Categorie archieven: Featured

Aardappelen, Featured, Ziekten Plagen

Aardappelziekte : waarschuwing en bestrijding (syn aardappelplaag, phytophthora)

41 reacties

Inleiding

4 juni 2014. We kregen al regelmatig wat regen te verwerken. Het aardappelloof is al goed ontwikkeld waardoor het minder goed opdroogt. Kortom, de ideale omstandigheden voor aardappelziekte zijn al een hele tijd aan de gang. Er was al aardappelziekte gesignaleerd. Met de huidige regen en de aangekondigde opwarming zullen er nieuwe infecties optreden. Controleer uw gewas vanaf nu elke dag! En grijp bij vaststelling van de ziekte onmiddelijk in. Maar omdat de omstandigheden zo slecht zijn, is preventief ingrijpen aan te raden. Omdat er ook na het weekend opnieuw regen voorspeld wordt blijft de situatie de komende twee weken zeer gunstig voor de ontwikkeling van de aardappelziekte.
Als de bladeren van aardappelen gedurende een bepaalde tijd nat blijven, dan is de kans op de kieming van de sporen van de schimmel groot. Een preventieve bestrijding moet nu zeker uitgevoerd worden, indien nog niet gebeurd. Hebt u al eens behandeld, dan is het nu tijd voor een nieuwe gewasbescherming.

De vrees bestaat dat gewone preventiemaatregelen, zonder bespuiting, dit jaar, 2014,  onvermijdelijk tot catastrofes zal leiden in veel tuintjes!!!!  

Preventief
Het is zaak de kieming van de sporen van de aardappelplaag voor te zijn. In principe moet de behandeling tijdig gestart worden zodat ook de onderste bladeren beschermd worden. Dit is nog moeilijk te verwezenlijken als het gewas helemaal dicht gegroeid is en al in bloei staat. Best wordt met de bespuiting begonnen als de planten elkaar in de rij beginnen te raken.

Indien er al aardappelplaag aanwezig is moeten de zieke plekken zo grondig mogelijk verwijderd worden en onmiddellijk gevolgd worden door een bespuiting. Zo kan je de kieming van sporen – (afkomstig van de zieke planten) –  op het gezonde aardappelloof voorkomen.

Bespuiting

Gebruik bij de bespuiting voldoende water zodat het loof volledig nat wordt. De planten goed bevochtigen, maar afdruipen van de spuitvloeistof voorkomen. Dit betekent bij een volgroeid gewas meestal zo’n tien later water per 100 m².
De aandroogtijd van de middelen schommelt, afhankelijk van het middel,  tussen de 1 en maximaal 6 uur. Het hoeft dus geen hele dag droog te blijven vooraleer een behandeling kan uitgevoerd worden. Een viertal uur is meestal voldoende.

Hou rekening met de wachttijd van het product, meestal twee tot drie weken voor het oogsten. Vooral belangrijk bij de vroege aardappelen. Behandel enkele rijen die je binnenkort wenst te oogsten dan maar niet.

Bespuiting gebeuren bij vochtig, warm weer met bijna dagelijks regen op zijn minst wekelijks. Bij normaal weer, toch op zijn minst drie keer tijdens de junimaand. Daarna zou het ergste achter de rug moeten zijn, behalve bij de late aardappelen, waar we langer door moeten gaan met de bespuitingen.
Het behoort tot de wettelijke plicht van iedere aardappelteler, professional of liefhebber, om de aardappelplaag te voorkomen en indien nodig te bestrijden!

Productkeuze
Vraag advies in uw professioneel (tuin)centrum omtrent de te gebruiken producten. Door het verschil in erkenningen tussen Vlaanderen en Nederland is het niet mogelijk hier producten te publiceren. Zo is  bijvoorbeeld in België het gebruik van koperhoudende producten (contact, preventief) erkend in de biologische teelt van aardappelen, maar in Nederland niet.
Gebruik een afwisseling van minstens twee producten, liefst één met preventieve contactwerking die de kieming van de sporen verhindert en één met terugwerking (curatief) die de kieming van de sporen onderbreekt (moderne middelen).

De contactmiddelen : Preventieve behandeling zonder knolbescherming. (producten op basis van mancozeb, chloorthalonil en eventueel koperhoudende producten en Bordeauxse pap)
Contactmiddelen met knolbescherming
-beter regenbestendig
-preventieve werking, sterke werking tegen sporen.
Zo’n middel is  Unikat Pro (in België).
Lokaal systemische of translaminaire middelen
– middelen die worden opgenomen door het gewas.
– weinig gevoelig voor afspoeling door regen.
4 juni 2014 : In België zijn heel wat middelen voor de bestrijding van aardappelziekte in aardappelen beschikbaar voor de liefhebber, al deze producten hebben een toelatingsnummer dat eindigt op G/B (Garden producten). Volgens opzoekingen op Fytoweb.be zijn dit de volgende Cuprex Garden (contactmiddel), Dithane Garden (contactmiddel), Infinito Garden (systemisch middel) , Proxamil Garden (systemische werking) en Revus Garden (systemische werking);

4 juni 2014 : Volgens opzoekingen op ctgb.nl zijn in Nederland Revus Garden en Infinito ter beschikking voor de liefhebber. Misschien zijn er nog, maar het systeem laat een concrete opzoeking niet toe.

Preventie
Natuurlijk mogen wij de preventie van aardappelplaag niet uit het oog verliezen.

  • Een ruime rijafstand zodat het loof goed kan opdrogen.
  • Pas om de vier jaar terugkeren op hetzelfde perceel met aardappelen.
  • Opslagplanten en afvalhopen verwijderen.
  • Gekeurd pootgoed gebruiken (dit is op diverse ziekten en aantastingen gekeurd en onderzocht).
  • Vroeg gewas (voorkiemen of vroeg rijpend ras nemen).
  • Evenwichtige bemesting en juiste plantenafstand.
  • Op percelen die aangetast zijn wordt het aangetast loof verwijdert, de knollen kunnen dan nog afrijpen. Het loof gaat mee met het huisvuil.
  • Tolerante rassen kiezen. Let wel, resistentie bestaat niet!

De cyclus
(klik figuur voor groter)De ziekte verspreidt zich via sporen en overwintert in knollen en in afvalhopen. Oösporen zijn (geslachtelijke) overlevingssporen die in de grond en in loofresten achterblijven. Ze kunnen in de grond enkele jaren overleven. Aantasting door oösporen kunt u voorkomen door niet vaker dan eenmaal per 4 jaar op hetzelfde stuk tuin aardappelen of tomaten te telen. Als u ziek loof op de composthoop gooit en later de compost onderspit, verspreidt u de oösporen met de compost over uw hele tuin.

De gewone (ongeslachtelijke) sporen zijn de ziektekiemen die zich via de lucht verspreiden en zo de buurpercelen kunnen aantasten. Ze worden gevormd in het witte schimmelpluis op de onderkant van aangetaste bladeren en stengels. Verwijder daarom onmiddelijke aangetaste plantendelen.

Overwintering van de aardappelziekte.

Ongeslachtelijk.
De schimmel overleeft de winter in aangetaste aardappelen die op het veld achterblijven. Als deze aardappelen in het voorjaar opnieuw kiemen en het loof boven de grond komt, is het loof onmiddellijk aangetast.


De laatste 10 jaar is er ook sprake van overleving via oösporen (geslachtelijke sporen) in de grond. Deze kunnen dan in het voorjaar kiemen en aardappelloof infecteren. Het zijn deze geslachtelijke sporen die ervoor zorgen dat de aardappelziekte in deze eeuw zoveel agressiever geworden is. Het is ook door de geslachtelijke vermenigvuldiging (die vroeger in Europa niet voorkwam) dat de resistentie bij resistente rassen dikwijls doorbroken wordt.

Ziekteverloop (zie nummers op de foto)

Bron van deze foto:
vegetablemdonline.ppath.cornell.edu/factsheets/Potato_Latehtm

PotatoLateColl
1. De spore van aardappelziekte heeft water nodig om te kiemen bij een gematigde temperatuur. 3 tot 5 dagen na de infectie zijn kleine vlekjes zichtbaar op de bladeren, maar ook op de stengels.

2. Deze vlekjes worden snel groter.

3. In het begin zien deze vlekjes er waterachtig, glazig uit.

4. Enkele dagen later zijn dit droge, verdorde vlekken.

5. De vlekken zijn dikwijls omringd door een lichtere gele zone.

6. Ook de stengels kunnen aangetast worden.

7. Bij sterke aantasting en veel regen kan de infectie doorgaan tot in de knollen.

Rassen en aardappelplaag

Vroeg
Vroege aardappelen zijn over het algemeen gevoelig voor aardappelplaag, vandaar een selectie van drie rassen die in deze groep behoren tot de minst vatbare voor aardappelplaag, zeker wat betreft overzetting naar de knol.
’Première’ – Kan zeer vroeg geoogst worden. Bloemige aardappel met gele gladde schil en lichtgeel vruchtvlees.
‘Prior’ – Vast in de kook. Geschikt voor kleigrond.
‘Fresco’ – Vroeg aardappel. Vastkokend. Zeer goede keukenaardappel, geschikt voor frieten. Lang bewaarbaar.
Halfvroeg
Eén ras is bijzonder tolerant tegen aardappelplaag en wordt zelfs aangeraden voor biologische teelt.
‘Sante’ Bloemige aardappel met lichtgeel vruchtvlees. Geschikt voor alle bereidingen. Goede bewaaraardappel.
Middenlaat en laat
‘Agria’, ‘Nicola’,  ‘Charlotte’ zijn gekende, vrij tolerante soorten tegen aardappelplaag.
Bijzonder resistent tegen aardappelplaag zijn :
‘Ditta’, ‘Remarka’ , ‘Disco’,  ‘Surprise’, ‘Allure’, ‘Aziza’  en ‘Texla’ , deze laatste heeft eigenlijk nooit last van aardappelplaag.

Waarom aardappelplaag voorkomen?

Niet alleen sterft het loof volledig af en zal de productie dus niet heel groot zijn. Het meest vervelende  is dat een groot deel van de knollen ziek worden en niet meer geconsumeerd kunnen worden, ook tijdens de bewaring worden nog veel knollen ziek.

Kenmerken

Phytophthora herkent u aan bruinzwarte vlekken op het blad, waarbij aan de onderkant van het blad op de grens van ziek en gezond, groen weefsel onder vochtige omstandigheden wit schimmelpluis ontstaat. Op de stengels kunnen bruinzwarte vlekken ontstaan, die vaak beginnen in de bladoksels. Op de knollen vormt Phytophthora bruinachtige, iets ingezonken plekken; de knol is roestbruin verkleurd met ‘eilandjes’ van gezond weefsel. De knol verrot.

Tip : lees ook het artikel van Cor over aardappelplaag, met adviezen: klik hier

kenmerken aardappelplaag  op het loof, klik om te vergroten

Kenmerken op de knol (uit het artikel Aardappelen met zwarte of bruine huid) klik op de foto om te vergroten.

 

Featured, mm, Moestuin, Teelttechniek

Nog eens een droge aprilmaand? 20 teelttips bij droogte in de moestuin.

39 reacties


Weinig regen in het vooruitzicht de eerste tien dagen, het lijkt wel een herhaling van april 2007 en April 2009 en april 2011. Komt er zo bijna om de twee jaar een warme aprilmaand? Plaatselijk is het zeer droog, vooral in de groentetuinen op lichte grond (zandgrond). De volgende dagen komt er regen aan, maar slechts een beperkte hoeveelheid en zeer verspreid. De kans is dan ook groot dat de tuin in relatief droge toestand blijft de komende tien dagen.

Bladgroenten in de tuin zoals spinazie en slasoorten en ook de radijzen kunnen best eens een extra gietbeurt krijgen.

Bij de erwten, tuinbonen, aardappelen, ajuin, broccoli, bloemkool die al een tijdje in de groei zijn kunnen we nog eventjes de kat uit de boom kijken. Voor die groenten kan je het weekend afwachten, en hopelijk valt er in uw tuin dan wat regen. Valt er slecht een paar liters, dan zal, naarmate deze groenten in bloei komen of het oogststadium naderen een gietbeurt zich binnenkort toch opdringen.

Maar misschien bent u pas onlangs met de groentetuin begonnen. Groenten die nog niet lang geplant of gezaaid zijn hebben nog te weinig wortels om het vocht uit de diepere lagen te halen. Eén extra gietbeurt kan hen al vooruit helpen. Maak zeker niet de fout te veel en in te kleine beurten te gaan gieten.

Hebt u nog nog één en ander te planten of te zaaien? En is de grond toch wel droog? Dan zijn de 20 tips bij droogte in dit artikel zeker nuttig. Ze werden ook al aangevuld met tips van lezers.

( Archief : april 2007 : Het is  niet zo erg als in april-mei  van twee jaar geleden, want in april 2007 viel in België en Nederland geen druppel neerslag. Toch is er ook nu hier en daar droogte, die in sommige noordelijke regio’s al enkele weken aanhoudt (zoals hier in de Belgische Kuststreek). April 2009 was relatief droog, maar ook warm, en deze tendens zet zich nu in veel regio’s verder. De felle oostenwind van de laatste dagen zorgt ervoor dat de planten heel veel verdampen. April 2011: Uitzonderlijk zacht, zeer droog en zeer zonnig)

Hoe pakt u deze droogte aan in de moestuin? Laat het weten in de reactiebox onderaan het artikel. Er zijn al heel wat interessante tips van lezers in het artikel opgenomen.

Je kan het planten of zaaien even uitstellen  tot er een weersverandering optreedt. Maar je kan natuurlijk niet blijven wachten. Sommige plantjes zijn misschien te groot aan het worden, en sommige teelten zijn op het einde van hun ideale zaaiseizoen.

 

Vandaar deze twintig tips voor wie tijdens een droge periode toch aan de slag wil.

  • Voer de grondbewerking, voor zover deze nog niet gebeurd is uit vlak voor het planten of zaaien.
  • Druk na de grondbewerking de grond goed aan, rollen is daarbij een goed idee, anders gewoon met de voet overlopen en aandrukken. Terwijl dit in natte grond te vermijden is, is dit in droogte juist heel goed. Zo kan de vochtaanvoer vanuit de ondergrond verder gaan (dit noemt men de capillaire werking van de grond)
  • Nadat de grond goed aangedrukt is harkt u enkel het bovenste laagje los, net diep genoeg om te kunnen zaaien. Druk nu enkel het laagje grond boven het zaarijtje aan.
  • Vooraleer de grondbewerking uit te voeren, of vooraleer te zaaien of te planten, maak de grond één dag vooraf (niet te) nat. Zo vermijd u dat u een te harde grond (bij klei) of een zandhoop (op een lichte grond) moet bewerken.
  • Vermijd een te diepe grondbewerking, indien mogelijk enkel het bovenste laagje losmaken met de spitvork, zo behoudt u de capillaire werking van de grond.
  • Vooraleer te zaaien giet u water in het zaaigeultje en laat dit bezinken. Daarna zaad afdekken met licht vochtige grond.
  • Op pas gezaaide groenten water geven met een fijne druppel, zo vermijdt u structuurbederf (korstvorming) van het bovenste laagje.
  • Ook goed om korstvorming te vermijden is pas gezaaide groenten afdekken met een doek of jute(zak). Hierop water geven en regelmatig controleren op vochtigheid onder het doek. Enkele dagen voor de kieming het doek verwijderen. Afdekken van pas gezaaid goed met gaatjesfolie of agryldoek kan ook uitdroging voorkomen.
  • Onthoud de leuze : wie water geeft moet blijven water geven. Eénmaal water gegeven na het zaaien moet u blijven doorgaan, tot er regen valt, anders loopt u het risico op uitdrogen van het kiempje.
  • Geef in deze periodes van lage luchtvochtigheid  ’s avonds water. Het nadeel dat het gewas langere tijd nat blijft, weegt hier niet op tegen het feit dat de grond langer de tijd krijgt het water op te nemen.
  • Groenten planten gebeurt ook best in een vochtige grond. Water geven de dag voor het planten tot de grond weer licht vochtig is indien nodig. Giet water in ieder plantgat en vul na het planten aan met een licht vochtige grond. Daarna de planten aangieten in het plantgat. De volledige plantoppervlakte water geven is niet nodig in het begin.
  • Na één maal goed aan te gieten wacht u best iets tijd om water te geven. Pas als de grond rond het onlangs geplante plantje droog is, giet u nogmaals aan. Het plantje moet ook de tijd hebben om zelf zijn vocht te zoeken en zo een sterker wortelstelsel te ontwikkelen.
  • Dagelijks water geven in de moestuin is af te raden. Geef voldoende water in één keer, met een fijne druppel. Geef desnoods op één avond twee keer water, met een tussenperiode van één uur. Wacht daarna meerdere dagen tot de grond weer te droog dreigt te worden. Dagelijks water geven veroorzaakt zwakke planten met een te klein wortelstelsel.
  • Ook het groeistadium van de plant is belangrijk, planten in het oogststadium moeten meer water krijgen. (Denk aan aardbeien, spinazie, slasoorten, radijs en vroege bloemkool en broccoli)
  • Zorg ook dat het potkluitje van het plantmateriaal voldoende vochtig is (water geven voor het planten)
  • Pas geplante planten met losse wortel dekt u (niet meer) dan twee dagen af met één velletje krantenpapier.
  • Als je water gegeven hebt aan al langere tijd geplant gewassen, schoffel de grond dan de volgende dag. Maak enkel de bovenste millimeters van de grond los. Dit los gemaakte laagje beperkt de verdamping van de ondergrond
  • Mulching, waar mogelijk is ook een goed idee. Dit kan met een fijn laagje compost, of een dun laagje grasmaaisel.
  • Groenbemesters worden best tijdig afgemaaid om zo het verder uitzuigen van de grond te vermijden.
  • Dit is een lijstje met tips voor de droogte. Maar dat is ondertussen al flink aangevuld. Er werden immers al heel wat tips opgestuurd naar lezersbijdrage@plantaardig.com.
    Deze zijn hieronder gepubliceerd. Je kan nog altijd blijven opsturen naar het bovenstaande mailadres, of je kan gewoon rechtstreeks jouw reactie typen in de commentaarbox hieronder. Alvast bedankt!

