canada zijn er wel goede ervaringen mee.
Moderne tomatenrassen straks ook nog eens resistent tegen Botrytis?
Binnen enkele jaren nog een extra reden om moderne hybriden te gaan telen!
Botrytis of grauwe schimmel veroorzaakt heel wat uitval tijdens een langlopende tomatenteelt in de kas. Als er blad gesneden wordt kunnen op die wonden, bij hogere luchtvochtigheid, botrytis ontstaan. Op de vruchten kan er bij hoge luchtvochtigheid Botrytisstip ontstaan. (zie foto : Botrytis heeft grijs tot bruin schimmelpluis. Ontstaat bij verwondingen. De stengel kan zo volledig rotten, waardoor de plant afsterft)
Dit alles wordt binnenkort verleden tijd. Ook tegen deze schimmelziekte zal er binnenkort resistentie ingeschakeld worden. En laat, er geen misververstand over bestaan, de hieronder beschreven techniek is zeker en vast geen genetische manipulatie. De resitentie zal verkregen worden door gewone veredeling. Het enige wat gebeurt is de juiste genen aanduiden, zodat er snel kan opgevolgd worden of deze genen ook in de nakomelingen aanwezig zijn of niet.
Dit is alvast nog een extra argument is om moderne tomatenrassen te telen. Moderne tomatenrassen bevatten ook nu al heel wat resistenties, die in de oude rassen niet aanwezig zijn. Er zijn ondertussen zelfs al enkele rassen die resistent zijn tegen echte meeldauw. Dit betekent dat binnenkort het gebruik van fungiciden bij de teelt van de tomaten in de kas verleden tijd zal zijn. Want in een droge kas is de kans op aardappelplaag, zowat de enige overblijvende schimmel van betekenis waartegen geen resistentie bestaat onbestaande.
Het is alleen jammer dat de zaadhuizen voor de liefhebbers nog geen melding maken van deze resistenties. Nochtans zijn die al bij veel rassen aanwezig!
Professionele zaadhuizen doen dat wel, kijk maar eens op deze pagina. De vermelde afkortingen zijn alle resistenties!
Volgende resistenties zijn altijd aanwezig bij de recente tomatenrassen (vanzelfsprekend hybriden)
- Resistentie tegen Bladvlekkenziekte (Fulvia fulva(ex Cladosporium fulvum))
- Resistentie tegen Fusarium of Verwelkingsziekte (Fusarium oxysporum f.sp..lycopersici)
- Resistentie tegen Fusariumvoetrot (Fusarium oxysporum f.sp.radicis-lycopersici)
- Resistentie tegen Verticillium of verwelkingsziekte (Verticillium albo-atrum en Verticillium dahliae)
- Resistentie tegen Tomatenmozaiëkvirus
- Resistentie tegen Wit (fysiologische ziekte)
Volgende resistenties zijn van recente datum en enkel aanwezig in de totaal nieuwe rassen.
- Resistentie tegen Echte meeldauw (Oidium neolycopersici)
- Resistentie tegen Wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne soorten)
Grote afwezige?
Inderdaad, de aardappelplaag, wat sommigen ook beweren er is nog geen resistentie tegen aardappelplaag, noch bij tomaten, noch bij aardappelen. Ook Ferline, het dikwijls aangeprezen ras, wat betreft aardappelplaag werd vorige zomer aangetast, getuige het teeltexperiment van Herman.
Hieronder het betreffende artikel over de toekomstige resistentie tegen Botrytis in tomaat.
Tomatentelers kunnen straks waarschijnlijk nieuwe tomatenrassen telen waarin geen chemische bestrijding van de grauwe schimmel meer nodig is. Dat blijkt uit het door STW gefinancierde onderzoek van Richard Finkers aan Wageningen Universiteit, waarop hij op 3 april 2007 promoveert. Finkers ontwikkelde gereedschappen waarmee heel effectief tomatenrassen ontwikkeld kunnen worden met resistentie tegen de grauwe schimmel (Botrytis cinerea). Finkers ging aan de slag met wilde tomatensoorten die resistentie tegen de grauwe schimmel (Botrytis cinerea) hebben. Door het kruisen van de resistente wilde tomatensoort Solanum habrochaites LYC4 met de vatbare tomaat S. lycopersicum cv. Moneymaker vond hij in het DNA twee gebieden met resistentiegenen. Dit verklaarde niet alle variatie in resistentie. In de tweede selectiestap scande de onderzoeker daarom het totale DNA van de wilde tomaat stap voor stap op locaties die effect hebben op de resistentie. Daaruit kwamen tien gebieden waar resistentiefactoren tegen de grauwe schimmel aanwezig waren. Voor die gebieden zijn DNA-merkers ontwikkeld, waarmee hun aanwezigheid in veredelings-programma’s kan worden gevolgd.
Met behulp van de DNA-merkers kunnen de geïdentificeerde gebieden met resistentiegenen nu gericht ingekruist worden in het veredelingsprogramma van veredelingsbedrijf De Ruiter Seeds. Het bedrijf verwacht dankzij het gebruik van de DNA-merkers in de nabije toekomst nieuwe tomaten met resistentie tegen de grauwe schimmel op de markt te kunnen brengen. Dankzij deze rassen zullen tomatentelers de ziekte veel minder hoeven te bestrijden. Wellicht zal de bestrijding zelfs geheel niet meer te hoeven plaatsvinden. Een bijkomend voordeel van deze nieuwe tomaten is dat deze geschikter zijn voor teelt in een gesloten kas; een nieuw type kas waarin door hogere luchtvochtigheid meer kans op infectie van de grauwe schimmel te verwachten is. Het bedrijf voorziet met de grauwe schimmelresistente tomaten in een behoefte die wereldwijd al jarenlang bestaat. Bron: AgriHolland Nieuws: Tomatenteelt zónder chemische bestrijding dichtbij
Valse meeldauw bij plantajuin : warm water?
