Categorie archieven: Ajuin

Plantajuin uit eigen moestuin, oogsten in juli-augustus.

image_thumb[16]Voor een goede bewaring drogen we best de ajuin eerst een tijdje aan de buitenlucht, maar van de regen weg.

De plantajuin is op de meeste plaatsen nog altijd groen. Zijn de ajuinen nog gezond, dan kan je ze nog even zo laten en wat groter laten worden. Was je van plan nog een nateelt te doen, is het loof aangetast door valse meeldauw, of de bollen niet helemaal meer gezond, dan kan je de rijping wat bevorderen door het loof voorzichtig neer te strijken. In een zonniger zomer gebeurt dit vanzelf. Het plat op de grond vallen van het loof zorgt voor een iets snellere afrijping. Het is dan best om met het oogsten te wachten tot als het loof voor meer dan de helft bruin is. Kies een droge dag uit en laat ze nog wat nadrogen op de grond. Laat ze ook nadien nog drogen aan de buitenlucht, bijvoorbeeld in bakjes of opgehangen in bundeltjes van een vijftal ajuinen. Pas als het loof helemaal opgedroogd is kan u het afdraaien. Blijft het loof van de plantajuin ook in augustus nog groen, dan kun je het best het blad omknakken om de afrijping te bevorderen. En eventueel de bollen lichtjes oplichten zodat ze iets losser in de grond komen te zitten. Je kan natuurlijk altijd plantajuin vers oogsten naar behoefte, volgens wat je nodig hebt in de keuken. Je hoeft zelfs niet te wachten tot ze uitgegroeid zijn.Wat hierboven beschreven staat is voor wie de ajuinen wil bewaren gedurende de herfst en winter.
Zaaiui oogsten we pas in september.

Wist je trouwens dat je zaaiui ook kunt voorzaaien en verplanten? Iets om volgende seizoen uit te proberen misschien? En plantajuin planten onder worteldoek lijkt misschien omslachtig, maar eenmaal je het doek ter beschikking hebt kan je het nog jaren gebruiken en is het helemaal niet veel werk meer.

Kort bericht : Lenteui telen

Op de Fanpagina van GroentenInfo (facebook) verscheen zopas een kort berichtje met een fotoalbum over misschien wel de eenvoudigste teelt die er is.
Lenteui telen. Ook wel bosui, busselajuin, pijpajuin genoemd. En toch niet hetzelfde als (japanse) stengelui.
Een éénvoudige en snelle teelt, geschikt voor absolute beginners.
Klik hier om het berichtje met de foto’s te bekijken op de facebookpagina van GroentenInfo

Egyptische ajuin, de boomui, de teelt in beeld.

InlineRepresentationd6d051ae-618f-4244-97fe-100ed8887655[13]

Enige tijd geleden verscheen op GroentenInfo de fotoreeks over oerprei. Oerprei (Allium ampeloprasum) kan je telen als doorlevende groente in de groentetuin, in de siertuin of in pot op het terras.

De Egyptische ui of boomui (Allium x proliferum, syn. Allium cepa var. viviparum) is plantkundig zeer nauw verwant aan oerprei. Net zoals de oerprei is de boomui een doorlevende groente die gemakkelijk vegetatief te vermenigvuldigen is en zowat overal kan geteeld worden. Het feit dat de boomui meerjarig is en ondergronds steeds nieuwe bollen aanmaakt heeft deze groente gemeenschappelijk met de oerprei (parellook). De groeiwijze en de vorm van de bovengrondse plantendelen zijn dan weer beter te vergelijken met deze van de stengelui. De bladeren en “bloemstengels” van Egyptische ui zijn immers hol.