     


    Reacties

     

    Jan schrijft op zijn website Jan’s moestuin volgende tips

    Elke keer na het water geven probeer ik zo snel mogelijk te schoffelen. Ik maak dan een isolerend laagje op de bovengrond, zodat de ondergrond minder uitdroogt.

    Een andere truc tegen de droogte die ik toepas is het afdekken met oude vitrage, dat gaat de verdamping tegen, zorgt voor een iets lagere temperatuur overdag en voorkomt vraat door duiven. Ook pas uitgeplante planten krijgen een minder grote overgang met afdekking van vitrage.

    Mijn advies is om niet te vaak water te geven en geef vooral veel in een keer. Krab eens in de grond met een stokje om te kijken hoever het water is doorgedrongen. Vaak valt dit zelfs na een half uur water geven nog erg tegen. Je kan op de website van Jan nog veel meer lezen over moestuinieren in de tweede helft van april.

    Nella schrijft

    Als je jonge plantjes uitplant in een droge periode is het handig om gaas op een frame te nieten, dit frame over de jonge plantjes te leggen en over het frame een katoenen lap (b.v. met knijpers vastzetten) vast te maken. Dit beschermt de plantjes enigszins tegen uitdrogen. Ik maak frame’s van ongeveer 60 bij 1 meter, die zijn goed te hanteren. Een leuke bijkomstigheid is dat je zo ook de kippen ervan weerhoudt om in zo’n bedje te gaan krabben. Ook over zaaibedden die ik water gegeven heb zet ik vaak zo’n beschermend frame.

    Robert schrijft

    Ja ik heb het ook moeilijk met deze droogte en dit zoals vele andere. Dagelijks water geven behoort tot onze taken en een bijkomende factor is dat het zeer zware kleigrond is, de grond barst van de warmte en en de droogte, eens gieten is blijven gieten en nu met de harde noordoosten wind is het veel slechter.

    Maar allee het loont de moeite we kunnen volop sla eten(serre)en de buren profiteren er ook van.

    Andere groenten(buiten)komen ook tot hun recht(spinazie,struikbonen,radijzen,bloemkool,witte-,groene kolen,ajuin,look,sjalotjes,bieslook en meer andere groenten komen tot hun recht.

    de heer Kolk schrijft

     

    Tijdens de huidige droogte doe ik veel onkruid wegnemen, dat nu snel opkomt, maar als je het uittrekt ook snel verdroogt en dus niet weer aanslaat.

    Erik schrijft

     

    ik tracht de droogte te bestrijden door een laag compost tussen de planten aan te brengen

    Hanneke schrijft

     

    Wij hebben in onze tuin een waterput laten slaan van zo’n 25 meter diep en door de hele tuin een beregeningssysteem ( www.aukekoops.nl) aangelegd die onze beplanting/grasmat én moestuin voorziet van grondwater. Het is een éénmalige investering maar het idee dat er geen schoon drinkwater aan te pas komt vind ik een goede zaak én de sla en aardbeien hebben er nog nooit zo mooi bijgestaan, ondanks de droogte.

    Bij de moestuin hebben we ook nog een wat kleinere put laten slaan, waar een handpomp op zit. Prima water voor de moestuin……

    Hennie schrijft

    a:jaarlijks goed bemesten
    b:alles op rijen zaaien en poten
    c:veel licht schoffelen
Featured, mm, Moestuin, Moestuin, het vroege voorjaar, Teelttechniek

De groentetuin in april : plantjes kopen?

80 reacties

Dit artikel gaat over de verschillende aandachtspunten bij de aankoop en het uitplanten van groenteplanten. groenteplanten collage

Het lenteweer bracht een grote drukte op gang in de tuincentra deze week. In de afdeling groenteplantjes is het assortiment aangevuld. Bij mijn bezoek aan het tuincentrum werd ik aangesproken door een dame die mij vroeg “of die slaplantjes al buiten kunnen geplant worden??”

Ik vond het dan ook een goed  idee om even het aangeboden vroege assortiment  van groenteplanten één voor één te bespreken en de verschillende aandachtspunten bij de aankoop en het uitplanten de revue te laten passeren. Sommige groentesoorten zijn inderdaad op hun best als ze zo vroeg mogelijk geplant worden. Maar er zijn ook groenten die nu beter nog niet geplant zouden worden, of in ieder geval in beperkte hoeveelheid.

Perspotjes

Niet laten uitdrogen.
Zowat alle groenteplantjes worden momenteel aangeboden in perspotjes. Laat perspotjes, tijdens het afharden, niet helemaal droog worden. Dit is nefast voor de gezondheid van de wortels en ze zijn moeilijk te herbevochtigen. Enkele uren voor het uitplanten laat je de perspotjes voldoende water opzuigen door ze een kwartiertje in een laagje water te plaatsen.

Voldoende diep planten
Plant, de perspotjes zodanig dat ze volledig in de grond zitten. Perspotjes die boven de grond uitsteken, zullen bij zonnig of winderig weer zeer snel uitdrogen.

De eerste week moet het perspotje immers steeds vochtig blijven omdat er nog niet voldoende doorworteling is.
Dit kan enkel door

  • de perspot water te laten opzuigen
  • door voldoende diep te planten
  • door na het planten aan te gieten zodat de tuingrond goed aansluit tegen de perspot.

Afharden

Zijn de plantjes pas geleverd aan het tuincentrum of worden ze te koop aangeboden in de kas van het tuincentrum, dan is het best alle groenteplanten nog even te laten afharden vooraleer uit te planten. Dit schept de gelegenheid om het blad en stengel sterker te maken.

Waarom afharden?
Deze groenteplantjes zijn opgekweekt in de kas. Dat betekent dat ze een vrij constante opkweektemperatuur en regelmatig water gekregen hebben. Dit maakt dat, als je ze direct uitplant in de groentetuin, ze een sterke klimaat- en vochtschok zullen ondervinden. ‘s Nachts kan de temperatuur nog flink dalen, overdag kan de oostenwind en de zon voor een sterke verdamping zorgen. Dit kunnen de nog zachte ‘serreblaadjes’ nog niet zo  goed aan. Ook al omdat de plantjes allemaal afzonderlijk komen te staan en geen bescherming hebben van de buurplantjes zoals dat tot voor het uitplanten het geval was. Met andere woorden : er is geen beschermend microklimaat meer. Tot slot is het zo dat bij het uitplanten de perspotjes uit elkaar gehaald worden en zo de wortelgroei voor korte tijd verstoord wordt.
Heel wat veranderingen dus voor die kleine plantjes. Dit alles samen zorgt zeker en vast voor een al dan niet kortstondige groeistilstand. Door af te harden kunnen we de overgang minder bruusk maken en de groeistilstand alvast minimaliseren

Hoe afharden?
Het is dus goed de plantjes  een tijdje in hun potjes of bakjes te laten en nog enkele dagen in open lucht, op het terras of op een andere ietwat beschutte, maar wel zonnige plaats te laten afharden. Zo worden de planten gewoon aan de lagere nachttemperaturen en de blaadjes worden steviger. Bij het uitplanten zijn ze dan minder gevoelig voor koude en overmatige verdamping. Door het afharden zal ook de kleur van de blaadjes donkerder groen worden of zullen de plantjes een lichte, paarse verkleuring vertonen. Deze paarse kleur is afkomstig van de kleurstof anthocyaan die bij lage temperaturen minder vlot getransporteerd wordt doorheen de plant.

Spitskool afharden
Voor : let op de bleekgroene stengel van de plantjes Na vier dagen afharden : lichte paarse verkleuring op de steel en een paarse schijn op de blaadjes.
spitskool_plantjes_voor afharden spitskool na afharden

Slaplantjes

Er is dikwijls keuze uit een ruim assortiment : rode eikenbladslaKropsla, Lollo Rossa, Lollo Bionda, Rode eikenbladsla, Groene eikenbladsla, Batavia en ijsbergsla.
Al deze slaplantjes kunnen vanaf begin april in open lucht geplant worden, zonder gevaar op vorstschade. Een graadje nachtvorst zal de plantjes niet vernietigen, hoogstens het oogsttijdstip wat verlaten. Daarom, om een zekere spreiding in de oogst te hebben, kan je op hetzelfde moment ook enkele plantjes onder een klein tunneltje of in de koude bak planten. Denk er ook aan dat de groene slasoorten sneller groeien dan de rode slasoorten.

Lollo rossa geplant Plant, in tegenstelling tot de kasteelt, de perspotjes voldoende diep. Zo vermijd je dat op een sterk drogende dag de perspotjes op één dag droog staan. De plant kan in het begin immers nog geen vocht uit de omliggende, vochtige grond halen. Voor zowat alle slasoorten is 30 cm tussen en in de rij een goede plantafstand. Vermijd uitdroging in het begin, geef water indien nodig.

Het is nu zeker en vast een goed moment om sla te planten in de moestuin. Reken ongeveer 6 weken vooraleer je de eerste, nog  jonge kropjes,  kan oogsten. De oogst kan dan ongeveer twee weken doorgaan, daarna is er kans op opschieten. Daarom dat het goed is telkens, om de twee tot drie weken, nieuwe slaplantjes in de tuin te zetten.

Spitskool

Lente-kool
spitskool plantjesApril is zeker en vast een goede maand om spitskool te planten. Deze snel groeiende lente- en zomerkool heeft een zachtere smaak dan de andere sluitkolen. Spitskool is dan ook goed bruikbaar in zomerse gerechten, gestoofd in de wok, of rauw in salades.

spitskool diep planten spitskool diep planten2 Diep planten
Spitskool vormt  een vrij lange stengel. Grote planten worden dan ook diep geplant. Het “hart” (= groeipunt) van de plant blijft echter altijd boven. Spitskool mag iets minder ruim geplant worden dan de andere sluitkolen. 50 cm tussen de rijen en 40 cm in de rij is een goede afstand.

spitskool oogst2

spitskool oogst Oogst
De vroege geplante spitskool kan al eind juni geoogst worden. Plant niet teveel in één keer, want spitskool is gevoelig voor barsten als die te lang blijft doorgroeien. Dan zijn de kolen ook minder lekker. Je kan in mei nog eens een paar plantjes kopen, om ook in juli nog over spitskool te beschikken. Of je later ook nog spitskool wil planten hangt een beetje af van wat je zelf wil, want spitskool is toch wel een typische vroege groente die in de late zomer wat van zijn charme verliest.

kool insectengaas

Koolvlieg en rupsen

Spitskool is  een koolsoort, wat betekent dat de koolvlieg en rupsen zeker van de partij zullen zijn. Hoe vroeger je de spitskool plant, hoe minder last je er van zal hebben. Koolkragen en insectengaas (foto) kunnen uitkomst bieden, maar je kan ook twee biologische middelen gebruiken: i Conserve (i koolvlieg, rupsen) en i Pyrethrum (rupsen).

Rode kool, witte kool

rodekool plantenOok de andere sluitkoolsoorten worden in april al te koop aangeboden. Toch even opletten hier bij de aankoop. Hou er rekening mee dat de oogst midden in de zomer zal vallen. En dat lijkt nu niet echt het moment om al heel veel kool op tafel te brengen. Daarbij komt dat je deze kolen ook niet lang kan overhouden in de tuin en dat ze al zeker niet geschikt zullen zijn voor de bewaring. De rode kool en witte kool zal snel i openbarsten en kan dus slechts een korte tijd geoogst worden. Wie toch graag rode kool in de zomer wil, kan nu enkele plantjes uitplanten, maar hou de rest voor later. Wil je in de herfst rode kool of witte kool oogsten, of  wil je bewaarkool telen, plant dan half mei (herfst) tot half juni (bewaarkool) nog wat vers plantgoed.
(zie ook i de teelthandleiding rode kool)

Spruitkool

Jawel, ook spruitkool staat begin april al in de rekken. Dit is echt wel heel vroeg. Misschien ben je een echte spruitjesfanaat en wil je in augustus al de eerste spruitjes op het menu. Het is logischer spruitkool te planten in mei (voor oogst september-oktober) of begin tot half juni (oogst november-december en later). Het oogsttijdstip bij spruitkool is echter slechts gedeeltelijk afhankelijk van het planttijdstip. Ook het ras speelt een grote rol. Gelijktijdig uitgeplant, zal het ene ras verschillende weken vroeger oogstbaar zijn dan het andere (late ras). Zie ook i de tekst over teeltspreiding bij spruitkool.

Peterselie

peterselie plantenHet loont zeker de moeite om nu enkele peterselieplantjes aan te kopen. Deze zorgen binnen een goeie maand voor een mooie eerste oogst. En door regelmatig plukken kun je er nog een flink stuk van de zomer van genieten vooraleer ze opschieten. Doordat er meerdere plantjes in één perspot staan moet je de peterselie voldoende ruimte geven, plant ze uit op 30 x 30 cm.

peterselie insectengaas

Geelverkleuring

Peterselie houdt van wat schaduw. Verder heeft peterselie dikwijls last van geelverkleuring door zwakke wortels en wortelvlieg Ook een virus- of bladluisaantasting speelt een rol bij de geelverkleuring van peterselie. Heel veel  moestuinders telen het bedje peterselie dan ook onder insectengaas. Dan heb je extra schaduw en kunnen de bladluizen en de wortelvlieg niet bij de plantjes.

Snijselder, groene selder, bleekselder.

bleekselder plantenIn april bleekselder of knolselder planten is vrij vroeg. Het vroegste planttijdstip is  eventueel eind april. Zo vroeg op het jaar selder uitplanten schept een aantal risico’s. Ten eerste is bleekselder tamelijk vorstgevoelig. Voor het begin van mei planten is dus af te raden.  Groene selder of snijselder verdraagt beter de vorst en kan eventueel al de  grond in. Maar ook dan nog in beperkte hoeveelheid, en enkel voor een vroege oogst. Het is beter in mei (oogst zomer) en juli (oogst herfst) bladselderij te planten. Ook knolselder voor de bewaring planten we beter in mei. Vind je nu knolselderplantjes in het tuincentrum, plant er dan enkele, alleen voor een vroege oogst.
groene selder schotZoals je kan lezen in i de teelthandleiding van selder, moet selder warm opgekweekt worden. Komen de plantjes te vroeg buiten, dan krijgen ze toch nog een koude-inductie met opschieten tot gevolg. Staan de plantjes al een tijdje in het tuincentrum, dan zijn ze ook daar al een tijdje blootgesteld geweest aan de koude.   De selder zal, afhankelijk van het voorjaarsklimaat,  hoogstwaarschijnlijk vroegtijdig opschieten. Vroegtijdig wil hier zeggen : “voor de plant een redelijk hoeveelheid blad gevormd heeft”. Zoals dat vorig jaar het geval al half juni (foto) het geval was met snijselder, aangekocht begin april. Schiet de snijselder in juni toch op, snij ze dan af boven de grond en ze zal opnieuw jong blad vormen.

Broccoli

broccoli plantenBroccoli is echt onmisbaar in de lente-moestuin. Heb je (nog) geen zelf geteelde plantjes, dan moet je er nu echt wat kopen. Eind juni kan je dan de eerste broccoli oogsten. Regelmatig (om de drie weken) opnieuw planten als dit één van je favoriete groenten is, is de boodschap. Ook in volle zomer en in de herfst is broccoli vrij makkelijk te telen, als je de typische koolplagen (koolvlieg en rupsen) in de gaten hebt

In ieder geval een heel gezonde groente!
Zie i de vierdelige reeks over broccoli telen.

broccoli klemhart

Hartloosheid
Het enig nadeel bij het vroeg telen van broccoli en bloemkool is dat er wel eens hartloosheid kan voorkomen. Vorig jaar verscheen er op GroentenInfo nog een i artikel over klemhart of hartloosheid. Dit kan bij eigen opkweek voorkomen, maar ook gekochte planten kunnen er last van hebben. Zo vond ik in één setje van zes planten, twee hartloze planten die dus niet kunnen geplant worden. (zie foto, de  twee plantjes op de houten lat). Broccoli heeft meestal een minder lange stengel waardoor niet zo diep als bloemkool moet geplant worden, maar zoals bij alle koolsoorten is het wel goed te planten met het hart van de plant net boven de grond.

Bloemkool

bloemkool plantjesNog zo’n groente die onmisbaar is als vroege vogel. Bloemkool mag zeker niet ontbreken bij de eerste plantingen in de moestuin en planten in april is dan ook een aanrader. Een vroege bloemkoolteelt lukt op zowat alle grondsoorten en heeft het minste last van koolvlieg en rupsen. De oogst van een planting begin april kan eventueel al eind juni. Bij ongeveer dezelfde plantgrootte doet bloemkool er tien dagen langer over dan broccoli vooraleer er kan geoogst worden. Je kan dus broccoli en bloemkool gelijktijdig planten, zonder alles in één week te moeten oogsten. Bloemkool wordt ruimer (60 x 60 cm) geplant dan broccoli (45 x 45 cm ).

