Er komen al lang geen nieuwe artikels meer op GroentenInfo. Dat blijft nog een tijdje zo. Ondertussen worden wel alle vragen beantwoord via mail en op de website. GroentenInfo is er om te helpen, nietwaar?

Voor Herman maken we een uitzondering op de publicatiestop. Voor zijn oproep in verband met de slawortelboorder. Om zo nog meer over dit insect te weten te komen. En zo zijn adviezen, die al opgevolgd worden door verschillende tuinders in Vlaanderen en Nederland te perfectioneren.

(Voor wie niet direct weet waar het over gaat, lees ook eens dit artikel van Herman :

Alle informatie over de slawortelboorder, straks ook in jullie moestuin?

Wat moet je doen indien je de larve ontdekt in de laatste zaai-en plantbedden in de periode na 15 augustus 2013?

Video 2

Lees zeker ook eens het artikel met alle info die in de loop van de jaren verzameld werd.

http://www.plantaardig.com/groenteninfo/berichten/de-slawortelboorder-straks-ook-in-jullie-moestuin/

Opgelet : indien u deze plaag nog niet kent, lees zeker ook de twee voorafgaande artikels, om verwarring met andere bodeminsecten uit te sluiten

Op deze foto’s de nachtvlinder (slawortelboorder) en de rups (slawortelboorder), klik om te vergroten.

Wat vooraf ging
Toen Herman in 2009 voor het eerst slawortelboorder (Korscheltellus lupulinus) in zijn groentetuin vasstelde had hij nog niet de indruk dat de plaag belangrijk was. Toch werd toen al een oproep gelanceerd op GroentenInfo om na te gaan of en in welke mate deze plaag ook nog bij andere hobbytuinders voorkwam. Het werd een artikel vooral de nadruk legt op het verschil tussen de verschillende andere bodeminsecten en de rups van de slawortelboorder. Zie het artikel De slawortelboorder doet bijna oogstbare kroppen sla verwelken (16 juni 2009). Lees zeker dit artikel om verwarring met andere bodeminsecten, zoals aardrupsen, emelten, ritnaalden of engerlingen uit te sluiten. De gevolgen van een aantasting door slawortelboorder zijn meestal erger dan deze van andere bodeminsecten.

Dit alles leidde uiteindelijk in het voorjaar van 2010 tot een uniek artikel met alle mogelijke info over de slawortelboorder, zowel uit de literatuur, als uit eigen bevindingen. Zie het artikel Uitgebreide info over de  slawortelboorder, uit literatuur en eigen bevindingen (28 april 2010)

Enkele  bevindingen uit dit laatste artikel werden in de loop van het seizoen 2010 in de praktijk omgezet. Met de bedoeling de aantasting door de rupsen van de slawortelboorder zeer sterk terug te schroeven. Nog een geluk dat er maatregelen genomen werden, want de plaagdruk van de slawortelboorder was onverwachts groot! Een echte epidemie, zo noemt Herman het in zijn artikel.

In dit derde artikel worden een aantal proefnemingen die Herman de Moor gedaan heeft in 2010 toegelicht, ze worden gevolgd door enkele voorname conclusies en aanbevelingen in verband met de slawortelboorder. Hierna  volgt het derde artikel over de slawortelboorder geschreven door Herman de Moor.

Inleiding

Dit artikel is bedoeld als afsluiter van de vroegere artikels over de slawortelboorder (in dit artikel soms afgekort als SWB).
Gezien de ervaringen van 2009 en vermits, bij elke aantasting van een slabed, de SWB larve consequent opgespoord en verwijderd werd, was het maar de vraag of er in 2010 opnieuw gelijkaardige aantastingen zouden voorkomen.
Tot mijn grote verwondering bleek dit inderdaad het geval te zijn.De aantasting nam afgelopen seizoen de vorm aan van een epidemie en kostte het leven aan 41 slaplanten.

1. Afdekken.

De eerste twee plantbedden waren, dankzij afdekken, vrij van enige aantasting.

Een derde plantbed, geplant op 14/04/10, was nauwelijks een week onbeschermd en vanaf 05 /05 al grondig aangetast (zie onderstaande foto). Bovendien bleek achteraf de aantasting uit te breiden naar een aangrenzend slabed dat steeds voldoende afgeschermd was geweest tijdens de nacht.