Gedurende enkele maanden van het jaar kan je deze uiensoort gemakkelijk onderscheiden van alle andere prei-en ajuinsoorten.  Dat is de periode dat de plant bovengronds talrijke bolletjes aanmaakt. De kleine uitjes zitten dan in een krans bovenop de stengels. Dat maakt deze groente uniek en speciaal en ook wel een beetje grappig. Deze eigenaardige groente is zeer goed in pot te telen en kan zonder problemen overwinteren op het terras. In de vollegrond groeit boomui al even goed. Als je onvoldoende plaats hebt in de  groentetuin kan je deze groente ook gemakkelijk telen in de siertuin. Doordat ze doorlevend is past ze zeker ergens in de vasteplanteborder. Zelfs de strengste winters zullen deze vaste groente niet doen verdwijnen.

We starten de fotoreeks begin juni 2010…

Egyptische-boomui-ajuin-ui-10

Foto 1 : Boomui in pot, het tweede jaar, begin juni

Deze boomui werd geplant in het voorjaar van 2009 in een pot met een inhoud van ongeveer 15 liter. Omdat de plant, net zoals oerprei ondergronds vele nieuwe bollen maakt (zie foto …..), is de de plant het tweede jaar al sterk uitgestoeld. Het hele voorjaar kan je groen loof (pijpjes) oogsten van de plant. Vanaf einde mei groeien er van onder uit een soort bloemstengels (de plant schiet door). Deze zijn veel steviger dan het jonge voorjaarsloof en eigenlijk niet zo goed bruikbaar in de keuken.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (9)

Foto 2 : Boomui in pot, het tweede jaar, begin juni

De knoppen die einde mei, begin juni, bovenaan de stevige stengels groeien doen vermoeden dat er straks een mooi boeket aan typische bolvormige Alliumbloemen zullen openbloeien….

Egyptische-boomui-ajuin-ui (40)

Foto 3 : Egyptische ajuin in vollegrond, het eerste jaar, begin juni.

Toch niet, zo blijkt een week je later, deze uiensoort is echt wel een buitenbeentje.  In de plaats van bloemen groeien er kleine bolletjes. Het zijn witgroene uitjes, waar er ook wat nieuw groen op staat. Natuurlijk kan je deze jonge bolletjes met het zeer jonge loof nu al eten, want eigenlijk zijn ze nu op hun best.

Meteen wordt de betekenis van de Latijnse variëteitsnaam ‘viviparum’ duidelijk : “levendbarend, met jonge plantjes die op de bladeren gevormd worden” . Of ‘proliferum’ afkomstig van het Latijn ‘proles’ (ontspringen) en ferre (dragen). Natuurlijk kan je deze jonge bolletjes met het zeer jonge loof nu al eten, want eigenlijk zijn ze nu op hun best. (Voor de betekenis van botanische namen, raadpleeg het boek ABC van het plantenlatijn.)

Egyptische-boomui-ajuin-ui (31)

Foto 4Egyptische ajuin in vollegrond, het eerste jaar, eind juni

Twee weken later groeien er al heuse plantjes bovenop de stengels.  Nu wordt ook duidelijk waar deze Alliumsoort zijn Nederlandstalige naam  aan te danken heeft. Deze planten zijn in het voorjaar van 2010 in de vollegrond uitgeplant (uit potjes, opgekweekt in het najaar 2009).
Alhoewel de boomui een doorlevende groente is, mag je toch al enkele maande na het planten een mooie oogst aan verwachten. Je kan zowel de jonge bolletjes als het jonge groen dat er bovenop groeit gebruiken.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (1)

Foto 5 : Egyptische ajuin in pot, het eerste jaar begin juli.

De vroege zomermaanden zijn de beste om de broedbolletjes te oogsten. Vanaf begin juli tot begin augustus verwisselen de jonge uitjes geleidelijk hun frisgroene kleur voor bruin en worden ze harder. De broedbolletjes zijn nu minder geschikt om te gebruiken in de keuken. Dit is een foto van de boomui in 2009, m.a.w. de pot die je bovenaan het artikel zag een jaartje eerder. (foto 1  en foto 2). Het kan dus wel eens gebeuren dat de stengels van de boomui wat ondersteund moeten worden als de plantjes op de stengeltop te zwaar worden. Staat de plant in vollegrond, dan zullen de uitjes op de omgevallen stengels spontaan wortel vormen.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (15)

Foto 6 : Bolletjes geoogst voor vermeerdering, half augustus.

