Van half mei tot half juni kan u knolselder planten. Een veel gehoorde klacht bij moestuinders is dat de knolselder niet echt dik wil worden. Dit probleem kan dikwijls samengevat worden als volgt :  te korte groeitijd, ongeschikte grond, droogte en verkeerde bemesting. Als je dit verder ontleedt kom je wel aan zo’n twintig aandachtspunten die allemaal van dichtbij of van ver met de vier genoemde factoren te maken hebben.
Waarschuwing.
Let op, hebt u al ieder jaar goede resultaten met de knolselder, dan moet u niet overdrijven met deze tips. Misschien wordt het loof dan te weelderig en ziektegevoelig of ontstaan er holle en slecht bewaarbare knollen.

1 Kies voor rassen met kort loof.
Alhoewel niet meer zo algemeen verkrijgbaar, bestaat er ook langbladige knolselder (var. Prager Reuzen) . Kies voor de kortlooftypes, deze stoppen minder energie in het blad. Monarch, Prinz, Diamant en Briljant zijn goede rassen.

2 Zaai tijdig.
Knolselder moet u tijdig en in warme omstandigheden zaaien. Het zaaien in een zaaikistje gebeurt best in maart onder glas. Zaai ideaal tussen 5 en 15 maart. Zorg voor een warme grond om in te zaaien, 15°C is ideaal. Nog vroeger zaaien verhoogt de kans op schieters door de lagere temperaturen.

3 Kiem het zaad voor
Selderzaad kan wel 4-5 weken op zich laten wachten. Om deze periode in te korten is voorkiemen nuttig. Meng de zaadjes met vochtig zand en zet dit mengsel bij een temperatuur van 20°C-25°C. Na vijf dagen zie je witte kiempjes op de zaadjes, dit is het uiteinde van het worteltje. Is het kiempje 2 mm lang, dan kan je zaaien en heb je zo’n 10 dagen gewonnen. Voorgekiemde zaadjes verdragen geen droogte meer.

4 Verspeen de plantjes
Wie verspeent kan verwachten dat na het uitplanten de inworteling gemakkelijker zal verlopen. Zo win je groeitijd. Losse planten blijven de eerste week meestal “stil staan”.
Verspeen de plantjes in (pers)potjes als de hartbladen zien zijn. Hou de plantjes nu ook nog in de kas. Niet te diep verspenen! De overgang tussen wortel en het hart van plant is vrij nauw. Het groeipunt moet boven de grond blijven.

5 Plant tijdig als het kan.
Plant de knolselder in de tweede helft van mei.  Het plantje moet wel een vier tot vijf blaadjes tonen en de potkluit moet doorworteld zijn.  Je kan  ook nog tot half juni planten, maar dan verlies je potentiële groeitijd. Vroeger dan half mei geeft meer kans op schieters.

6 Kies een vochthoudende grond
Kies een grond die in de zomer voldoende vocht vast houdt, maar geen waterzieke grond uit. Dat wil zeggen vanaf een zandleemgrond tot leemgrond en zelfs lichte klei. Is het lichtere (zand)grond, dan is het wel één met veel humus. Op lichtere  grond is voor knolselder het gebruik van bentoniet zeker aan te raden. Bentoniet is een kleimineraal en verhoogt de waterbuffer van de grond.
Bezitters van lichte gronden zijn hoe dan ook  bij de teelt van knolselder toch steeds in het nadeel. Niet alleen het gewicht, maar ook de kwaliteit zal minder goed zijn. Met kwaliteit wordt dan vooral de bewaarbaarheid bedoeld, maar ook de grotere kans op holheid en bruin vruchtvlees.

7 Vruchtwisseling
Zorg ervoor dat er de vier jaren voordien geen schermbloemigen op het perceeltje stonden. (peterselie, wortelen, pastinaak,…..)

8 Vermijd storende lagen
Doe een diepe grondbewerking en breek storende lagen. Dit is nodig omdat knolselder  diep wortelt (tot zelfs 100 cm diep in sommige omstandigheden). Grond met een harde laag op geringe diepte is in het nadeel.

9 Voorzie een goed aangesloten grond bij het planten
Leg de grond bij het planten niet te los. Doe de grondbewerking ruime tijd vooraf en hark juist voor het planten enkel de bovenste vijf centimeter van de grond los. Zo hebt u meer capillariteit van het diepere grondwater naar de bovenste grondlagen.

10 Ruim planten
Kies een ruime plantafstand. Te dicht planten veroorzaakt sneller bladvlekkenziekte en houdt de knol kleiner. Plant zeker niet dichter dan  50 x 40 cm, 5 planten per m²

11 Kies de juiste plantdiepte.
Zorg voor de juiste plantdiepte, te diep planten veroorzaakt moeilijke weggroei.De overgang tussen wortel en blad is kort. Het hart van de plant mag niet onder de grond. De wortels mogen niet boven de grond uitkomen. In beide gevallen bemoeilijkt dit de weggroei en verkort dus de potentiële groeitijd.