Een zaaibed, gelegen naast het gazon, gewild afgedekt met grofmazig vogelnet,  werd vanuit het gazon eveneens in beperkte mate aangetast, zie onderstaande foto.

Toen rees het vermoeden dat de larven zich overdag verplaatsen naar aangrenzende teeltbedden of vanuit gras naar een aanpalend slabed

2. Onderzochte preventiemaatregelen.

Vanaf dan ondernam ik volgende maatregelen :

° Alle zaai-en plantbedden zouden tot einde juli  ‘s nachts afgedekt worden

° Vanaf 17/05 werden planten, bij het inplanten, aangegoten met het in België, in de biologische teelt, erkende middel ‘Conserve’ (link naar productbeschrijving fabrikant, of zie ook dit artikel). Conserve werd gekozen omdat het enerzijds een goed rupsenbestrijdingsmiddel is en anderzijds ook gebruikt wordt om groenteplanten aan te gieten tegen de koolvlieg. Het was natuurlijk nog de vraag of aangieten tegen de rups van de slawortelboorder ook zou helpen.

° Vanaf 01/06, het opzetten van onbeschermde kleinschalige plant-testbedjes al dan niet aangegoten met ‘Conserve’

° Alle bedden worden nu in kaart gebracht, de aantastingen nauwkeurig genoteerd met datum, teeltplaats, aantal planten, aantal larven/plant.

° Begin juni wordt er ‘s nachts een zelfgebouwde nachtvlinderval geplaatst tijdens een vijftal nachten.

3. Het volledige verhaal van de 2010-teelten

3.1. De slasoorten : kropsla (Limax), krulsla, eikenbladsla, ijsbergsla

3.2. De plant- en oogstdatums waren alle gesitueerd tussen

– Het 1ste slabed in koude bak met gekochte plantjes: geplant op 12/03 en oogstbaar vanaf 01/05.

en

– Het laatste slabed op worteldoek geoogst begin november.

3.3. Overzicht van de slabedden: 32 bedden met  339 slaplanten in totaal

° Sla in de koude bak : 4 plantbedden (37 planten) + 4 zaaibedden (53 planten)

° Sla  op worteldoek : 7 bedden (81 planten)

° Sla in vollegrond : 8 plantbedden (92 planten) + 5 zaaibedden (60 planten) + 4 test-plantbedden (16 planten)

3.4. Gebruikte beschermingsmiddelen

* Op de koude bak (40 cm hoog): grofmazig vogelnet (dag en nacht)

* Op het worteldoekbed: stukken worteldoek gesteund door planken, gedragen door 18cm hoge balken rondom het bed, zie onderstaande foto.

* Op de bedden in vollegrond : koepels afgedekt met plastic, noppenfolie of doek, ook gebruik van vliesdoek ( ‘s  nachts), zie onderstaande foto.

3.5. Overzicht van de aantastingen door de slawortelboorder

* op 05/05/10 :eerste aantasting op een onbeschermde vollegrondsteelt geplant op 04/04/10

* op 24/05 : 18 planten (12×1+5×2+1×5)

* op 08/06 : 30 planten (23×1+5×2+1×5)

* op 08/07 : laatste(41ste) aantasting op onbeschermd testbed (35×1+5×2+1×5)

In de periode van 05/05 tot 08/07 werden op 23 verschillende dagen een of meerdere aantastingen genoteerd!

Dank zij het consequent afdekken bleef de aantasting beperkt tot een viertal slabedden met 60 slaplanten waarvan 41 aangetast werden!

3.6  Test met een biologisch middel ‘Conserve’

Bij het planten werd 100cc/plant aangegoten, vertrekkend van een oplossing van 20cc/5 liter water, goed voor 50 planten.

Op de testbedden was er geen verschil te merken tussen bedden al of niet behandeld met  product.

4. Aanvullingen ter vervollediging van het overzichtsartikel dat in 2010 verscheen (zie Uitgebreide info over de  slawortelboorder, uit literatuur en eigen bevindingen (28 april 2010))

4.1. De nachtvlinder (de mot)

° Het vrouwtje legt, al fladderend tussen de slaplanten, haar volledige voorraad eitjes gedurende een drietal avondvluchten.