Wat je niet gebruikt hebt in de keuken, kan je half augustus van de plant halen en gebruiken als vermeerderingsmateriaal.  Het aantal plantjes dat je in 2010 kan halen van één moederplant aangeschaft in het voorjaar 2009 is enorm. Niet te vergeten dat er ook in 2009 al tientallen plantjes van deze moederplant konden gehaald worden.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (4)

Foto 7 : Bolletjes hebben wortel gevormd en het eerste loof is aan het groeien, half september.

Het telen van Egyptische ajuin lijkt wel kinderspel als je het zo ziet. Het is het gemakkelijkst de bolletjes in potjes op te kweken en in het vroege voorjaar uit te planten.  Je kan ook rechtstreeks in de vollegrond planten, maar de kleine plantjes onkruidvrij houden in het vochtige najaar is niet altijd even makkelijk.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (37)

Foto 8 : Valse meeldauw op tweejarige plant in pot, half juni.

Half juni, zien we op de tweejarige plant in pot plots valse meeldauw verschijnen. Op nauwelijks één week tijd is de aantasting al zeer sterk uitgebreid. Deze foto is maar één week later genomen dan de perfect gezonde plant op foto 1! Alhoewel sommige bronnen vermelden dat de boomui zowat ongevoelig is voor ziekten heb ik in de Groente & Fruit Encyclopedie ook al geschreven dat deze uiensoort eigenlijk wel gevoelig is voor valse meeldauw. Deze foto’s bevestigen dit.  Misschien is de Egyptische ui wel gevoelig voor valse meeldauw, het hoeft daarom nog niet te betekenen dat de plant volledig zal afsterven. Het is immers een doorlevende groente!

Egyptische-boomui-ajuin-ui (36)

Foto 9 : Valse meeldauw op tweejarige plant in pot, half juni.

Het schimmelpluis van de valse meeldauwschimmel tiert weelderig. Als het loof lang nat blijft zijn alle uisoorten gevoelig voor valse meeldauw. Maar zo snel gaat het alleen bij Egyptische ajuin, lijkt het.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (26)

Foto 10 : Valse meeldauw op tweejarige plant in pot, eind juni.

Nauwelijks één week later is de prachtige plant in pot vrij sterk aangetast. Het loof wordt bruin en droog.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (20)

Foto 11 : Valse meeldauw veroorzaakt volledig afsterving van het loof op een tweejarige plant in pot, eind juli.

Uiteindelijk sterft de volledige plant af. En het lijkt erop dat de plant verloren is. Nu kunnen we inderdaad niet meer echt spreken van een “echte blikvanger op het terras”. Tijd om de plant aan de kant te zetten, maar niet voor lang. Want wie aandachtig de foto bekijkt ziet toch wel wat ‘groene hoop’ verschijnen onderaan de plant.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (16)Egyptische-boomui-ajuin-ui (12)

Foto 12-13 : Nieuwe loofgroei in het najaar 2010.
Half september is de pot weer mooi groen en kan er opnieuw jong loof geoogst worden. Wordt het een zachte winter dan kan dit de hele winter gebeuren.

Opmerking : eigenlijk hebben we hier te maken met iets gelijkaardigs als bij oerprei. Ook bij oerprei sterft het loof tijdens de zomer, voorafgegaan door een aantasting door de roestschimmel. Vanaf augustus-september groeit er dan nieuw loof.

Egyptische-boomui-ajuin-ui (13)

Foto 14 : Boomui in vollegrond, eerste groeijaar, augustus.

