Categorie archieven: Spruitkool

Paarse spruitjes zijn (weer) in?

paarse-spruitenHet is spruitjesseizoen. Trouwe lezers van GroentenInfo weten misschien nog dat er twee jaar geleden hier een artikel verscheen met de titel Rode en groene spruiten kweken en vergelijken.

Onlangs verscheen op de websites van de kranten HLN.be en AD.nl een bericht over paarse spruitjes onder de titel “Nieuwe culi-trend: paarse spruitjes” (zie hier dit artikel op HLN.be en dit artikel op AD.nl ).

Het klopt inderdaad dat de smaak zoeter en milder is en kinderen meer zal aanspreken dan groene spruitjes. Toch schrijf ik bij deze een berichtje om één en ander in zijn juiste context te plaatsen.

Het artikel verscheen op zaterdag en op maandagmorgen kreeg ik een mail van een TV-journalist.

“Dag,
wij willen graag in ons programma ……, aandacht besteden aan de paarse spruitjes waar vandaag in de kranten ook aandacht aan wordt besteed. Ik wil  hier echter allereerst wat meer over weten: hoe nieuw zijn de spruitjes precies? hoe worden ze gekweekt etc. etc. 
Zou u mij hierover kunnen terugbellen? of dat iemand mij terugbelt die hier meer over kan vertellen…”

Ik stuurde dan ook volgend antwoord terug om één en ander over deze “culi-trend” te verduidelijken.

“Beste,

Paarse spruitjes zijn niet nieuw!

Maar profiteren nu mee van de grote diversificatie die zich de laatste jaren in de groentewinkels, maar ook in de groentetuinen overspoelt.

Ik zou de paarse spruitjes eerder onderbrengen onder de nieuwe trend van de “vergeten groenten”.  Ze zijn er zeker al heel lang.  In dit artikel wordt het ras Rubine omschreven als "heirloom variety" van spruiten. Ook in dit artikel wordt paarse spruitkool eveneens als heirloomvariety omschreven, het ras Falstaf.

“Plantkundig erfgoed” is hier beter op zijn plaats dan “nieuw”!

Nee, blijkbaar is er vorige week een journalist op zoek geweest naar nieuws en heeft hij inspiratie opgedaan bij twee nieuwe berichten in de Engelse pers (Daily Mail) die daags voordien verschenen waren en had hij ook de foto’s op GroentenInfo gezien.

* Could this be the bitter end for the dreaded Brussels sprout?

* Purple reigns: How the latest food fad is surprisingly delicious

En zo ontstond er een nederlandstalig artikel…. en lijkt het alsof paarse spruitjes nieuw zijn en straks de groentetuinen en de groentewinkels zullen veroveren.

Dus het antwoord op uw vraag is  : nee, dit is niet nieuw, en nee, ook de andere paarse groenten waarvan sprake in het tweede Engelstalige artikel zijn niet nieuw.

Alleen wat minder bekend, soms vergeten, maar ook niet altijd gewild voor het doordeweekse en alledaagse gebruik. En soms wat minder opbrengst, niet zo’n probleem voor de hobbytuinder, maar als beroepstuinder moet je al een mooie meerprijs halen om hetzelfde rendement te behalen als uit de gewone “groene groenten”.

De teeltwijze is volledig dezelfde als die van groene spruiten. En is vooral voor de hobbytuinder een welkome afwisseling. Zo kan hij groenten telen die in de groentewinkel moeilijk te vinden zijn.”

Meer info over het telen van rode of paarse spruitkool

Rode en groene spruiten kweken en vergelijken

Op hetzelfde tijdstip, op dezelfde plaats en onder gelijkaardige omstandigheden werd groene en rode spruitkool geteeld. rode-spruitenHet gaat om een vergelijking tussen de rassen ‘Topline F1’ en de rode (paarse) spruitkool ‘Falstaff’. Beide rassen werden aangekocht via de zaadfirma Thompson and Morgan. Topline F1 eerder toevallig, als extraatje bij een bestelling. Falstaff met de bedoeling rode spruitkool beter te leren kennen. Topline is trouwens ook verkrijgbaar bij een aantal Nederlandse zaadleveranciers. Er werd voor gekozen om de neerslag van deze vergelijking rijkelijk te illustreren met (25) foto’s.
Zowel ‘Topline’ F1 als ‘Falstaff’ zijn een middenlate herfst- en winterspruitkool, met een vrij groot oogsttraject, oogstbaar van half oktober t.m. eind januari. Rubine is een ander gekend rood Lees verder Rode en groene spruiten kweken en vergelijken

Mineervlieg, een nieuwe plaag in koolgewassen!

