Categorie archieven: Kolen(sluit)

Kolen(sluit)

Rode spitskool is vooral een spitskool, en minder een rode (sluit)kool.

4 reacties

Rode spitskool oogsten in de moestuin van GroentenInfoDe laatste exemplaren van de rode spitskool "Kalibos" hebben alvast de eerste herfstkou overleefd.

Culinair
Rode spitskool is vooral spitskool met een kleurtje. Maar toch niet met zo’n donkerpaarse kleur als de rode kool. Bij het koken wordt de spitskool nog wat bleker. Het is dan ook niet echt een vervanger van rode kool. De vorm is wel  leuk  maar is culinair gezien natuurlijk geen meerwaarde.

Toch is de rode spitskool een welgekomen nieuwe groente in de moderne keuken. Ze is net zoals gewone spitskool ideaal voor de wok, die met deze groente nog kleurrijker wordt. Omdat we de groenten voor we ze wokken slechts een hele korte tijd voorkoken is het kleurverlies  gering. Bij het wokken daarna blijft de kleur behouden.
Ook om rauw te gebruiken in salades is de rode spitskool veel beter geschikt dan rode kool.

zaad rode spitskoolspitskool kalibos
De zaden van het ras ‘Kalibos’ waren van Thompson & Morgan. Maar dit ras is  ook te verkrijgen bij Vreekens Zaden en Zaadhandel Vanderwal.
Planten rode spitskool in tray.
De plantjes werden gezaaid in een zaaikistje en als ze het eerste echte blaadje toonden verspeend in trays. Als de kiemblaadjes vergelen en de planten een viertal echte bladeren hebben wordt het tijd om ze uit te planten. Dan zijn ze ook voldoende afgehard.

Teelt en groeiwijze.
Je ziet de rode spitskool best niet als alternatief voor de rode kool. Wat deze spitskool wel een beetje gemeen heeft met rode kool is de tragere groei. Waar de gewone spitskool blijft doorgroeien tot ze barst lijkt deze daar veel minder gevoelig voor te zijn. Een langer oogsttraject is mogelijk met deze kool. Maar bewaren tot een stuk in de winter zoals je met rode kool kan wordt wel moeilijk. 

De door mij geteelde spitskool werd gezaaid eind april, uitgeplant begin juni en de eerste exemplaren zijn geoogst in september. Maar nu zijn er nog altijd een paar in de tuin. De teelt is zoals deze van andere koolsoorten en meer specifiek de teelt van groene spitskool. Er zijn geen noemenswaardige verschillen. De koolvlieg en de rupsen zullen ook hier de voornaamste belagers zijn. Een voedingsrijke bodem is noodzakelijk met een basisbemesting zoals bij gewone spitskool.Doorsnede rode spitskool
De rode spitskool, een aanrader voor wie ook in de herfst graag aan zijn assortiment wokgroenten een kleurrijke toets geeft.

Aantastingen tijdens de teelt.
Alhoewel deze aantastingen praktisch geen opbrengstverlies veroorzaakten, wil ik ze toch even vermelden. Wat  opviel was dat er vrij veel aantasting was van witte roest op de buitenste bladeren. Of dit typisch is voor deze rode spitskool is niet zeker, want het was natuurlijk wel een vochtige zomer. Geen erg, want de buitenbladeren worden toch verwijderd. Slakken houden blijkbaar ook van de rode spitskool, tussen het harde omblad vinden ze een goede schuilplaats, maar de schade beperkt zich eveneens tot deze onbruikbare bladeren. Toch moeten we melden dat er een drietal planten vroegtijdig moesten geoogst worden. Dit door  bacterierot in de stam van de  kool. De buitenste bladeren vallen af en bij het oogsten zien we dan een bruine en  zachte, rotte kern in de stam.

Bacterierot kolen spitskool
Zachtrot, bacterieën spitskool rode koolwitte roest kolen spitskool

 

Toepasselijk bij dit bericht zijn ook de volgende artikels

Kolen(sluit), Moestuin, het vroege voorjaar

Spitskool telen?

25 reacties

spitskool oogst2 Er zijn van die groenten die je moet vroeg telen, al weet je dat je ze later ook nog kan zaaien.  Al was het maar omdat het een soort traditie is. Spitskool bijvoorbeeld, het is raar, maar deze kool is niet in alle streken in Vlaanderen even goed gekend. En zeker niet in alle Vlaamse groenteschappen terug te vinden. In Nederland is het wel anders heb ik zo de indruk, spitskool is er veel meer verspreid.