Valse meeldauw (Peronospora destructor) bij ajuin komt vrij veel voor. Vooral tijdens een vochtig en koud voorjaar kan de ziekte toeslaan. Een kort artikeltje trok dan ook mijn aandacht vandaag. Zelf heb ik het dus nog niet toegepast. Het lijkt mij ook niet zo eenvoudig om dit als liefhebber toe te passen, want hoe hou je plantuien in water gedurende 1 uur bij een constante watertemperatuur van 40° C? Wie heeft een lumineus idee hiervoor?
Er kwam al een reactie binnen van Rita L : “Misschien kan je gebruik maken van de steriliseerketel uit grootmoeders tijd, daar zit een thermometer in . Als je eerst het water op temp brengt en dan de plantui erin voor een uurtje”
Lijkt mij een heel goed idee!
“Aantasting van valse meeldauw in uien is flink terug te dringen door het plantgoed te behandelen met warm water. De behandeling voorkomt een vroege aantasting van het gewas. Lange tijd was niet bekend hoe de aantasting met valse meeldauw in tweedejaarsuien plaatsvond. Onderzoek wees uit dat de schimmel meekomt met het eerstejaarsplantgoed. De schimmels overleven in de bol, zonder dat dit aan de buitenkant zichtbaar is. Experimenten met warm water lieten zien dat als de uien 1 uur lang bij 40 graden behandeld worden, de schimmel het niet overleeft, terwijl de kwaliteit van de uien niet achteruit gaat.” Bron www.biokennis.nl
Hopelijk duurt het niet meer lang vooraleer de meeldauwresistente rassen ook voor de liefhebber beschikbaar zijn! (zie uienrassen resistent tegen vals meeldauw)
Maak u echter niet al te veel zorgen, de aantasting door valse meeldauw valt meestal wel mee en doet zelden een hele oogst mislukken. Dus, planten maar, die ajuin! (als het wat droger wordt)
Bodemmoeheid bij tomaten
Update 15 mei : dit artikel blijft voor oplossingen zorgen, zopas een goede tip binnengekregen van J Backus over het gebruik van groeizakken en van Willy over het gebruik van -kleine- potten. Lees ze onderaan dit artikel.
Onze kleine kas zorgt onvermijdelijk voor problemen met de vruchtwisseling. ’s Zomers telen we er meestal alleen maar vruchtgroenten van twee verschillende families, enerzijds de nachtschadigen of Solanaceae (tomaat, aubergine, paprika) en anderszijds de Cucurbitaceae of komkommerachtigen (meloenen, komkommers, courgettes) Het onvermijdelijke gebrek aan vruchtwisseling laat zich vroeg of laat voelen.
Kenmerken
Plots wordt het moeilijker om een voldoende aantal trossen op de plant te krijgen. Als de derde tros bloeit groeit de plant niet meer goed door. De stengel blijft eerder dun en de bladeren eigenlijk te klein. Als er plots zonnig en warm weer aankomt gaat de plant al snel slap hangen. Neusrot is hier een veel voorkomend probleem. Eerst zijn de symptomen niet zo erg en bijna onmerkbaar, maar jaar na jaar nemen de problemen toe. Hoe dan ook, afsterven zal de plant niet doen, maar zwak groeien, dat wel
Oorzaken
Vooral kurkwortel, maar soms ook wortelknobbelaaltjes zijn de voornaamste problemen die opduiken als er langere tijd tomaten, aubergines of paprika’s op dezelfde grond geteeld worden. Het betreft hier respectievelijk een schimmelsoort (Pyrenochaeta lycopersici) en een klein ‘wormpje’ (Meloidogyne spp.) Beiden kunnen ze lange tijd in rustvorm in de grond overblijven, ook als er lange tijd geen familieleden van de Solanaceae geteeld worden. Of het zou moeten zijn dat de grond in de kas echt wel te veel zouten bevat en de groei daardoor geremd wordt. (artikel, hoofdstuk bodemmoeheid en zoutconcentratie)
Trek na de teelt van tomaten eens de stam uit de grond en spoel de wortels af onder stromend water. Zijn deze wortels niet geelachtig van kleur, maar eerde bruin, dan is er waarschijnlijk kurkwortel aanwezig. Ook als je ziet dat de wortels verdikt en gebarsten zijn is dit een typisch kenmerk. Is het probleem enkel de zoutconcentratie of eventueel andere mankementen aan de grond, dan zal je die symptomen niet zien.
De kleine bolletjes die aan de wortels hangen zijn de plaatsen waar de aaltjes in de wortels leven.
Bestrijding van zowel kurkwortel of aaltjes is niet mogelijk. Voorkomen wel.
Op onderstaande foto’s zie je symptomen van kurkwortel (foto 1 en 2) en wortelknobbelaaltjes bij paprika (foto 3)
Klik op de foto’s om de symptomen heel duidelijk te zien.
Oplossingen
– Verplaatsen van de kas zorgt ervoor dat er weer verse grond ter beschikking is. Het makkelijkst voor een plastic kas, maar daar zijn wel andere nadelen aan (artikel).
– De grond uit de kas halen en vervangen is een groot werk. Je zal nooit alle ziektekiemen kunnen verwijderen omdat deze even diep gaan als de wortels. Wel een goede oplossing voor één tot maximum twee jaar.
– Potten van zo’n 20 liter inhoud, in de grond ingraven, zoals op de foto werd gedaan door Marcel, de tuinier van Het Vlaams Zaadhuis. Die worden dan ieder jaar gevuld met verse grond.
De duurste, maar misschien wel beste, oplossing is het enten van de planten. o.a. Easyplant en Vlaams Zaadhuis bieden geënte planten te koop aan en sedert dit jaar biedt Vlaams Zaadhuis ook onderstamzaad aan. Om zelf te enten.
Of je nu geënte planten moet kopen, of misschien beter zelf gaat enten, komt in een volgend artikel aan bod. Ook de entmethodes worden onder de loep genomen. Alhoewel men de Japanse kopenting aanraadt, denk ik dat het voor de liefhebber makkelijker is om de (vroeger veel toegepaste) afzuigenting of zoogenting te gebruiken. Binnenkort meer daarover.
