Fotoreportage met 23 foto’s onderaan dit artikel.
Lees ook eens de serie “Meloenen Kweken”

Inleiding

Afgelopen jaren teelde ik verschillende meloenrassen. Dit jaar vier verschillende.  Een onverwachte uitblinker dit jaar was de Meloen “Gele Canaria III”. Deze kanariegele variant van de honing(dauw)meloen maakt deel uit van de groep van de wintermeloenen (Cucumis melo, Inodorus groep). Naast deze honingmeloen werd ook nog geteeld: het zeer bekende ras Oranje Ananas (Charentais type, zaadvast ras) , het ras Fiata F1 (Charentais type) en een zaadvast ras van de netmeloenen (Hales Best Jumbo). Dit na vorig jaar ook al een type Galiameloen en ogenmeloen geteeld te hebben. Over al deze rassen meer in andere berichten.
Eerst wil ik de honingmeloen behandelen.
Het resultaat daarvan bleek immers, onverwachts, een echte meevaller.

Vruchtkenmerken

Voor wie op zoek is naar afwisseling bij de teelt van meloenen is de teelt van deze langwerpige, kanariegele meloen met groen tot lichtgeel vruchtvlees en een vruchtgewicht van dichtbij de 2 kg een aanrader. De gele honingmeloen is  fris, heel sappig en zoet van smaak. Soms zegt men dat het aroma iets minder is dan van andere meloensoorten, maar ook dat viel heel goed mee.

Voordelen

De drie grootste voordelen van dit meloen-type waren de open gewasgroei, de vroegheid en de lange bewaarbaarheid.

Het zaad tikte ik op de kop in Parijs. Het is verpakt door Doigt Verts en werd aangekocht op de enige overblijvende bloemenmarkt in hartje Parijs : de  Marché aux Fleurs op het Île de la Cité. En ik kocht er nog wel wat groentezaden, dat leest u deze winter nog wel. Ook bij ons kunt u bij verschillende zaadfirma’s dit zaad verkrijgen.

Teeltgegevens – Teeltverloop

Er werd gezaaid op 15 maart, twee zaadjes per pot, in vochtige potgrond.  De opkomst was al na een vijftal dagen (bij een temperatuur van 25°C, bij de verwarmingsketel.

Van zodra er een barst in de grond zichtbaar was werden de potjes uit deze donkere ruimte weggenomen en in een minikas geplaatst nabij het raam.

Er werd verpot op 20 april. De planten werden dan verder in de kas opgekweekt in de pot.

De planten werden getopt begin mei. Over het waarom van toppen de meloenen en hoe je dat zie je en lees je in dit bericht.

De humusrijke zandgrond in de kas werd voorzien van een ruime hoeveelheid patentkali (60g/m²) en kalkammonsalpeter (60g/m²) die ingefreesd werd. Er werd uitgeplant op een afstand van 60 cm. Eigenlijk was dit gewoon de basisbemesting voor de tomatenteelt die er naast stond.

Er werd geplant op 18 mei.

Er werd een touw aangebracht op 31 mei. Onderaan wordt het touw bevestigd met een ruime lus en bovenaan wordt het touw bevestigd aan een gewasdraad.Op 8 juni is er volop guttatie (klik voor artikel) te merken. Dit betekent dat de plant goed ingeworteld is en de groei volop aan de gang is. De eerste snoei werd toegepast op 17 juni. De onderste scheuten werden helemaal verwijderd, dit zes bladeren hoog. Ook waren er al scheuten hoger dan het zesde blad, die werden dan getopt op twee bladeren.
Info over snoei (klik)

De eerste zetting was einde juni. Handmatige bestuiving is bij meloenen steeds aan te raden.

De eerste consumptie van een honingmeloen was op 9 augustus. Eind augustus werden een laatste keer geoogst.

Open groeiwijze

De groei van de honingmeloen was zeer open. Dat wil zeggen dat er een grote afstand was tussen de bladeren, met zeer lange zijscheuten. De kleur van de bladeren was bleek, het bleekst van alle vier de geteelde rassen. De groei verliep wel snel, maar niet weelderig d.w.z. er was geen overdadige bladgroei. De groeiwijze was duidelijk veel  meer beheerst dan deze van de naaststaande “Oranje Ananas” en, opvallend, ook matiger dan de variëteit “Hales Best Jumbo” (Netmeloen). Een beheerste groei, met een matige vegetatieve groei, is bij de meloenteelt in onze streken  gewenst, de oogst valt dan immers vroeger.