Als West-Vlaming heb ik deze groente pas later leren kennen. Al snel heeft de spitskool overtuigd. Voor mij is het een groente van de vroege zomer, als er nog geen andere kolen zijn. De spitskool is prima om in moderne wokgerechten en gezonde pasta’s te verwerken. Het is en blijft een sluitkool, maar de smaak is zachter en minder overheersend dan van de andere sluitkolen.

Spitskool kan je ook telen om in de herfst te oogsten. Of tijdens de late zomer. Sommige rassen zijn dan beter geschikt. Maar dan zijn er misschien al de gewone sluitkolen. En nog een pak andere groenten. En dan verliest de spitskoolteelt naar mijn gevoel ietwat van zijn charme. Spitskool laat zich opmerken door zijn groeisnelheid en het vermogen om in korte tijd tot een kool van grote omvang te komen. Daardoor is ze ook gemakkelijker te telen dan de andere sluitkolen. Vroeg telen zorgt er dan nog eens voor dat je van veel (kool)plagen min of meer gespaard kan blijven. Deze zullen tijdens het zomerseizoen meer te lijden hebben van insectenplagen en van droogte.

Teeltperiodes

De vroegste teelt wordt gezaaid in februari in de koude kas en geplant in april. Half juni kan je soms al oogsten. Latere teelten worden gezaaid tot begin juni en uitgeplant tot begin juli. Dezelfde periodes als bij rode en witte kool ongeveer. Je kan spitskool ook in de kas telen of als weeuwenteelt, zie verder in dit artikel.

Vroege teelt van spitskool.
Zaaien

Zaai in een zaaibakje en dek af met een halve centimeter potgrond. Benevel de grond zodat deze voldoende vochtig wordt. Plaats het zaaibakje de eerste dagen warm, om zo de kieming te versnellen. Dat kan dus zeker binnenshuis. Hou de kieming goed in de gaten. Zie je iets door de aarde priemen, plaats dan onmiddellijk op een plaats met veel licht en gematigde temperaturen. Dit om het rekken van de plantjes (fileren) te vermijden. De koude kas is dan in feite ideaal. Je kan de zaaibakjes eventueel binnen nemen als er vorst verwacht wordt. Niet omdat de plantjes zouden kapot vriezen, maar gewoon om de teelt niet al te veel af te remmen.

Verspenen

Verspenen van de vroege teelt doen we in maart. Het is een vroege teelt. Dat betekent dat we best niet verspenen in trays, te kleine bloempotjes of in perspotjes. Dan moet je te gauw naar buiten met de planten. Eenmaal de pot vol gegroeid is met wortels valt de groei min of meer stil. Verspeen dus in potjes van minstens 10 centimeter.  Zo hou je de planten langer in de koude kas en vervroeg je de teelt nog wat. Heb je grond die in het voorjaar traag opdroogt en traag opwarmt, kies dan misschien nog grotere potten van twaalf centimeter diameter. Is de potkluit goed doorworteld, dan moet je planten. Bij grote potten kunnen er dan al flink wat bladeren op de plant staan.

spitskool_planten_uitstellen  
Foto : spitskool opgekweekt in grotere potten om te vervroegen.

Bemesting

Waarschijnlijk heb je goed verteerde stalmest of goed verteerde compost in de tuin gebruikt. En strooien we een basisbemesting met samengestelde meststof.  Dit kunnen  minerale meststoffen of organische handelsmeststoffen zijn. Het is een vroege teelt. Dan komt de stikstof slechts traag vrij. Op mijn voordrachten doe ik altijd de pro’s en contra’s van organische en minerale meststoffen uit de doeken. Kort komt het hier op neer. Eén van deze is dat  organische meststoffen tijd nodig hebben om te verteren en hun voedingsstoffen af te geven.  Dit noemt men mineralisatie en dit  gebeurt onder invloed van vocht en warmte. Gelukkig dat bij de commerciële organische meststoffen ook ureum toegevoegd wordt. Zodat ze toch nog wat sneller werken. Hoe dan ook raad ik, op basis van deze redenering, voor een vroege kolenteelt op zijn minst de helft van de basisbemesting onder de vorm van minerale meststoffen aan. Deze komen sneller vrij en zorgen ervoor dat de spitskool in het begin beter blijft doorgroeien.

Planten

Plant van zodra de grond geschikt is, dat wil zeggen voldoende opgedroogd is. Plant de spitskool, net zoals alle koolsoorten voldoende diep. Zeker als de planten door lichtgebrek op de opkweekplaats eventueel wat gerokken zijn.
Daarna heb je er niet veel omkijken meer naar. Onkruidvrij houden natuurlijk. Dat kan je combineren met het aanaarden van de planten na enkele weken groei.