Update zopas een tip van Gerrit gekregen, hij gebruikt de tip van grond uit de kas halen op volgende manier :
(alle tips zijn welkom! Geef ze in het reactieformulier hieronder of stuur tekst en eventueel foto’s naar lezersbijdrage@plantaardig.com
Bodemmoeheid kan ook verkomen worden om de grond in het najaar 1 spit diep uit te graven en vervolgens de opvolgende onderlaag goed om te spitten gemengd met stroo en eventueel koemest,
en leg hierop weer een nieuwe laag grond, is immers een spit diep uitgegraven,laat dit in alle rust overwinteren en begin in het nieuwe seizoen gewoon weer met kweken,zaaien of planten.
Helpt echt!, pas dit zelf al jaren ook toe.
Sucses, Gerrit
Zopas ook een reactie van Aad gekregen
Ik ben het met Gerrit eens.
In de winter minstens een steek diep uitspitten en afvoeren. Buiten over de tuin verspreiden.
In de kas nieuwe bemeste tuinaarde opbrengen.
In mijn kasje staat ook nog een (overjarige) vijg van ± 2,5m. Bij het uitspitten wordt zijn wortelstelsel flink gereduceerd. Dat verplicht me om de struik ook flink te snoeien Dat komt mooi uit want anders groeit de hele kas vol met vijg.
Ik kreeg ook een goede en uitgebreide teelttip van de heer J Backus
In het voorjaar zijn vaak grote zakken bemeste tuingrond in aanbieding. Ik koop dan een 20-tal zakken, leg er wat naast elkaar in de kas, maak hierin drie plantgaten, prik met een scherpe stok gaten door de bodem, plant mijn tomatenplanten,stok of draad ernaast en alles groeit wonderwel. Niet vergeten bij te mesten na een drietal weken.
Na oogsten gaan de gebruikte zakken leeggemaakt worden in de tuin, volgend jaar dezelfde procedure.K omt in weze op hetzelfde neer als werken met potten, waarin grond elk jaar vervangen wordt, doch dit is minder bewerkelijk.Als je geen automatisch waterafgiftesysteem hebt ( b.v. met zo’n computerklok o.i.d. ), zal watergeven uiteraard alleen met de gieter kunnen. Omdat er gaten in de bodem van de zakken tuin-of potgrond geprikt zijn, zal er geen water blijven staan. Aangezien deze grond veelal een boel turf bevat, zal dagelijkse watergift echt nodig zijn, bij heet weer zelfs twee maal dagelijks.
’s Morgens watergegeven, een dagje fietsen en bij terugkomst tegen ca 17.00 uur hangen ( vooral ) tomatenplanten slap, maar een half uurtje na de watergift zijn ze er weer bovenop.
Ook meloenen en komkommers kun je op de “zakmanier “telen , ofschoon komkommers wel wat vaker problemen krijgen door bladziektes. Vooral witte vlieg krijgt dan regelmatig een Spruzit-douche.
Ik wens de toepassers veel succes ,probleem van besmette en verzuurde grond los je zo wel op.
Vriendelijke groet,J Backus
Ook Willy Laureys weet de bodemmoeheid te omzeilen met zijn teelttechniek. De heer Laureys schrijft:
“Hier ben ik met een beetje uitleg over mijn tomatenkweekmethode. Ik gebruik dus plastiek bloempotten van 20 cm. Het middelste bobbeltje snij ik eruit zodat ik een gaatje krijg van 5 cm. De pot vul ik,nadat het plantje boven de pot uitkomt,met een mengeling van 50/50 paardevijgen en aarde.De takken met de bladeren snij ik af tot op 2 blaadjes,ze nemen het vet en de zon weg. Ik gebruik ook een koperdraadje waar de vernis van verwijderd is,anders krijg je geen contact. Ik laat ze groeien tot 7 à 8 trossen maar ik beperk de tros tot max 6 à 7 stuks. Een ander voordeel dat ze in pot staan is dat je kunt gieten zonder je serre onder te zetten en dat het vet dat je erbij geeft geen andere uitweg heeft. Tussen de rijen leg ik een betonplaatje van 25 cm breed. Je moet er toch tussen om te dieven en zo heb je altijd een propere voet,goed voor madame. Ook altijd gieten met regenwater indien mogelijk. Na de oogst verwijder ik de plant,zeker 85% van de wortels zitten binnen de pot,de rest laat ik gewoon zitten en spit ik om. De aarde uit de pot gaat naar de moestuin. In de moestuin zelf gebruik ik dezelfde methode maar met een pot waar meer is uitgesneden,daar is het gemakkelijker om van standplaats te veranderen”
Aubergine-Verwelkingsziekte
Het een opmerkelijke verschijning als er een aubergineplant aangetast is door Verticillium. Verticillium is ook gekend als verwelkingziekte of slaapziekte.
Kenmerken
In eerste instantie worden de bladeren op zonnige, warme dagen wat slap. Het lijkt alsof de bladeren slapen. ’s Morgens heeft alles zich hersteld. Enkele dagen later wordt al de vergeling van de bladeren zichtbaar. Uiteindelijk kunnen de bladeren en uiteindelijk de hele plant verdrogen. Of kan de plant zijn groei hernemen! Wanhopen hoeft dus niet direct.
foto’s hier!
Een heel typisch kenmerk is dat niet alle bladeren op één stengel slap gaan hangen, maar slechts de bladeren aan één kant van de stengel. Of slechts de helft van een blad hangt slap.
Levenswijze
Verticillium is een vaatbundelziekte. De aantasting gebeurt vanuit de grond, waarna de schimmel via de wortels doorgroeit tot in de stengels van de plant. Daardoor raken de vaatbundels verstopt. Dikwijls is slechts één helft van de stengel aangetast, met als gevolg het typîsche kenmerk.
Aubergine is vrij gevoelig voor verwelkingsziekte. Als de groei van de planten sterk genoeg is, is de kans groot dat de plant zich er wel door heen slaat en zich min of meer herstelt.
Preventie
Behalve preventieve maatregelen zoals vruchtwisseling en zuurstofgebrek bij de wortels te vermijden door een te natte of te harde bodem valt dan ook weinig te doen tegen deze ziekte.