Snelle bloei

Met snelle bloei bedoelen we dat de meloen al heel vlug vrouwelijke bloemen gaat maken. Te sterk groeiend meloenen produceren in het begin alleen maar mannelijke bloemen.  Bij deze honing meloen kwamen al snel  vrouwelijke bloemen die met de hand konden bestoven worden. De groei van dit type meloen mag zeker en vast generatief genoemd worden. Dat alles maakt dat al op de eerste bloemen de vruchten gezet waren. De bloeisnelheid was dan ook vergelijkbaar met deze van de variëteit Fiata F1, die ook geteeld werd in dezelfde kas.

Snelle vruchtzetting

Per plant worden drie tot maximum vier vruchten gevormd, want de vruchten zijn tamelijk groot. De meeste wegen toch wel bijna 2kg en dus is het normaal dat er geen zes vruchten per plant kunnen aangemaakt worden. En dat is meer dan de 1,2 kg die op het zaadzakje aangegeven stonden.

Geen ziektes, geen plagen

Er werd geen enkel probleem vastgesteld met ziekte of plagen. Ondanks het feit dat er bladluizen waren op de dichtbijstaande aubergines kwamen er geen bladluizen op de meloenen voor. Ook van witziekte (echte meeldauw) dat bij zaadvaste meloen al eens de kop opsteekt, bleven de plante gespaard. Fusarium kwam niet voor, het was dan ook een teelt op grond waar nog nooit meloenen gestaan hadden.

Rijpingsproces

Een moeilijk punt is het bepalen van het oogsttijdstip van deze meloen. Honingmeloen gedraagt zich helemaal anders dan de Charentais meloenen, (o.a. cavailllon-types), de ogenmeloen enzovoort. Van binnenuit start de rijping en de schil wordt slechts zeer geleidelijk geel. Er onstaat geen barst rond het steeltje en er is ook geen opmerkelijk aroma.  De vrucht is in onrijpe toestand bleekgroen en kleurt heel langzaam door naar fel geel. Het is toch wel enkele weken wachten vooraleer de meloen helemaal geel gekleurd is. Als uiteindelijk de punt van de vrucht mooi donkergeel gekleurd is  kan er al geoogst en geconsumeerd worden. Oogst je dan toch een beetje te vroeg, dan heb je een dikkere schil met nog niet rijp vruchtvlees. Het vruchtvlees dat dieper zit is dan wel al goed. De rijping start immers in het hart van de honingmeloen.

Lang bewaarbaar.

Een meloen geoogst op 29 augustus werd nog geconsumeerd op 20 september, ondanks de verdroogde steel was deze meloen nog heel lekker. Dit zou je met een aan de plant gerijpte netmeloen of charentais-meloen niet moeten proberen.

Het probleem is immers dat de  meloenen het beste smaken als je ze oogst als er rond het steeltje een barst zichtbaar is en de  meloenengeur zich verspreid. Na twee dagen rusten is zo’n geurende meloen perfect van smaak. Maar dan begint het, nog enkele dagen later zijn deze meloenen al over hun hoogtepunt heen en worden ze heel zacht en smeuig. De smaak gaat achteruit.  Maar niet zo met de honingmeloen

Maar, en dat is de eigenlijke tip, u kunt de meloen ook nog enkele weken bewaren. Zonder dat de smaak achteruit gaat.

Zaden kopen???

Het probleem is dat ik voorlopig geen adressen gevonden in België en Nederland waar men deze gele wintermeloen of honingmeloen in assortiment heeft. Ik meen mij te herinneren dat vroeger Somers dit in zijn assortiment had, maar ik kon dit nog niet controleren. Als iemand weet waar de zaden in België en Nederland te krijgen zijn, laat het weten in de commentaarbox hieronder, bedankt.

Het kweken van meloenen (honingmeloen) in beeld.
Klik op de foto’s om deze groter te zien.