Net zoals bij alle koolsoorten is  wel goed te planten met het hart van de plant net boven de grond, zo vermijd je het
“i afdraaien van koolplanten door de wind (artikel en foto’s)”

Featured, Moestuin, Moestuin, het vroege voorjaar

De moestuin in het vroege voorjaar (maart, april)

54 reacties

bemestenDit artikel heeft het over enkele van de vroegste teelten die traditioneel vanaf maart in de moestuin geteeld worden:  tuinbonen, erwten, vroege aardappelen, ajuin, sjalot, wortelen, bloemkool, broccoli, spitskool, spinazie, rode biet, radijs en slasoorten. Bij de start van de teelt is er speciaal aandacht voor de bemesting.
Deze week is het voor de bezitters van een moestuin met lichte grond al heel goed mogelijk om aan de slag te gaan.  Welke grondsoort u hebt en de waterdoorlaatbaarheid ervan bepaalt immers of u al dan niet aan de slag kan in de moestuin. Bezitters van lichte en droge gronden (artikel) zijn in het voordeel. Lichte gronden zijn niet alleen droger maar warmen ook sneller op. Maar in volle zomer zijn dit wel de gronden die het snelst onder de droogte te lijden hebben.
Ondertussen zijn, na bijna twee weken zonder regen ook de nattere gronden ook stilaan klaar om bewerkt te worden.

Wat er allemaal kan in maart en april :

  • Erwten zaaien en planten.
  • Rode bietjes zaaien
  • Tuinbonen zaaien, voorkiemen en planten
  • Spinazie zaaien
  • Worteltjes zaaien
  • Radijs zaaien
  • Aardappelen planten (onder folie tot begin april) Lees ook aardappelen poten en aardappelen, pootgoed snijden.
  • Slasoorten planten (onder folie tot half maart) kan ook al.
  • Vroege bloemkool  planten
  • Broccoli planten
  • Ajuin en sjalot planten
  • Peterselie planten
  • Ajuin zaaien
  • Zaaien in de kas, voor de plantopkweek : plantjes voor spitskool, sla, bloemkool, broccoli, prei, selder

Is de grond nog te nat, of heb je nog geen tijd voor de tuin? broccoli
Geen nood. Het is nog maar half maart en zowat alle vroege teelten kunnen nog de hele maand april opgestart worden. Plantgoed dat klaar is om te planten, maar de grond niet in raakt wordt best beschut voor de regen om doorweken van de potgrond en uitspoelen van voeding te vermijden. Maar wel in het licht en zo koel mogelijk zetten.
Bij mooi weer zoals nu zullen we dit plantgoed waarschijnlijk wat moeten water geven. Perspotjes drogen beter niet helemaal uit, anders krijg je ze achteraf nog moeilijk vochtig. Gaat het om relatief weinig plantjes en ziet u niet direct kans om ze te planten kunt u eventueel ook overpotten in grotere potten. Pootgoed van ajuin of sjalot legt u in afwachting zo koel mogelijk. Net als pootgoed van aardappelen waarvan de scheuten te lang dreigen te worden.

Vroeg
spruitkool-rupsen-koolwitje-klein Toch biedt het vroeg starten een aantal voordelen. Zo zijn we een aantal veel voorkomende plagen (koolvlieg, wortelvlieg, rupsen en bladluizen) en schimmelziekten  te snel af. En hebben we minder last van de droogtegevoeligheid van sommige lichte gronden.  Wie vroeger start kan de werkzaamheden (en de oogst) wat spreiden.

 

 

 

 

Grondbewerking.

Bewerk de grond niet als deze nog te nat is. Controleer in ieder geval goed de vochtigheid van de grond vooraleer je aan de slag gaat. Neem wat grond in de hand en knijp het samen, lekt er water uit, wacht dan nog wat met de grondbewerking. Wie te natte grond bewerkt veroorzaakt structuurbederf waardoor de plantengroei achteraf sterk gehinderd wordt. Ook einde maart en in april kan je  nog starten met de hierna opgesomde teelten! Wat je, bij aanvang van een mooi-weer periode, wel kan doen is de grond oppervlakkig open breken. Dit bevordert het opdrogen van de grond. Indien er groenbemester moet ondergewerkt worden of als je veel stalmest wil inwerken is spitten nodig. Is de grond bedekte geweest met compost, dan is er een grote kans dat de grond makkelijk kan bewerkt worden  met de spitvork in plaats van met de spade.

Afdekken

afdekking Je kan de natuur een handje toesteken door al vroeg in het voorjaar stukjes grond af te dekken met zwarte plastic, zo blijft de grond droog en warmt hij ook wat sneller op. En ben je minder afhankelijk van het weer om te kunnen starten in de moestuin. Bij langere droge periodes gaat de plastic er beter af om het drogen te bespoedigen.

Na het zaaien kan je de kieming makkelijker maken door af te dekken met doorzichtige gaatjesplastiek of vliesdoek. De warmte zal de zaden sneller doen kiemen. Hevige regen zal de grond niet toeslaan. Schrale voorjaarswinden zullen het zaaibed niet doen uitdrogen.

Plantenopkweek
zaaien Is het buiten niet goed, binnenshuis of in de kas kunnen we wel volop uitzaaien en plantjes opkweken: broccoli, bloemkool, spitskool, slaplantjes. Onder  bescherming kan er nu ook nog prei gezaaid worden. Ook Selder en peterselie kan, maar dan wel best in een warme ruimte om de kieming te bespoedigen. Warmte is bij selder ook belangrijk om vroegtijdige bloei (opschieters) te vermijden.

Bij het zaaien binnenshuis of in de kas zijn temperatuur en licht de sleutelwoorden. Tot aan de kieming kan je het zaaibakje best zo warm mogelijk zetten. Vanaf het moment dat de zaadjes aan het kiemen gaan, als er barstjes komen in de afdekgrond, is licht veel belangrijker. Dan moet je het zaaibakje bij een aan de groentesoort aangepaste temperatuur en veel licht plaatsen. Bij te weinig licht fileren de planten en worden ze dun en zwak. Broccoli, bloemkool, sluitkool, spitskool, slasoorten, erwten, allemaal hebben ze baat bij meer licht en gematigde temperaturen.

Organische bemesting
stalmestBij het spitten wordt er stalmest, compost of eventueel gedroogde koemest ingewerkt. Dit is de basisbemesting. De hoeveelheid hangt af van de vruchtwisselingsgroep. Koolgewassen en vruchtgroenten en aardappelen hebben een grote behoefte aan stalmest of compost. Bladgroenten, met uitzondering van prei, hebben iets minder nodig. Veel Wortelgroenten en peulgewassen behoeven op goed onderhouden grond geen organische voorraadbemesting. Afhankelijk van de teelt die op het perceel komt wordt deze organische voorraad bemesting dan aangevuld. Dit kan met minerale, samengestelde meststof of gedroogde, organische mest met verrijkte samenstelling zijn.  Zie ook het artikel “kiezen tussen minerale en organische handelsmest”

Ajuin en andere wortelgroentenajuin
Denk eraan dat niet alle vruchtwisselingsgroepen gediend zijn met stalmest. Met name het perceel van de wortelgewassen (ajuin, wortelen, sjalot) en van de peulgewassen krijgt geen stalmest,  een zeer kleine hoeveelheid goed verteerde compost (5 liter per m²) kan wel. Voor ajuin, sjalot en wortelen wordt er dus vlak voor de teelt weinig organisch materiaal ingewerkt en er wordt in principe niet bemest met stikstof. De stikstof die vrijkomt uit de humusafbraak zou op goed onderhouden percelen moeten volstaan. Twijfel je daar aan, gebruik dan maximaal 50 g/m² samengestelde, kaliumrijke organische meststof. Kalium toedienen voor deze wortelgroenten is altijd noodzakelijk. Dit is ook een aanrader bij de bemesting van aardappelen. Gebruik daarvoor patentkali of vinasse (beide bevatten 30% K). Een goede dosis is op lichte grond 60 gram/m². Op zwaardere grond, waar de kalium tijdens de winter minder uitspoelt is 40 g/m² voldoende. Stalmest kan bij wortelen zelfs vertakte wortelen veroorzaken. Bij wortelen moet de kaliumgift tijdig gebeuren. Kiemplantjes van worteltjes verdragen geen verse  mest, dit geeft verbranding door een te hoge zoutconcentratie. Een organische kaliumbron zoals vinasse (30 of 38% K, naargelang de soort) kan ook gebruikt worden. Kalium is bij veel groenten een zeer belangrijk voedingselement, bij wortelgroenten en  vruchtgroenten zelfs belangrijker dan stikstof.– Lees daartoe het artikel Kalium bij groenten.
– Stop de plantajuintjes niet helemaal in de grond, zeker niet op zware grond of probeer eens de tip van Adelin uit : Ajuin planten op worteldoek.
– Lees ook Ajuin en sjalot planten en Worteltjes zaaien.
– zaaikalender van wortelen – uien – sjalot

Erwten en peulenerwt
Het perceel van de erwten kan, na deze lange, regenrijke winter (uitspoeling) een kleine dosis samengestelde organische handelsmest (30 g/m²) krijgen als startbemesting. De grond is koud, de mineralisatie is nog niet op gang gekomen en de voorraad aan stikstof in de grond is dus gering. Als ze wat groter zijn halen de erwtenplanten de stikstof uit de lucht via de wortelknobbeltjes die op de wortels zitten. Daarin zitten bacteriën die de stikstof omzetten tot nitraten en die zijn opneembaar voor de plant.– Lees Erwten zaaien en planten. en ook erwten voorkiemen.
– zaaikalender erwten en peulen

Zowel voor vroege erwten als voor tuinbonen is voorkiemen een aanrader. Vanaf maart is voorkweken van erwten of tuinbonen in potjes alleen nog zinvol als u voorziet pas in april te kunnen starten in de moestuin. Maar voorkiemen kan natuurlijk altijd.

Tuinbonentuinboon
Tuinbonen, alhoewel ook vlinderbloemigen mogen een grotere dosis organische handelsmest (40-50 g/m²) én ook wat organische mest (10 liter compost per m²) Het zijn grote planten die ook veel blad vormen, de voedingsbehoefte is groot
– Lees Tuinbonen van zaaien tot oogsten.
– Al tientallen lezers zonden tips in voor het artikel
“Tuinbonen, luizenprobleem”

 


Bladgewassen en koolgewassen

spitskoolBloemkolen, broccoli, spitskool en spinazie hebben behoefte aan een rijkere grond. Hier gebruiken we zowel stalmest of compost alsook een samengestelde meststof. Hou er bij de vroege teelten rekening mee dat de organische bemesting niet onmiddellijk ter beschikking is van de plant. En dat de mineralisatie en omzetting van organische mest zo vroeg op het jaar heel gering is. Vandaar dat hier een aanvulling met samengestelde, snel werkende minerale meststof  aangewezen is (100 g/m²). Organische samengestelde mest zal zo vroeg op het jaar te laat zijn voedingsstoffen afgeven.
– Lees Spinazie zaaien

Aardappelen
aardappelOok aardappelen hebben een grote behoefte aan organische mest. Maar hier moeten we opletten met te veel aanvulling van samengestelde meststof. Te veel stikstof veroorzaakt overdadige loofgroei, met een slechte kwaliteit van de aardappelen en  meer kans op aardappelplaag tot gevolg.
Een bijbemesting met Kalium, zoals uiteengezet in het artikel Bemesting aardappelen is noodzakelijk. Zo vermijd je een overdadige loofgroei en is de kwaliteit van de aardappelen veel beter. Gebruik daarvoor patentkali (30% K). Een goede dosis is op lichte grond 60 gram/m². Op zwaardere grond, waar de kalium tijdens de winter minder uitspoelt is 40 g/m² voldoende.– Lees Aardappelen planten (onder folie tot begin april).
Meer info over aardappelen kweken.
– Lees ook aardappelen poten en aardappelen, pootgoed snijden
– plantkalender aardappelen

Radijs als tussenteelt

radijs

Vergeet niet om de, in het begin, nog  ruime tussenafstand tussen de rijtjes sla, ajuin, erwten op te vullen met wat radijsjes. Zaai er niet meer dan nodig, maar zaai er iedere week. Later op het seizoen is radijs minder makkelijk. Op lichte grond raakt de radijs snel aangetast door de made van de koolvlieg. En bij grote hitte/droogte word radijs snel voos. Radijsjes horen dan ook bij de (vroege) lente.

Rode biet

rode biet

  • Voor de bewaarteelt van rode biet is het nog wat vroeg, maar toch kan je vanaf eind maart al een vroege teelt van rode biet in open lucht zaaien. Rode biet vraagt wat meer voeding dan andere wortelgroenten. Geef als extra bovenop de organische bemesting een 50g/m² van een kaliumrijke, samengestelde meststof. Je kan de rode biet al jong oogsten. Je kan gerust wat dichter zaaien dan aangegeven. De zaailingen die je uitdunt kan je gebruiken al vroeg gebruiken als baby-leaf.

Wortelenwortelen

Voor de grovere Nantes-types (zomerwortel, waspeen) is het nog wat te vroeg, net zoals voor de winterwortel. Maar de wortelen van het type Amsterdamse Bak (bospeen, busselwortelen, jonge worteltjes) kunnen nu volop gezaaid worden. Gebruik geen stalmest. Ook een stikstofbemesting is voor deze jong te oogsten wortelen niet nodig. Kalium wel. Bij wortelen moet de kaliumgift tijdig gebeuren. Kiemplantjes van worteltjes verdragen geen verse  mest, dit geeft verbranding door een te hoge zoutconcentratie. Gebruik ongeveer 45 gram patentkali per are. Een organische kaliumbron zoals vinasse (30 of 38% K) kan ook gebruikt worden. Wie in maart worteltjes zaait en deze tijdig/jong oogst, kan nog net de wortelvlieg voor zijn. Vanaf 10 april is afdekking met insectengaas aan te raden.  Aangezien wortelen en ajuin ongeveer dezelfde voedingsbehoefte hebben kan je ook afwisselend een ruitje ajuin en wortelen zaaien om zo de aantasting door wortelvlieg te verminderen. Er ontstaat dan immers geurverwarring.

Raadpleeg bij twijfel over het juiste tijdstip en afstanden van de groenten de teeltschema’s voor alle groentesoorten


Featured, Veldsla, Winter

Alles over de teelt van veldsla, een groente voor herfst en winter.

54 reacties

Het veldslaseizoen neemt een aanvang als het voor veel andere groenten stopt. En als  de eerste voorjaarsgroenten in de tuin staan is het tijd om de laatste veldsla te consumeren. Je kan met vedsla al starten in augustus en er mee doorgaan tot het vroege voorjaar. In open lucht of onder bescherming of in de kas.  De vraag naar veldsla bij de consument neemt nog ieder jaar toe. Bij de tuinliefhebber is de teelt al lang een klassieker. Het is daarenboven een teelt die, éénmaal de kieming geslaagd is, een grote oogstzekerheid heeft.

“Alles over de teelt van veldsla” is een ambitieuze titel, die moeilijk bereikbaar is. Eén mens alleen kan niet alles weten. Ondanks het feit dat dit artikel zeven gedrukte pagina’s degelijke teeltinfo telt.
Wat ontbreekt zijn de tips en trucs van tuinliefhebbers van Friesland tot West-Vlaanderen. Daarvoor is er plaats in overvloed in de commentaarbox helemaal onderaan dit artikel. Alvast veel leesplezier.

Herkomst

Veldsla of korensla is inheems in onze streken. Het was vroeger een algemeen verspreid plantje, ook op korenvelden.

Plantkundig

Vedsla behoort niet tot hetzelfde plantengeslacht als sla. Het is ook geen familie van sla, zoals andijvie dat wel is bijvoorbeeld. Veldsla (Valerianella locusta) behoort als enige veel geteelde groente tot de Valeriaanfamilie (Valerianaceae). Nog een verschil met “echte” sla is dat het een tweejarige  plant is. Veldsla vormt een bloemstengel in het voorjaar. De bloei wordt geïnduceerd door een koude periode gevolgd door lange dag. Daarom is in het voorjaar veldsla veel gevoeliger voor opschieten dan in het najaar. Veldsla die in het voorjaar geoogst wordt heeft immers een koudeperiode achter de rug en komt terecht in een periode met lange dagen, ideaal voor de bloemvorming. Daarom is veldsla dan ook van oudsher een typische najaarsgroente.

Schot bij veldsla, de blaadjes komen op een stengeltje te staan in plaats van in een rozet.

M4110102 M4110104

Soorten

Er zijn twee rassengroepen: de langbladige types en het rondbladige, groene type (roosjes). Beide zijn goed te gebruiken, maar het groene type (de roosjes)  zijn het meest winterhard en beter geschikt voor de openluchtteelt. De langbladige veldsla is bleker en malser, en produceert meer en langer blad, kortom meer productie. De roosjes zijn korter en donkerder van kleur. Ze behouden echter beter hun stevigheid, wat het gebruik ervan in slamengsels gemakkelijker maakt. Het uiterlijk blijft langer vers om het zo te zeggen.

links Korte, groene, ronde veldsla of roosjes (type Verte de Cambrai, roosjesveldsla); rechts langbladige veldsla (type Grote Noord-Hollandse breedbladige, lange veldsla)
M4110036 veldsla_b
veldsla_nh_buiten_met_elan_jansmoestuinOp de nevenstaande  foto van veldsla  genomen na de winter zie je dat de langbladige veldsla (links) meer blad vormt en groter uitgroeit dan het roosjestype (rechts) (foto http://jansmoestuin.blogspot.com)

 

Gebruik.