Verloop van het schadebeeld bij aubergine
klik op de foto’s voor vergroting
foto 1 : Op een zonnige dag hangen sommige bladeren wat slap,op deze foto zie je dat slechts de helft van het blad slap hangt, het deel aan de andere kant van de hoofdnerf is nog gezond.
foto 2 : Na enkele dagen start de lichte vergeling van de bladeren
foto 3 : Nog wat later zullen bladeren bruin worden en afsterven, nochthans is in dit geval niet de volledige plant afgestorven en heeft de groei zich hernomen!
Sclerotinia, een schimmel die heel wat groenten aantast.
Sclerotinia is een niet waardspecifieke schimmelziekte. Dat wil zeggen dat er heel wat groenten kunnen door aangetast worden, zowel in de open lucht als in de kas/serre.
Meestal blijft de schade beperkt tot hier en daar een plant die afsterft. Alhoewel dit, als je maar enkele planten staan hebt, toch best vervelend kan zijn natuurlijk Er moet de nodige aandacht aan besteed worden.
Doordat de schimmel leeft op heel veel verschillende groentesoorten is vruchtwisseling geen goede preventie. Zeker niet als je weet dat de schimmel tot zeven jaar in de grond kan overblijven.
Wie zieke planten niet goed opruimt kan mettertijd meer en meer problemen verwachten met aantasting door Sclerotinia. De overlevingsstructuren die de schimmel aanmaakt zijn gemakkelijk te herkennen. Het zijn bolvormige stukjes schimmeldraad die helemaal ingedroogd (gedehydrateerd) zijn, waardoor ze zwart en keihard worden. De naam rattekeutelziekte die dikwijls aan Sclerotinia gegeven wordt is daar niet vreemd aan.
De zwarte bolletjes, samen met het sneeuwwitte schimmelpluis op de aangetast delen van de plant zijn dan ook heel typisch een kenmerk van deze schimmel.
Op de foto bovenaan ziet u een aantasting op komkommer. De stengel is volledig aangetast en het gedeelte van de plant boven de stengel zal ook volledig afsterven. Deze plant wordt best onmiddelijk opgeruimd en verwijderd met het huisvuil.
Lees ook Sclerotinia in wortelgroenten: te lijf gaan met antagonisten
Meer foto’s van aantastingen door Sclerotinia.
Dit maakt alvast duidelijk dat zowel stengels, bladeren, wortels als vruchten kunnen aangetast worden door Sclerotinia.
(klik op de foto’s voor vergroting)
Aantasting door Sclerotinia bij bonen ( zie ook Schimmelaantastingen bij bonen)
Aantasting door Sclerotinia bij knolvenkel ( zie ook Misschien toch beter de knolvenkel binnenhalen?)
Aantasting door Sclerotinia bij respectievelijk andijvie en radicchio, het witte schimmelpluis is goed zichtbaar. Het zijn de bladeren die zich aan de onderkant van de krop bevinden die aangetast zijn.(klik op de foto’s voor vergroting)
Aantasting van de knol van knolselder.(klik op de foto voor vergroting)
Aardappelen met zwarte of bruine huid
Tijdens de oogst van de aardappelen worden dikwijls enkele knollen met een bruine, ruwe maar nog harde schil, of slechter nog een zwarte, ietwat weke aardappelhuid gevonden. In het eerste geval gaat het om schurft, in het tweede geval om aardappelplaag die de knol aangetast heeft.
Schurft
Klik voor vergroting
Kenmerken
Aardappelen met schurft zijn nog bewaarbaar. Eigenlijk is het alleen maar een schoonheidsfoutje, die mits wat handigheid bij het schillen makkelijk kan verwijderd worden. De smaak wordt niet beïnvloed, ook voor de bewaarbaarheid stellen zich geen problemen.
Het is een verkurking van de aardappelhuid, als gevolg van aantasting door een grondschimmel. Deze verkurking kan oppervlakkig zijn of diep (pokken). Niet de smaak, wel de handelskwaliteit wordt hierdoor negatief beïnvloed. In schurftplekkenkan gemakkelijk vuil ingesloten raken.
Oorzaken
Bij de liefhebber wil het nog al eens voorkomen dat er kalk gestrooid wordt over de hele tuin, ook op de plaats waar de aardappelen geteeld zullen worden. Dit is zowat de hoofdoorzaak van schurft bij aardappelen. Verder zijn droogte en (als oorzaak van deze droogte) lichte grond ook bevorderlijk voor een aantasting door schurft.
Schurft bij aardappelen komt vrij algemeen voor, maar meestal niet in heel erge mate.
Aardappelplaag
Klik voor vergroting
Oorzaken
Als bladeren en stengels aangetast zijn door aardappelplaag zullen de knollen dikwijls ook aangetast worden. Als er gekeken wordt naar de mate van tolerantie tegen aardappelplaag wordt er ook dikwijls een onderscheid gemaakt tussen plaagtolerantie voor bovengrondse delen en voor de aardappelen zelf.
Kenmerken
De knollen vertonen langs de buitenkant zwarte vlekken die zwart en waterachtig zijN Knollen aangetast door aardappelplaag worden best zorgvuldig uitgesorteerd om te vermijden dat ze tijdens de bewaring verder onheil aanrichten.
Coca Cola en Pepsi tegen bladluizen
Is er een vervolg op dit bericht van twee jaar geleden?
Luizen gaan plat voor cola. (Indiase landbouwers gebruikten cola om bladluizen te bestrijden)
Deze week waren volgende berichten in de krant te lezen
Coca Cola en Pepsi moeten geheim prijsgeven
Het Indiase gerecht heeft frisdrankgiganten Coca Cola en Pepsi gevraagd het geheim van hun product uit de doeken te doen. Dat is niemand waar ook ter wereld de voorbije 120 jaar gelukt. De rechter meent nu over voldoende argumenten te beschikken. In het bruine goedje zouden zich onaanvaardbaar veel insecticiden bevinden. Coca Cola is niet onder de indruk. ,,Als we toegeven, gaat India meteen aan de slag om zelf cola te maken.”
Het cola-recept wordt in een kluis in een bank in Atlanta bewaard. Slechts twee bestuursleden kennen de exacte samenstelling. Zij reizen nooit samen.
