(10) Specifieke mogelijkheden

Combinaties zijn niet altijd even makkelijk, de waterbehoefte moet op elkaar afgestemd zijn, evenals de bemesting. Ook moet er op gelet worden dat de ene plant de andere niet overgroeit.
Sla in potten met in het midden een selder plant. De selderij groeit er boven uit. Spaar ruimte uit door de slaplanten aan de boord van de pot te planten, de sla groeit dan over de potrand.

Werk met de techniek van geleidelijk dunnen, vooral met slasoorten, maar ook met bijvoorbeeld rode bietjes is dit heel goed te doen. Eerst dicht zaaien, dan kleine plantjes uitdunnen, later iets grotere en nog later kom je uiteindelijk tot de definitieve afstand. Ondertussen heb je al wat minigroenten geoogst. Een lange bloembak leent zich uitstekend voor deze techniek.

Gebruik ronde courgettes deze nemen minder plaats in de pot en hoeven niet zo groot te groeien, waardoor de groeikracht van de plant beter behouden blijft. Courgettes kweek je ook best met twee planten omwille van de goede bestuiving. Ronde courgette wordt ook Courgette de Nice genoemd.

De snoeptomaat. Kweek in pot kerstomaatjes die je ondersteunt met stokken, werk met verschillende zijscheuten en maak er een soort struikje van. Wat is er leuker dan nu en dan in het voorbijgaan even een tomaatje te snoepen. Vergeet de bloemetjes niet te trillen, zeker als de plant beschut staat tegen de wind.

Peperplanten blijven klein en zijn toch heel decoratief. Plaats ze eerst toch wel een tijdje binnen, ze vragen nu eenmaal veel warmte. In de volle zomermaanden zijn ze een decoratieve kuipplant(je)

Komkommers buiten zijn best de oude zaadvaste rassen, niet de hybriderassen die veelal veredeld zijn voor binnenomstandigheden. Alhoewel, sedert kort zijn er ook hybriderassen die wel degelijk veredeld zijn voor buitenomstandigheden. Ze zijn wat kleiner van stuk. Je kan de komkommers laten klimmen langs een draadconstructie die in de pot geplaatst wordt.

Grote planten zoals koolsoorten nemen veel plaats in, wat nu net met potten dikwijls niet kan. Kies dan voor minibloemkolen of minikolen, er zijn ook minikomkommers.

Prei en wortelen nemen veel minder plaats in, maar vergen diepe potten. Ook is het voor wortelen, knolselder, radijzien niet zo goed om in veengrond te telen, de vele vezelwortels die ontstaan zijn storend, dikwijls is de loofgroei ook te fel en de wortelontwikkeling slecht.
Probeer hier toch met tuingrond te werken, met een kleine hoeveelheid compost.

Aardappelen in potten. Vul de pot voor de helft met grond. Plant hierin de aardappel. Later bijvullen met grond. Dit in een tweetal keer. Je bootst dan als het ware het aanaarden na.

Pompoenen zijn er ook in struikvorm . Makkelijker in pot dan de soorten met lange ranken natuurlijk. Patissons groeien altijd struikvormig. Ze hebben gele en witte schotelvormige vruchten.

Op een pagina van Kaatjes Tuintips staan ook nog wat tips bij de soorten groenten in potten

Lees hier alle artikels over groenten in potten

Grasduinend in de bezoekersstatistieken van de website stootte ik zopas op een website van Topsy Turvy.

Planten op zijn kop kweken is blijkbaar de nieuwste hype. Volgens de website is het product nog niet verkrijgbaar in de Benelux. Maar mits wat handigheid moet dat natuurlijk wel zelf in elkaar te steken zijn met wat recyclagemateriaal. Om tomaten te telen lijkt mij dit niet echt een probleem. Tomaat is van nature een kruipplant en de stengels zijn vrij soepel. Met courgettes lijkt het ook wel te lukken, althans volgens hun foto. Ik ben wel benieuwd hoe paprika’s het doen als ze op hun kop staan, de houtige stengel is niet zo wendbaar. Alvast iets om deze zomer eens uit te proberen. Hierbij een fragment uit hun website, maar wil je er meer over weten, surf dan naar Topsy Turvy Je vindt er instructies hoe je te werk moet gaan, ook met foto’s.