Tot op heden was het schadebeeld van mineervlieg bij koolgewassen mij onbekend. Ook in publicaties over “ziekten en plagen bij koolgewassen” worden ze niet vermeld, zelfs niet in de meest recente.  

Dit jaar dus (in mijn eigen moestuin) voor het eerst de koolmineervlieg waargenomen, met name op spitskool, romanesco, broccoli en spruitkool. Alle koolgewassen dus. Dit vanaf mei tot zowat einde juni. Daarna werd, zonder ingrijpen, geen nieuwe schade meer vastgesteld. Alle schade kwam voor op de buitenste bladeren van de spitskool, zodat er geen enkel probleem was om de spitskool zonder cosmetische schade te oogsten. Bij de broccoli of romanesco is dit eigenlijk ook geen groot probleem want het is enkel de bloeiwijze die gebruikt wordt. Ook op andere plaatsen in mijn regio werd dit fenomeen waargenomen.

kool2_mineergangen kool_mineergangengroene_bloemkool_mineergangen

Mineervlieg is een gekende plaag bij groenten. Zo is de schade bij vruchtgroenten (tomaat, komkommer) onder glas, maar ook bij allerlei bladgroenten (selder, slasoorten) heel bekend. De volwassen mineervlieg legt eitjes in bladeren. Daaruit ontstaan larven die tussen de opperhuid en de onderhuid van het blad gangetjes maken. Enkel het bovenste vliesje van het blad blijft intact. Dit zijn de typische, witte tot doorschijnende mineergangen. Na een tijdje verpoppen deze larven en vallen de poppen op de grond (zie foto’s onderaan). Kort daarna verschijnt de nieuwe generatie of overwinteren de poppen tot het volgende seizoen.

Bij vruchtgroenten is de mineervlieg, bij een geringe aantasting, geen probleem. Sporadisch gaat de plant er aan ten onder. De schade is ook niet van directe aard. Het zijn immers de vruchten die we consumeren.

Bij bladgroenten liggen de zaken anders. Wie wil een krop sla of een selderstruik eten/kopen waarvan de bladeren mineergangen vertonen? Als moestuinder kunnen we wel nog proberen de beste blaadjes te recupereren, voor de professional is dit onbegonnen werk.

Berichten uit de vakpers lijken de inburgering van de koolmineervlieg te bevestigen. Voorlopig echter geen plaag om grote zorgen over te maken, toch niet bij de meeste koolgewassen  Misschien wel bij Chinese kool.

In Nederland was de schade bij Chinese kool zeer groot. Omdat dit sterk lijkt op een bladgewas is mineervliegschade hier al snel een catastrofe, getuige dit bericht van Bejo Zaden.

De groei van Chinese kool wordt op veel percelen belemmerd door de mineervlieg. De schade is soms zo ernstig dat omfrezen van het gewas noodzakelijk is.(www.bejo.nl)

Ook het POVLT maakt er melding van

wij zien deze mineerschade op de meeste bloemkool- en spruitkoolvelden waar wij waarnemingen gaan doen. We hebben een aantal exemplaren binnengebracht in Universiteit Gent en uit voorlopige determinaties blijkt het volgens hen om de koolmineervlieg te gaan.

mineervlieg tomaten

Foto : Bemerk dat de larve links begonnen is met boren, dat van daaruit het gangetje geleidelijk aan breder werd.  (meegegroeid met de grootte van de larve).

mineervlieg tomaten

Foto : de pop van de mineervlieg, klaar om op de grond te vallen. Uiteindelijk verpopt de larve en verlaat het blad.