Uit : Het Nieuwsblad – Coca Cola en Pepsi moeten geheim prijsgeven.
en dit
Begin deze maand is een onderzoek gepubliceerd van de Indiase ngo Centre for Science and Environment (CSE). Daaruit bleek dat in 57 stalen van elf frisdranken van de twee Amerikaanse groepen, een grote hoeveelheid pesticiden werd aangetroffen.
Uit : Het Nieuwsblad – Coca Cola en Pepsi nu ook verboden in Indiase scholen.
Iemand bladluizen in zijn groentetuin en die wel een de proef op de som wil nemen?
Heat Canker bij wortelen wordt veroorzaakt door hitte
De steeltjes van jonge kiemplantjes zijn gevoelig voor inbranding door de zon. Daarom kan aanhoudende hitte in deze periode van de teelt ‘Heat Canker’ veroorzaken.
Hou de weersomstandigheden goed in de gaten. Bij aanhoudende zeer hoge temperaturen kan ‘s nachts beregenen helpen om schade aan jonge plantjes te voorkomen. Natte grond raakt door de verdamping van water meer warmte kwijt, hetgeen een verkoelend effect heeft op de wortelplantjes.
Heat Canker is te herkennen aan een lichtbruine insnoering van de steeltjes, net boven het oppervlak. De symptomen lijken op die van Pythium, maar de kleur van insnoering is veel lichter.
Maden vreten wortels pompoenen aan. Wie weet meer?
Laurent stuurde mij een foto van een merkwaardige aantasting op pompoenen, waar ik tot nu toe nog nooit van gehoord had, laat staan dat ik het ooit gezien heb. Ook niet op andere familieleden van de komkommerachtigen zoals komkommer, courgette, patisson en sierfruit
Klik op de foto’s om te vergroten
.
Natuurlijk zagen we zo iets wel al bij kolen. De gelijkenis met een aantasting door de maden van de koolvlieg is dan ook treffend.
Het lijkt mij een aantasting te zijn door de maden van een vlieg. De vraag is alleen welke vlieg. Ondertussen posste Sylvia op het forum van tuindokter al een biologische oplossing voor dit probleem.
Heb jij dit probleem ook al gehad bij pompoenen? Reageer dan via dit formulier. Dank! Zo komen we te weten of dit probleem echt zeldzaam is of niet.
Niet alleen volgens Sylvia, maar ook volgens de reactie van Leon zijn het de larven van de rouwmug.
Ik kan de larven niet goed zien, maar zijn het niet de larven van de rouwmug?
Wit/doorschijnend met een zwarte kop?
Toevallig geleerd dat deze larven via de wortel naar de stengel gaan.
Hoe je ze moet bestrijden weet ik niet.
Witte Vlieg
Er waren enkele reacties van lezers op het bericht Over aardappelplaag, witte vlieg, citroenmelisse en koperdraad bij tomaten, ik heb ze bijgevoegd onderaan dit artikel
Over aardappelplaag, witte vlieg, citroenmelisse en koperdraad bij tomaten
Deze voormiddag was ik te gast bij de Volkstuin van Kortrijk. Ik gaf er een lezing over tomaten telen. Zoals steeds kwamen er heel wat vragen uit het publiek.
Daarbij veel gestelde vragen zoals
- problemen met kleuring
- neusrot bij tomaat
- aardappelplaag bij tomaten
- witte vlieg
- rassenkeuze
Dit is steeds een interessant moment. Via onderlinge discussie komt er heel wat jarenlange praktijkervaring opgedaan door gedreven liefhebbers bovendrijven.
Deze zijn mij vandaag vooral bijgebleven:
– Het planten van enkele planten citroenmelisse in de deuropening van de kas vermindert de druk van witte vlieg. Dit werd alvast bevestigd door twee verschillende aanwezigen op de lezing.
– Op iedere lezing komt het verhaal van het stukje koperdraad en de preventie van aardappelplaag weer bovendrijven. Als je een stukje koperdraad onderaan de plant doorheen de stengel steekt kan dit de kans op aantasting door aardappelplaag sterk verminderen. Dit is een zeer wijd verbreid gebruik bij moestuinbezitters in de Lage Landen.
Tot nu toe moest ik op deze vraag steeds onbeslist antwoorden omdat ik het zelf nog niet uitgetest heb. Het is wel zo dat oudere preventieve gewasbeschermingsmiddelen tegen de aardappelplaag koper bevatten.
Eén van de aanwezigen had echter wel de proef gedaan. Uit zijn ervaring blijkt dat planten met een stukje koperdraad minder of niet aangetast worden door aardappelplaag. Je moet wel met schuurpapier het vernis van de koperdraad afwrijven. Zoniet kan het koper niet oxideren en wordt de opname via de sapstroom belet.
Opgelet! Er is echter ook een negatieve kant aan deze methode. Uit proeven van de Universiteit Gent is gebleken dat op die manier de hoeveelheid koper in de plant aan de hoge kant wordt en op het randje van de toelaatbare norm. Een belangrijke waarschuwing toch. Die proeven waren mij tot nu toe onbekend en ik ben nu op zoek naar de resultaten van deze proef. Klik onderaan dit artikel op Reageren? Vragen? indien u hier meer over weet of om uw ervaringen met koperdraad kenbaar te maken. Ik ben echt benieuwd.
– De resultaten met het gebruik van sluipwespen als bestrijding van witte vlieg bleken bij een liefhebber zeer goed als enkele bladeren met zwarte poppen van witte vlieg (deze zijn dus geparasiteerd door de witte vlieg, zie artikel) in de kas gebracht werden. Deze bladeren kunt u misschien bekomen van een tomatenteler in de buurt.
Aangekochte sluipwespen gaven bij één moestuinder minder goed resultaat. Daarom dit advies:
Wie sluipwesppoppen aankoopt moet nagaan of het transport niet te lang zal duren en als dit steeds gekoeld gebeurt (piepschuimdoos met koeler erin) , zoniet kunnen de sluipwespen te vroeg uitkomen en krijgt u enkel lege zwarte poppen thuis geleverd. Ook het toepassingstijdstip is van belang. Als er één witte vlieg te zien is, dan moeten de sluipwespen onmiddelijk ingezet worden.