Het snoeien bij meloenen heeft tot doel de bladgroei wat te beperken en de vorming van vrouwelijke bloemen te stimuleren. Op die manier bekom je in onze gematigde streken toch nog tijdig vruchtvorming en oogst.

Een meloen die onbeperkt kan doorgroeien zal eerst veel blad maken en vertraging oplopen bij de vorming van vrouwelijke bloemen. Dit is nog belangrijker bij sterk groeiende meloenrassen. (Het rassenoverzicht bij meloenen is één van de nog niet verschenen artikels)

De snoei begint al tijdens de opkweek van de meloenen. Als de plant twee echte bladeren heeft wordt ze getopt. Het intoppen van de meloenplant tijdens de opkweek is om te vermijden dat er op de zijscheuten geen vrouwelijke bloemen komen. In dat geval komen de vrouwelijke bloemen pas op de zijscheuten van de zijscheuten.Deze meloen werd al eens getopt en heeft nu twee zijscheuten.

Als deze zijscheuten, een tweetal bladeren hebben wordt de beste zijscheut overgehouden.

Lees verder Serie : Meloenen telen | Snoei bij staande teelt →

‘Haal de zaadjes uit uw meloenen, watermeloenen, papaja’s en avocado’s. Droog ze en stuur ze naar mij!’ Dat vraagt de Gentse professor Willem Van Cotthem. Hij brengt de zaden eigenhandig naar vluchtelingenkampen in Algerije, bij mensen voor wie ze onbetaalbaar zijn.

Willem Van Cotthem is niet de eerste de beste. Deze Gentse hoogleraar emeritus kreeg wereldfaam met zijn ontdekking van Terracottem, een grondverbeteraar die water kan vasthouden. Vandaag wordt Terracottem wereldwijd gebruikt om onder meer voetbalvelden en golfterreinen groen te houden. Met een deel van de opbrengst zorgen Van Cotthem en zijn medewerkers ervoor dat in droogtegebieden in het zuiden toch aan land- en tuinbouw kan worden gedaan.
Familietuintjes
Op dit ogenblik werkt professor Van Cotthem in een project van Unicef waarbij in de vluchtelingenkampen van de Sahrawis in de Sahara in Zuidwest-Algerije met Terracottem familiale tuintjes worden opgezet. Er zijn er nu al een duizendtal. Tijdens de winter kweken de mensen daar groenten, maar tijdens de hete zomers (bij temperaturen van soms wel 50 graden) is groenten kweken uitgesloten en moeten ze fruit kunnen laten groeien. Maar welk fruit? ‘Je kunt er niet om het even wat laten groeien’, zegt Van Cotthem. ‘Je moet rekening houden met de klimaatzone en met het ultraviolette licht. Zo moet je niet proberen om in IJsland meloenen te kweken.’

‘Er zijn vruchtensoorten die perfect gedijen in Zuidwest-Algerije. Meer zelfs: veel van de vruchten die wij eten, zijn ginder gekweekt, of toch minstens in het mediterrane klimaat. Denk maar aan watermeloenen, meloenen, papaja’s en avocado’s. Wij gooien hun zaden weg, maar voor de mensen ginder zijn ze dus perfect bruikbaar. Wij hebben ze maar te drogen en aan hen te bezorgen.’ Zaadjes drogen is niet moeilijk. Je ontdoet ze van het vruchtvlees, spoelt ze en laat ze drogen op een blad huishoudpapier. Volgens Van Cotthem zal 75 tot 90 procent van de zaden die wij op die manier recupereren ook daadwerkelijk kiemen. ‘Ik heb het thuis allemaal al eens getest in een serre. Het werkt, die plantjes groeien schitterend.’ Solidariteit Willem Van Cotthem was de voorbije jaren zeven keer in Zuidwest-Algerije.

Vanaf zijn volgende bezoek wil hij voor de families in de vluchtelingenkampen zaden meebrengen, netjes gesorteerd per soort. Zaadjes van een Galiameloen horen niet bij die van een Cavaillon, een gele honingmeloen is nog iets anders dan een Cantaloupmeloen. Van Cotthem: ‘Het onderscheid maken is makkelijk. Meestal hangt er gewoon een sticker met de naam op zo’n meloen.’ Of het niet makkelijker is om zaden te kopen? Van Cotthem: ‘Dat is veel te duur. Voor die mensen zijn die zaden onbetaalbaar. Als wij ze betalen zijn we direct een flink stuk van ons budget kwijt, en dat kan toch niet de bedoeling zijn. Het is gewoon een kwestie van solidariteit. Daarom dacht ik: als ik nu eens mijn vrienden aanspreek? Die eten allemaal toch wel eens een meloen?’
U kan uw goed gereinigde en gedroogde zaden sturen naar professor Willem Van Cotthem, Beeweg 36, 9080Zaffelare.