Bij deze in de vollegrond uitgeplante Egyptische ajuin kwam de aantasting van valse meeldauw pas veel later en slechts enkele stengels van de plant worden aangetast. De foto is genomen in augustus op het moment dat  de boomui in pot bovengronds zowat volledig afgestorven was. De gelijkenis met stengelui is treffend!

Boomajuin3

Foto 15 : Egyptische ajuin in pot, eind december 2010

Bij vorst zal het loof snel slijtage vertonen. Van zodra het in het vroege voorjaar wat warmer wordt zal er nieuw loof groeien. Eind mei komen er dan de “bloemstengels” en kan de cyclus herbeginnen.

Boomajuin2

Foto 16 : Egyptische ajuin, uitgegraven uit vollegrond, eind december 2010

Zowel in het najaar als in het voorjaar kan je tweejaarse planten gaan scheuren. Je haalt de planten uit elkaar en plant ze opnieuw op dezelfde diepte, op een voldoende ruime afstand.

Besluit : Egyptische ajuin, boomui telen is gemakkelijk. De overvloed aan broedbolletjes die ieder jaar gevormd worden zorgt ervoor dat je deze plant eigenlijk niet meer kan kwijt raken.  Om aantasting door valse meeldauw te temperen is het belangrijk om te zorgen voor verjonging, door jaarlijks wat bolletjes uit te planten. Je kan de moederplanten in het voorjaar ook scheuren en opnieuw uitplanten.  In het vroege voorjaar is er het groene loof, in de vroege zomer zijn er de broedbolletjes, tijdens de zomer is de kans groot dat het loof afsterft door valse meeldauw, dan kan je nog altijd de ondergrondse bollen oogsten. In het vroege najaar verschijnt er nieuw groen loof, waar je dan een groot deel van herfst en winter kan oogsten. Bij strenge vorst zal het loof bovengronds gedeeltelijk afsterven.

Nog enkele teelttips : de bemesting kan dezelfde zijn als bij ajuin, dat wil zeggen dat extra stikstof toedienen eigenlijk overbodig is. Wat extra kalium onder de vorm van patentkali of tuinpotas (tuinkali) is aangewezen. Plant de jonge plantjes of bolletjes op een voldoende ruime afstand (bv 30 x 20 cm), zodat de planten ook het tweede jaar nog voldoende ruimte hebben en ze na een regenbui snel kunnen opdrogen. Hoe beter de planten kunnen opdrogen hoe minder kans op valse meeldauw.

Winterui (winterajuin) planten en oogsten.


Planten
Het is een eigenaardig zicht, plantajuin in de herfst. Maar winterui moet nu eenmaal in het najaar geplant worden. Bij voorkeur tussen 15 september en 15 oktober. Maar het kan ook nog tot half november.
Winteruien hebben als voordeel dat ze altijd minimaal 2 weken vroeger oogstbaar zijn dan de vroegste voorjaars(plant)uien. De nadelen zijn de zwakke huid, en de minder goede bewaarbaarheid. “RADAR” is kwalitatief een van de betere winteruien. Er zijn ook nog andere rassen winterajuin en zelfs rode winterui. Electric is een gekend ras van rode winterplantajuin. Rode winterplantajuin kan interessant zijn omdat de rode zaaiui niet zo lang bewaart. Op het moment dat je de rode winterplantajuin kan oogsten is er dan ook geen rode bewaarajuin van het vorige jaar meer beschikbaar. Lees verder Winterui (winterajuin) planten en oogsten.

Stengelui, een makkelijke groente

 

stengelui Stengelui doet het  ieder jaar goed in mijn tuin. Weinig zorgen aan. En je kan zowat een hele zomer en herfst geleidelijk en zonder haast oogsten. Met stengelui zijn er geen productiepieken die tot een spontane “weggeefactie” leiden. Een plant die tegen een stootje kan, zowel wat betreft belagers als groeiomstandigheden. Alhoewel een vrij onbekende groente, is het toch één om toe te voegen aan het assortiment van de beginnende moestuinder.