Beter is nog preventief te werken:
– bij het planten sluipwespen inbrengen (kaartjes)
– één week later nog eens (van dezelfde kaartjes, in de koelkast bewaard)
– nog eens twee weken later nog eens met nieuwe kaartjes
Je kan informeren bij http://www.biogroei.be/biogroei/product/detail.do?productId=44&navId=7&title=produkt voor die sluipwespen.
Gele vangplaten kunnen u helpen om deze vroege vogels waar te nemen. Lees meer over witte vlieg en sluipwespen
– Ook over het planten van een tabaksplant in de kas was één aanwezige niet tevreden. Nochtans wordt dit soms aangeprezen als een goede preventie van witte vlieg. De plant trekt heel wat witte vlieg aan in plaats van deze af te stoten. Alhoewel de ervaringen tot nu toe hiermee wisselend zijn lijkt het ondertussen (na het beluisteren van tientallen ervaringen) dat de meerderheid van de tuinliefhebbers eigenlijk minder goede resultaten heeft met deze methode.
update 30/03/2006
Er waren enkele reacties van lezers op dit bericht.
Ton schrijft
Ik heb ook tabaks planten geprobeerd bij de tomaten tegen de witte vlieg in de koude kas. Geen resultaat de witte vlieg was nog veel aanwezig , ondanks de vroege zaai van deze tabaksplant.
Henri uit Spanje schrijft
Sinds een tweetal jaar planten wij tussen de tomaten wat basislicumplantjes en zaaien ook wel peterselie tussen de rijen tomaten, deze beiden houden de witte vlieg ook weg en op die manier hebben wij onze kruiden ook.
Gijsbert schrijft
Mijn ervaring is dat gewone siertabak wel last heeft van witte vlieg, de echte ken ik niet goed genoeg. Wat ik wel weet is dat fijne tabak, de restjes uit een pakje shag, wel prima helpen tegen ongedierte, dus vandaar dat ik ervan uit ga dat het werkt :)
Neusrot bij tomaat : nu voorkomen.
Wie kent het niet. De onderkant van de tomaten wordt bruin en droogt in. Het kan voorkomen zowel bij zeer jonge vruchten als bij uitgegroeide vruchten. Deze laatste worden dan noodrijp. Wie er vroeger al last van had neemt best zijn voorzorgen.
Waar op letten?
- Geen te hoge zoutconcentratie van de grond. De zoutconcentratie kan te hoog geworden zijn door jaren na elkaar in dezelfde grond te telen en te bemesten. Immers in een kas spoelen de mineralen niet uit. Dus de serre (kas) spoelen (artikel) met zowat 80 liter water per m². Over het waarom en hoe kunt u lezen in het artikel De grond en het groeimilieu in de serre (kas)
U leest er ook over andere bodemproblemen in de kas. Zo is het ook mogelijk de bovenste grondlaag in de kas te vervangen. Indien er geen ziekten in de grond voorkomen is het voldoende de bovenste 15 à 20 centimeter te vervangen, want daar bevindt zich het meeste zout.
- De pH moet voldoende hoog zijn zijn. Bekalken met zeewierkalk is nodig. Zeker om de twee jaar, maar als je het al lang niet meer gedaan hebt, jaarlijks. Lees hier over het waarom en hoe van bekalken.
- Niet te droog kweken, maar ook niet te nat want dan zijn de wortels zwakker.
- Zorgen voor een goede doorgroei van de planten, misschien groeien de wortels niet meer goed door de wortelziekte “kurkwortel (artikel +foto’s)” genaamd. Zijn de dikke wortels bruin op het einde van het seizoen? Dan is het kurkwortel. Gebruik geënte planten indien mogelijk of kweek in grote potten, ingegraven in de grond waar u verse grond in doet. Lees meer in de serie pottenteelt van tomaten van Herman de Moor.
- Zuidkant van de serre afschermen met schaduwdoek (of afwitten) vanaf de eerste warme periode om zo te grote verdamping te vermijden. Hou het dus zo koel mogelijk in de serre, zonder evenwel tocht te veroorzaken, want dan wordt de verdamping weer groter.
Op het eerste zicht lijkt het moeilijk te verstaan dat al deze factoren elkaar beïnvloeden bij het optreden van neusrot. Maar je moet weten dat neusrot eigenlijk verdroging of vochttekort is in de plant. De plant haalt het vocht dan uit de vrucht. Als deze vrucht niet sterk genoeg is (te weinig kalk in de celwanden) dan gaat de celwand van de vrucht kapot.
Wil je er echt helemaal het fijne er van weten? Lees dan het artikel “Het hoe en waarom van neusrot bij tomaten”
Knolvoetresistentie zit in de lift
Knolvoet is op wereldschaal de meest voorkomende en gevreesde ziekte in de groenteteelt. Van Alaska tot Nieuw Zeeland is de ziekte gekend. En nergens is een effectieve bestrijding van de ziekte mogelijk. Alleen preventie is mogelijk door een zeer ruime vruchtafwisseling en het aanhouden van een vrij hoge pH. In streken (maar ook tuintjes) met intensieve groenteteelt wordt knolvoet vroeg of laat toch een probleem. Er zijn immers nogal wat verschillende koolgewassen. Eenmaal de grond aangetast is wordt het moelijk om ooit nog kolen op deze grond te telen.
Al enkele jaren is knolvoetresistentie ingebouwd in enkele rassen van Chinese kool. De firma Syngenta Seeds brengt nu ook knolvoetresistente rassen op de markt van andere koolsoorten. Hierbij het persbericht.
‘Na vele jaren van onderzoek en ontwikkeling is Syngenta Seeds (S&G) er in geslaagd rassen te ontwikkelen die hoogresistent zijn tegen de meeste in de markt voorkomende vormen van knolvoet.
Bloemkool De nieuwe F1 hybride Clapton is het eerste commerciële bloemkoolras met deze resistentie. Dit ras heeft zich zowel in de proeven als in de praktijk in Nederland, België en Duitsland als uitstekend bewezen. Naast de resistentie tegen knolvoet bezit dit ras zeer goede agronomische eigenschappen die zowel voor de teelt voor de verse markt als voor de industrie van belang zijn.