(Het Nieuwsblad – Spaar uw meloenzaadjes en red mensen van de honger)

De afgelopen dagen zijn de meloenen toch flink gegroeid. Hoog tijd om aan bestuiving en bevruchting te denken. Want in een kas kunnen de bijen en/of hommels jou wel eens in de steek laten. Maak er een gewoonte van dat je om de twee dagen de bloempjes gaat bestuiven.

Hieronder vindt je, rijkelijk geïllustreerd met foto’s (klik erop om de details te zien), hoe je dit best aanpakt.

Zoek een mannelijke bloem, deze vind je in de bladoksels op de hoofdstengel. Er zitten er meestal verschillende in één bladoksel. Neem deze met frisse, gele kroonblaadjes. Er zitten meestal ook wat oudere exemplaren bij die er minder fris uitzien.

Pluk het bloempje met een zo lang mogelijk steeltje. Haal voorzichtig de gele kroonblaadjes rondom rond weg.

Tot je dit resultaat hebt

Zoek de vrouwelijke bloemen, deze bevinden zich op de zijscheuten. Ze zijn trouwens zeer makkelijk te herkennen omdat er al een klein meloentje (het vruchtbeginsel) onder zit.

Ga met het mannelijke bloempje voorzichtig tegen de stamper van de vrouwelijk bloem. Als je wat stuifmeel ziet kleven tegen de stamper is het goed. Niet duwen op de stamper, maar gewoon voorzichtig raken. Zorg ervoor dat je met een mannelijke bloem van één plant steeds vrouwelijke bloemen van andere planten gaat bestuiven.

Je kan met één mannelijk bloempje een tweetal vrouwelijke bloemen bestuiven. Eventueel meer, maar meestal zijn er ruim voldoende mannelijke bloemen voorhanden.

Wat in de titel staat kon u al vernemen in het bericht Meloenen kweken | Wanneer oogsten? Wanneer rijp?. Of u ze nu zelf teelt, of als u ze koopt bij een teler uit België of Nederland, in ieder geval zijn ze gerijpt aan de plant en niet in de kist.
Ook in De Telegraaf vernemen we dit van van een groenteteler. Het is stilaan een zeldzaamheid, een professionele groenteteler die meloenen teelt. En dan nog wel de ogenmeloen (of is het oogmeloen) die vroeger overal in de Nederlandse kassen te vinden was. Op de foto : De typische kleur van ogenmeloen : donkergroen met lichtgroene ribben. (klik voor vergroting)

In Hekendorp, zit een groente- en fruitkweker die zelf nog meloenen teelt. Op nummer 10 hebben Mia en Theo van de Sande hun boerderijwinkel annex groente- en fruitteeltbedrijf.

Hij fronst zijn wenkbrauwen als wij vragen waarom hij niet gewoon geïmporteerde, en dus goedkopere, meloenen verkoopt. Het is bijna een beledigende vraag. “Het smaakverschil is enorm”, zegt Theo. “Dat is niet met elkaar te vergelijken. Wie één keer mijn oogmeloen heeft geproefd, wil er nooit meer een uit de supermarkt. Het probleem met meloen (en trouwens ook met andere soorten fruit) uit den vreemde is dat ze veel te vroeg worden geplukt. Ze rijpen na tijdens het vervoer. Mijn meloenen rijpen gewoon aan de plant. Ze worden pas in de winkel gelegd als ze helemaal rijp en zoet zijn. Daar hoef je niet voor te voelen, dat kun je zien aan de schil. Als er barstjes bij de steeltjes komen, zijn de meloenen op hun lekkerst. En dan ruiken ze! Daaraan alleen al merk je het verschil. Loop je in de supermarkt een stapel meloenen voorbij, dan ruik je nauwelijks iets, maar zo gauw ik mijn vruchten in onze boerderijwinkel leg, is de hele schuur vergeven van de meloenenlucht.” Bron : Meloenen van eigen bodem – telegraaf.nl [Eten & Genieten]