Een kort artikeltje over deze interessante groente schrijven leek mij dan ook wel wat. Maar zoals dikwijls bij het schrijven van een nieuw artikel kon ik het niet laten om in de boekenkast te grabbelen. En wat blijkt, deze soms als “nieuw” bestempelde groente heeft toch wel een heel rijk genetisch verleden. Daarover gaat het  in het eerste deel van de mini-serie “Stengelui, een makkelijke groente”.

Deel 1 : Stengelui : nieuw, maar toch al tweeduizend jaar oud.

Uit de boeken
In  recente boeken en catalogussen wordt deze groente als “nieuw” bestempeld. Niet helemaal waar. Toch niet als je de botanische naam “Allium fistulosum” in beschouwing neemt.  In het boek van Em. Stappaerts,  “Onze groenten en hun teelt” (1923), dat in de eerste helft van vorige eeuw talrijke herdrukken kende wordt de Allium fistulosum al beschreven. Daar krijgt de plant de benaming “pijplook”. Naast deze benaming wordt in het boek van Hendrik Ickx,  “Praktische wenken over groenteteelt” (1938), ook de benaming stengellook gebruikt. In het boek van Em. Stappaerts staat de Allium fistulosum vermeld bij de kruiden en in beide boeken wordt enkel melding gemaakt van het gebruik van de bladeren.

Naamgeving in Vlaanderen en Nederland
Vroeger dus pijplook of grove look genoemd. Vandaag de dag kent Allium fistulosum nog steeds verschillende benamingen. Grove bieslook, stengelui,  Japanse bosui. Pijpajuin en  lente-ui wordt ook gebruikt. En dat schept verwarring. Want in de handel zijn pijpajuin of lente-ui de jonge plantjes die geoogst worden van de plantajuin, nog vooraleer de bolvorming plaats vindt.  Het verschil met jonge geoogste stengelui is op het eerste zicht dan ook moeilijk te maken.

Op onderstaande foto’s ziet u wel degelijk de pijpajuin geteeld door middel van plantajuintjes en niet de stengelui.

pijpajuinbosui

Naamgeving in het buitenland.
De buitenlandse benamingen van Allium fistulosum zijn de volgende : Ciboule in Frankrijk. Ciboulette lijkt wel het verkleinwoord hiervan en is de Franse naam voor gewone, fijne bieslook. Dus hier ook de verwijzing naar grove look.
Welsh onions in Engeland. In tegenstelling tot wat ik vermoedde, wijst de benaming “Welsh” niet op “afkomstig uit Wales”, maar heeft het de betekenis van vreemd, ver weg.
Schnittzwiebeln of lauchzwiebeln in Duitsland.
Een overzicht van diverse benamingen uit heel wat Europese landen staat op deze pagina : Allium fistulosum – Foodlexicon

Herkomst
Als herkomst van deze Alliumsoort wordt zowat overal het Verre Oosten genoemd.  Soms ook Siberië. Al meer dan 2000 jaar geteeld in China, en nu nog steeds een zeer populaire groente in de Aziatische landen.

De knoop ontwart
In het Verre Oosten ligt dan ook de “verwarring” tussen de ouderwetse grove bieslook (stengellook, pijplook) en de moderne stengelui of japanse bosui. Daar is in een recent verleden immes de veredeling gebeurt van de ouderwetse grove look, een doorlevende plant, naar de moderne stengelui, die als eenjarige geteeld wordt.
Dit verhaal lijkt dan ook heel sterk op dat van een andere Oosterse groente, de daikon.  Ook een relatief nieuwe groente, ontstaan uit de witte radijs en/of rammenas. Op dezelfde manier is de “stengelui” ontstaan, uit de oorspronkelijke vormen van de stengellook.

Foto’s :
Toevallig zaaide ik vorig jaar de ciboule commune rouge, de gewone pijplook genoemd in het boek van Em. Stappaerts. Toen had ik er nog geen idee van dat dit eigenlijk een oude vorm van stengelui was. Het zaad kon ik op de kop tikken op de oude bloemenmarkt in  Parijs, net zoals de gele honingmeloen destijds.

ciboule commune rougegrove-bieslook-rode-doorlevende.