Witte kool Telers uit de verschillende segmenten hebben het afgelopen seizoen uitstekende ervaringen opgedaan met de dit jaar geïntroduceerde witte koolrassen: Kilaton, Kilaxy en Tekila.
Spruitkool Ook voor de spruitkoolteelt zijn er rassen in ontwikkeling welke resistent zijn tegen knolvoet. Op dit moment worden diverse rassen getest op hun agronomische waarde. Deze rassen kunnen op korte termijn beschikbaar komen voor de praktijk.
Bron Syngenta Seeds (S&G)
Lees info over knolvoet
Reactie van Hennie (kwam toe via onderstaande link Reageren? Vragen?
Ik heb dit jaar voor het eerst kool kunnen zetten . Ik hoorde van mijn zwager dat ik een gat moest maken en in dat gat compost moest doen en daar je koolplantje inzetten. Dit gaat perfect ik heb er 1 plantje uit moeten halen omdat deze knolvoet had.Het is wel even wat werk maar het resultaat is er naar. Volgend jaar probeer ik het weer.Ik zet er maar een paar hoor (particulier).
Spint overwintert in het rood
Tijdens het jaar is de eerste spintaantasting zeer moeilijk te zien. Zowel het beestje zelf als de aantasting is in eerste instantie onooglijk klein. Wat witte puntjes op de bovenzijde van het blad verraden de zuigschade die aangericht is. Later worden de bladeren echter geel en verdorren. Er komt ook wat spinragsel op de bladeren.
Dan is het echt tijd om alles op te ruimen. Naar het najaar toe wordt de eerst onopvallende, bruine, kleine spint plots zeer goed zichtbaar. De bruine kleur gaat over naar bloedrood. Een teken dat de laatste exemplaren overgaan naar rusttoestand. Pas na de winter zullen deze overwinterende wijfjes hun eitjes afzetten. Het gewas tijdig opruimen voorkomt dat de overwinterende wijfjes in de kas overblijven. Vooral vruchtgroenten onder glas zijn gevoelig voor spintaantasting. In eerste instantie komkommerachtigen, daarna paprika, en heel soms op tomaat ( foto )
Een grotere foto
Meer info over spint.
Zaadcoating met levende schimmels (antagonisten)
Het gebruik van schimmels als antagonisten ter onderdrukking van andere schimmels is niet nieuw. Dit werd al besproken in deze artikels
Sclerotinia in wortelgroenten. Te lijf gaan met antagonisten?
Zijn bijen de gewasbeschermers van de toekomst?
Ook is gekend dat een rijk bodemleven noodzakelijk is om de schadelijke schimmels af te remmen. In een bodem die arm is aan micro-organismen zullen ziekteverwekkende schimmels en bacterieën zich veel makkelijker kunnen ontwikkelen.
Nu heeft een firma dit principe toegepast om aan zaadontsmetting te doen.
Het Japanse zaadbedrijf Sakata heeft een nieuwe coating technologie voor zaden ontwikkeld. Zaden worden gecoat met levende organismen die schadelijke grondschimmels remmen in hun ontwikkeling. Dit zal in de toekomst helpen om de milievriendelijkheid van de professionel teeltwijzen nog te verbeteren. De techniek zal ‘Live Coat’ heten, de benaming is ingediend om erkend te worden als handelsmerk. Bron : Investors.com
Primeur : uienrassen resistent tegen valse meeldauw.
Valse meeldauw is al lange tijd een groot probleem in de uienteelt. De chemische bestrijding is weliswaar effectief, maar de gebruikte middelen geven een behoorlijke druk op het milieu. Mede hierdoor ontstond over de hele wereld, de vraag naar resistente rassen. Veredelaars en onderzoekers van Bejo Zaden/De Groot en Slot zijn op zoek gegaan naar natuurlijke resistentiebronnen en hebben deze begin jaren tachtig gevonden in de sierui (Allium roylei). Vanaf 1985 is deze resistentie meegenomen in de uienveredelings-programma’s. Via klassieke veredelingsmethodieken waren in 2002 de eerste rassen klaar. In veredelingstermen gesproken is 15-20 jaar een gemiddelde duur om een nieuw ras te ontwikkelen.
De eerste twee meeldauwresistente hybrides (één in de “Rijnsburger groep” en één in de “Amerikaanse groep”) hebben de afgelopen jaren in interne proeven gestaan en hebben hierbij zeer goede resultaten laten zien. In 2005 is van beide rassen een kleine hoeveelheid zaad geoogst. De komende jaren zullen nodig zijn om voldoende zaadvoorraad van beide rassen op te bouwen. (foto : symptomen valse meeldauw, eigen foto)
De voordelen van meeldauwresistentie nog even op een rij
Mindere belasting van het milieu (bodemleven en grondwater)
Verbetering van het imago van de uienteelt
Geen risico meer op een vroegtijdig afsterven van het gewas door meeldauwaantasting met als gevolg een verdere toename van opbrengst en kwaliteit
Geen uitbreiding van deze schimmelziekte naar andere percelen
Koolvlieg in de fuik, deel 2
Dag op dag één jaar geleden verscheen hier het artikel “Koolvlieg vliegt in de fuik”.
Je kon er onder andere dit lezen
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving onderzoekt voor het tweede jaar een omheining van fijnmazig gaas tegen koolvlieg. Percelen tot 2,5 hectare worden omheind met gaas van 1,80 meter hoog. Aan de bovenkant zitten langs buiten uitstaande flappen in een hoek van 45 graden, waardoor een soort fuik ontstaat. De laagvliegende koolvlieg komt daarin terecht wanneer deze op het gaas landt en naar boven kruipt. Een conclusie over de werking van de omheining is nog niet bekend, omdat er tot nu toe nog geen koolvlieg is voorgekomen. In Canada zijn er wel goede ervaringen
Onlangs kon ik een foto van een proefopstelling van dit systeem nemen op het PCG te Kruishoutem. Vandaar dit extra bericht.