Veldsla is een smaakvolle en decoratieve bladgroente, die rijk is aan mineralen en vitamines met een ietwat harder blad. Veldsla wordt  meestal rauw verbruikt, maar kan ook gestoofd worden, vewerkt in stamppot of in soepen. Ze wordt meestal als aparte bladgroente gebruikt, maar wordt ook dikwijls met andere bladgroenten, vooral babyleaf gemengd.  De laatste trendy eigenschap van veldsla is Omega 3, zie dit artikel Veldsla bevat uitzonderlijk veel omega 3 vetzuren.

Professionele teelt

De vraag van de consument naar veldsla is zeer groot. Bij professionele tuinders wordt veldsla veel meer geteeld dan vroeger. In België gebeurt dit meestal als teelt onder koud glas of ook heel dikwijls in een grote plastiektunnel. Over het algemeen wordt de veldsla in België met de hand geoogst. Het grootste deel van de professioneel geteelde veldsla in België zijn roosjes. De handel vraagt naar roosjes omdat die beter hun stevigheid houden en meer gewenst zijn om in slamix te mengen. Tuinders zaaien of planten veldsla van eind augustus tot het late voorjaar. Bij de teelt in glazen kassen wordt zelfs dikwijls jaarrond veldsla geteeld. Bij de teelt in tunnels is de hoofdperiode om te zaaien of te planten september tot begin november. Men mikt vooral op een oogst in december tot februari omdat dan het aanbod aan verse groenten beperkt is.

Professionele teelt van veldsla in België: links in de kas, rechts in de tunnel.
M4110107 SSA55193

In de Franse veldslaregio bij uitstek, Nantes, wordt veldsla gezaaid in open lucht op bedden, maar onmiddellijk na het zaaien worden er kleine plastiektunnels over gespannen. Verder wordt het zaaibed voorzien van een laagje (0,7 cm) grof rijnzand, om  bevuiling van de bladeren met aarde te vermijden, ook is er zo minder onkruid- en algengroei op de grond. De oogst in Frankrijk gebeurt machinaal. Ook in Frankrijk teelt men roosjesveldsla, maar de oogst gebeurt er in een jonger stadium met dus korter blad.

Professionele teelt van veldsla in Frankrijk, links de teelt in kleine tunnels in open lucht op een laagje zand, rechts de oogst met de machine.
HPIM3936 HPIM4012

Teeltwijzen

Open lucht
Veldsla is een typische nateelt die ervoor zorgt dat we ook in het najaar nog op een deel van onze grond kunnen telen. Er zijn natuurlijk nog najaarsgroenten, maar de meeste moet je toch wat eerder zaaien of planten. Behalve spinazie dan.
Je kan eigenlijk zowat ieder plaatsje dat vrijkomt vanaf half-augustus tot eind september veldsla zaaien. Over vruchtwisseling hoeven we ons geen zorgen te maken. Veldsla kan, als enige vertegenwoordiger van de Valeriaanfamilie, op alle gronden die gedurende de late zomer en vroege herfst vrijkomen.

Links een veel voorkomende beeld in september : bonen in de tuin en ook al veldsla. Rechts zie je veldsla samen met een andere typische najaarsteelt : keukenrapen.
veldsla_bonen veldsla_rapen

Onder bescherming
Veldsla kan makkelijk  in open lucht geteeld worden. Maar vooral voor de veldsla die geoogst wordt in de late herfst of na nieuwjaar is een verplaatsbare beschutting zoals tunnel of koude bak een aanrader. Vanaf november plaats je die over de veldsla die in september gezaaid werd.

In de kas
Het makkelijkste bij de teelt van veldsla met zaaidatum vanaf half september  is het telen onder koud glas, koude bak of plastiektunnel.

In de siertuin en in bakken
Heb je geen groentetuin, maar er komt er eind augustus tot eind september een klein plaatsje vrij in de tuin, dan kan je daar eens een beetje veldsla. Of zaai gewoon wat veldsla in bloembakken.

Bodem

Veldsla groeit op alle gronden, maar voor late winterteelten in open lucht is het goed dat deze gronden ook tijdens de winter goed doorlaatbaar zijn. Op grond die niet goed doorlaatbaar is in open lucht de teelt op bedden aan te raden.  Veldsla mag, maar hoeft niet op een zeer zonnige plaats te staan. Ook in een minder lichtdoorlatende kas of serre zal de groente het goed doen.

teeltschema van veldsla

In open lucht zaaien.

Veldsla wordt buiten traditioneel ter plaatse gezaaid. Zaai niet te dicht opeen en in rijtjes op 15 cm van elkaar en dun indien nodig uit om een betere uitgroei van de plantjes te bekomen. Drie tot vier centimeter tussen de plantjes is dan ook een goed richtlijn. Zaai niet te diep. Bij droogte kan het goed zijn het zaaibed, net zoals in de zomer, af te dekken met een doek om daarop water te kunnen geven. Maar doordat het gevaar op verbranding door een te hoge temperatuur in deze periode van het jaar niet zo heel groot meer is zijn er ook veel liefhebbers die het zaaibed afdekken met een doorzichtige folie. Zo droogt de grond eveneens niet uit. Wat ook kan is, tussen zaaien en opkomst de koude bak dichtleggen. Of de verplaatsbare bescherming die je er normaal begin november overzet nu al tijdelijk aanbrengen. U merkt het, wat bescherming tussen zaai en opkomst geeft een grotere zekerheid wat betreft de kieming en opkomst. Een leuke tip om uit te proberen is, net zoals de professionel telers in Nantes, vlak na opkomst het zaaibed af te dekken met een dun laagje  rijnzand. Zo blijven de blaadjes bij de oogst veel properder.

Links zie je het doek dat op het zaaisel gelegd wordt om makkelijk te kunnne water geven. Het doek moet verwijderd worden voor de veldsla boven staat. Rechts zie je dat er op dit zaaisel een folie gelegd geweest is, de stenen zijn er nog een getuige van.
water_doek veldsla_stenen_pas_gekiemd

Najaarsteelt of winterteelt
Er wordt gezaaid vanaf half augustus om te oogsten voor de winter, als je na 15 september zaait, kan je pas oogsten na de winter. Maar vriest het weinig zoals de afgelopen jaren, dan zal de oogst ook al tijdens de winter kunnen.

Oogstspreiding
Een goede tip is deze : zaai  vier  keer veldsla vanaf half augustus tot eind september in open lucht, maar zorg ervoor dat je een verplaatsbare koude bak of tunnel hebt die je erover kunt plaatsen vanaf begin november, zeker als het weer regenachtig en nat wordt.  Zo kan je tijdens de winter blijven veldsla oogsten.  Zaaien in een deeltje van de koude bak, die dan openblijft tot begin november kan ook natuurlijk.  Het beschuttingsmateriaal is niet zozeer tegen de vrieskou, maar wel om de grond droog te houden. Let wel, zet de bovenkant van de bak of de zijkant tunnel wel op een kier. De veldsla moet kunnen opdrogen.

Teelt in kas of plastiekkoepel

Zaaien in de kas.
In de kas is afdekken van het zaaisel niet nodig. Zorg dat de grond voldoende vochtig is voor het zaaien. Gebruik na een teelt van vruchtgroenten veel water in een korte tijd (doorspoelen), om de zoutconcentratie te verlagen.
Zaaien in de kas kan ook al vanaf september natuurlijk, maar deze zaaiing kan minder tijdens de winter minder goed over gehouden worden in de kas.  Wie begin september in de kas zaait, die oogst immers al eind oktober. Half september zaaien in de kas geeft een oogstdatum half november. Als je plaats hebt kan je ook in deze periodes al een beetje zaaien. En wie eind september zaait, oogst half december.
Hou daarom de grootste zaaibeurt voor de laatste dagen van september tot 1-2 oktober. Deze veldsla kan de ganse winter in de kas blijven, je kan de oogst aanvatten begin tot half december.

Planten in de kas of tunnel
Voor de teelt onder glas wordt al eens in kleine (pers) potjes of trays gezaaid.  Dit wordt gedaan om de groeitijd in te korten bij een late planting na de vruchtgroenten. Als je immers half tot eind oktober  nog moet zaaien in de kas, dan kan je pas oogsten na half januari. Dit kan je oplossen door rond 25 september in potjes te zaaien (om te planten half oktober) of rond 5 oktober in potjes te zaaien (om te planten eind oktober). Op die manier kan je op hetzelfde tijdstip oogsten als iemand die zijn kas eind september al leeg had. Leg een viertal zaadjes per (pers)pot en leg er een halve cm wit zand over. Bevochtig het zand en zet de bakken zo warm mogelijk. De werkwijze is dezelfde als deze beschreven bij de teelt van spinazie in perspotjes.
Door het telen in perspotjes heb je ook zekerheid omtrent de kieming en is onkruid makkelijker te bestrijden. De kiemduur is iets meer dan een week. Tonen de plantjes in de perspotjes  twee tot drie  echte blaadjes, dan kan je ze best al uitplanten. Wacht niet langer om groeiremming en ongelijkheid in de groei te voorkomen. Een veel gebruikte plantafstans is 15 cm tussen de rijen en 10 cm in de rij.

Links geplante veldsla, rechts het resultaat
M4110040 M4110105

Heb je eerder plaats in de kas, dan kan je natuurlijk ook ter plaatse zaaien. Echte tijdswinst levert het planten pas als de kas grond niet vrij is voor eind september.
De ganse winter, te starten vanaf september kan u veldsla planten onder koud glas of in de plastiektunnel. Een plantdatum tussen half oktober tot begin november (zaaien drie weken vooraf) geeft u een teelt waar u de volledige winter vanaf half december tot in het voorjaar kan van oogsten. In november en december is veldsla zaaien in de kas ook mogelijk, maar hou dan wel rekening met de zeer lange groeiduur, door de korter wordende  dagen is  de groeisnelheid miniem. Zaaien van veldsla op 11 november, betekent ten vroegste oogsten rond 10 maart. Vier maanden dus.

Doortelen van veldsla
Voor wie echt verknocht is aan veldsla is het mogelijk deze groente een groot deel van het jaar te telen. Zaaien kan dan vanaf half augustus tot begin april. Hou er wel rekening mee dat je vanaf januari slechts kleine hoeveelheden mag zaaien, want deze veldsla schiet sneller op dan de zaaiingen van in het najaar

Bemesting

De voedselbehoeft van veldsla, is gezien de omvang van het gewas gering. Daarom dient een onderscheid gemaakt te worden tussen In open lucht kan je, een kleine hoeveelheid samengestelde meststof toedienen. Gebruik liefst gedroogde, commerciële, organische meststof om zoutschade tijdens de kieming te vermijden. Alles hangt natuurlijk af van de voorteelt, de grondsoort, en de hoeveelheid regen die gevallen is tijdens de zomer. Maar een heel kleine gift van 60 gram per are gedroogde, commerciële, organische meststof is een goede middenmaat.

In de kas is het aan te raden te spoelen vooraleer rechtstreeks in de grond te zaaien. Om de zoutconcentratie te verlagen. De uitgespoelde voedingsstoffen kan je dan compenseren door dezelfde hoeveelheid meststof als in open lucht te gebruiken.

Klimaat

Hou er rekening mee, dat als het niet vriest buiten, de kas, koude bak of tunnel best altijd op een kiertje staat. Een vochtig, besloten klimaat bevordert de groei van schimmels. Enerzijds dus voldoende luchten, anderzijds beschermen tegen de regen.

Water geven

Bij vroeg gezaaide veldsla en een zonnig najaar zal veldsla best niet te droog geteeld worden. Zorg wel dat de blaadjes droog zijn tegen de avond, best even het weerbericht checken vooraleer water te geven.

Vana half oktober is water geven delicaat. Veel hangt af van de grondsoort, de standplaats, de grondwaterstand en het weer. In de kas zal er toch wel eens water gegeven moeten worden, maar veel meer dan één keer in twee weken zal dit niet zijn. Maak een balletje van de grond tussen de veldsla en duw dit met duim en wijsvinger uiteen. Valt dit onmiddellijk uit elkaar, dan is de grond droog genoeg om een (kleine hoeveelheid) water te geven. Blijft het balletje kleven dan is de grond nog voldoende vochtig.

Oogst

Veldsla oogst u naar behoefte. Alleen de vorst kan de oogst onderbreken. Bij strenge en aanhoudende vorst, treedt met name in open lucht bladschade op, maar als het zachter wordt herstelt de plant zich. In de kas of grote tunnel kan de oogst een groot stuk van de winter doorgaan. Vriest  het in de kas, dan is dit geen probleem. Meestal kunt u dan oogsten in de namiddag, als de blaadjes gedooid zijn. Ook jonge veldsla verdraagt best wat vriestemperaturen in de kas. Groeien doet ze natuurlijk wel niet temperaturen onder nul graden.
Het is de gewoonte veldsla  als volledig plantje net boven de grond af te snijden.  Vooral bij langbladige veldsla kan u in het begin ook de grootste blaadjes oogsten, en het hart van de plant ongemoeid laten waarna de groei kan verder gaan. Is het gewas wat onregelmatig gegroeid of staan de plantjes dicht opeen dan kan je “oogsten en dunnen” waardoor de resterend plantjes groter kunnen uitgroeien zonder bladvergeling.

Problemen


Al bij al vallen de problemen bij de teelt van veldsla reuze mee. De oogstzekerheid is heel groot, alleen kan dit de ene keer al een grotere oogst zijn dan de andere keer.

Wie veldsla teelt moet op zijn hoede zijn voor slakkenvraat. Ook op grond die veel onkruidzaden bevat is de teelt moeilijker. Door de vrij lange kiemduur en zijn gedrongen groeiwijze kan veldsla snel door onkruid overwoekerd worden. Soms komt er echte meeldauw op veldsla voor. Dit meestal bij een vroege teelt onder glas of tunnel. Door de veldsla te beschutten tegen de regen, of bij de teelt onder glas, goed te luchten en de plant te laten opdrogen kan u rot door de grijze schimmel (Botrytis) voorkomen. Soms is er een slecht opkomst door te hoge zoutconcentratie (in de kas). Dan biedt zaaien in potjes een uitkomst.
Geel blad bij veldsla heeft twee oorzaken. Ofwel een slechte beworteling, vooral door een te hoge zoutconcentratie of het uitplanten van te grote planten. Of de veldslaplantjes staan te dicht opeen waardoor sommige blaadjes geen licht meer krijgen.

Links echte meeldauw, rechts rot door Botrytis.

veldsla_meeldauw_begin veldsla_botrytis

“Alles over de teelt van veldsla” is een ambitieuze titel, die moeilijk bereikbaar is. Eén mens alleen kan niet alles weten. Ondanks het feit dat dit artikel zeven gedrukte pagina’s degelijke teeltinfo telt.
Wat ontbreekt zijn de tips en trucs van tuinliefhebbers van Friesland tot West-Vlaanderen. Daarvoor is er plaats in de commentaarbox onder dit artikel.

© 2008 Copyright tekst en foto’s :  ing. Luc Dedeene

Ajuin, Featured, Winter

Winterui (winterajuin) planten en oogsten.

33 reacties


Planten
Het is een eigenaardig zicht, plantajuin in de herfst. Maar winterui moet nu eenmaal in het najaar geplant worden. Bij voorkeur tussen 15 september en 15 oktober. Maar het kan ook nog tot half november.
Winteruien hebben als voordeel dat ze altijd minimaal 2 weken vroeger oogstbaar zijn dan de vroegste voorjaars(plant)uien. De nadelen zijn de zwakke huid, en de minder goede bewaarbaarheid. “RADAR” is kwalitatief een van de betere winteruien. Er zijn ook nog andere rassen winterajuin en zelfs rode winterui. Electric is een gekend ras van rode winterplantajuin. Rode winterplantajuin kan interessant zijn omdat de rode zaaiui niet zo lang bewaart. Op het moment dat je de rode winterplantajuin kan oogsten is er dan ook geen rode bewaarajuin van het vorige jaar meer beschikbaar. Lees verder Winterui (winterajuin) planten en oogsten. →

Featured, Tips van lezers

Witte vlieg op kool bestrijden (door Ton)

In deze categorie “moestuintips van lezers” (gelezen en goedgekeurd door de redactie) wordt het beste uit 6 jaar lezersreacties in de kijker geplaatst. Vandaag nogmaals een zeer recente en actuele tip die ingediend werd door Ton. Samen kennen en kunnen we meer!

kool witte vlieg

De koolwittevlieg is in vele Nederlandse regio’s een vrij groot probleem. Zo verneem ik zopas van Ton Jansen dat de koolwittevlieg ook dit jaar een grote plaag is in de regio Tilburg-Eindhoven.
Ton Janssen is voorzitter van Velt – Bladel, ( www.veltbladel.nl ) en geeft ook lezingen in de regio.

Hij schrijft :
…Telkens voordat ik mijn lezing kan beginnen stelt iedereen de vraag wat doe jij tegen de witte vlieg.  De meeste reageren dan van “ik heb het al opgegeven, ik teel geen spruitkool of boerenkool meer”. Als ik ze dan mijn methode vertel dan zien ze dat wel weer zitten!….