° Ze detecteert door een zeer sterk ontwikkeld reukorgaan  de aanwezigheid van haar geliefkoosde waardplant.

° De eitjes worden, indien geen belemmeringen, zo dicht als het kan bij de stengel, op de grond gedeponeerd.

° De slawortelboorder komt minder voor op zandgronden (dit werd bevestigd door een pioenroos-snijbloemkweker uit NL).

4.2.  De rups ( de larve)

° De rups verplaatst zich soms van plant(bed) tot plant(bed), zie onderstaande, unieke foto!

De foto, genomen om 7 uur ‘s morgens, bevestigt het vermoeden dat de SWB-larve zich wel degelijk verplaatst. In dit geval betrof het een zaaibed, afgedekt met grofmazig vogelnet, dat zich naast het gazon bevond. Blijkbaar liet de vlinder gezien de afdekking, zijn eitjes vallen in de rand van het gazon, naast het vogelnet.

Aangezien de larven zich ook kunnen voeden met graswortels, konden ze aandikken en gingen ze daarna toch nog op wandel, op zoek naar lekkere slaplanten.

Meteen verklaart dit ook waarom in 2009, in slabedden gelegen naast het gazon, voornamelijk de buitenste rijen getroffen werden.

° De rups begint steeds met het uitboren van de stengel en daalt vervolgens af in het wortelstelsel, zie onderstaande foto.

° De  rups slaagt er niet in om verticale  wanden te beklimmen (getest met een aantal larven).

5.  Resultaten van de geteste maatregelen voor preventie en bestrijding

* Er is geen resultaat met het product ‘Conserve’ op de testbedden

* De enige mogelijke preventie blijft het afschermen van de teeltbedden op zijn minst tijdens de nacht.

* Laat geen slaplantjes overnachten in openlucht.

* Het maken van slabedden naast elkaar of slabedden naast een gazon zijn af te raden

* Een afgedekt slabed kan eventueel ook nog omkadert worden door een 10 cm hoge (gladde) plank.

* De periode van aantasting is volgens de mini-enquête zowel april-juli als aug-sept alhoewel  waarnemingen ( zie waarnemingen slawortelboorder op deze link ) slechts beperkte aanwezigheid van de SWB aantonen in aug-sept. Dit blijkt ook het geval te zijn voor de waarnemingen van 2008 en 2009. Wellicht heeft dit met de verlofperiode van de spotters te maken.

* Voor de vroege teelten kan bescherming tegen de koude nachten én de slawortelboorder door gebruik van 5 liter flessen (foto) nuttig zijn. Twee vliegen in één klap.

* In een koude bak, afgedekt met een grofmazig vogelnet op 40 cm hoogte, blijkt, in 2010 zoals in 2009, geen enkele aantasting te noteren.

* De nachtvlinderval is een ultiem middel voor de bestrijding of preventie (zie deze link )

6. Resultaten van de mini-enquête van 08/01/11

1- 301 ontvangen antwoorden waarvan 54,5% (België),44,5%(Nederland), 1% (andere) waarvoor onze dank

2- 59% van de leden had géén aantasting in 2009 én 2010; 41% had dus wel aantasting in 2009 en/of 2010.

3- 24% van de leden had zowel in 2009 als 2010 aantasting

4- 11% van de leden had géén aantasting in 2009 maar wel in 2010

5- 6% had aantasting in 2009 maar géén aantasting in 2010

6- Van de 41% aantastingen gebeurden er 49%(april-juli), 29%(aug-sept), 11%(april-sept)

7- slechts één lezer gebruikte een afdekking ter preventie.

…..Openstaande vragen….
Ondanks uitgebreid internet-zoekwerk blijven er toch een aantal open vragen…
– Hoe lang blijft de slawortelboordermot in leven?
– Hoe komt het dat de aantastingen gespreid zijn over de periode mei-september terwijl het ontpoppen gebeurt in de loop van april?
– Waarom komt de slawortelboorder minder voor op zandgrond?