12 Geef een bekalking
Zorg voor een bekalking van het knolselderperceeltje. De gewenste pH voor knolselder is hoog (6,5 tot 7). Strooi 100 gram kalk per m² in de late herfst of ten laatste in februari.

13 Gebruik organische bemesting
Geef voldoende organische mest of compost. Alhoewel knolselder een wortelgroente is, geven we toch de organische bemesting zoals bij bladgroenten. Gebruik bijvoorbeeld 10 liter compost per m² of de helft daarvan stalmest.  In de Groente & Fruit Encyclopedie staat knolselder dan ook gerangschikt bij de bladgroenten en niet bij de wortelgroenten.

14 Doe aan fractionering van de bemesting
Splits de bemesting op, doe in augustus en in september nog een bijbemesting met een samengestelde meststof, zeker als het een natte zomer is, want anders speelt u een flink deel van de doorgespoelde meststoffen kwijt. Geef de helft van de voorziene bemesting voor de teelt, geef één vierde acht weken na het planten en één vierde  3 maanden na het planten.

Gebruik een samengestelde meststof met de juiste verhoudingen. Deze verhouding is voor knolselder N-P-K 2-2-3, extra kalium is dus belangrijk. 
Een meststof  (12-12-17) aan 150 gram per m² (of 8-8-12 aan 200 gram per m²) voldoet ongeveer. Bij de grondbewerking gebruik je  daarvan 75 gram per m² (of 100 gram per m²). Daarna nog twee maal 35 gram (of 50 gram per m²) bijstrooien.

15 Vermijd boorgebrek.
Knolselder is tijdens een droge en warme zomer gevoelig voor boorgebrek. Het is dan ook aan te raden tijdens de maand augustus en september een paar keer te spuiten met een boorhoudende meststof. Doe dit een drietal keer met twee gram borax per liter water, op te lossen in warm water. Gebruik 1 liter water per m².

16 Voldoende water geven.
Vermijd groeistilstand. Geef zeker al vanaf eind juli en ook in september en oktober tijdens droogteperiodes water. Laat de grond niet uitdrogen. Doe dit ‘s morgens zodat de selderplaag geen kans geeft. Bij extreme weersomstandigheden en op lichte gronden zorg je ook in juli al voor voldoende vocht. Enkel de eerste weken na het planten geven we zo weinig mogelijk water zodat de plant zijn weg kan zoeken en voldoende diep kan wortelen

17 Laat de knolselder lang groeien.
Knolselder groeit exponentieel. Dat wil zeggen hoe groter de plant hoe sneller de groei verloopt.
Dat wil zeggen dat de knolgroei per dag in oktober vele malen groter is dan in augustus. Dus, oogst niet voor 1 november. Hou vanaf dan het weerbericht in de gaten. Voorspelt men meerdere dagen nachtvorst, dan wordt het toch tijd om te oogsten. Van één of twee dagjes –1 of –2 zal de knolselder geen last hebben.  Uit metingen blijkt dat er in oktober per week zo’n 0,3 kg per m² bijkomt! Stel de oogst uit tot half november. Tenzij nachtvorst van meer dan -2°C gedurende meer dan één nacht voorspeld wordt. Of dek de knolselder tijdelijk af met folie om een korte vorstperiode van een paar dagen te overbruggen

18 Vermijd bladvlekkenziekte
Geef bladvlekkenziekte geen kans. Behandel van zodra de eerste symptomen zichtbaar worden. Doe dit tijdens een regenachtige zomer om de twee weken.

19 Denk aan de wortelvlieg
De kans bestaat dat wortelvlieg de knolselder aantast. Kweek op lichte gronden en bij hoge infectiedruk de eerste maanden onder insectengaas. Maar wortelvliegaantasting bij knolselderij is zeker niet algemeen verspreid.

20 Blad verwijderen onderaan de knol?????
Iets wat ik regelmatig zie : blad verwijderen onderaan de knol in september-oktober. Zoals op de onderstaande foto’s. Persoonlijk twijfel ik aan het nut hiervan. Tenslotte neem je toch bladeren weg die aan fotosynthese doen. De voeding aangemaakt in het blad wordt, vooral in het najaar, naar de knol gestuurd. Anderzijds kan teveel blad overmatige verdamping veroorzaken en extra voeding afnemen van de knol. Ik weet dat er  veel moestuinders zijn die het toch wel doen. Wie heeft hier (positieve of negatieve) ervaring mee?

Foto’s : Heeft blad verwijderen bij knolselder om de knol te laten dikken wel zin?

21 Uw tip komt hier!
Hebt u  goede resultaten met de knolselderij? Laat uw tips en trucs weten in de commentaarbox hieronder.

In het bericht Zwarte harten bij selder(ij) scheppen verwarring werd nagegaan wat de oorzaken van zwarte harten zijn. Uit de drie mogelijkheden kwam ook boorgebrek naar voor. Hierbij het advies om boorgebrek te vermijden en hoe je boorgebrek kan herkennen.