In het artikel is ook sprake van enten. Dit is inderdaad nodig voor wie meerdere malen in dezelfe kas traditionele meloenrassen wil telen. Zoniet moet u proberen fusariumresistente rassen te telen. Dit zijn dan hybriden die vrij recent op de markt gekomen zijn. Zo is het ras Cézanne F1 witziekte- en fusariumresistent. Cézanne is normalerwijze zonder enige gewasbeschermingsmiddelen te telen. Het is een meloen van het Charentais type.
Op de foto (klik voor vergroting) ziet u een pas oogstrijpe meloenen van het ras Cézanne F1. Let op de barstjes bij de stelen. Na een drietal dagen zijn deze oogstrijpe meloenen perfect om te consumeren.

Meloenen zijn rijp als ze een sterk aroma afgeven. Als je ’s morgens de kas binnenkomt dan hoef je niet te twijfelen of er eentje rijp is. De heerlijke geur overvalt je. Dan rest er enkel nog op zoek te gaan naar de vruchten die een barstje rond de vruchtsteel vertonen. Om te vermijden dat het vruchtsteeltje loslaat en de vrucht op de grond valt, oogst u best de vruchten in dit stadium.

De geoogste vruchten laat u op kamertemperatuur verder rijpen. Twee à drie dagen later zijn ze eetbaar. Wil je ze nog wat langer bewaren? Bewaar de meloenen dan niet onder de 8 °C, er ontstaan dan waterige plekken die snel schimmelen. Wikkel een meloen die rijp is bij de bewaring in aluminiumfolie. Zo behoudt hij zijn geur en smaak. En voorkomt u dat andere etenswaren naar meloen ruiken.
Alhoewel, een zelf gekweekte vrucht van een meloen in de huiskamer, dat is toch een uniek parfum die zich het hele huis door verspreidt.
Oogst de meloenen ook niet vroeger dan het stadium van het ‘kleine barstje’. De smaak zal dan absoluut niet zoet zijn.
Trouwens, is het u al opgevallen dat meloenen uit het buitenland weinig geur afgeven. En dat er geen barstje rond de steel te zien is? Deze worden immers in groen stadium geoogst. Hier kunnen we, jammer genoeg, wel spreken van nagerijpte meloenen. Het kan ook niet anders, want rijp geoogst worden zijn ze niet lang genoeg te bewaren om het transport te overleven.
Op de foto (klik voor vergroting)
Meloenen van het Charentais type. Pas geoogst in de kas. Oogstrijp. Let op de barstjes rond de steel. Binnen twee tot drie dagen zijn deze meloenen eetrijp behoren tot de smakelijkste die u ooit gegeten hebt!

Wat vooraf ging : Meloenen telen | Bestuiven en bevruchting

Vruchtjes die bevrucht zijn zullen na slechts enkele dagen al dikker worden.

Foto 1 : De eerste dagen nadat de bloemetjes uitgebloeid zijn weet je nooit of deze vruchten zullen uitgroeien. Van deze vrucht is nog niet te zien of ze gezet is of niet.

Foto 2 : Enkele dagen later worden ze dikker (de vruchten zijn gezet).

Foto 3 : Of zie je dit, de vruchtjes worden bleker, ze worden geel en ze drogen op. Geen goede bevruchting dus.

Foto 4 : Het is normaal dat er enkele vruchten in een korte periode zetten, waarna de vruchtzetting een tijdje slecht is en er geen nieuwe vruchten komen. Opgelet : Indien meer dan één vrucht op één zijscheut, dan wordt er één verwijderd.

Dikwijls zijn de zijscheuten ook minder groot in die periode.
Als de vruchten wat groter geworden zijn zuller er, in een warme zomer, nog een serie vruchten zetten hogerop in de plant.

Foto 5 : Daarom mag je de planten ten niet toppen. Je brengt de top van de plant, als die de draad bereikt heeft, gewoonweg over de draad en laat ze afhangen. Veel kans dat daar ook nog een paar vruchten zullen zetten als het weer wat meevalt.