7. Eindconclusies, na twee jaar intensieve experimenten, onderzoek en opzoekingswerk over de slawortelboorder

• Nabijheid van gazon, grasland, boomgaarden, met onkruid begroeide percelen blijken een bron van jaarlijkse aantasting te zijn.
• De beste preventie is het afdekken van de teeltbedden tijdens de nacht.
• Ondanks consequent opruimen van alle larven blijft men risico lopen door naburige percelen  waar de slawortelboorder misschien ongestoord zijn gang gaat.
• Hobbytuinders in volkstuintjes worden best gemotiveerd om aantastingen onmiddellijk te bestrijden en te rapporteren aan de collega’s.
• Geen plantgoed onbeschermd laten overnachten in openlucht.
• Bij het oogsten van elke slakrop onmiddellijk het wortelstelsel uitgraven en  grondig controleren op aanwezigheid van larve(n)
• In bepaalde streken komt de slawortelboorder niet alleen voor in april-juli maar eveneens in aug-sept (zie mini-enquête).
• Een nachtvlinderval is een ultiem preventiemiddel maar vangt ook andere soorten motten en insecten.

Dit artikel is een gevolg van, en een vervolg op, het vorig jaar gepubliceerde bericht
“Slawortelboorder doet bijna oogstbare kroppen sla verwelken”

Na de vaststelling van deze vrijwel onbekende plaag door Herman de Moor waren er talrijke bruikbare reacties van lezers die het fenomeen ook vaststelden in hun tuin.

Na evaluatie van deze reacties, na consultatie van beschikbare literatuur, en met de ervaringen in de groentetuin van Herman, zijn we ertoe gekomen een allesomvattend artikel over de slawortelboorder te maken. We hopen dat door dit artikel de plaag beter herkend zal worden, wat door de ondergrondse levenswijze niet altijd even gemakkelijk is.

In dit artikel:
1. Beschrijving van de slawortelboorder (vlinder en rups)  en de kenmerken van de schade, gebaseerd op literatuurstudie.
2. Verwerking van de waarnemingen gebaseerd op het voorkomen in talrijke slabedden bij Herman en bij onze lezers.
3. Aanbevelingen voor preventie en bestrijding.
4. Eindconclusie Credits
Opzoekingswerk, praktijkwaarneming, tekst en foto’s  : Herman de Moor.
Opzoekingswerk, nazicht en redactie : Luc Dedeene

Het loont zeker de moeite dit artikel goed door te nemen. Tot op heden was er nog geen zo’n uitgebreide bespreking van de slawortelboorder te vinden, toch zeker niet in onze eigen taal. Vanzelfsprekend rekenen we op jullie feedback!

Inleiding

Tot op heden hadden wij in onze groentetuin occasioneel teeltverlies door welgekende insecten zoals:
– emelten : de larven van de langpootmug
– engerlingen : de larven van meikever, junikever, rozenkever.
– aardrupsen : de rupsen van nachtvlinders.
– larven van de taxuskever
– ritnaalden : de larven van de kniptor

Maar, 2009 bleek echter het jaar van een nieuwe belager van onze slasoorten te worden: de slawortelboorder!

De vele slateelten waar wij gedurende de kritische maanden mei-juni-juli ondervinding konden opdoen, hebben geleerd dat het absoluut noodzakelijk was dit onderwerp degelijk uit te spitten. Dankzij de talrijke reacties van onze lezers kregen wij een goed zicht op de ernst van de aantasting.

Naast beschrijvingen gebaseerd op beschikbare literatuur is in dit artikel ook getracht om objectief de mogelijke preventieve en curatieve maatregelen te bespreken. Allerminst een gemakkelijke zaak zo bleek. Vandaar dat dit artikel er ook niet zo vlug aankwam. Met onze dank aan alle lezers die aan ons hun ervaringen en ideeën wilden meedelen.

1. Beschrijvingen gebaseerd op beschikbare (internet)-literatuur

1.1 Naamgeving
De slawortelboorder (Korscheltellus lupulinus, Common Swift EN, la Louvette FR) maakt deel uit van de familie der wortelboorders (Hepialidae).

Tot dezelfde familie ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Categorie:Wortelboorder ) behoren eveneens  de hop-, heide-, gemarmerde- en oranje wortelboorder.