Met de TOPSY Turvy II hang je de plant op zijn kop in de zak en alleen water geven is nog nodig. De plant groeit lekker weg naar waar hij wil en het plukken van de groenten kan staand gedaan worden. Zoek een boom, schutting of pergola uit en hang de TOPSY Turvy II er aan. Hij groeit ook lekker weg in een hobby kas. Je zult versteld staan van het gemak dat je hebt met dit nieuwe produkt. Je kunt er van alles in laten groeien; zoals tomaten, courgette, aubergine, paprika, tuinkruiden en andere decoratieve beplanting. De TOPSY Turvy II kan meerdere keren gebruikt worden. Na de teelt knip je de plant af, strooi je de zak leeg over het land en kan je op zoek naar leuke en lekkere groente voor de volgende teelt.

Topsy Turvey II.

Er kwam al een reactie van Willy

Vergeet het maar van die omgekeerde tomaten,de plant wil naar boven en met een paar tomaatjes!!! breekt de stam. Ik spreek van ondervinding, ik heb dat al uitgetest.

Bedankt voor uw reactie Willy. Dat lijkt mij inderdaad de normale groeiwijze van een plant. Is dit dan toch een commerciele verkoopstruc? Zopas ook een reactie van Jan ontvangen, waarvoor dank.

Het lijkt mij inderdaad vrij sterk dat je een plant kunt dwingen de andere kant dan normaal uit te laten groeien, alleen door hem op de kop te hangen. Planten ‘voelen’ als het ware onder een boven onder invloed van licht en zwaartekracht, waardoor allerlei groeimechanismen in werking worden gesteld om de stengel omhoog en de wortels omlaag te laten groeien. Op de kop hangen heeft dus alleen maar tot effect dat de plant zich weer gaat proberen op te richten en dus de stengel gaat krommen, zoals uit ervaring van anderen blijkt. Wel lijkt het me mogelijk om de plant, wanneer de vruchten er al aan hangen. om te draaien zodat hij inderdaad naar beneden blijft hangen vanwege het gewicht van de vruchten. Deze optie lijkt me alleen een beetje omslachtig….. wat zou het nut ervan zijn?

Denis nam ondertussen de proef op de som en laat via een tekening weten hoe hij het aangepakt heeft.

In bijlage mijn hangende tomatenplanten, de schets toont aan, hoe ik dit gedaan heb, ben benieuwd voor de toekomst
klik op de figuur voor de grote tekening

We zijn, net zoals Denis, benieuwd hoe dit experiment zal verlopen. Bedankt om te laten weten.

Zijn er nog mensen die hierover hun idee willen geven? Klik dan hieronder op Reageren? Vragen?

(9) Welke soorten?

Heel wat groenten kunnen in pot geteeld worden.
Toch zijn er een paar waar je makkelijker kan mee werken en die op een kleine oppervlakte een aanvaardbare opbrengst geven. Dit zullen ofwel snelgroeiende, ofwel in de hoogte groeiende planten zijn.
Snijgroenten zijn goed mogelijk. Denken we daarbij aan snijsla, raapsteeltjes, spinazie, snijbiet, kervel, postelein, rucola, tatsoi. De kieming verloopt vrij vlot, het wortelstelsel is eerder beperkt en alhoewel zonlicht beter resultaat geeft doen ze het ook goed in de halfschaduw. Vrij platte containers of bakken van zo’n 20-25 cm diep kunnen hier volstaan.

Een aanrader is het telen van babyleaf, in de handel kan je mengsels kopen van slasoorten of je maakt ze zelf. (sla, andijvie, radicchio, tatsoi, spinazie, rucola….)

Tips:
Zorg voor een goed gereinigde zaaibak, gebruik zaai en stekgrond om in te zaaien, dek het zaad af met een heel dun gezeefd laagje, geef water met een nevelspuit. Plaats eventueel tot aan de kieming bij een hogere temperatuur om een goede en vlotte kieming te bekomen.
Je kan hierbij te werk gaan alsof je rechtstreeks in zaaibakjes zaait. Het is ook ideaal om te vervroegen in de kas, zonder dat je de grond hoeft in orde te maken.