Alhoewel Boor geen hoofdelement is, is het bij knolselder heel belangrijk.
Vooral op lichte gronden, met een hoge pH en onder droge omstandigheden zijn er grote problemen met boorgebrek.
De kenmerken zijn
– Gele, later afstervende hartbladeren
– Kleine knollen
– Van boven vaak hol
– Inwendig bruine tot grijsachtige proppen
– De bruinverkleuring wordt vooral in het onderste deel van de wortel waargenomen en niet bij de kop.
Door het strooien van Borax kan deze gebreksziekte niet worden voorkomen. Het strooien van Borax kan trouwens een boorvergiftiging veroorzaken bij de volggewassen.
De beste oplossing is het op regelmatige basis spuiten van een goed oplosbare boorhoudende meststof.
Bij droog en warm weer valt de booropname via de wortels bijna volledig stil.
Als deze omstandigheden zich vroeg in het seizoen voordoen is het noodzakelijk al heel vroeg te beginnen met een water geven, of anders te starten met boorbespuitingen.
Zeker vanaf augustus moeten de boorbespuitingen gestart worden. Het aantal bespuitingen is afhankelijk van het boorgehalte van de grond en schommelt tussen één en vier bespuitingen. In de praktijk wordt dikwijls om de veertien dagen behandeld vanaf begin augustus tot begin oktober.
Voor de bespuiting is het beter geen Borax te gebruiken, maar een andere vloeibare boormeststof. Borax is immers enkel goed oplosbaar in warm water.

Foto’s : bruinverkleuring en holheid van het vruchtvlees. Na enkele uren doorgesneden te zijn wordt de bruinverkleuring nog veel intenser

Zwarte harten bij knolselder uiten zich als een zwartverkleuring van de jongste hartblaadjes. Toch worden niet steeds dezelfde oorzaken van dit verschijnsel aangehaald. Dit schept alvast de nodige verwarring.
Zo kan er op warme dagen met een te sterke verdamping en in droogteperiodes beschadiging van de jonge hartblaadjes plaats vinden. De blaadjes kunnen het vocht niet meer vasthouden en de cellen gaan kapot. Dit is te vergelijken met bijvoorbeeld rand bij krulandijvie. Dat de blaadjes bij sterke verdamping rap beschadigd raken wordt dikwijls aangewezen als calciumgebrek in het blad. Calcium zorgt immers voor de stevigheid van de celwanden.
Op deze pagina van de website van PCG wordt dit ook zo vermeld:

“Zwarte harten” is een fysiologische ziekte die vooral voorkomt bij te veel zouten in de bodem (te hoge bemesting) of te weinig water.”

In het hart van de plant verschuilen zich soms kleine, donkerbruine, zuigende insecten met dekschild. Dit zijn wantsen. Vooral in droge, warme zomers zijn ze zeer actief. De zuigschade die ze veroorzaken doet de hartblaadjes zwart verkleuren, met later rotting tot gevolg. Op deze pagina van Productschap Tuinbouw wordt dit als volgt vermeld:

“Wantsen kunnen in knolselderij groeistagnatie en misvorming van hartblaadjes veroorzaken. Deze hartblaadjes worden zwart en kunnen later in het seizoen bacteriehartrot veroorzaken.”

Ten derde worden zwarte harten dikwijls gemeld als gevolg van boorgebrek. Boorgebrek komt meest voor op droge gronden en na een droog teeltseizoen. Op deze pagina van de website van vilt worden zwarte harten op de volgende manier uitgelegd:

“De meest vergevorderde verschijnselen van boriumgebrek zijn zwarte harten.”

De foto’s die onlangs genomen werden wijzen in de richting van zwarte harten als gevolg van boorgebrek bij knolselder. Vooral de bruine vlekken in de dwarsrichting op de bladstelen lijken dit te bevestigen.
klik op de foto’s voor vergroting.
update 03/12 : na doorsnijden van de knol van de laatst afgebeeld knolselder werd inderdaad boorgebrek vastgsteld. Meer daarover in een volgende artikel.

Lees ook het artikel over selder telen

Op het tuinbouwbedrijf van Luc Berden wordt jaarrond knolselderij geteeld. De laatste knollen uit de bewaring zijn de vorige week geveild, de eerste nieuwe stonden werden op maandag 5 juni al geoogst. De nieuwe knolselderij heeft een flinke bos fris blad wat voor velerlei doeleinden geschikt is.
Deze vroegste knolselderij wordt in maart-april geplant en afgedekt met vliesdoek. Dit is absoluut nodig. Knolselder mag geen koudperiode meemaken zoniet wordt er een bloemstengel gevormd. De plantjes warm opkweken en niet uitplanten voor tien mei is de gulden regel om voldoende dikke knolselder te kunnen telen voor de bewaring die niet vroegtijdig opschiet. Deze vroegste knolselderij is dan ook niet zo dik als wij gewoon zijn van de oogst in de late zomer en in de herfst. Het is een echte primeurgroente, waarvan de teelt niet zonder risico’s is.

Voor meer info: www.lucberden.nl en op Agf.nl

Lees hier alles over de teelt van selder – selderij .

Technorati : knolselder