De verschillende vormen van Allium fistulosum.

Gewone pijplook
Veel in Frankrijk geteeld als “Ciboule commune rouge”. De stengels zijn roodachtig en vertonen dicht bij de wortels een lichte verdikking. Je kan deze zaaien in rijtjes op 25-30 cm afstand en tegen het einde van de zomer is de plant al volop uitgestoeld tot een struikje. Duidelijk de kenmerken van een kruidachtige, doorlevende, vaste plant. Deze pijplook is ook zeer winterhard. Eerder toevallig kon ik vorig jaar deze groente telen omdat ik een pakje zaad op de kop kon tikken in Parijs (zie foto’s hierboven)

De vroege witte pijplook.
In Frankrijk bekend als “Ciboule blanche hative”. De bladeren zijn korter en minder talrijk. De plant sterft af tijdens de winter. Net zoals bij bieslook herschiet de plant in het voorjaar en bloeit in de maanden mei en juni met groenachtige bloemen. Wordt ook als doorlevende plant geteeld, net als fijne bieslook

De stengelui van het type “”Ishikura”
Hiervan werden de laatste decennia diverse rassen ontwikkeld , ook F1-hybriden. Voorbeelden van deze rassen vind je hier. Het is precies deze vorm van stengelui die als “nieuw” omschreven wordt.

Besluit
Zo is het dus gegaan met de stengelui, oorspronkelijk een doorlevende groente of kruid, dat uiteindelijk veredeld en gecommercialiseerd werd tot een éénjarige, veel productievere groente.
Dit wordt alvast bevestigd door de vermeldingen in het boek Fruit & Vegetable Gardening van Michael Pollock. Daar staat Allium fistulosum twee keer beschreven. De eerste keer als Welsh onion, een doorlevende ui-achtige en de tweede keer als Japanese bunching onion, vrij vertaald, de japanse bosui (busselajuin).

leekspin

Leuk weetje
De stengelui maakte een tweetal jaren geleden deel uit van een hype op het internet , namelijk via de flash-animatie “leekspin”, of “het meisje met de prei”. Alleen is de prei geen prei, maar stengelui, want in Japan kent men de prei nauwelijks ( www.leekspin.com)

Hebt u de doorlevende vorm van de pijplook, stengellook, grove bieslook in de tuin? Laat weten wat uw ervaringen zijn.

De Kelsae reuzenui

Tip : Lees de uitgebreide teelthandleiding over de reuzenui in de teelttip van Vlaams Zaadhuis op de website van de Volkstuinen Gentbrugge

De reuzenui ‘Kelsae’ kan enorm zwaar uitgroeien en staat in het Guinness book of records als zwaarste ui met 7,726 kg (2005, zie dit krantenartikel en hier de foto van de winnaar met de zwaarste ui).
Deze reuzenuien hebben als nadeel dat ze slechts twee tot drie maanden bewaarbaar zijn. Maar door hun milde smaak zijn ze uitstekend geschikt als rauwkost.

Lees verder De Kelsae reuzenui

Voorzaaien uien voorkomt valse meeldauw.

Een paar weken nadat Jacques uit Dendermonde ons een interessante tip over Ajuin zaaien en verplanten bezorgde viel mijn oog op deze onderzoeksresultaten. Zeker als je weet dat dit jaar, wegens de weeromstandigheden, heel veel tuinders last hebben van aantasting door valse meeldauw bij ajuin is er dus een reden te meer om de tip van Jacques uit te probleren.

Ook telers die plantajuin gebruiken hebben minder last van de valse meeldauw omdat de bol al voldoende ontwikkeld is vooraleer er aantasting optreedt.