Vruchtgroenten, zoals tomaten, lukken ook goed in containers en geven een mooie opbrengst van enkele of zelfs maar één plant. De pot moet een volume hebben van ongeveer 10 liter. Stabiliteit is hier zeer belangrijk, zowel van de plant als van de pot. Bij grotere planten kan je de steunstok van de plant vastmaken of een grotere kuip kiezen met een groot grondoppervlak en daar meerdere tomatenplanten gesteund door een stok inzetten. Paprika’s en aubergines zijn vrij stevig om in potten te telen. Komkommers hebben de neiging in één te zakken als je ze aan stokken opbindt. De stok voorzien van krammen waaraan je de plant vastbindt kan dit tegen gaan.

Al deze groenten doen het pas goed vanaf begin juni op het terras, probeer ze misschien eerst nog wat binnen te houden, of onder plastiekfolie te houden.

Courgettes moeten, om niet te veel plaats in te nemen, aan een stok opgebonden worden.
Voor alle courgettes is het trouwens aan te raden om ze op te binden aan een stok en uit de wind te plaatsen. Omwille van de bestuiving en bevruchting zijn hier wel twee planten aan te raden.

Aardbeien zijn van alle vruchtgroenten wel het makkelijkste in pot te telen.
Neem emmers of potten met een inhoud van minimum 6 liter, die voldoende drainagegaten hebben. Vul deze met een zeer goed doorlaatbaar grondmengsel, dit betekent een grote hoeveelheid witveen (turf) (liefst 50 %). Bij dit mengsel kan je 50 gram van een traagwerkende samengestelde meststof (N+P+K) (15-10-12) toevoegen.
Plant vier planten per pot, ietwat schuin zodat het hart van de plant naar buiten gericht is. De emmers blijven buiten vanaf half augustus tot begin december. Daarna worden ze binnengebracht . Bij strenge vorst de emmers afdekken met plastiekfolie. Of ingraven tot aan de bovenrand in de grond. De wortels zouden anders vrij snel vorstschade oplopen. Vanaf maart de emmers ophangen of openzetten en vanaf de bloei wat meststoffen oplossen in het gietwater (1,5 g/l).
Ook kan je in december enkele planten rooien die buiten in de vollegrond staan en dan in emmers planten. Tijdens voorjaar en zomer kan je ook koelcelplanten in potten zetten.

Pronkbonen zijn wegens hun sterk wortelstelsel en hun grote resistentie tegen zowel natte als droge weersomstandigheden en tegen ziektes heel geschikt om in potten te telen. Over de teelt van deze groente in pot volgt heel binnenkort meer uitleg

Radijsjes, worteltjes en rammenas worden best niet in een mengsel met veel potgrond en turf geteeld. Doe er voldoende tuingrond bij zodat er niet te veel hinderlijke vezelworteltjes gevormd worden.

Sommige groenten lenen zich minder goed om in pot te telen, omdat ze teveel reageren op tijdelijke droogtestress. Knolselder, bloemkool, sluitkolen en spruitkool en prei zijn gulzige gewassen die een regelmatige doorgroei nodig hebben om goed te kunnen groeien. Tenzij je uiterst attent bent om water te geven en bij te voeden, kunnen ze best in heel grote containers geteeld worden.

Lees hier alle artikels over groenten in potten

(8)Tips van anderen

Nee, dit is niet het laatste artikel over Groenten in Potten. Gewoon tussendoor enkele tips van anderen.

1. Een veel gevraagd onderwerp bij mijn lezingen voor De Volkstuin is “Groenten in Potten”.
Drie denkoefeningen die mij bijgebleven zijn uit de reacties uit het publiek zijn:
– Potten? Voor mij betekent dit plaatsbesparing. Sluitkolen kan ik op die manier opkweken tot eind juli. Zo ben ik zeker dat er voldoende plaats is in de tuin om de koolsoorten uit te planten. Indien ik kleine plantjes zou opkweken dan heb ik in juni geen plaats vrij om deze te planten. Zo doe ik het ook met bloemkoolplanten.
– Potten? Voor mij is dit een ideaal middel om de “overproductie” in ons klein gezin op te vangen. Tot nu toe teelde ik wel eens veel te grote hoeveelheden, dat zal mij bij het telen in potten niet overkomen.
– Potten? Voor mij is dit een ideaal middel om een teelt te vervroegen. Zo plant ik al vroeg in het voorjaar enkele ajuintjes in pot.