1.2 Uitzicht en bouw van de vlinder

Foto van de slawortelboorder, de vlinder (met toestemming ©Entomart, www.entomart.be )
De vlinders zijn van gemiddelde afmeting (25 tot 40mm), hun kaken zijn rudimentair, ze hebben korte tastsprieten. De voorste vleugels zijn bruin-geelachtig, min of meer voorzien van witte vlekjes (speciaal bij het mannetje), de achterste vleugels zijn grijs-geelachtig, donkerder bij het mannetje.

1.3 Voorkomen
Een niet zo gewone soort waarvan de aanwezigheid breed  verspreid en sterk verschillend is doorheen de Europese landen. Ze worden o.a. waargenomen (gespot) in Nederland via volgende site http://waarneming.nl/soort/view/9606. Vervang de begindatum door bv. 2009-04-01 en klik op OK om de waarnemingen te zien van 2009

1.4 De eieren
0,5 mm in doorsnede, bijna volledig rond, witachtig, vervolgens zwart.

1.5 De rups

Tot 35 mm lang, wit, blinkend, doorschijnend waardoor de zwarte darminhoud vaak zichtbaar is, voorzien van vele lange fijne haartjes. Grote kop helder bruin-rood van kleur. Extreem beweeglijk en zeer vlug opgeschrikt als ze gestoord wordt.

Foto  : Rups van de slawortelboorder.

Foto: rupsen van de slawortelboorder van diverse groottes.

1.6 De cocon :
20 mm lang, bruin-roodachtig met uitsteeksels op de buikzijde en getande kartelingen op de rugzijde.

1.7 Biologie
De vlinders vliegen bij valavond in mei en juni, zeer uitzonderlijk in augustus en september, rakelings over de weiden, gazons en de weilanden, in fladderende zwermen.

Het vrouwtje legt tot 300 eitjes welke ze willekeurig, tijdens haar nachtelijke vluchten, loslaat aan de basis van de planten.

De eieren broeden uit na ongeveer 9 dagen. De jonge rupsen boren zich in de grond en vreten de kraag en de wortels van de planten uit.

Vervolgens leven ze verder in de grond dank zij het eten van de wortels van grasachtige en talrijke andere planten, voornamelijk deze met een vleesachtig of houtachtig wortelstelsel.

Ze bouwen in de grond voedingsgangen, bezet met zijdeachtige draden, waarin zij zich opgerold verbergen als men hen stoort. Ze kunnen evenwel gemakkelijk gevangen worden door het uitgraven van de grond.

De rupsen groeien ook tijdens de winter en zijn  bestand tegen de koude. In de lente (april-mei) transformeert de rups op één maand tijd naar een nieuwe vlinder.

1.8 Levenscyclus
Per jaar één generatie. De vlinder vliegt uit in mei-juni, legt zijn eieren. De larven ontwikkelen en voeden zich tot de lente van het volgend jaar ondergronds.

1.9 Habitat
Open graslanden, heiden, moerassen en grazige bospaden; ook tuinen en wegbermen in stedelijke omgeving.

1.10 Waardplanten en schade
De rups van slawortelboorder  is erg actief en de larve kan een zeer vervelend ongedierte zijn in de tuinen waar zij zich, door haar kracht en lenigheid, moeiteloos vrij snel verplaatst van de ene plant naar de andere.

De geprefereerde waardplanten van de rups zijn de slasoorten maar ze is eveneens bekend om  belangrijke schade die ze soms aanricht bij de teelt van aardbeien.

Bovendien blijkt de slawortelboorder-larve, bij gebrek aan lekkere sla, nog andere slachtoffers te maken o.a. bij vaste planten en bloem(bollen) zoals bvb iris, dahlia, pioen en lelie. Ongecontroleerde aantastingen van vaste planten riskeren zich verder uit te breiden en van jaar tot jaar erger te gaan worden.

1.11 Symptomen
De (sla)plant vertoont eerst gedurende enkele dagen een doffe kleur alsof ze gebrek heeft aan water. Vooral ‘s avonds, na een warme dag, is dit verschijnsel goed waar te nemen.
Later ligt de aangetaste plant er slap en levenloos bij en blijkt de kraag ter hoogte van de grond volledig “uitgeboord”.
Door dicht bij het wortelstelsel dieper in de grond te gaan graven vindt men al heel vlug een zeer beweeglijke en geagiteerde rups op worteldiepte.