Oogsten

spitskool oogst 6spitskool oogst 2

spitskool oogst 3spitskool oogst 4 

Foto’s : bij de oogst gaat er een flink deel van de bladeren af, de kippen zijn er blij mee.

Oogsten

Vanaf juni gaat alles heel snel. Begin tijdig met oogsten, wacht niet tot de kolen groot zijn. Want je zal al snel merken dat je ze niet snel genoeg kunt verbruiken. De zegswijze “De kruik gaat net zo lang te water tot hij barst” kunnen we perfect toepassen op een volgroeid spitskool.  Als het plots wat meer en langduriger regent gaat de (bijna) oogstbare spitskool openbarsten. Dan kan je ze niet lang meer houden. Ben je een echte fan van spitskool, zaai of plant wat gespreid. Een rode kool of witte kool kan lang in de tuin blijven zonder echt onderuit te gaan. De houdbaarheid van spitskool in de moestuin daarentegen is beperkt.

SSA53666

Foto : spitskool is eerder bleek van kleur en zachter van smaak.

Spitskool in de kas.

Ook de kasteelt van spitskool is mogelijk, zelf geen ervaring mee, maar Diana wel. Diana schrijft er over op haar website :

Als je een kasje hebt kun je haar heel lang telen; zelf zaaien we haar ook in het najaar in de kas en oogsten haar dan rond april, nog voor de tomaten de kas in willen. En vroege spitskool uit de kas is echt heel lekker zacht van smaak en mooi licht van kleur.(http://ruudendiana.webs.com/spitskool.htm)

Op de website van Diana vind je nog wat tips in verband met de rassen die je kan kiezen en de ervaringen met rode spitskool.


De weeuwenteelt van spitskool.

Het is ook mogelijk spitskool te telen als weeuwenteelt, dus zaaien in september om al heel vroeg te kunnen uitplanten in het voorjaar. Cor van Cor’s moestuin website heeft er al eens een berichtje over geschreven, het artikel staat hier.

Kolen(sluit), Ziekten Plagen

Trips maakt kool ruw.

1 reactie

Dit artikel is er vooral voor wie zich afvraagt vanwaar die “puistjes” op de witte kool komen. Inderdaad! Trips. Ook in sluitkool is trips, in warme, droge zomers, veel talrijker aanwezig. Hoe dat komt en andere info over dit insect lees je in het artikel over trips bij prei.

trips bij witte kool

thrips tabaci sluitkool

Schadebeeld
Ook in sluitkool is trips in warme, droge zomers dikwijls opvallend aanwezig. De buitenste bladeren van de kool vertonen, afhankelijk van de grootte van de tripspopulatie, lichte tot zware oneffenheden en verruwingen. Een door trips aangetast koolblad ziet er soms uit als schuurpapier. Ook kunnen er grote wratachtige structuren ontstaan. Het is, zoals bij prei, een cosmetische schade. De groei van de kool heeft er niet rechtstreeks onder te lijden. Afpellen van een aantal beschadigde bladeren is nodig vooraleer je weer een gladde kool bekomt. We kunnen min of meer stellen dat voor de hobbytuinder het probleem zich beperkt tot het afpellen van enkele buitenste bladeren, met wat gewichtsverlies tot gevolg. 

Onder het blad
De tripsen  houden zich schuil onder de buitenste bladeren. Ook in sluitkool speelt  het kleine insect immers verstoppertje en laat zich niet direct opmerken als schuldige voor dit soms opvallende schadebeeld.

image

Meer uitgebreid info over kenmerken en levenswijze van trips lees je in het artikel over trips bij prei.

Kolen(sluit), Winter

De rode en witte kool groeit tot ze barst.

4 reacties

Wie sluitkool wil bewaren moet niet te vroeg zaaien. Bewaarkool wordt best gezaaid omstreeks half april en uitgeplant in juni. Voor een geslaagde bewaring is ook de rassenkeuze van belang. De bewaarrassen zijn rustige groeiers wat resulteert in een stevigere, langer bewaarbare kool.
Wie te vroeg zaait of plant zal al vlug merken dat de kolen niet langer kunnen blijven staan omdat ze zullen barsten. Ook wie de bewaarkool te lang op het land laat kan te maken krijgen met opengebarsten kolen. Zeker in dit uitzonderlijke zachte najaar bleven de bewaarkolen langer staan, en groeiden ze verder waardoor sommige exemplaren gevoeliger waren voor dit verschijnsel. Het kan verkeerd zijn te wachten op de eerste vorst vooraleer de bewaarkool binnen te halen. Ook kleinere kolen kunnen al vroeg tijdens de teelt barsten doordat er een groeistilstand (…droogte) is gevolgd door plots groeiherstel (…regen).
Er zijn verschillende bewaarwijzen. Er moet op gelet worden dat uitdroging, maar ook schimmelvorming geen kans maken. Een koele, maar vorstvrije plaats is ideaal.
Dan kan je ervoor kiezen de kolen omgekeerd op te hangen met stam en wortel, of in open houten kratten te bewaren, of gewoon op een rek in de kelder. klik op de foto’s voor vergroting
Lees alles over de teelt van rode kool
Teeltschema’s rode en witte kool
Tip van een lezer:

Om het barsten van witte en rode kolen te vermijden, geef ik volgende tip. Vrees je dat de kolen zulen gaan barsten omdat ze helemaal volgroeid zijn dan kan je proberen de plant met de spitvork wat op te lichten. Zo vermindert de groei en zal de kool minder snel barsten.

Deze methode moet je wel met de nodige omzichtigheid toepassen. In te droge periodes en bij te veel losmaken van de wortels kan de plant té veel vocht verliezen.

Kolen(sluit), Selderij

Oogst sluitkool en knolselderij

1 reactie

Het blijft voorlopig zacht, we kunnen dus onze herfstgroenten nog wat buiten laten, want daar bewaren ze best. Hoe dan ook zullen we binnenkort toch aan de slag moeten, want het weer kan snel omslaan. Zorg dus dat je voorbereid bent om bij een nakende weersverandering aan de slag te gaan. Landbouwers die grote hoeveelheden groenten op het veld hebben gaan nu al aan de slag, anders lopen zij het risico niet tijdig klaar te zijn voor de vorst eraan komt. Deze week is de oogst van rode kool dan ook begonnen staat in dit artikel te lezen.
Rode kool wordt best geoogst als het buitenblad van deze sluitkool scheurtjes vertoont, zoniet bestaat het risico dat de kool volledig openscheurt. Rode kool om te bewaren oogst je in november, voor de eerste vorst. Dan kan je ze bewaren in een zeer koele, maar vooral luchtige ruimte. Je kan de kolen, na de buitenste bladeren verwijderd te hebben, omgekeerd aan de stam ophangen in een schuur of kelder. Of je kan de kolen stapelen in bakken, telkens één laag per bak zodat er voldoende luchtstroming doorheen kan.
Lees meer in het artikel Groente :rode kool zaaien, planten en oogsten..

Voor een maximale opbrengst oogst je knolselder best zo laat mogelijk. Er komt nog heel wat groei in september en oktober. Met dit zachte weer kunnen we gerust nog wat wachten tot begin november. Toch kan knolselder slechts weinig vorst verdragen. Bewaren gebeurt het beste als we de knollen inzetten in de grond in een serre of koepel. In een kuil bewaren werkt voor knolselder minder goed…..

Lees meer in het artikel Teelt van Selder, bleekselder, knolselder…

Bloemkool, Broccoli, Chinese_kool, Kolen(sluit), Moestuin, het vroege voorjaar, Spruitkool, Ziekten Plagen

De koolvlieg ontwaakt vroeg

14 reacties

koolvlieg, made en popNu het warmer wordt moeten we zeker rekening houden met de koolvlieg die wakker wordt. Plant u binnenkort broccoli, bloemkool, rode kool, witte kool, savooikool, spruitkool neem dan uw voorzorgen. Bloemkool en broccoli lijken wel de lievelingskolen van de koolvlieg.

Levenswijze en schadebeeld
De koolvlieg overwintert als pop in de bodem. Bij een bodemtemperatuur van ongeveer 15°C op 5 tot 8 centimeter diepte ontluiken de vliegen. Dit gebeurt rond half april. De witte eieren zijn ongeveer 1 mm lang en worden nabij de plantvoet gelegd. De maden zijn 1 cm lang en glimmend wit. De made vreet eerst alle zijwortels af en dringt dan in de hoofdwortel, met rotting tot gevolg. Een lichte verkleuring van de bladeren tot een totale verwelking en omvallen van de planten is het gevolg. Als de plant in leven blijft, kunnen enkele nieuwe wortels vanuit de basis gevormd worden. Minder ernstige aantastingen leiden tot groeivertragingen. Vooral op de humeuze, lichte zavel en zandgronden kan ernstige schade optreden. Ook radijs en rammenas zijn heel gevoelig voor de koolvlieg.

Preventie
De beste preventieve maatregelen zijn de mechanische, die de eiafzet dicht bij de plant verhinderen. De made kan zich slechts enkele centimeters verplaatsen.