2. Op de website De Lusthof, een tuin voor veel zintuigen van Lieven David lees ik de volgende passage over het gebruik van potten. Ook hier is vervroegen aan de orde.

Ik start nu wortel en radijs, maar dan niet gewoon in de serregrond: de worteltjes (Amsterdamse Bak) zaai ik dun en breedwerpig in vijfliterpotten vol gezeefde compost, en de radijsjes (French Breakfast of een ander vroeg ras) zaai ik in ondiepe kweekbakken van 40 op 45. Deze bakken en potten zet ik binnenshuis, tot de kiempjes verschijnen: dan verhuizen ze naar de serre. Zo kunnen we met wat geluk in de tweede helft van maart radijs oogsten, en half mei de eerste worteltjes.
Potten en bakken zijn verplaatsbaar, en zo staan deze groentjes nooit in de weg bij serrewerkzaamheden. Ook kan ik de hele radijzenbak bij felle voorjaarszon gewoon even buitenzetten: hoge serretemperaturen deden vroeger vaak hele rijen serreradijsjes doorschieten, en dat is bij deze verholpen. Natuurlijk moet ik deze teelten op tijd water geven, en het is ook soms een gesleur, maar dat neem ik er dan graag bij.

Het loont trouwens even de moeite de website van Lieven te bezoeken. Vooral het gebruik van het composteringsproces als verwarming van de kas is mij bijgebleven.

3. De website van Laurent Brits laat heel wat mooie voorbeelden zien van groenten in pot. Laurent heeft al vele jaren ervaring met de teelt in metserkuipen en laat op zijn website veel mooie voorbeelden zien daarvan.
De teelt in metserkuipen met een mulching van hooi levert mooie resultaten op van vroege aardappelen.
Laurent kweekt zowat alles in metserkuipen, van sla over tomaten tot twee meter hoge stokslabonen.
Ook hier komt het aspect van vervroeging aan bod, ditmaal door de kuip te overkappen of af te dekken met plastic.

Klik hier voor de lijst van al verschenen artikels in de serie “Groenten in Potten”

Groenten in potten (7), de bemesting.

Na een tijdje ( 6-8 weken) zullen de planten die u teelt wat extra voeding nodig hebben. Hoeveel en wanneer u daarmee moet starten hangt af van de groenten die u teelt en het groeimedium. Zo zal u voor snijsla of raapsteeltjes in bloembakken niet moeten bijbemesten. Grotere planten die langer in de pot blijven, zoals tomaten en courgettes zullen vanaf dat ze goed vruchten beginnen dragen toch wel wat extra voeding nodig hebben.

Daartoe zijn er verschillende mogelijkheden.
*Strooi samengestelde meststof (een koffielepel per 10 liter grond) op het grondoppervlak. Telkens als u dan water geeft zal er wat meststof oplossen en dieper in de grond dringen.
* Gebruik meststoffen die je zelf oplost in het gietwater. Los nooit meer dan 2 gram per liter op.
Tip : Maak een stamoplossing van 1 kg meststof per 10 liter water en giet hiervan telkens 200 ml in een gieter (inhoud 10 liter) bij het water geven.
*Voor langdurige teelten in pot is het daarenboven aan te raden traagwerkende meststoffen in het substraat te mengen. Meng ongeveer 40 gram in 10 liter potgrond.

Er zijn verschillende types traagwerkende meststoffen
1. Meststoffen die traag werken doordat ze gevat zitten in een half doorlaatbaar laagje. Hierbij komen alle voedingselementen geleidelijk vrij gedurende een aantal maanden. Afhankelijk van het type meststof schommelt dit tussen 3 en 9 maanden. Dit zijn meststoffen van het type ‘Osmocote’ of ‘Agroblen’.
2. Meststoffen die traag werken doordat de stikstof onder de vorm van Isodur aanwezig is. de ureumstikstof wordt slechts geleidelijk omgezet naar nitraatstikstof. Dit zijn meststoffen van het type ‘Floranid Permanent’.
3. Meststoffen die traag werken doordat de omzetting van ammoniumstikstof naar nitraatstikstof geremd wordt. Dit zijn meststoffen van het type ‘Entec’
4. Organische handelsmestoffen. Deze werken traag omdat de organische stof geleidelijk in voeding omgezet wordt door mineralisatie.