Wil je Ton zijn methode kennen, ga dan kijken naar zijn reactie en zijn foto’s onderaan bij het bericht 
“Koolwittevlieg : kenmerken, oorzaken en bestrijding.”

Featured, Tips van lezers

Knoflook telen (door Willem)

“Ongeveer 30 jaar teel ik (in Nederland) knoflook voor eigen gebruik. Een echte misoogst heb ik nooit gehad. Wel wisselt het resultaat van jaar tot jaar……”
Lees deze uitgebreide lezersreactie hier verder.

In deze categorie “moestuintips van lezers” (gelezen en goedgekeurd door de redactie) wordt het beste uit 6 jaar lezersreacties in de kijker geplaatst. We beginnen vandaag met de meest recente tip die zopas op de website ingediend werd door Willem. Samen kennen en kunnen we meer!

Featured, Het is zomer in de moestuin!, Moestuin

Haf juli in de groentetuin.

5 reacties

Er kan al volop geoogst worden, maar er kan ook nog heel veel gezaaid en geplant worden. Zo vermijd je dat je eind september met een kale moestuin komt te staan. Hieronder volgen wat actualiteiten en tips uit de moestuin.

  • Aardappelen

    De vroege aardappelen zijn veelal aan oogsten toe. De opbrengst valt dit jaar soms wel wat tegen. Door de droogte zullen er weinig grote maten zijn. Verder is het nu opletten geblazen voor doorwas. Nu het geregend heeft  zou het kunnen dat aardappelen door te lang in droge, warme grond te verblijven,  doorwas vertonen. Is dit het geval, oogst ze dan nu onmiddellijk. Ook als de bladeren ziek zijn door de aardappelziekte is het beter om te rooien. In andere gevallen kan je de aardappelen nog wat in de grond laten om een dikkere huid te bekomen, waardoor de bewaring beter is. Voor de latere aardappelen blijft het opletten voor aardappelziekte, die een tijdje weg was door het mooie weer. Kies een drogende dag uit om aardappelen te oogsten. Oogst ‘s morgens en laat ze enkele uren drogen in de zon. Hoe minder vochtige aarde aan de knollen hoe beter ze bewaren. Het drogen zorgt er ook voor dat je de zieke, rotte aardappelen beter kan onderscheiden. Want enkele rotte aardappelen kunnen tijdens de bewaring veel schade veroorzaken. Bewaar de aardappelen op een donkere plaats of dek ze af tegen het licht. Vroeg gerooide aardappelen zijn heel gevoelig voor groenkleuring ten gevolge van blootstelling aan het daglicht.

    Zie deze relevante artikels Aardappelen controleren op doorwas! en Aardappelen met zwarte of bruine huid

    Aardbeien

  • De junidragers mogen nu, na de oogst “gemaaid” worden, dat wil zeggen dat het oude blad verwijderd wordt en dat er slechts enkele bladeren blijven staan in het hart van de plant. Sommigen durven al eens, bij grotere oppervlakten de grasmaaier boven halen voor dit karwei, op de hoogste stand weliswaar. Maar de snoeischaar zal toch wel beter werk opleveren in dit verband. Bladsnoei doen we bij junidragers die nog maar één seizoen vruchten gedragen hebben. Alhoewel niet onmogelijk is dit niet aan te raden als er al twee jaren geplukt werd. Deze worden best gerooid. Alhoewel niet onmogelijke, is de kans om kleine vruchten, die wat droog aanvoelen echt wel heel groot bij een drie- of meerjarige teelt van aardbeien.. Waarom we die aardbeien na één seizoen eigenlijk best “maaien”? Dat is nodig om de plant niet te zwaar te laten worden. Laten we te veel blad staan, dan wordt de plant te dik en zal ze het volgende jaar veel te veel bloemtrossen dragen. Met kleine vruchten tot gevolg. Bladsnoei bij aardbeien zorgt dus het volgende jaar voor grotere vruchten.

    Het is ook nog niet te laat om uitlopers op de plant te laten inwortelen. Gezien het late tijdstip is het best om de plantjes vast te zetten in een bloempotje gevuld met een mengeling van potgrond en tuingrond. Zo bekom je na een paar weken een bewortelde plant en kan je het plantje losknippen van de moederplant. Dit kan dan in de loop van de maand augustus uitgeplant worden, bij voorkeur niet later dan 20 augustus.

    Bij de doordragende aardbeien zullen tijdens de zomer er vooral op letten dat er niet teveel bloemen komen, met te kleine vruchten tot gevolg. Ook water geven is belangrijk om voldoende grote vruchten te bekomen.

    Zie ook Dossier aardbeien

     

  • Ajuin

    De plantajuin is op veel plaatsen al gevallen, dat wil zeggen dat het loof plat gestreken langs de grond ligt. Dit zorgt voor een goede afrijping van het loof. Als het loof voor meer dan de helft bruin, is kan de ajuin geoogst worden. Kies een zonnige dat uit en laat ze nog wat nadrogen op de grond. Laat ze ook nadien nog drogen aan de buitenlucht, bijvoorbeeld in bakjes of opgehangen in bundeltjes van een vijftal ajuinen. Pas als het loof helemaal opgedroogd is kan u het afdraaien. Blijft het loof van de plantajuin ook in augustus nog groen, dan kun je het best het blad omknakken om de afrijping te bevorderen.
    Zaaiui oogsten we pas in september.

  • Andijvie

    Het is nog steeds mogelijk om andijvie te zaaien of te planten. Andijvie is immers een typische herfstgroente. Het is ook gekend dat andijvie in het najaar de grootste kroppen vormt. Kies dan ook een zeer ruime plantafstand. 40 cm tussen de planten is zeker niet overdreven. Als er een voedingsbehoeftige voorteelt stond is het voor andijvie  nodig om wat bij te bemesten, kroppen van anderhalve kilogram groeien niet vanzelf.

    Zie artikel Andijvie kweken van een halve meter en anderhalve kilogram.


  • Asperges

    De asperges zijn nu al hoog opgeschoten. Het afgraven van de ruggen kan geleidelijk gebeuren, zo kan ook het onkruid regelmatig bestreden worden.

  • Aubergine
    De aubergines doen het dit jaar dank zij het mooie weer zeer goed, door de snelle groei is het misschien goed toch wat aandacht te besteden aan het gewasonderhoud      

  • Biet_snij_rode

    Misschien heb je de rode biet dit jaar vrij vroeg gezaaid en zijn de knollen nu volop oogstbaar? Niet erg natuurlijk, maar voor bewaring zijn deze niet geschikt. Heb je de afgelopen weken geen rode biet voor de bewaring gezaaid, dan kan dat nog tot 25 juli. Oogsten doe je dan begin november.

  • Bloemkool
    Door de droogte is op een aantal plaatsen de oogstbare bloemkool wel wat tegen gevallen. Soms bleven de kooltjes wat aan de kleine kant. Geen nood. Wie bloemkool nog wil zaaien, moet dit echt wel vandaag doen om te planten de eerste dagen van augustus.  Het risico bestaat dat deze bij vroege vorst wat tegenvalt, maar ook afgelopen herfst waren mijn ervaringen met deze teelt “tegen de deadline” positief te noemen. Nu nog bloemkool zaaien, betekent oogsten in november. Groene bloemkool leent zich uitstekend voor een late teelt.

    Zie ook artikel Late groene bloemkool smaakt voortreffelijk.

  • Broccoli

    Vind je het risico op een minder geslaagde teelt van bloemkool bij deze late zaaidatum te groot, kies dan voor broccoli.  Deze kan nu nog net gezaaid worden en geplant worden de eerste tien dagen van augustus. De groeiduur van broccoli is immers een tiental dagen korter dan van bloemkool. Je kan dan broccoli oogsten in november! Na dit weekend is het ook voor broccoli veel te laat om nog te gaan zaaien.

    Zie artikels De teelt van broccoli en Gezonde broccoli groeit ook goed in potten

  • Boerenkool
    Nog altijd tijd om boerenkool te zaaien, deze plant is immers winterhard. Het is een heel dankbare wintergroente, maar je moet in het najaar rupsen en koolvlieg in de hand houden! Onder insectengaas telen is aan te raden. Rode boerenkool lijkt minder gevoelig voor rupsen?
  • BonenNet zoals bloemkool is het nu echt tijd om nog de laatste bonen te zaaien.
    Zie het artikel Laatste dagen om boontjes te zaaien

  • Chinese_kool

    Chinese kool kan gezaaid worden tot laat in augustus en is een ideale nateelt. Zo heb ik een paar jaar geleden chinese kool gezaaid begin september, met een zeer mooi resultaat. Maar zaai voor alle zekerheid toch maar voor 25 augustus.

    Zie het artikel Chinese kool oogsten tot in de winter!(met uitgebreide fotoreportage)

  • Wil je meer plezier van uw courgetteplanten, dan deze twee tips : oogst de vruchten niet te groot en steun de stengel, als deze nu nog niet al te zeer gekromd is, met een stok. Het eerste is om de plant niet uit te putten. Het tweede om geen rotte en bevuilde vruchten te bekomen doordat ze op de grond liggen. En voor wie er niet genoeg van kan krijgen : wist je dat  je nu nog snel courgettes kan planten om in september te oogsten?  Voor zaaien is het nu te laat.

    Courgette

    Zie artikel Courgettes zaaien van eind april tot eind juni : GroentenInfo

  • Groenlof

    Nog een hele zomertijd  om groenlof te telen. Suikerbrood noemen ze dat in Vlaanderen. Je kan je afvragen waarom deze groente zo populair is bij de tuinliefhebbers. En dat terwijl ze nauwelijks geteeld wordt door beroepstelers en zelden in de handel te vinden is. Het is een gemakkelijk te telen groente die tot diep in het late najaar en vroege winter kan geoogst worden.

    Zie het artikel groenlof| suikerbrood kweken (groenten als nateelt)

  • Savooikool

    Om rode en witte kool te planten is het nu wel te laat, maar in juli kan je nog steeds savooikool telen. Deze laat geplante savooikool zal geoogst worden na de jaarwisseling. Waarschijnlijk vind je op de plaatselijke markt nog wel wat plantjes, want om savooikool te zaaien is het in juli toch wel te laat. Late savooikool is een aanrader voor wie ook in de winter uit eigen tuin wil oogsten.

     

  • Komkommers
    Na een periode van goede groei komt er zo halfweg de zomer dikwijls een moeilijk moment voor de komkommerplanten. Laat in ieder geval de vruchten niet te zwaar worden. Zo kan de plant zich wat herstellen.

    Zie artikel komkommers telen bloei en vruchtdunning

  • MeloenenEen uitstekend meloenenseizoen. De eerste rijpe meloenen verwacht ik dan ook al eind juli. Dit jaar heb ik de test gedaan met het niet toppen van sommige planten. Afhankelijk van de geteelde soort zorgde dit er inderdaad voor dat er niet altijd vrouwelijk bloemen kwamen om de zijscheuten en er dus den zijscheut op de zijscheut nodig was om vrouwelijke bloemen te bekomen. Geen idee waar ik het over heb? Lees eens deze serie, en ook het artikel.

    Zie het artikel Serie : Meloenen telen | Snoei bij staande teelt

  • PaprikaVoor alle vruchtgroenten wordt het een goed seizoen, dus ook voor de paprika’s, zelfs deze in open lucht.

    Dokun stuurde ons een teeltverslag en foto’s van  zijn paprikateelt in open lucht. Je kan ze  bekijken, onderaan dit artikel. Hartelijk dank hiervoor.

  • PastinaakMisschien had je het niet gedacht, maar om pastinaak te zaaien is het nog tijd tot 20 juli. Deze late zaaidatum is echt wel bedoeld om na nieuwjaar te oogsten.  

     

    Pastinaak houdt van een arme, doorlaatbare bodem. Bemesten is voor deze late teelt niet nodig.

    Zie artikel teelthandleiding teelthandleiding pastinaak.

  • Prei

Een veel geplante nateelt, zelfs tot begin augustus . Prei heeft veel voeding nodig, een flinke bemesting is hier zeker op zijn plaats. Plant de prei in geultjes, ongeveer tien centimeter diep. Dan kan je eind augustus en eind september aanaarden. Eerst door het geultje dicht te maken, de tweede keer door een rug met aarde tegen de schacht te brengen.

  • Rammenas
  • Winterrammenas wordt ter plaatse gezaaid tot 20 augustus. Door de benaming zou je vermoeden dat deze zwarte wortelgroente winterhard is, maar dit is absoluut niet waar. Deze puntige of bolvormige wortel moet tijdens de winter bewaard worden in een bak met vochtig zand. Bemesten is voor de nateelt van rammenas overbodig.  

  • Knolselderij

    Knolselderij moet, vooral op lichte grond toch best regelmatig water krijgen, zeker vanaf de maand augustus, want dan begint de knolvorming pas goed op gang te komen. Er is dus ook nog tijd om wat bij te bemesten. Door de overvloedige regen van de afgelopen dagen is dit ook wel nodig. Ondanks dat knolselderij een wortelgroente is moeten we ze toch bemesten zoals bladgroenten om een voldoende dikke knol te bekomen, de uitzonderingen bevestigen de regel in dit geval. Misschien kan je nog wel wat helpen om voldoende dikke knolselderij te bekomen,

    lees daarom dit artikel 20 tips om dikke knolselder te kweken.

    Slasoorten

    Sla telen we het hele seizoen door. Om de twee weken planten we wat sla. Jammer genoeg wordt het vanaf nu moeilijk om slaplantjes te vinden in de tuincentra. Nochtans is het mogelijk sla in open lucht te planten tot de eerste dagen van september. Waarschijnlijk zullen we dus onze eigen slaplantjes moeten telen. Gelukkig kan dit vrij eenvoudig, zaai  drie weken voor het uitplanten.

  • Spinazie

    Stilaan wordt het tijd om er aan te denken een stukje grond vrij te houden voor de herfstspinazie en de winterspinazie. Gewoonlijk wordt ter plaatse gezaaid. Herfstspinazie wordt gezaaid in augustus tot uiterlijk half september. Winterspinazie kan je zaaien in september. Om winterspinazie te telen moet je een specifiek ras kiezen, dat wel degelijk onder de benaming winterspinazie verkocht wordt.


    Spruitkool

  • Bij spruitkool moeten we er goed op letten dat er geen plotse rupsenaantasting is. Niet alleen de bladeren kunnen vol gaatjes komen te zitten, maar wat veel erger is,  de piepkleine spruitjes kunnen door deze rupsen afgegeten worden, waardoor de oogst sterk verminderd wordt. Gebruik eventueel een biologisch rupsenmiddel (Conserve, Pyrethrum). Over het algemeen zullen we spruitkool tijdens het groeiseizoen geen water geven om een te weelderige groei te voorkomen.

  • Veldsla

    Vanaf augustus kunnen we ook veldsla zaaien in de tuin. In de kas zaaien we vanaf september. Vorig jaar verscheen hier een uitgebreid teeltbeschrijving van veldsla : Alles over het kweken van veldsla, een gezonde groente

  • Venkel

    Knolvenkel kan je zaaien tot 20 juli en planten tot 15 augustus. Bemesten doen we voor deze groente beter niet, waarschijnlijk is er nog voldoende over van de vorige teelt. Knolvenkel is een typische herfstgroente. Zie ook

    Knolvenkel kweken : zaaien of planten. Herfstgroente met de smaak uit het Zuiden

  • Witloof

    Hoe droog het ook is, laat u niet in de verleiding brengen het witloofgewas water te geven.  De groeiperiode van witloof is voldoende lang, waardoor er altijd wel een vochtiger periode is waar de witloofwortel kan kan uitgroeien. Water geven leidt tot een te weelderig gewas, met later meer kans op rotte bladeren, zowel in de herfst als ze nog op het veld staan, als bij de uitgroei van de witloofkroppen. zie ook

  • WortelenNog altijd ruim de tijd om wortelen te zaaien. Maar het insectengaas mogen we nog altijd niet vergeten. De wortelvlieg blijft actief tot oktober.
    De laatste wortelen moet je zaaien voor 15 augustus om dan te kunnen oogsten in november. Let wel, dit zijn enkel de fijne  wortelen van het type busselwortelen (type Amsterdamse bak) Mits wat afdekking kan je deze teelt ook nog oogsten tot de jaarwisseling. Bemesten doen we we voor deze late wortelteelt niet. 

     

    Zie ook Fly Away wortelen oogsten in februari. en Wortelen en wortelvlieg : bestaat resistentie of is het tolerantie?


Featured, Klimaat, mm

Wat zijn de gevolgen van een hittegolf in de groentetuin?

34 reacties

WA In dit artikel 15 gevolgen van extreme hitte en droogte. De meeste kunnen weggewerkt worden door tijdig water te geven en in de kas ook door de zon wat af te schermen met schaduwdoek of krijt.

Welke nadelige gevolgen heb jij al ondervonden van dit droog en tropisch heet weertje?

Update: bezitters van lichte grond zullen de meeste problemen ondervinden en, zoals blijkt uit de reactie van Ulrich, is het goed mogelijk om met dit weer ook nog mooie groenten te telen.

1. Bloemkool : boorders (te vroege koolvorming door gebrek aan blad), bloemkolen hebben vocht nodig nu om voldoende blad te maken.