Uit de professionele vakpers (Bejo Zaden)

De laatste jaren starten steeds meer uientelers hun teelt met plantmateriaal. Bij een plantenkwekerij worden de uien in december of januari opgekweekt, afhankelijk van de kluitmaat. In maart planten de telers deze kluitjes uit op hun percelen.

Gebruik van plantmateriaal maakt het mogelijk om eerder in het seizoen, vlak ná de plantuien,  een kwaliteitsui te oogsten. Meeldauwaantastingen blijven grotendeels achterwege, omdat de ui bijna oogstrijp is wanneer de schimmel invalt. Bovendien kan al snel na het uitplanten het onkruid bestreden worden met een krabbeleg en bovendien is het uitgangsmateriaal altijd ‘schoon’. 

De plantenkweker zaait tussen de 5 en 8 zaden op een kluitje en er gaan 100.000 kluitjes op een hectare. Minder zaden verzaaien heeft geen zin, de uien krijgen dan dikkere nekken en zijn daardoor later oogstrijp. Ook neemt de opbrengst sterk af. Op de foto’s ziet is het product zichtbaar vanaf planten tot een bijna oogstrijp stadium. Voor meer informatie staat ons verkoopteam voor u klaar.

 

In deze nieuwsbrief kwamen al regelmatig preventiemaatregelen voor valse meeldauw ter sprake.

De veelzijdige sjalot als vervanger van ui en bieslook

Rob stuurde ons een heel bruikbare tip.

Hij schrijft : graag wil ik hobby telers wijzen op het volgende:

Het telen van bosuien en zaaiuien in de tuin vereist nogal wat inspanning en nauwkeurigheid (zaaidichtheid/verplanten etc.). Bovendien is het gewas biologisch moeilijk ziektevrij te houden en is de onkruidbestrijding lastig. Sjalotten kunnen door hun korte groeiseizoen en lange bewaarbaarheid deze twee vervangen.

Wat velen namelijk niet weten is dat sjalotten ook prima “groen” geoogst kunnen worden. Deze “bos-sjalotten” zijn heerlijk in salades en de wok. Teel gewoon meer sjalotten dan nodig voor de bewaring en pak in het begin van het groeiseizoen de verder ontwikkelde sjalotten voor het eten van het groen en het kleine bolletje. Later pak je de kleinere (achterblijvende) sjalotten en uiteindelijk hou je heerlijke bolletjes over die prima te bewaren zijn.

Kijk voor lekkere sjalottenrecepten op www.sjalot.nl. Verse “bos-sjalotten” zijn ook geheel in kruidenboter te verwerken met verse knoflook; heerlijk bij de BBQ!. Het kan daarmee dus ook de bieslook vervangen.

P.S. uiteraard alleen het blad eten als de sjalotten niet met gewasbeschermingsmiddelen behandeld zijn.”
Rob

Hartelijk dank voor deze nuttige tip Rob!
Is er ook iets wat u ook graag met onze lezers wil delen? Stuur dan uw idee, tip, foto, ervaring, reacties op teelttips van anderen…. naar lezersbijdrage@plantaardig.com. De meest eenvoudige tips zijn dikwijls de beste!

Reactie van Piet

Zelf teel ik gewone uien (ajuin) en sjalotten. De sjalotten bewaar ik het langst omdat die pas heel laat gaan schieten. De smaak vind ik zelf ook het lekkerst.
Piet.

sjalot sjalotten

Ajuin zaaien en verplanten

Jacques uit Dendermonde schrijft :

Het betreft de Ajuin “Rode de Florence”, dit zijn langwerpige rode uien die meer de smaak hebben van sjalotten. Ik heb een tip die ik verleden jaar uitteste en dit jaar opnieuw toepas.
Update : Ivan uit Deinze zond zopas een gelijkaardige tip, zie onderaan dit artikel.