*Voor wie dit allemaal te omslachtig vindt : Er is ook speciale vloeibare meststof voor de bemesting van moestuingewassen. Deze moestuinmest is vloeibaar en kan zelfs als bladvoeding aan het gewas worden toegediend. Geeft zeer snel resultaat. Telkens bij het water geven moet dan de aangegeven dosis bij het gietwater gemengd worden.

Probeer alvast bij de keuze van de meststof ook rekening te houden met de groep waartoe de groente behoort. (Let dus op de N+P+K formule van de gebruikte meststof) De aangehaalde getallen zijn enkel voorbeelden, waarbij vooral de verhoudingen tussen de elementen van belang is.
Bladgroenten : vragen ongeveer evenveel stikstof, fosfor en kalium (bv 8+8+8)
Vruchtgroenten : vragen veel stikstof en fosfor, maar ook extra kalium (bv 8+8+16)
Wortelgroenten : vragen weinig stikstof, maar wel extra kalium (ook bv 8+8+16, maar dan minder toedienen)
koolgewassen : vragen veel stikstof en fosfor en iets meer kalium (bv 8+8+12)

Klik hier voor de lijst van al verschenen artikels in de serie “Groenten in Potten”

(6) Water geven

Het minste wat je kan doen is dagelijks controleren. Zeker bij weersovergangen kunt u wel eens voor verrassingen komen te staan. Geef water zodat de gietrand volledig met water gevuld is. Herhaal dit eventueel nog eens. Het is de bedoeling dat er een beetje water uit de pot loopt. Het is goed dat er bij het water geven wat drain is. Dit hoeft niet te betekenen dat er teveel water gegeven werd, als er een luchtig substraat in de pot aanwezig is.

Routinematig iedere dag water geven is af te raden, hou rekening met de snelheid van verdamping en controleer de vochtigheid van de grond.

De grond in de potten kan gemulcht worden. Vooral bij rechtopgroeiende planten kan die mulchlaag zijn nut tegen uitdroging bewijzen. Controle op de vochtigheidstoestand van de grond wordt daardoor iets minder makkelijk.

Hoe de vochttoestand controleren? Er zijn grote verchillen volgens de samenstelling van hetsubstraat. Als algemene regel geldt dat als je de grond samenknijpt en deze weer uit elkaar valt het weer tijd is om water te geven.

Laat u echter vooral leiden door het weer, op bewolkte regenachtige dagen zal de plant niet snel afzien en op een zonnige wame periode zult u niet makkelijk teveel water geven.

Gebruik sommige planten als signaalplanten. Op de duur weet u welke plant het meeste water verdampt of dit het makkelijkst toont. Als deze plant duidelijk watertekort vertoont is het tijd om ook de andere potten water te geven of op zijn minst te controleren

Klik hier voor de lijst van al verschenen artikels in de serie “Groenten in Potten”
111

(5) Het vullen van de potten.

Vooraleer u start met de potten te vullen, vergewis u er dan van dat de grotere kuipen op een goeie plaats staan. Verplaatsen wordt daarna moeilijk. Voor een goede drainage plaatst u de grote kuipen op enkele blokjes. Of zorg voor potten met een profiel onderaan, zodat er steeds wat ruimte is tussen pot en ondergrond. Extra openingen onderaan, zijdelings van de pot zijn ideaal.
Onderaan de pot legt u enkele potscherven op de drainagegaten. Door hun ronde vorm creëren ze een luchtige, waterdoorlaatbare structuur onderaan de pot en verhinderen dat de drainagegaten verstoppen.
U kunt ook enkele stenen met onregelmatige vorm gebruiken.
U kunt dit dan afdekken met een stuk antiworteldoek of een stuk plantjute om te verhinderen dat de grond tussen de drainagelaag spoelt.
U merkt dat het belangrijk is om te voorkomen dat de grond te nat wordt. Waarschijnlijk is er jaarlijks meer schade aan planten in potten door te nat te telen dan door te droog te telen.
Vul tot enkele centimeter onder de potrand om later nog makkelijk water te kunnen geven (gietrand)
Klik hier voor de lijst van al verschenen artikels in de serie “Groenten in Potten”
111