Ook mineervlieg in kolen gezien? Stuur dan een email naar lezersbijdrage@plantaardig.com. Alvast bedankt!

Reactie van Philippe (België)

Ik dacht al, dat ken ik nog niet,maar nu kan ik er een naam op plakken.Veel schade toebrengen doet het niet maar ik zou toch liever hebben dat ze bij de buurman gingen mineren.Maar zoals je schreef,ze kwamen en ze gingen zonder veel schade aan te richten.

De koolvlieg ontwaakt vroeg

koolvlieg, made en popNu het warmer wordt moeten we zeker rekening houden met de koolvlieg die wakker wordt. Plant u binnenkort broccoli, bloemkool, rode kool, witte kool, savooikool, spruitkool neem dan uw voorzorgen. Bloemkool en broccoli lijken wel de lievelingskolen van de koolvlieg.

Levenswijze en schadebeeld
De koolvlieg overwintert als pop in de bodem. Bij een bodemtemperatuur van ongeveer 15°C op 5 tot 8 centimeter diepte ontluiken de vliegen. Dit gebeurt rond half april. De witte eieren zijn ongeveer 1 mm lang en worden nabij de plantvoet gelegd. De maden zijn 1 cm lang en glimmend wit. De made vreet eerst alle zijwortels af en dringt dan in de hoofdwortel, met rotting tot gevolg. Een lichte verkleuring van de bladeren tot een totale verwelking en omvallen van de planten is het gevolg. Als de plant in leven blijft, kunnen enkele nieuwe wortels vanuit de basis gevormd worden. Minder ernstige aantastingen leiden tot groeivertragingen. Vooral op de humeuze, lichte zavel en zandgronden kan ernstige schade optreden. Ook radijs en rammenas zijn heel gevoelig voor de koolvlieg.

Preventie
De beste preventieve maatregelen zijn de mechanische, die de eiafzet dicht bij de plant verhinderen. De made kan zich slechts enkele centimeters verplaatsen.

  1. Afdekken met vliesdoek of insectengaas is een mogelijkheid. De koolvlieg kan dan niet bij de planten en dus ook geen eitjes op de grond afzetten. Biologische beroepstuinders die op grote schaal koolgewassen telen gaan op deze manier te werk.
  2. Voor kleinere oppervlaktes lukt het gebruik van koolkragen ook goed. Snij uit oud tapijt, asfaltpapier of binnenbanden vierkante stukken van 15 op 15 cm. Maak één insnijding tot het midden. Let erop dat de stengel goed afgesloten is en dat de grond mooi vlak ligt.
  3. Geurverwarring kan en is een bijkomend hulpmiddel. Dit door sterk geurende planten tussen de kolen te planten. Zeer regelmatig bespuiten met sterk geurende kruidenaftreksels en gesteentemeel zal misschien de koolvlieg onderdrukken.

Als je ervoor zorgt dat de koolkragen zeer goed aansluiten bij het steeltje van de koolplant wordt de kans op aantasting veel kleiner. Dan kunnen de maden niet meer bij de stengel van de koolplant. Met een insectengaas zorg je ervoor dat de vlieg simpelweg geen eitjes op de grond kan afzetten. Glipt er toch eentje binnen, dan bied de koolkraag nog wat bescherming. Het insectengaas houdt ook het koolwitje buiten.

– Op de blog van Pol en Daniel kan je goede foto’s zien over hoe zij te werk gaan om hun pas uitgeplante broccoli te beschermen tegen ongewenste gasten. Lees het op hun blog.

Chemische bestrijding gebeurt door één maal, vlak na het planten aan te gieten met een product. Niet de koolvlieg wordt bestreden, maar de larven worden gedood.