Foto: links gezonde krop, rechts krop met doffe kleur en slappe bladeren.

Foto: stengel is helemaal doorboord.

1.12 Bestrijding :

• Bewerken van de aangetaste grond gecombineerd met inmengen van een bodeminsecticide op het ogenblik van het planten.
• Regelmatige grondbewerking, beplanting en onkruidvrij houden zou de kans op aantasting reduceren.
• Opmerking : de literatuur stelt dat er weinig of geen studie gedaan is omtrent de slawortelboorder en de bestrijdingsmogelijkheden. De aantastingen komen eerder voor in de hobby-slateelten en privétuinen.

Tot zover onze zoektocht door de beschikbare literatuur.

2. Ervaring op basis van  talrijke slabedden en reacties van onze lezers.

2.1. Omtrent de periode van aantasting:

• Eerste vastgestelde kropsla-aantasting vanaf 25 mei 2009 op bijna oogstbare kroppen.
• Diagnose en determinatie door insectendeskundige Sylvia Hellingman van de de firma biocontrole ( http://www.biocontrole.nl ) op 1 juni (zie ook deze link van biocontrole )
• Op 7 juni reeds 25 aantastingen op kropsla
• Op 15 juni zijn er 30 aantastingen
• Op 28 juni :6 larven aangetroffen tijdens opruiming van een bedje (opgeschoten babyleaf-sla) door veelvuldig (8 x) omspitten met de spitvork.
• Geen verdere aantasting meer in de volgende maanden.

2.2 Omtrent de plaats van aantasting:

• Vooral op uitgeplante kropslabedden en niet of zeer zelden (éénmaal) op sla-zaaibedden
• In alle gevallen één larve per aangetaste plant uitgezonderd één geval (2 larven)
• Zowel in volle grond als op gronddoek
• Niet aangetroffen in een met vogelnet afgedekte koude bak.
• Veel aantastingen in slabedden naast een gazon en vooral in de rij planten vlak naast de gazonrand en véél minder in de 2de rij.

2.3 Ervaringen uit de reacties van de lezers

• Vastgesteld bij kropsla, krulsla, ijsbergsla
• Slechts één larve per plant uitgezonderd één geval (één grote larve en een 10-tal kleine van 1/5cm op 10cm diepte)
• Vooral op uitgeplante planten en niet op zaaibedden
• Aantasting in vollegrond, gronddoek en in de kas (één reactie)
• Talrijker aantastingen dicht bij graslanden

3. Preventie en bestrijding

3.1 Aanbevelingen ter voorkoming van aantasting

3.1.1 Preventie met mechanische middelen :

• Opvolgen via http://waarneming.nl/soort/view/9606 wanneer de eerste vlinders gesignaleerd worden
• Bedden afdekken met vliesdoek of insectengaas (zéér fijne mazen)
• Een vorm van kraag rond de slaplant aanbrengen die een paar cm boven de grond uitsteekt. (Tip van Fonz Hendrickx, 4 juni : Ik plant al mijn sla uit in plastic plantpotjes van 10 cm doorsnee waar de bodem is uitgehaald. De randen blijven 1,5 tot 2 cm boven het grondoppervlak. Goed kijken of ze overal boven de grond uitsteken.)
• De kasdeuren dicht houden bij valavond of afschermen met muggengaas(deuren)
• Koude bakken afdekken met vogelnetten, vliesdoek, dunmazig insectengaas.

3.1.2 Preventie met chemische of bio-middelen :

• Gebruik van bio-knolvoetvrij product (tip van Frank De Vos, 17 juni)
• Gebruik van andere chemische of bio-middelen? Tot nu toe zijn er ons geen meer bekend (ter preventie!).