(4) Het grondmengsel

De keuze van het grondmengsel wordt vooral bepaald door de waterhuishouding. Een goed gekozen grondmengsel en een goede drainage van de pot moet ervoor zorgen dat de pot niet doorweekt raakt bij aanhoudend regenweer of bij teveel water geven. Een te nat substraat bevat te weinig zuurstof waardoor de wortels afsterven en rotten. Anderzijds moet het substraat bij zonnige en warme omstandigheden ook voldoende water kunnen vasthouden.

Het grondmengsel moet voldoende water kunnen bevatten zonder dat het slijk wordt. Als je wat substraat in de hand knijpt moet dit, nadat je het loslaat, terug wat open gaan. Blijft het aan elkaar kleven, dan is de waterhuishouding niet goed. Het substraat moet dus wat “veerkracht” hebben.

Theoretisch is het wortelvolume niet belangrijk, wel het continu ter beschikking hebben van water en voeding is van belang. Om het makkelijk te houden is dus een zeker volume wel aangewezen, anders moet u misschien wel een paar keer per dag water en voeding geven. Hoe groter de plant en hoe meer ze verdampt hoe groter we de pot kiezen.

Er zijn dus twee zaken, waaraan het groeimedium moet voldoen, het moet goed draineren, maar het mag ook niet snel uitdrogen. Sommige, duurdere potgronden in de handel voldoen vrij goed aan dit criterium. Toevoegingen van klei, turf (witveen) en zand wijzen er op dat u met een goed mengsel te doen hebt. Misschien is dit mengsel iets te snel drogend. Dit kunt u verbeteren door er zo’n 30 % tuingrond mee te mengen.

Potgronden die hoofdzakelijk uit zwartveen (soms aangeduid als tuinturf) samengesteld zijn zullen nat blijven en gemakkelijk dichtslaan. Ook compost heeft deze eigenschap in zich, net als tuingrond. Tuingrond voor potten is dus minder geschikt omwille van het intensieve watergeven, waardoor de luchtige structuur al vlug verloren gaat. Menging met organische stof zoals zwartveen, witveen, of compost is dus nodig in grote hoeveelheden.

Met zwartveen kunt u wel een goed substraat samenstellen. U vertrekt dan van goedkope potgrond, die praktisch alleen uit zwarte veengrond bestaat en maakt een mengsel van

• 50 % van deze potgrond (zwartveen, synoniem turfstrooisel)
• 15 % verteerde compost (voor de voeding, kan eventueel weggelaten worden en vervangen door vloeibare voeding of het inmengen van een traagwerkende meststof)
• 10 % grof metselzand (voor de luchtige structuur en drainage)
• 25% kokosvezels of turf (voor een veerkrachtige, luchtige structuur die tegelijk ook het water goed vasthoudt), eventueel moet u de hoeveelheid van dit element vergroten als u vaststelt dat als het mengsel in natte toestand samengeknepen wordt niet wil uiteenvallen.
• Enkele procenten bentoniet of kleimeel is aan te raden. Bentoniet bestaat uit kleimineralen, die zelf ontstaan zijn door verwering van gesteenten. Zij kunnen zeer veel water en voedingsstoffen vasthouden.

Bovenstaand mengsel zal best wel voldoen om bladgroenten, vruchtgroenten en peulgewassen te telen.

Voor grotere, brede en diepe containers met diep wortelende groenten kunt u toch te werk gaan met tuingrond, gemengd met zo’n 30 % compost, en afhankelijk van de grondsoort er nog 10 tot 20 % grof zand bij te mengen. Of u gebruikt het hierboven beschreven mengsel, maar voegt er de helft tuingrond aan toe. Dit omwille van de kostprijs, maar ook omdat in grotere volumes de structuur van de grond beter behouden blijft en de uitdroging minder een rol speelt. Bij deze grote containers is het probleem van snelle uitdroging gewoonweg minder dringend.

Klik hier voor de lijst van al verschenen artikels in de serie “Groenten in Potten”
111