– Lees ook nog eens het uitgebreide artikel De koolvlieg ontwaakt. met alle info over de koolvlieg.

koolvlieg in de fuik

Voor grote velden zijn koolkraag en insectengaas minder praktisch. Misschien kan de oplossing zijn om het veld te omheinen met insectengaas. Percelen tot 2,5 hectare worden omheind met gaas van 1,80 meter hoog. Aan de bovenkant zitten langs buiten uitstaande flappen in een hoek van 45 graden, waardoor een soort fuik ontstaat.
De laagvliegende koolvlieg komt daarin terecht wanneer deze op het gaas landt en naar boven kruipt. Onderzoek is nog gaande, maar in Canada zijn er wel goede ervaringen mee.

Spruitkool toppen

Klik op de foto
Als je de top van de spruitkoolplant verwijdert zullen de spruiten sneller dikken waardoor je vroeger kan oogsten. Ook zal de spruitzetting gelijkmatiger zijn en zal het oogstgewicht toenemen.
Wil je liever niet alle spruiten op hetzelfde moment oogsten, dan is het beter om niet te toppen. Ook als de spruiten pas geoogst worden na half december is toppen niet nuttig.
Het ideale tijdstip om de top uit de plant te halen is als de groei van de plant al wat aan het afnemen is. Dit kan je merken aan een begin van bladvergeling op de onderste bladeren en de start van de bladrui.

Volgende tabel komt uit de brochure “Zeven teelten in praktijk”

Tabel 1. Topdatum in relatie tot oogstdatum.
Oogstdatum                  Topdatum
1e helft oktober             20 augustus
2e helft oktober             1 september
1e helft november          15 september
2e helft november          20 september
1e helft december           niet toppen
2e helft december           niet toppen
Januari                            niet toppen
Februari                          niet toppen

Spruiten : ieder zijn eigen smaak.

Spruitentelers en handel hebben met de smaak van spruiten een prima instrument in handen om deze wintergroente op een onderscheidende manier onder de aandacht van de consument te brengen. Tegenover rassen met een uitgesproken zoete smaak, zijn er soorten met een genuanceerde en met een meer karaktervolle [bittere, zwaardere] smaak. In het algemeen blijken zoet smakende spruiten het hoogst te worden gewaardeerd. Bittere spruiten scoren lager. Kijkend naar individuele voorkeuren, blijkt bitterheid echter wel geapprecieerd te worden.
Het smaakonderscheid tussen spruitenrassen is welllicht weer te geven op de verpakking, zodat consumenten werkelijk een keus voor de ene of andere soort kunnen maken, aansluitend bij hun smaakvoorkeur.

Over smaak valt niet te twisten, dat bleek ook nu. Wat de een minder positief aanduidt als ‘zware koolsmaak’ karakteriseert een ander als ‘echte koolsmaak’. De karakterisering ‘helemaal voor kinderen’ kan juist een reden zijn zo’n spruit links te laten liggen, door het ontbreken van voldoende bitterheid en ‘zwaarte’.

Een uitgebreide artikelenreeks over deze smaakproef is verschenen op zibb.nl/tuinbouw.

Naast het hoofdartikel Spruitensmaakpanel zet zoet boven bitter vindt u er ook uitleg in vier andere artikels.
Samenstelling van het panel
De meningen van het panel
De aanpak van de smaakproef
Het ervaringsverhaal van een panellid

Oogst spruiten valt kleiner uit

De diameter van de spruitjes is minder dan gewoonlijk. Professionele telers verwachten een veel kleinere opbrengst. Sommigen proberen de oogst wat uit te stellen om alsnog grotere spruiten te kunnen leveren aan de diepvriesindustrie. Ook de hobbytuinder heeft kleinere spruiten dit jaar.
De koele en natte zomer, gevolgd door het relatief warme najaar speelt de spruitentelers parten. Nadat de spruitenplanten tijdens de zomer weinig gegroeid waren zorgde het warme najaar voor een hergroei van de bladeren. Alle energie kwam in de bladeren terecht en slechts weinig in de spruitjes. Ook in november bleef de vorst grotendeels uit, waardoor de spruitengroei ook dan nog moelijk op gang kwam.