3.2 Aanbevelingen ter bestrijding van de larven na aantasting

3.2.1 Bestrijding met mechanische middelen

• Uitgraven van het plantgat onmiddellijk na vaststelling van de aantasting en de larve verwijderen
• Bij oogsten van schijnbaar intacte slakroppen toch het wortelstelsel voldoende diep uitgraven en onderzoeken op aanwezigheid van larven
• Na einde oogst van een volledig bed, de grond meermaals omspitten met de spitvork om de laatste larven op te sporen
• Op het einde van het seizoen de kippen laten scharrelen in de moestuin (tip van Johan, 1 juli)

3.2.2 Bestrijding met chemische, bio-of andere middelen :

• Gebruik van nematoden (aaltjes). Meer uitleg, zie deze pagina van biocontrole
• Gebruik van een erkend bodeminsecticide waarmee de planten aangegoten worden. In België is Conserve, een biologisch insecticide nu ook erkend als bodeminsectide tegen maden en rupsen.

4. Eindconclusies

Vooreerst kunnen we stellen dat er voor de hobbytuinder  weinig studie gedaan werd omtrent de slawortelboorder en zijn larven. Er zijn dan ook niet echt producten op de markt die preventief actief zijn.

De behandeling met nematoden, die de rupsen in de grond opsporen en vernietigen en een paar weken daarna zelf afsterven, is een mogelijke optie. De toepassing gebeurt best voor het uitplanten van de sla. Tijdens de teelt is een behandeling moeilijk uit te voeren. De kostprijs van de ze methode is vrij hoog en het product kan niet lang bewaard worden.
Lees hier meer over de toepassing van de nematoden.

Er blijven bij gebrek aan studies nog een aantal vragen en bevindingen zoals :

° Waar deponeert de slawortelboorder zijn eitjes? Is dit bovenop de slabladeren, op de grond naast de plant of verderaf (in een aangrenzend gazon)

° Waarom blijkt er bijna geen aantasting te zijn in zaaibedden?
Is het omdat de vlinder alleen vliegt boven planten met meer volume of is het omdat de grond aan de wortelkraag van de ter plaatse gezaaide sla verhard is en dus moeilijk doordringbaar is voor de pas uitgekomen larven zodat ze uiteindelijk afsterven? In dat geval zou een regelmatige grondbewerking in het zaaibed, een maatregel voor bestrijding, vernoemd in internetliteratuur, precies het tegenovergestelde effect hebben!!

– In hoeverre verplaatst de uitgekomen larve zich vanaf zijn uitbroedplaats naar de planten toe en verhuist zij van de ene plant naar een volgende?

We vonden in elk geval, bij het oogsten van volwassen kropsla, verschillende kroppen met gedeeltelijk uitgevreten wortelkragen. Blijkbaar was er voor deze slaplanten toch nog voldoende sapstroom om tot kroppen met enig volume verder uit te groeien. Maar waar was de larve dan gebleven?

– Er bestaat twijfel omtrent het nut van het aanbrengen van een kraag (bvb een paar cm hoog). Bij het ontdekken van de larven werd precies vastgesteld dat ze extreem beweegbaar en lenig waren,ook op gladde oppervlakten.

– Werkt het afdekken van bedden of koude bak misleidend voor de slawortelboordervlinder? We vermoeden van wel gezien er geen enkele aantasting gevonden werd in de afgedekte koude bak.

– Zou er dan geen enkel eenvoudig middel zijn dat, wekelijks toegepast door besproeien van de grond, de aanwezige eitjes rond de planten vernietigt?

Tot besluit :

• De nadruk dient gelegd te worden op de “aanbevelingen ter voorkoming van aantasting door middel van mechanische middelen”.
• Bij aantasting, onmiddellijk elke aangetaste plant uitgraven en de larve(n) verwijderen.
• Bij oogsten van intacte, blijkbaar niet-aangetaste, kroppen toch steeds onmiddellijk het wortelstelsel verwijderen en eventuele larven opsporen.

Voor dit seizoen rekenen wij verder op uw medewerking. Het zal belangrijk zijn om alle aantastingen te signaleren in de reactiebox onderaan dit artikel of via lezersbijdrage@plantaardig.com . Indien u beschikt over een digitaal fotoapparaat, tracht steeds foto’s op te sturen van de larve(n) zodat de diagnose met volledige zekerheid kan gesteld worden door ons.

Credits
Opzoekingswerk, praktijkwaarneming, tekst en foto’s  : Herman de Moor.
Opzoekingswerk, nazicht en redactie : Luc Dedeene