Klik op de foto voor een vergroting.
Mogelijk nieuw fysio van wratziekte in zuidoost Nederland
Op één perceel in Ysselsteyn (Limburg) is onlangs door de Plantenziektenkundige Dienst (PD) een zware besmetting met aardappelwratziekte aangetroffen. Aardappelwratziekte kent meerdere fysio’s (types). Fysio 1 van aardappelwratziekte komt in het getroffen gebied (zuidoost Nederland) op beperkte schaal voor. De laatste vondst van dit fysio dateert van 2001. In noordoost Nederland komen al langer ook de fysio’s 2, 6 en sinds enkele jaren fysio 18 van aardappelwratziekte voor.
Vanwege de aanwezigheid van fysio 1 mogen in zuidoost Nederland, op basis van regels van het Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA), uitsluitend aardappelrassen worden geteeld die veldresistent zijn voor fysio 1. In overeenstemming met deze regels werd op het betreffende perceel het ras Hansa geteeld. Dit aardappelras heeft een goede veldresistentie tegen fysio 1.
Download het volledige persbericht (*.pdf)
nvdr Aardappelwratziekte wordt veroorzaakt door de schimmel Synchytrium endobioticum en dankt haar naam aan de wratten die zij veroorzaakt op de aardappelplant. De ziekte kan grote gevolgen hebben voor de aardappelteelt en de teelt van voortkwekingsmateriaal. Percelen blijven lange tijd besmet en vanuit deze percelen kan verdere verspreiding optreden. Aardappelwratziekte vertoont een identieke levenscyclus als deze van knolvoet, een andere gevreesde ziekte die woekeringen veroorzaakt op koolgewassen en andere planten behorende tot de kruisbloemenfamilie. Knolvoet wordt veroorzaakt door de schimmel Plasmodiophora brassicae. Het is eveneens een primitieve schimmel of slijmzwam. Aardappelwratziekte blijft over in de grond als rustspore. Deze sporen zijn zeer goed bestand tegen extreme koude of natte. Ze kunnen tot veertig jaar in de grond overblijven. Chemische bestrijding is onmogelijk. Men kan wel resistente rassen gebruiken. Maar regelmatig duiken nieuwe fysio’s van de schimmel op die de resistentie doorbreken. Dit is nu ook het geval. Een fysio is een variant van een schimmel die zich onderscheidt door een ander resistentiegedrag. Dit fenomeen is ook heel goed gekend in verband met de valse meeldauw bij sla. Daar is al sprake van meer dan twintig fysio’s. Bij spinazie zijn ondertussen al acht fysio’s gekend van Wolf (valse meeldauw)
Info en afbeeldingen over de aardappelwratziekte en zijn levenscyclus vind je hier .
Schimmelaantastingen bij bonen
Klik op de foto (Sclerotinia, rattekeutelziekte)
Alhoewel bonen in het algemeen weinig problemen stellen met schimmels kan het toch gebeuren dat er wat problemen opduiken. Vooral als de gewasstand te weelderig is (bonen vragen weinig tot geen stikstofbemesting!) en bij vochtige weersomstandigheden. Meestal valt de schade (voor de hobbytuinder) nogal mee.
Op de eerste foto ziet u rot door de schimmel Sclerotinia. Het sneeuwwitte schimmelpluis is een heel typisch kenmerk voor deze schimmel. Meer info over deze schimmel in dit artikel over sclerotinia bij wortelgroenten Sclerotinia is immers, net zoals Botrytis een schimmel die heel veel verschillende groenten (en ook ander planten) kan aantasten. Misschien dat deze schimmel bij bonen weinig aantasting veroorzaakt, maar het probleem is dat deze schimmel overleeft in de grond . De verharde, als rattekeutels uitziende, zwarte deeltjes (sclerotieën) blijven in de grond achter en kunnen dan de volgende jaren andere gevoelige groenten zoals andijvie, knolvenkel, sla en seldersoorten kan aantasten Daarom moeten zieke bonenplanten volledig opgeruimd worden en mogen ze in geen geval op de composthoop terecht komen.
Klik op de foto (Botrytis cinerea, grijsrot).
De punten van de bonen zijn rot? En u ziet grijs tot bruin schimmelpluis. Dan hebt u te maken met de schimmel Botrytis. De infectie gebeurt door sporen die in de lucht zweven. Vooral de afgestorven bloemetjes worden door de schimmel aangetast, waardoor soms ook de punten van de bonen aangetast raken. Afgestorven plantendelen gecombineerd met hoge vochtigheid zijn hier meestal de oorzaken. Deze ziekte komt op zowat alle planten voor als de omstandigheden gunstig zijn. Bij de groenteteel onder glas is deze shimmel een algemeen probleem. Door de juiste teelttechniek kan deze ziekte vermeden worden.
Ajuin : ’s nachts wat water belet valse meeldauw zich te verspreiden!
Onderzoeker Johan Wander, ontdekte dat een beregeningsgift van 2 mm water tussen 2:45 en 3:15 uur een duidelijk lagere aantasting tot gevolg had vanwege het uitblijven van sporulatie van de schimmel.
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving is vorig jaar het onderzoek naar ’s nachts beregenen tegen valse meeldauw gestart. Met het uienadviesprogramma van Opticrop werd op basis van de weersvoorspelling berekend of de omstandigheden ’s nachts gunstig waren voor sporulatie door valse meeldauw en of de omstandigheden ’s morgens gunstig zijn voor infectie. Waren beide rond 16:30 uur gunstig, dan werd besloten om ’s nachts te beregenen. Om praktische redenen en vanwege het feit dat voor dit doel geen zware regeninstallatie nodig was, werd met een elektrische pomp, een tijdschakelaar en een sprinklerinstallatie de beregening uitgevoerd. Technisch is het haalbaar om de computer ’s nachts te laten beslissen of er beregend moet worden zonder tussenkomst van de teler. Nagegaan moet worden of een heel beregeningssysteem voor dit doel financieel haalbaar is.
Lees het volledige artikel op de website van WAU
Lees ook het actuele artikel Groenten in het najaar : controleer op schimmels.