2. Broccoli : te kleine schermen.

3. Aardappelen : loofverbruining bij aardappelen, vroegtijdig afsterven loof, te kleine aardappelen (bij de vroege teelten)  Bij latere teelten slechte knolzetting. Straks misschien doorwas?

4. Spinazie : voortijdig opschieten van late spinazie.

5. Tomaten : neusrot, slechte vruchtzetting, veel gekruld blad onderaan bij tomaten, groenkragen.

6. Komkommers : brandkoppen, kromme vruchten en vruchten met smal uiteinde.

7. Paprika : brandvlekken op de vruchten.

8. Aardbeien : te klein, bevatten te weinig sap.

9. Ajuin:  voortijdig afrijpen, te kleine ajuin.

10. Bonen : slechte vruchtzetting bij bloeiende bonen, met als gevolg korte peultjes met slechts enkele zaadjes erin.

11. Courgettes : puntvormige courgettes (kan ook van slechte bestuiving zijn).

12. Peultjes en erwten : versnelde oogst van de peultjes en erwten, hou het bij!

13. Meloenen : snelle groei van meloenen, hou de snoei in de gaten! Ze groeien dagelijks verschillende centimeter bij.

14. Slasoorten : bruine bladranden, sla moet heel regelmatig water krijgen.

15. Andijvie, knolvenkel : voortijdig opschieten van vroeg gezaaide knolvenkel en andijvie.

Featured, mm, Moestuin

Een koud voorjaar in de groentetuinen van Sint-Niklaas

13 reacties

volkstuin-groenten Vorige week vrijdag, 7 mei,  was ik uitgenodigd om een lezing over vruchtgroenten te geven bij de Volkstuin – Werk Van de Akker te Sint-Niklaas. Ik maakte van de gelegenheid gebruik om de groentetuinen, die vlakbij het lokaal gelegen zijn te gaan bekijken. De vele tuintjes lagen er allemaal kraaknet bij.  Ze hadden, door het koude weer, eerder een aanblik van een groentetuin in april dan van één in mei. Het is de afgelopen twee weken dan ook uitzonderlijk koud geweest voor de tijd van het jaar. Met als kers op de taart, de grondvorst, vandaag 14 mei.
Ik nam er verschillende foto’s van diverse teelten die ik graag even van wat commentaar voorzie. Opvallend was de grote voorsprong die groenten in de koude bak en van onder plastiekfolie hebben ten opzichte van de openluchtteelt. Plastiekfolie en  vliesdoek hebben dit voorjaar duidelijk hun nut bewezen.

Klik op de foto’s om de details te zien.

broccoli_koude_bak 
Deze broccoli is al flink uitgegroeid door het telen in de koude bak. De glasplaten zijn er nu wel af, omdat de planten te hoog geworden zijn. Ten laatste begin juni kan deze tuinder al broccoli oogsten, ondanks het koude voorjaar. Bemerk ook de mooie kroppen sla waarvan al volop geoogst wordt. Normaal is dit alles begin maart geplant onder de ramen van de koude bak.

 

broccoli-gaatjesplastiek 
Ook deze broccoli, oorspronkelijk geteeld onder een tunneltje met gaatjesplastiek, heeft al een mooie voorsprong opgebouwd ten opzichte van de teelt in open lucht. De tuinder heeft hier gekozen voor de ondersteuning met stokjes in plaats van aanaarden.

 

kolen-aanaarden-duivenschade-bemesting 
Deze tuinder heeft de boogjes gebruikt om enkele touwen kriskras door elkaar te spannen. Dit is een gekende maatregel tegen het pikken aan de bladeren van bosduiven. Koolgewassen zijn in het voorjaar hun favoriet voedsel. Dat er bovenop de grond meststoffen liggen, vind ik niet zo goed. Het is beter de meststoffen in de grond te werken. Nu zal het veel te lang duren vooraleer de planten van deze meststof gebruik kunnen maken.
Deze planten zijn wel al aangeaard. Het hart van de plant komt nog net boven de grond.

 

asperge-onder-folie 
Meerdere bedden asperges op één tuin.  De zwarte plastiek zorgt ervoor dat je niet alle dagen moet oogsten. Verder zorgt de warmte ervoor dat er een oogstvervroeging is. Voor een klein huisgezin is één bed asperges eigenlijk al voldoende.

 

groene-asperges-oogsten 
Groene asperges telen is natuurlijk veel gemakkelijker, je hoeft geen verhoogde ruggen te maken en geen plastiek te gebruiken. Ook het oogsten verloopt veel sneller.

 

tunnel-gaatjesfoliekoude-bak-insectengaas 
Met deze koude bak gemaakt uit stevige, dubbelwandige, polycarbonaatplaten kan je alle kanten uit. Je kan er achteraf nog een tunneltje op monteren. Of je kan er insectengaas over spannen.

 

rode biet gekiemd 
Ondanks het koude weer en dankzij de directe afdekking met
gaatjesplastiek is deze rode biet toch al gekiemd. In het voorjaar heeft deze afdekking bij het zaaien van diverse groenten meerdere voordelen: extra warmte, vervroeging, geen uitdroging, bescherming tegen ongedierte en katten.

 

knoflook-na-de-winter 
Ondanks de koude winter en het koude voorjaar is deze knoflook toch al goed in de groei. Dit bewijst nogmaals dat de beste plantperiode voor knoflook oktober is.

 

peultjes-erwten-hoge-rond peultjes-erwten-hoge
Peulen worden er volop geteeld in Sint-Niklaas. In zowat ieder tuintje zijn ze aanwezig. Hierbij enkele constructies die gebruikt worden om de hoge soorten, die tot 2 meter hoog kunnen worden, te ondersteunen. Deze peulen/erwten werden voorgeteeld in potjes en begin maart uitgeplant in de tuin.

peulen-sluimerwten-in-kas-serre 
Deze tuinder was terecht trots op zijn mooie peulen in de serre waar al volop van geoogst kan worden. In normale omstandigheden zijn deze net op tijd leeg geoogst om dan plaats te maken voor de tomaten. Dit jaar zal dit iets langer duren dan voorzien. Een mooi voorbeeld dat ook de volkstuinder primeurgroenten kan telen die in de winkel niet verkrijgbaar zijn. Ook deze peulen werden voorgeteeld in potjes (januari) en uitgeplant in de kas half februari.

 

erwten-bladrandkever erwten-bladrandkever-groot 
Een algemeen probleem in alle tuintjes te Sint-Niklaas is wraat aan de blaadjes van de erwten door de bladrandkever. In normale omstandigheden is dit zelden een groot probleem. Door de koude en dus de zeer trage groei valt de schade dit jaar er veel meer op. Op de rechterfoto zie je dat zelfs de grote planten er nog wel wat last van hebben.

 

preiplanjes-opkweken 
Plantmateriaal voor de late planting van prei in juli (winterteelt) kan je in principe in open lucht opkweken. Er word dan op rijtjes gezaaid in april.
Dit jaar zullen de plantjes alleszins een groeivertraging oplopen. Het was beter geweest deze prei onder een gaatjesplastiek te zaaien zoals de rode biet daarnet en deze te laten liggen tot de ergste kou voorbij is.  Het lijkt erop dat er potgrond gebruikt werd om af te dekken.

 

gezaaid-potgrond 
Wat hier gezaaid werd is nog niet te zien. Er werd afgedekt met een laagje potgrond. In het artikel van Herman wordt beschreven dat het beter is een mengsel van potgrond en zand te gebruiken. Naar mijn idee is het grote nadeel van af te dekken met potgrond, dat dit te snel uitdroogt.

 

sjalot-planten 
De sjalotten hebben duidelijk nood aan warmte. Bij deze de opmerking dat je sjalotten nooit helemaal onder de grond stopt bij het planten, want dan komen ze gewoonweg niet boven. De neus van de bol moet nog goed zichtbaar zijn.

 

tunnel-insectengaas

Ook op de volkstuin van Sint-Niklaas is het gebruik van insectengaas al sterk ingeburgerd. Op deze foto zijn er verschillende te zien. De meeste zijn tunneltjes die opgezet werden boven een zaaibed met wortelen, met de bedoeling de wortelvlieg buiten te houden.

 

selder-planten 
In tegenstelling tot kolen planten we selder best niet dieper dan dat ze in de potjes stonden. De plantjes hebben haast geen stengel en het hart van de plant moet boven de grond blijven.

 

tomaten-geënte-sla 
De voojaarsgroenten en de zomergroenten in de serre, samen op één foto. Nogal wat tuinders in Sint-Niklaas telen bloemkool in de serre. Deze wordt gezaaid voor de winter en in januari uitgeplant in de kas. Het principe van de weeuwenteelt. Daar kan men dan al begin mei van oogsten, ondanks de koude winter en voorjaar. De geënte tomatenplanten die aangekocht werden, zijn opgekweekt in een verwarmde professionele serre. In een koud voorjaar als dit zorgt dit ervoor dat de voorjaarsgroenten nog niet weg zijn en de tomatenplanten al groot genoeg om uitgeplant te worden. U merkt dat het geënte planten zijn met twee stengels op één plant.

 

aardappelen-aanaarden-blauwe-korrel 
Aardappelen worden, als ze een 10-20 cm hoog zijn aangeaard en eventueel bijbemest. Maar het is beter de meststof te strooien vlak voor met het aanaarden begonnen wordt. Want deze meststof die bovenop de grond  ligt zal niet volledig door de planten kunnen benut worden. Zie ook het artikel over aanaarden en bemesten.

 

aardappelen-gaatjesplastiek 
Deze constructie zal dit jaar zeker zijn nut bewijzen. Ondanks de koude is het loof van deze aardappelen al hoog uitgegroeid en zal er begin juni kunnen geoogst worden.

Met dank aan alle volkstuinders van Sint-Niklaas!

Boerenkool, Featured, mm, Moestuin, het vroege voorjaar, Potten

Paarse boerenkool in pot : een prachtige, meerjarige, winterharde terrasplant.

11 reacties

paarse boerenkool pot 2010 Verleden jaar op 13 mei schreef ik er al een berichtje over. Toen had ik echter niet gedacht dat diezelfde plant  dit jaar er nog steeds zou zijn. En minstens even mooi zou bloeien en groeien als vorig jaar. Voor de tweede keer de blikvanger van het vroege voorjaarsterras dit jaar! Wil je meer weten over de voorgeschiedenis van deze terrasplant : lees dan dit artikel over de paarse boerenkool.

Is dit dan een groente(!) die het perfect doet als winterharde kuipplant of terrasplant? Het ziet er wel naar uit, want ook nu staan de gele bloemen bij de donkerpaarse bladeren beeldig. En, wat meer is, ik zie geen reden om te denken dat dit het laatste jaar zou zijn.

Hoe is het nu verder gegaan sinds mei vorig jaar?

Als de plant uitgebloeid was, werden de zaadstengels netjes afgeknipt. Ondertussen waren ook al nieuwe scheuten gevormd vanuit de basis van de plant. Ook de zaadstelen snijden we niet tot helemaal beneden af.  Zo was er nog voldoende stengel over om ook daar nieuwe scheuten te vormen.
Vanaf toen leidde de paarse boerenkool een ietwat verborgen bestaan achteraan de kuipplanten. Echter niet zonder nu en dan eens de plant te controleren. Want in tegenstelling tot wat ik verleden jaar schreef moest er de afgelopen zomer wel één keer behandeld worden tegen rupsen. (Conserve, Pyrethrum) Misschien dat paarse boerenkool minder gevoelig is voor rupsenplagen, maar onmogelijk is het zeker niet dus.

Deze harde winter was trouwens een goede test voor veel planten. Veel spruitbroccoli en winterbloemkool hebben deze winter niet overleefd, zo lezen we in enkele reacties van onze lezers. De boerenkool dus wel! Zelfs al stond die in pot.

april 2010

paarse boerenkool pot 2010 IMG_1680

augustus 2009 : uitgebloeide plant met veel zaadstengels.

IMG_0592

augustus  2009 : zaadstengels verwijderd, jonge scheuten zijn overgehouden.

IMG_0690

IMG_0691

Vorige jaren.

november 2008 (links) en april 2009 (rechts)

boerenkool_pot

boerenkool_paars_geel4

Lees ook het vorige artikel over boerenkool in pot.

Featured, Herman, Slasoorten

Zelf kropsla telen : van zaad tot krop (deel 2).

33 reacties

Kropsla of botersla ontbreekt in haast geen enkele moestuin. In deze mini-serie beschrijft Herman De Moor het  zelf opkweken van sla. Onlangs kon u al een aantal van zijn methodes lezen en bekijken in deel 1 van “zelf kropsla telen 2008”. 
Het jaar nadien werd onder andere een experiment uitgevoerd met de zeer vroege opkweek.  Maar Herman voerde daarna nog een twintigtal andere plantingen uit van sla. Onder meer in tunneltjes (zie deel 1), in de koude bak (artikel), maar natuurlijk ook op gronddoek (artikel). Het teeltverloop van een aantal scenario’s daarvan kan je ook in dit artikel nalezen. Het artikel begint waar Herman vorig jaar gestopt was, namelijk bij de zeer vroege teelt van slaplantjes.

Een (nog) vroegere kweek ?
In 2009 liep een test waarbij gezaaid is 09/01/09. Hierbij de inleiding daarover.

Bedoeling is om, eens de kieming in de kelder bij 15°C gebeurd is, de opkweek verder te zetten d.m.v. de verwarmde propagator (ingesteld op 10°C grondtemperatuur) in de koude kas.
Indien overdag, bij zonnig maar koud weer, de temperatuur in de kas sterk oploopt, stopt de propagator zijn opwarmfunctie. Omdat de temperatuur onder de koepel, door de invallende zon, heel vlug kan oplopen, haal ik de koepel van de propagator overdag weg tot het invallen van de avond.

Volgende recente foto’s, genomen op 30/01/09, tonen een eerste niet onaardig resultaat, dank zij een onafgebroken oplettendheid i.v.m. de invloed van de afgelopen koude winterperiode.
Het kwam er op neer gepaste maatregelen te nemen. 
Deze waren :
– Overdag het wegnemen van de propagatorkoepel bij zonnig weer om te hoge temperatuur in de propagator te vermijden. Immers, zelfs al vriest het buiten, in de kas kan het al flink warm worden.
– ‘s Nachts bij vrieskou kan de temperatuur in de kas onderuit gaan en is het nodig om ofwel de plantjes te verhuizen naar een minder koude ruimte (hoger dan  5°C) ofwel  de propagator zeer goed af te dekken en/of te isoleren.

 kropsla plantjes telen voor de vroege teelt.

kropsla plantjes telen voor de vroege teelt.

Vervolg, geschreven door Herman, februari 2010.

Het verder opkweken van de kleine zaailingen verliep,omwille van de sterk wisselende temperaturen in de koude kas niet zonder problemen.

Overdag was de gesloten propagator afgesteld op 10°C(grondtemperatuur). Bij vriesweer was het overdag afwisselend behoorlijk koud, zonder zon en dan plots volop zonnig weer.

Hierdoor steeg de temperatuur in de kas lichtjes maar vooral de binnentemperatuur in de propagator ging, door rechtstreekse straling op de propagator, fors de hoogte in wat al heel vlug leidt tot “fileren” (dun opgroeien) van de plantjes.

Anderzijds waren er behoorlijk koude nachten die dan weer de propagator binnenruimte gingen beïnvloeden waardoor de temperaturen te laag daalden(< 5°C).

Om dit alles onder controle te houden moest men overdag steeds klaar zijn om bij zonnig weer het propagatordeksel te verwijderen.Tijdens de nacht was het dan nodig om de propagator te isoleren tegen de vrieskoude.Een vermoeiende bezigheid die,toen ik fileren van de plantjes bemerkte, mij deed besluiten om alle plantjes, geplaatst in een piepschuimkist, te verhuizen naar een vriesvrije(10°C) professionele kas van een bevriende buurman.

Op het einde van de opkweek werden de plantjes uitgeplant, onder plastic flessen (5 litr), in de met glas afgedekte koude bak.

Mijn conclusie was dan ook dat voor een allereerste slateelt in koude bak of kas men beter de eerste plantjes aankoopt in een tuincenter.

De volgende zaaibeurt van 22/02/09 zou later aantonen dat het wel mogelijk was om mooie stevige plantjes zelf op te kweken.

Hieronder volgt het verdere teeltverloop van deze zeer vroege teelt van kropsla gezaaid op  9 januari :

– 09/01/09 : zaaien in cactuspotjes,gevuld met goede potgrond,in de kelder bij 15°C

– 13/01/09 : verhuis naar de koude kas

–  28/01/09 : aanvullen van de grond in de cactuspotjes tot aan bovenrand om lichte filering te corrigeren.

– 12/02/09 : verhuis naar een vriesvrije professionele kas.

DSC00358

– 05/03/09 : toestand tijdens het verblijf in de professionele kas.

DSC00367

– 11/03/09 : uitplanten,van een gedeelte van de planten, in koude bak onder plastic fles(5 liter) DSC00388

– 14/03/09 : uitplanten van de resterende planten in vollegrond onder plastic fles(5 liter)

Enkele voorbeelden van latere “vroege teelten” 
Uit de meer dan 20 teelten (zaaien of uitplanten) in de loop van 2009 volgen enkele voorbeelden met een verschillend opkweekverloop.

Scenario 1 : aankoop van slaplantjes in perspot in het tuincentrum.