  1. Afdekken met vliesdoek of insectengaas is een mogelijkheid. De koolvlieg kan dan niet bij de planten en dus ook geen eitjes op de grond afzetten. Biologische beroepstuinders die op grote schaal koolgewassen telen gaan op deze manier te werk.
  2. Voor kleinere oppervlaktes lukt het gebruik van koolkragen ook goed. Snij uit oud tapijt, asfaltpapier of binnenbanden vierkante stukken van 15 op 15 cm. Maak één insnijding tot het midden. Let erop dat de stengel goed afgesloten is en dat de grond mooi vlak ligt.
  3. Geurverwarring kan en is een bijkomend hulpmiddel. Dit door sterk geurende planten tussen de kolen te planten. Zeer regelmatig bespuiten met sterk geurende kruidenaftreksels en gesteentemeel zal misschien de koolvlieg onderdrukken.

Als je ervoor zorgt dat de koolkragen zeer goed aansluiten bij het steeltje van de koolplant wordt de kans op aantasting veel kleiner. Dan kunnen de maden niet meer bij de stengel van de koolplant. Met een insectengaas zorg je ervoor dat de vlieg simpelweg geen eitjes op de grond kan afzetten. Glipt er toch eentje binnen, dan bied de koolkraag nog wat bescherming. Het insectengaas houdt ook het koolwitje buiten.

– Op de blog van Pol en Daniel kan je goede foto’s zien over hoe zij te werk gaan om hun pas uitgeplante broccoli te beschermen tegen ongewenste gasten. Lees het op hun blog.

Chemische bestrijding gebeurt door één maal, vlak na het planten aan te gieten met een product. Niet de koolvlieg wordt bestreden, maar de larven worden gedood.

– Lees ook nog eens het uitgebreide artikel De koolvlieg ontwaakt. met alle info over de koolvlieg.

koolvlieg in de fuik

Voor grote velden zijn koolkraag en insectengaas minder praktisch. Misschien kan de oplossing zijn om het veld te omheinen met insectengaas. Percelen tot 2,5 hectare worden omheind met gaas van 1,80 meter hoog. Aan de bovenkant zitten langs buiten uitstaande flappen in een hoek van 45 graden, waardoor een soort fuik ontstaat.
De laagvliegende koolvlieg komt daarin terecht wanneer deze op het gaas landt en naar boven kruipt. Onderzoek is nog gaande, maar in Canada zijn er wel goede ervaringen mee.

Kolen(sluit)

Rode spitskool : een splinternieuwe groente!

10 reacties

Update november 2012 : artikel verschenen over de eigen teelt van rode spitskool in de moestuin, hier.
Rode spitskool is een volledig nieuw product en kan zowel gekookt als rauw gegeten worden.
Deze nieuwe groente wordt door de firma Agrisemen op de markt gebracht en kreeg als naam Red Flame.
Het is een heel aantrekkelijke groente om te gebruiken in salades omwille van de mooie kleur en de zoete smaak. In de vroege jaren negentig hebben onderzoekers het idee opgevat om een nieuwe, rode spitskool te ontwikkelen. Er was wel wat genetische voorraad van rode en spitse kolen aanwezig, maar deze bleken niet bruikbaar omdat ze niet goed smaakten, een slechte structuur hadden en laat oogstbaar waren. In een lange veredelingsweg werd het doel uiteindelijk bereikt:  een snel groeiende, spitse rode kool met uitstekende smaak.

De teelt van rode spitskool is te vergelijken met de gewone spitskool. Het duurt enkel een tiental dagen langer vooraleer er kan geoogst worden. Het streefgewicht is 300 tot 600 gram. In 2006 werd de rode spitskool commercieel geteeld  door de firma Marshalls uit Engeland. De reacties van de consumenten en de handel waren daar hoopgevend. In 2007 zal men ook andere regio’s in Europa aanspreken.

Red Flame is een knapperige kool, die zowel gekookt als rauw niet te versmaden is. Het zou wel eens een aanwinst kunnen zijn in de slamixen die je in de supermarkt kan vinden. Door zijn knapperigheid en zijn zachte smaak overweegt men het als vervanger van de ietwat bittere radicchio of de traditionele rode kool. Voor mijn part zie ik het liever als een aanvulling van de soorten die geschikt zijn voor een slamix. Sommige mensen weten immers de subtiele smaak van radicchio perfect te waarderen. Voorlopig is rode spitskool nog niet voor de gewone tuinliefhebber te verkrijgen. De groente is maar door één zaadfirma in de handel gebracht en men wil eerst de professionele markt in Vlaanderen en Nederland bevoorraden.

Meer info op http://www.agrisemen.com/