“Betere?” spruitjes

“Zaadbedrijf Syngenta, trendsetter in de Belgische tuinbouw en goed voor 80 procent van de Europese zaadmarkt in de spruitenteelt, gaat een soort op de markt brengen die zoeter smaakt en beter ruikt dan gewone spruiten……………….”

Lees het artikel op Het Nieuwsblad Online

Of dat voor de echtje spruitjesliefhebber een goede evolutie is laten we aan uw individueel over.

Laten we in ieder geval hopen dat de authentieke smaak van spruitjes binnen pakweg hier en 10 jaar niet verloren zal zijn.

De mosterd lokt extra sluipwespen naar de spruitjes!

De laatste tijd wordt heel wat onderzoek gedaan om de biologische bestrijding van insecten, die onder glas ondertussen algemeen toegepast wordt, ook in de vollegrond te introduceren. Ook op internet is al één en ander daarover te vinden. Hierbij drie citaten

“Koolplanten die verstopt zijn tussen gerst weet de sluipwesp Diadegma semiclausum nog uitstekend op te sporen. En als de kool tussen mosterdplanten staat, komen er zelfs éxtra sluipwespen op af. Dat ontdekte de Hongaarse promovendus Tibor Bukovinszky. Door slim gebruik te maken van mengteelten kan men in de toekomst de biologische bestrijding van plagen wellicht verbeteren” Lees verder

Op spruitkoolboulevard.nl vinden we dat bloemranden langs de akkers moeten meer nuttige insecten in het gewas brengen. Je kan dit pdf-document hier downloaden http://www.spruitkoolboulevard.nl/poster%20NIOO2.pdf

Uit de nieuwsbrief van het “Laboratorium voor Entomologie” uit Universiteit Wageningen halen we het volgende. (http://www.dpw.wau.nl/ento/) D

Daarbij blijkt dat het toch opletten geblazen is met de keuze van de wilde planten in de akkerranden.

Minder plagen met meer biodiversiteit?

“…We doen dat op twee manieren. Ten eerste door stroken met nectarproducerende

bloemen naast het gewas te planten. Nectar wordt uitbundig gebruikt door natuurlijke vijanden van plagen, waardoor deze nuttige insecten langer leven, meer nakomelingen produceren

en dus meer schadelijke organismen doden.

Ten tweede door geen monocultures meer te gebruiken, maar gewassen in mengteelt aan te planten. In mengteelten vinden plaaginsecten hun waardplant moeilijker, terwijl er voor de natuurlijke vijanden vaak meer voedsel aanwezig is waardoor ze effectiever plagen kunnen bestrijden. In wetenschappelijk literatuur wordt het nut van beide methoden uitvoerig theoretisch beredeneerd, maar de praktijk is weerbarstig.

Bij de eerste methode werd al snel duidelijk dat je de bloeiende gewassen in akkerranden heel secuur moet kiezen, anders stimuleer je niet alleen de overleving van nuttige insecten maar ook die van plaagsoorten Ook in het geval van mengteelten, de tweede methode van biodiversiteitsverhoging, is de keuze van de plantensoorten cruciaal. De gewassamenstelling moet de ontwikkeling van plagen frustreren, maar die van nuttige

insecten juist stimuleren”

Spruitkoolboulevard

“Al enkele jaren liep DLV rond met het idee ook in spruitkool een mooie demonstratie te organiseren en hier een groot evenement van te maken. Dit resulteerde in een actie met als doel de kwaliteit en houdbaarheid van spruiten te verhogen en de spruitkoolkwaliteitsgroep.

Hiervoor zijn telersbijeenkomsten georganiseerd welke goed bezocht werden. Dit leidd naar de spruitkoolboulevard. Het doel van de Spruitkoolboulevard is om alle nieuwe en innovatieve ontwikkelingen in de teelt van spruitkool bij elkaar te brengen en laagdrempelig toegankelijk te maken voor de gehele sector. Op deze manier kunnen we met iedereen die daarbij betrokken is de teelt een nieuwe impuls geven en nieuw elan aanboren.”

Op 23 oktober is de spruitkoolboulevard geopend voor het publiek

Lees meer op de website volledig gewijd aan dit evenement.