– 07/02/09 : aankoop van de plantjes

– 14/02/09 : verplanten in grotere potten (diameter 12cm) met goede potgrond in de koude kas.

DSC00361

– 08/03/09 : uitplanten in de koude bak

DSC00384

– 02/05/09 : eerste oogstbare kroppen.

Scenario 2 : uitplanten in koude bak of vollegrond

– 22/02/09 : zaaien in cactuspotjes met goede potgrond
(in de kelder bij 15°)

– 25/02/09 : verhuizen naar koude kas

– 01/04/09 : plantjes staan klaar om uit te planten onder plastic fles in vollegrond of koude bak.

DSC00393

– 01/04/09 : uitplanten in afgedekte koude bak.

DSC00398

– 11/04/09 : toestand vollegrondteelt na een tiendaags verblijf onder plastic fles.DSC00400

– 28/04/09 : toestand vollegrondsteelt 28 dagen na uitplanten onder plastic fles.DSC00419

Scenario 3 : zaaien in koude bak, uitdunnen en verplanten in potjes en later uitplanten in vollegrond onder koepel

– 16/03/09 : zaaien in koude bak

– 16/04/09 : verplanten in 9 cm potjes naar de koude kas

– 27/04/09 : uitplanten in vollegrond onder koepel met plastic

Scenario 4 : zaaien in cactuspotjes, uitplanten op worteldoek

– 03/04/09 : zaaien in cactuspotjes met goede potgrond
(in kelder bij 15°C)

– 07/04/09 : verhuizen naar koude kas

– 01/05/09 : uitplanten op worteldoek

DSC00448

Scenario 5,6,7 : zaaien in vollegrond onder koepel (artikel) en  uitplanten naar vollegrond, koude bak of worteldoek.

Alle  beschreven scenario’s gaven goede oogstresultaten en een oogstspreiding die, zonder enige onderbreking, lekkere sla vanaf begin mei tot einde oktober produceerden.

Alle  beschreven scenario’s gaven goede oogstresultaten en een oogstspreiding die, zonder enige onderbreking, lekkere sla vanaf begin mei tot einde oktober produceerden.

Nog een paar foto’s ter illustratie van de talrijke 2009-slateelten

– 17/07/09 : zaaien van een zomerteelt van sla in de volle grond. U merkt de pas gezaaide sla vooraan op de foto, onder draad, als bescherming tegen de rondzwervende poezen.

DSC00536

– 17/07/09 : diverse oogstklare slateelten (kropsla,lollo bionda, rode en groene eikenbladsla, ijsbergsla) in de koude bakDSC00537

Spelbrekers in 2009 waren de “Slawortelboorder” (zie alvast dit bericht, binnenkort de follow-up daarover in een ander artikel) en een aantasting van “zwartrot” na opeenvolgende en veelvuldige stortbuien.

Deel ook uw teelmethodes van sla met de andere lezers! Laat een reactie na in de onderstaande commentaarbox.

Featured

Winterse rust in de groentetuin

14 reacties

Er staat nog wel wat in de moestuin. Nu en dan wat oogsten kan nog. Maar het is ook tijd om even de natuur te laten rusten. Ook op deze website blijft het de komende weken eventjes aan de stille kant.

Daarom hebben we 30 winterse artikels van uit de website opgediept  en op de voorpagina gezet. Je vindt ze dus allemaal hieronder.

Of, als u dit bericht niet op de website leest, klik dan hier om naar GroentenInfo in de winter te gaan.

Featured, Potten, radijs, Veldsla, Winter

3x Veldsla : voor dummies, half gevorderden en gevorderden.

24 reacties

Veldsla (met radijsjes) voor dummies.
veldsla-december-klein Heb je nog nooit geen groenten geteeld? Wil je het nu direct proberen? Of zie je het niet zitten om in deze droge periode te zaaien? Zaai dan eens veldsla in een bloembak.  En zaai er dan meteen wat radijsjes als tussenteelt bij, want het duurt wel een tijdje vooraleer de veldsla de bak helemaal vult.

Hierbij het teeltrecept, dat  prima geschikt is voor de absolute “moestuinleek”.
Te zaaien vanaf half augustus tot de eerste dagen september om nog een goede uitgroei van de radijsjes te bekomen.

“Veldsla met radijsjes voor dummies”

Benodigdheden:

  • 1 bloembak, lengte zelf te kiezen.
  • 1 zak kwaliteitspotgrond.
  • 1 zakje radijszaad
  • 1 zakje veldslazaad
  • 1 stokje

Bereiding

*Zaaigrond
Vul de bloembak met kwaliteitspotgrond. Vul de bak volledig tot aan de rand en druk daarna met de hand of een plankje de grond aan.

*Zaaivoortjes
Trek met een stokje drie lijntjes van één centimeter diep. Twee lijntjes helemaal tegen de beide kanten van de bloembak aan, het andere precies in het midden.

*Zaaien
Leg in de buitenste twee rijen veldslazaadjes, om de twee centimeter een zaadje. In de middelste rij leg je radijszaadjes, om de centimeter één zaadje. Deze zaaiafstand is gekozen in de veronderstelling dat niet alles kiemt. Dek de zaadjes af met een 0,5 cm fijn gemaakte (liefst gezeefde) potgrond.

*Water
Begiet de grond met water, met een fijne straal, bijvoorbeeld met een nevelspuitje, maak de grond de eerste maal voldoende vochtig.  Plaats de bak in de schaduw, zo vermijd je verrassingen met uitdrogen. Hou de vochtigheid van de potgrond in de gaten en hou de grond steeds vochtig, maar niet doorweekt.

*Kiemen
Bij warm weer kiemen de radijsjes al na een vijftal dagen, enkele dagen later de veldslazaadjes. Haal onmiddellijk vanaf de opkomst de bak uit de schaduw om zwakke plantjes te vermijden.

*Dunnen
Ongeveer een week na opkomst moet je misschien dunnen. Dunnen is enkel nodig bij de radijsjes. Hou anderhalve centimeter tussen de plantjes. En trek de overbodige radijsplantjes uit de grond.

radijs dunnenzaailingen dunnenuitgedunde zaailingen

*Verzorging
De verzorging bestaat uit de controle op water geven en de bak beschutten tegen al te gure weersomstandigheden. Plaats de

*Oogsten
Wie nu zaait kan halfweg oktober dit resultaat verwachten. Oogst nu de radijsjes en laat de veldsla verder groeien. radijs-veldsla

lidl-koude-bak

 

Vanaf nu gaat het vrij traag. Wil je de veldsla sneller klaar, plaats de bloembak dan in een mobiel kasje (koude bak) dat makkelijk een plaatsje vindt op het terras, zoals op de foto hiernaast.

 

Ergens in november-december, afhankelijk van het weer en de plaats waar de bloembak stond, krijg je dit mooie resultaat, voldoende om één of twee maal te oogsten, smakelijk!veldsla-december

zaaibed-klein Droog?
Tijd om veldsla te zaaien, maar te droog in de tuin? Je kan dan best na het zaaien afdekken met geperforeerde folie of vliesdoek. Bij hoge temperaturen is een vochtopslorpende jutezak of doek nog beter. Zomaar water geven na het zaaien kan nadelige effecten hebben, zoals korstvorming en uitdroging van de kiempjes.

Welke maatregelen je kan nemen om in deze droge periode toch met succes veldsla te zaaien kan je lezen in het antwoord op deze veelgestelde vraag “Water geven bij het zaaien?”. (GroentenInfo, juli 2005)

——————————————————————

 vedsla-klein Veldsla voor (half)gevorderden.
Het veldslaseizoen neemt een aanvang als het voor veel andere groenten stopt. En als  de eerste voorjaarsgroenten in de tuin staan is het tijd om de laatste veldsla te consumeren. Je kan met veldsla al starten in augustus en er mee doorgaan tot het vroege voorjaar. In open lucht of onder bescherming of in de kas.  De vraag naar veldsla bij de consument neemt nog ieder jaar toe. Maar bij de tuinliefhebber is de teelt al lang een klassieker. Het is daarenboven een teelt die, éénmaal de kieming geslaagd is, een grote oogstzekerheid heeft.

Lees het artikel
Alles over het kweken van veldsla, een gezonde groente.
(GroentenInfo, okt 2008, 7 pagina’s)

———————————————————————–

Featured, Herman, Lezersbijdragen, Slasoorten

Hoe teel je sla op gronddoek?

31 reacties

DSC00161

Herman de Moor experimenteerde vorig jaar met het telen van sla op gronddoek. Geïnspireerd door enerzijds de tips en het artikel (“Ajuin telen op worteldoek”) van Adelin en anderzijds de korte beschrijving met foto van dit systeem in de Groente & Fruit Encyclopedie (pagina 80-81).

Het werd meteen een succesverhaal!

In dit artikel geeft hij een volledige teeltbeschrijving van deze speciale teeltmethode van kropsla, eikenbladsla en krulsla. 
Deze unieke teelttechniek, is zeker en vast toepasbaar voor iedere hobbytuinder!

Inleiding

Sinds vele jaren teel ik, gans het jaar door, verschillende soorten sla in koude bak en volle tuingrond.

De eerste teelt (februari-maart) bestaat uit aangekochte plantjes voor teelt in de koude bak. Terzelfdertijd werd ook reeds sla gezaaid in de koude bak waarvan de uitgedunde planten werden uitgeplant in de volle tuingrond of koude bak, afhankelijk van het weer (zie ook artikel het nut van de koude bak).

Ook wordt er vroege sla geplant onder een kleine tunnel met zelf opgekweekt plantmateriaal (zie artikel zelf kropsla zaaien en opkweken)

Zodra het weer dit toeliet (vanaf begin mei) werd er vervolgens sla gezaaid in volle grond waarna, na uitdunnen, een nieuw bed met uitgeplante sla gemaakt werd.

Deze methode herhaalt zich, gans het jaar door, tot wanneer zaaien buiten echt niet maar kan.

Voordeel hiervan is dat men, met één maal zaaien, eigenlijk twee oogsten heeft die qua oogst-tijdstip ongeveer 2 weken verschillen. Dit omdat uitplanten steeds wat groeivertraging veroorzaakt.

Bovendien zaai en verplant ik naast gewone kropsla tussendoor ook andere slasoorten zoals krulsla (Lollo’s) en eikenbladsla, die minder vlug opschieten of oprotten zoals dat bij kropsla wel eens het geval kan zijn tijdens bepaalde weersomstandigheden. Krulsla en eikenbladsla zijn over het algemeen ook minder gegeerd door bladluizen.

Motivatie

Naar aanleiding van verschillende reacties en tips van lezers die gegeven werden bij het  artikel van Adelin, ajuin planten op worteldoek, besloot ik een worteldoekbed aan te leggen voor het telen van uitgeplante slaplantjes afkomstig van mijn originele zaaibedden.

7  voordelen van een groentebed op worteldoek

  • steeds een plantklaar bed beschikbaar voor uitplanten van verschillende soorten sla, zo kan je telkens een kleine hoeveelheid planten als het moment gunstig is
  • geen onkruidgroei, niet meer schoffelen.
  • veel minder uitdroging van de grond, minder water geven.
  • minder vervuiling door opspattend slijk en minder zand in de krop
  • veel minder last van rot onderaan de krop
  • geen grondbewerking in de loop van het seizoen nodig
  • de grond onder het worteldoek blijft de hele tijd uitstekend van structuur

Dit artikel behandelt dus uitsluitend het uitplanten van slasoorten op worteldoek. Een ander artikel toont de methode om een degelijk worteldoekbed aan te leggen. (klik hier)

Het worteldoekbed

Door gebruik van 2 meter brede zwarte (anti)worteldoek, werd over een lengte van ongeveer 5,40 meter (tussen de betonnen looppaden) het groentebed opgebouwd.

groentebed op grondoek, klaar om uit te planten

In het doek werden, met tussenafstand van 30 cm, zowel tussen als in de rijen, gaten van 8 cm doormeter gebrand wat mij 80 beschikbare plantgaten opleverde.

De verschillende inplantingen (een zestal gedurende het volledige teeltseizoen), gebeurden telkens  met een veelvoud van 5 planten. Er zijn namelijk in totaal 16 rijen van 5 gaten beschikbaar.

Teeltverloop

– 20/06/08      Eerste planting van kropsla + krulsla(Lollo Rossa)

Over de grondbewerking en de bemesting bij aanleg van een groentebed op worteldoek lees je meer in dit artikel.

Werkwijze bij sla planten op worteldoek?

Met behulp van een narcisplanter wordt een zo diep mogelijk gat gemaakt. Een deel van de aarde wordt fijn gemaakt en terug in het plantgat gedeponeerd. Met een plantschopje wordt de ronde gladde zijwand van het plantgat verder losgemaakt onder het doek, zodat het inwortelen van het slaplantje gemakkelijker in de breedte kan gebeuren.

Met het plantschopje worden de slaplantjes, één per één, zorgvuldig, met zo groot mogelijke aardkluit, weggenomen uit het originele zaaibed en mooi ingeplant in een plantgat van de worteldoek. Men zorgt ervoor niet te diep te planten. De foto toont 15 kropsla (Limax) en 5 krulsla (Lollo Rossa) planten van de eerste uitplantbeurt.

sla op gronddoek in de tuin

Onmiddellijk na uitplanten wordt voorzichtig wat water gegeven in het plantgat.  Gezien de weersomstandigheden was afdekken van het bed hier niet nodig. Later in het seizoen zal dit wel nodig zijn.

– 04/07/08     3de uitplantbeurt van kropsla.

Sinds de 1ste uitplanting was er nog een tussentijdse (2de) uitplanting van 2 x 5 kropsla-planten.sla en lollo rossa op worteldoek in de tuinkropsla op worteldoek in de tuin

Bescherming na het uitplanten.

Bij de 3de uitplanting (3 x 5 Limax kropsla-planten) wordt er, na het planten, gedurende een drietal dagen afgedekt; op de foto zijn de balken(18 cm) reeds geplaatst aan de zijkant van het bed.

Voor het afdekken gebruik ik gewone schaduwdoek. Over de balken worden een drietal planken gelegd om doorzakken van het doek te voorkomen. Met enkele buizen of dergelijke wordt het doek vastgehouden. Op de foto ziet men nog duidelijk de slaplanten doorheen het doek, dat nog voldoende licht moet doorlaten. Dus geen fijnmazig doek gebruiken. Het afdekken met schaduwdoek blijkt een perfect middel te zijn om, zelfs in volle zomer én bij zonnig weer, toch een geslaagde planting te bekomen. De test toonde aan dat de plantjes absoluut niet verwelkten, zelfs niet bij felle zon. Een drietal dagen later, bij verwijdering van het doek waren ze perfect in de groei en hadden niet in het minst te lijden gehad van de felle zon (zie verder).

kropsla beschermd door schaduwdoek (moestuin)

– 13/07/08     De toestand tot en met de 3de planting.

slasoorten op gronddoekDe foto illustreert duidelijk de perfecte staat van de 3de inplanting, 9 dagen na het planten en dit in volle zomer. Sinds aanplanting is er slechts een paar maal water gegeven aan de planten. De 1ste en 2de inplantingen doen het ook uitstekend.

 

 

 

– 30/07/08     4de planting van 4 x 5 kropsla.

De foto is genomen onmiddellijk na inplanten, aangieten en afdekken met schaduwdoek van 20 bijkomende kropsla-planten. Die dag is er doorlopend felle zon, dus een prima test voor het nut van het gebruik van schaduwdoek.

slasoorten beschermd door schaduwdoek

– 01/08/08      Bij wijze van test, controle de volgende dag.

slasoorten pas geplant. Na precies één dag blijkt, bij het verwijderen van het schaduwdoek, dat de plantjes niet verslappen. De manier van afdekken blijkt dus heel doeltreffend te zijn. Ik besluit het doek terug te plaatsen gedurende een paar dagen.

– 03/08/08     5de en laatste inplanting van dit seizoen

Deze laatste plantbeurt bestaat uit het inplanten van 15 kropsla-planten in de overblijvende plantgaten van het worteldoek.  Bovendien worden er nog een tiental kropsla-planten ingeplant in reeds vrijgekomen  plantgaten van de allereerste plantbeurt. Op latere datum zal blijken dat een tweede inplanting in reeds gebruikte plantgaten geen probleem stelt i.v.m. beschikbaarheid van voedingsstoffen.

Men kan dus rustig, zolang het seizoen niet te ver gevorderd is, een 2de maal inplanten in reeds eerder gebruikte plantgaten.

Conclusies

* Het gebruik van worteldoek voor de teelt van ingeplante slasoorten is echt de moeite waard en laat toe van ononderbroken sla beschikbaar te hebben.  Als men bovendien combineert met verschillende slasoorten zoals krulsla en eikenbladsla, wordt de spreiding van de oogst nog groter.

De rode versies van krulsla en eikenbladsla geven goede resultaten in volle zomer terwijl de groene versies in de vroege lente of in de herfst opmerkelijk beter  presteren dan de rode. De groenbladige hebben minder licht nodig om goed te groeien. Dit is uiteraard een feit dat onafhankelijk is van de teelt op worteldoek.

* Deze methode met worteldoek zou in principe ook van toepassing zijn op andijvie,suikerbrood, radicchio en vele andere groenten, maar werd hier niet getest.

In een volgend artikel deel ik mijn ondervinding, i.v.m.  het oordeelkundig aanleggen van het worteldoekbed, met de lezers. Daar zal in detail, met foto’s, besproken worden hoe ik tewerk ging om een goed vlak bed te bekomen voorzien van mooie gaten.

Featured, Moestuin

Groenten kweken in februari – beschutte teelt.

37 reacties

aardappelen-primeur-bewerktZonnig weer op komst, met koude nachten.  Gelukkig is het al een beetje vroege lente in de serre. Het kriebelt om te beginnen maar in open lucht is het natuurlijk nog te vroeg, de grond is nog kil en nat. In de serre, kas of plastictunnel komt de grond al op temperatuur. 
Wat de mogelijkheden zijn om in februari in de kas of plastic tunnel te telen vind je in dit artikel. Je kan immers heel wat groenten vervroegen in een bak, kas of tunnel.

Basisregels
Voor een koude kas of plastiektunnel of koude bak : je kan “koude” teelten tot acht weken vroeger planten of zaaien. Onder folie of directe afdekking zoals agryldoek is de vuistregel tot vier weken vroeger planten/zaaien.

Het voordeel van het vervroegen.
Je bent de natuurlijke levenscyclus van veel plagen en ziekten voor. Je hebt eigenlijk geen last van koolvlieg, wortelvlieg, rupsen en bladluizen en aardappelplaag.

Welke groenten lenen zich om te vervroegen?

  • Aardappelen : 1 februari starten in de kas of tunnel t.o.v. 1 april zonder folie in open lucht. Na het planten in de kas in februari is afdekken met vliesdoek een aanrader. Met folieafdekking kan je starten begin maart. Natuurlijk is voorkiemen bij een vroege teelt heel belangrijk. Zoniet heeft het vervroegd uitplanten geen zin. Teeltplan aardappelen.
  • Sla en slasoorten kunnen vanaf 1 februari in de kas of tunnel, onder folie vanaf 1 maart en vanaf 15 maart in open lucht
  • Wortelen(peen) in de kas of tunnel vanaf begin januari. Onder bedekking of agryldoek vanaf februari. Zonder bedekking vanaf maart. Mokum of Amsterdamse bak zijn voor deze teeltwijzen aanbevolen rassen. Teeltplan wortelen. Misschien wordt dit wel een primeurteelt wortelen
  • Spinazie in de kas of tunnel vanaf januari. Ook al eens in oktober om dan in de winter te oogsten. Gebruik vroege rassen. Open lucht vanaf maart. Teeltplan spinazie. Ook hier kan je een echte primeurteelt verwezenlijken. (primeurteelt spinazie)
  • Bonen half maart in verwarmde ruimte in potjes zaaien. Begin april uitplanten in tunnel of kas.
  • Veldsla kan de hele winter en voorjaar gezaaid worden in de kas of tunnel. Na februari geen aanrader meer omdat de veldsla dan veel te snel opschiet. Teeltplan veldsla
  • Rode biet kan gezaaid worden vanaf februari in de kas. Vanaf einde maart in open lucht. Teeltplan rode biet
  • Plantajuintjes zijn makkelijk in januari en februari in de kas te telen om jong te oogsten als pijpajuin, niet voor de bewaring van de bollen.
  • Radijsjes zaaien, neem voor de vroege teelten de ronde knolletjes die aangeduid staan als “geschikt voor onder glas” of met “kortloof” of met “broei”. Dit opdat de loofgroei de knolgroei niet zou overheersen.
  • Erwten en peulen voorkiemen en zaaien in potjes om dan achteraf af te harden en uiteindelijk in open lucht te telen. Teeltplan peulen.
  • Tuinbonen (labbonen) voorweken en zaaien in potjes in de kas of plastictunnel om dan uit te planten in open lucht in maart. Teeltplan tuinbonen.
  • Vroege bloemkool planten van plantmateriaal uit de weeuwenteelt.
  • Bloemkool, broccoli, spitskool zaaien in de kas. Verspenen in potjes. Zo teel je plantmateriaal voor einde maart.
  • Je moet je wel haasten, maar het is misschien nog net de tijd om enkele aardbeien uit de tuin in potten te verplanten om te vervroegen.
  • Divere slasoorten zaaien en daarna verspenen in potjes. Om uit te planten vanaf half maart in open lucht.
  • Raapsteeltjes, kelen of bladmoes is bij veel moestuinders uit het Noorden een favoriet om in de koude bak te telen, maar in Vlaanderen praktisch onbekend. (tip van Ad)

Wat zijn uw favoriete groenten om te vervroegen in de kas?

Featured, Klimaat, Moestuin, Winter

Vorstschade bij de wintergroenten!

20 reacties

rode_boerenkool_vorstschadeDe titel van dit artikel lijkt een contradictie, maar is het deze winter helemaal niet! volgens het artikel “Spruiten helemaal om zeep door vorst” in  Het Nieuwsblad is er schade in de professionele spruitenteelt en in mindere mate in de preiteelt. Update 17/01 In dit artikel worden naast spruiten en prei, ook beschadigingen bij de traditioneel winterharde savooikool gemeld.
Zeven wintergroenten stonden hier nog in de moestuin van GroentenInfo.
Helaas is het ze tijdens de vorstperiode die zowat drie weken duurde niet zo goed vergaan. Is er bij u ook schade aan de spruitjes of de boerenkool?

Op de proeftuin van GroentenInfo stonden nog een zevental groenten die het in de winters zoals we die de afgelopen tien jaar kenden zeker zouden uitgehouden hebben. En waarvan we hoopten, hetzij deze winter, hetzij in het zeer vroege voorjaar te kunnen oogsten.
Het waren achtereenvolgens winterspinazie, rode boerenkool, winterbroccoli (speerbroccoli), bladbroccoli, palmkool, raapjes en oerprei. Geen enkele van deze groenten is heelhuids uit de vorst gekomen, zoals onderstaande foto’s en bijgaand filmpje aantonen.

Veel zal ook wel afhangen van de regio. Zo vroor het in de proeftuin van GroentenInfo, op zo’n 30 kilometer van de kustlijn twee nachten tot -10°C, maar meer landinwaarts duidde de thermometer verschillende nachten, zowel in Vlaanderen als in Nederland soms wel -15°C aan of nog meer. In sommige streken waar het hard vroor lag er een dik pak sneeuw, wat normaal gezien de kans op schade door de harde vorst sterk doet afnemen. In ieder geval zal het op sommige plaatsen nog wel wat erger zijn dan hier.

Bekijk hieronder het filmpje met tekst en foto’s over de vorstschade in de groentetuin van GroentenInfo.

Het filmpje toont wat hier opviel, maar spruitjes, prei en groene boerenkool  kan ik niet beoordelen, die waren er dit seizoen niet of zijn al geoogst. Hoe staan de wintergroenten in uw tuin erbij na deze strenge vorstperiode? Valt er nog iets te oogsten, nu of in het voorjaar, denkt u? Laat het weten in de commentaarbox hieronder, of stuur een berichtje naar lezersbijdrage@plantaardig.com

Featured, Klimaat, Moestuin, Winter

10 tips voor de moestuin tijdens ijsdagen.

5 reacties

Lees ook het bericht dat vorig jaar verscheen : Groenten oogsten als het vriest.
26/12/2008 Het gaat nog eens flink vriezen. Ook overdag. Ijsdagen noemen ze dat bij het KNMI. Jammer genoeg ligt er geen beschermend sneeuwlaagje en staat er een strakke oostenwind. Het effect van de vrieskou op de natuur is dan ook veel groter. Ervaren tuinders weten wat hen te doen staat. Maar het is al zo lang geleden dat dit nog eens voorkwam dat het niet slecht is enkele tips mee te geven aan de “recente” moestuinbezitters.

Dit zijn  mijn tips, laat zeker niet uw ervaringen en tips hieronder aan te vullen. Ik ga er van uit dat de groenten die echt vorstgevoelig zijn al geoogst zijn.

1. Groenten in potten
Potten met vorstbestendig groenten, worden toch best binnen geplaatst. Of op zijn minst afgedekt. Ook aardbeien in potten moeten nu binnen gezet worden tot het overdag niet meer vriest. Dat geldt trouwens ook voor buxus, coniferen en andere zogezegd niet vorstgevoelige planten die in pot staan.  Deze planten vervriezen inderdaad niet als ze in de grond staan. Maar staan ze in pot dan vervriest de hele wortelkluit en zijn ze niet meer in staat water op te nemen. Door uitdroging zal uiteindelijk schade aan deze potplanten ontstaan. Nog een reden om groenten in potten binnen te plaatsen is om schade aan de potten vermijden

2. Oogsten boven de grond?
Wie in dit vriesweer toch wat boerenkool, spruitjes, savooikool, palmkool enzovoort wil oogsten doet er best aan daarbij de te oogsten delen zo weinig mogelijk aan te raken. Dit gebeurt het best door de hele plant uit te trekken of af te snijden en binnen te laten ontdooien, en daarna te oogsten.

3. Oogsten onder de grond?
Pastinaak en prei, twee typische wintergroenten, zullen geen schade oplopen, maar oogsten is er natuurlijk niet bij. Dus is het goed nu een voorraad aan te leggen en te bewaren op een vorstvrije plaats.  Lukt het niet om een voorraad aan te leggen, dan kunt u ook een deel afdekken met vliesdoek en folie zodat de grond op die plaats nog wat langer vorstvrij kan blijven.

4. Winterbloemkool.
Gelet op het feit dat er geen sneeuw ligt en de oostenwind vrij hard te keer zal gaan is het beter de winterbloemkool af te dekken. De beste afdekking is vliesdoek, mat daarover een transparante folie. Maar vergeet niet deze afdekking te verwijderen van zodra de temperaturen overdag positief (dwz meer dan 3°C) worden. Dit om vroegtijdige hergroei te vermijden.

5. Aardbeien in de vollegrond.
Wist u dat aardbeien in de grond ook schade kunnen oplopen bij ijsdagen met veel wind. Kapot vriezen doen ze niet, maar ze lopen inwendige en onzichtbare schade op. Daarover werd al eerder een artikel gepubliceerd: Strenge vorst veroorzaakt onzichtbare schade bij aardbeien.

6. Vorst in de kas?
Misschien hebt u nog wat bladgroenten in de kas staan? Kropsla, suikerbrood, andijvie worden best geoogst om ze te bewaren op een koele plaats of in de frigo. Bij te grote hoeveelheden kunt u proberen de vorst uit de kroppen te houden door er  een vliesdoek en dan een plastiekfolie op te leggen.

Uitzondering hierop is veldsla. Veldsla in de kas kunt u afdekken met vliesdoek en transparante folie en in de late namiddag oogsten, als de blaadjes waarschijnlijk gedooid zijn. Bent u niet van plan veldsla te oogsten, dan hoeft u ook niet af te dekken. Veldsla is immers vorstbestendig. Hetzelfde verhaal van vorstbestendigheid en afdekken geldt ook voor peterselie.

7. Weeuwenteelt.
Behoort u tot de zeldzame telers van de weeuwenteelt, zoals Cor, dan weet u dat u deze planten, ook al staan ze in de kas, best beschermd worden bij strenge vorst. Cor gebruikt daarvoor een kleine constructie (tunnel) waar je dan een vliesdoek kan op leggen.

8. Keukenraapjes.
Alhoewel keukenrapen best vorst kunnen verdragen zullen ze, als het aantal ijsdagen te groot wordt, kapot vriezen. Best de rest van de rapen oogsten en binnen leggen, of als de hoeveelheid te groot is, afdekken met stro of bladeren en dan daar vliesdoek, folie en een zeil erover. Niet verwarren met de koolraap natuurlijk, want die is wel vorstbestendig.

9. Snijbiet.
Ook snijbiet is vrij vorstbestendig, maar bij deze temperaturen zullen de bovengrondse delen vrijwel zeker kapot vriezen. Oogsten is ook hier de boodschap. In het voorjaar kan de plant weer wat jong blad geven vooraleer in de maand mei een bloemstengel te maken.

10. De tiende tip wordt hopelijk de langste . Daarvoor doen we een beroep op jullie, beste lezers. Laat weten welke maatregelen jullie genomen hebben om deze ijsdagen in de groentetuin door te komen. Uw ervaringen en tips zijn welkom in de commentaarbox hieronder of stuur ze naar lezersbijdrage@plantaardig.com.

Lees ook het bericht dat vorig jaar verscheen : Groenten oogsten als het vriest.

Featured, Klimaat, Moestuin, Winter

Groenten en gevoeligheid voor vorst, een overzicht.

20 reacties


sla_vorst Volgens de weersvoorspellingen komt de eerste nachtvorst vroeg dit jaar.
In de volgende tabel vindt u een schatting van de vorstgevoeligheid van groenten als ze niet afgedekt worden. Het is niet makkelijk dit in tabelvorm te zetten. Ik heb het toch geprobeerd. Het is een goed hulpmiddel voor de beginnende of de twijfelende moestuinder.

Er zijn hier en daar wel opmerkingen te maken, die zich niet in tabelvorm laten gieten. Zo bijvoorbeeld de gevoeligheid voor lentenachtvorst van de aardbeibloemen, maar niet de planten. Of dat sommige rassen bloemkool wel de vrieskou van niveau 2 kunnen verdragen, of dat aardpeer en rabarber wel degelijk bovengronds afsterft. Ook dat de vorstgevoeligheid afhangt van de hoeveelheid loof op de wortelen of op de knolselder.

Lees verder Groenten en gevoeligheid voor vorst, een overzicht. →

Bloemkool, Featured

Weeuwenteelt van bloemkool

1 reactie

“De laatste twee dagen van september en begin oktober worden de eerste weeuwenbloemkolen gezaaid. Dit zijn de hele vroege zaaiingen. Om de vroegheid nog beter te maken moeten deze overwinterd worden in stenen bloempotten van dertien centimeter. Uit proeven, jaren na elkaar uitgevoerd door het proefstation te St.-Katelijne Waver, blijkt dat de planten opgekweekt in stenen bloempotten steeds het vroegst in productie gaan. Latere weeuwenteelten worden van tien tot twintig oktober gezaaid. Deze planten kunnen overwinterd worden in plastieken potten van 10 cm. Eind oktober kan ook nog gezaaid worden en dan overwinterd in grote perspotten of bloempotjes, maar hier is januarizaai te overwegen als alternatief.”

Lees het artikel over de Weeuwenteelt van bloemkool op Groenteninfo

Featured, Tomaten, Ziekten Plagen

Ook een virus in uw tomatenkas?

118 reacties

Bedoeling van dit artikel is na te gaan hoe het gesteld is met de verspreiding van virusziekten bij de liefhebbersteelt van tomaten. De indruk bestaat immers dat die nu meer voorkomen dan vroeger.

Virussen bij planten veroorzaken schadebeelden die dikwijls als dusdanig niet herkend worden. Het feit dat slechts enkele planten aangetast worden en er nog wel wat geoogst kan worden is nog een reden te meer waarom virusziekten niet herkend worden.
Virusziekten behoren tot de moeilijkst te determineren ziektes. De uiterlijke kenmerken zijn zeer divers : vervormingen van nieuw gevormde bladeren en/of vruchten, verkleuringen van bladeren en/of vruchten, dwerggroei van de plant, verdroging van de bladeren, algemene groeiverzwakking enz… Meestal is het wel duidelijk dat het om een virus gaat, maar nie welk virus. Om dat te weten is een labo-analyse nodig.

Zo nu en dan komt er wel eens een tomatenplant opduiken die virusachtige kenmerken vertoont. Tot nu toe was dit echter heel sporadisch.

Foto’s 2007 en 2008
Vorig jaar echter kreeg ik opeens opvallend meer vragen van verontruste tomatenliefhebbers die eigenaardige verschijnselen op hun tomatenplanten opmerkten. Verschillende lezers stuurden foto’s in van zeer sterke misvormingen van de nieuw gevormde jonge bladeren op hun tomatenplanten. Was dit het begin van een nieuwe virusproblematiek?

Lees verder Ook een virus in uw tomatenkas? →

Featured, mm, Tomaten

Tomatenplanten kopen die geënt zijn?

15 reacties

Aandachtspunten bij de aanschaf van geënte tomatenplanten
(dit zijn slechts enkele verkoopplaatsen, laat ook weten waar u geënte planten koopt, onderaan dit artikel)

Hier en daar kan je geënte planten op de kop tikken. Zo staan er volgens Madame Tomate geënte planten op de markt in Hulst. (prijs €3,50 voor één geënte plant met twee stengels, hoogte 35 cm)

Ook verkoopt Easyplant geënte planten. Dit zijn planten met als onderstam Maxifort en als ras de F1 hybride Maestria. Dit blijkt een vleestomatenras te zijn dat in Duitsland en in  Noord-Europa vrij populair is. Het is mij niet bekend dat één van de Belgische of Nederlandse zaadcatalogussen dit ras als zaden aanbieden. (prijs voor twee geënte planten met één stengel is  € 4,25)

Lees verder Tomatenplanten kopen die geënt zijn? →

Featured, Tomaten

Tomaten enten : alle info. (Serie tomaten enten, deel 1)

50 reacties

image

Dit is het eerste deel van de workshop “zelf tomaten enten”. Tijdens mijn experimenten het afgelopen seizoen werd duidelijk dat enten haalbaar is voor iedereen die gewoon is zijn tomatenplanten zelf op te kweken. Echt moeilijk is het niet en het slagingspercentage is zeer groot. Lees nu het eerste deel van deze reeks en schrijf u in op de gratis nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van het verschijnen van de volgende delen.

Lees verder Tomaten enten : alle info. (Serie tomaten enten, deel 1) →