Op het zaadpakje is vermeld dat de ui in rijen moet gezaaid worden en dan uitgedund. Daar ik niet veel plaats heb voor langzaam groeiende groenten heb ik het volgende uitgetest en met veel succes. Ik zaai de uien in rijen dicht op elkaar. Nadat ze een dikte hebben van 2-3 mm plant ik ze uit en gebruik daarbij de preiplanter, minder diep dan voor prei natuurlijk. Gaatjes van 4 a 5 cm diep, kan ook met de gewone plantstok, het voordeel van de preiplanter is de regelmaat van de afstanden en het gaat ook sneller. Er gaat geen plantje verloren, behalve enige te klein of misvormd. En tevens kunnen ze dikken op een ideale afstand. De uitjes planten, licht dichtdrukken en goed begieten.De tijd doet de rest, oogsten na  droogval van het groen dan kan je ze ophangen in schuur of droge verluchte plaats. Op deze wijze kun je ze een heel jaar bewaren. (alhoewel de catalogus van Aveve vermeld dat dit een ui is voor directe consumptie)

Ook witloof

Was vergeten te zeggen dat het systeem van de uien ook toepasselijk is voor witloofplantjes. Met goede begieting of Belgisch weer, lol…..geen probleem voor het herplanten.

Bedankt Jacques voor deze tip! Ik ben ervan overtuigd dat veel lezers dit  zullen uitproberen. Ook al om het onkruid tussen gezaaide ajuin wat makkelijker te kunnen beheersen.

Reactie van Ivan
Ivan Peters uit Deinze stuurde, als reactie op dit artikel volgende variant op deze teeltmethode in. Hij schrijft :

Ik zaai al mijn zaaiajuin in bakjes (ook mijn prei) en verspeen ze als ze de dikte van een potlood hebben. De ajuin mag niet diep geplant worden.

Het grote voordeel is dat men pas moet onkruid verwijderen nadat de ui is verplant. Ook het water geven is veel eenvoudiger

Met dank voor uw reactie, Ivan. Het is inderdaad nog net iets makkelijker om te kunnen zaaien in onkruidvrije en steriele zaaigrond!

Is er ook iets waarvan u denkt : “Dat is interessant voor de andere lezers van de nieuwsbrief.”? Wilt u dat graag kenbaar maken? Stuur dan uw reactie, (eventueel foto’s) tips, ervaringen naar lezersbijdrage@plantaardig.com

Link : Ajuin kweken

Zeer vroeg geplante ajuin.

Bij uienteler Van Es in Nieuwe Tonge staan de plantuien van het ras Jetset volop boven. De plantuien zijn eind januari op lichte grond geplant wat toch wel als zeer vroeg mag worden genoemd. Doordat de weersomstandigheden het echter niet toelieten om alle plantuien te poten hebben deze uien een grote voorsprong op de latere geplante uien. Hierdoor is het mogelijk om vroeg op de markt te zijn met nieuwe uien. Bron Uienzaad.nl 

Maar, je kan ook nu nog plantajuin planten. Zeker op de zwaardere gronden is het pas nu mogelijk om aan de slag te gaan. Voor 15-20 april moet de plantajuin de grond in om nog een redelijke opbrengst te halen. Lees ook het artikel over plantui telen

Maar, wil je echt de vroegste  zijn, en al in mei oogsten dan moet je winterplantui telen. Die gaan nog voor de winter de grond in
Je verneemt er meer over in deze twee berichtjes

Valse meeldauw bij plantajuin : warm water?

Valse meeldauw (Peronospora destructor) bij ajuin komt vrij veel voor. Vooral tijdens een vochtig en koud voorjaar kan de ziekte toeslaan. Een kort artikeltje trok dan ook mijn aandacht vandaag. Zelf heb ik het dus nog niet toegepast. Het lijkt mij ook niet zo eenvoudig om dit als liefhebber toe te passen, want hoe hou je plantuien in water gedurende 1 uur bij een constante watertemperatuur van 40° C? Wie heeft een lumineus idee hiervoor?

Er kwam al een reactie binnen van Rita L : “Misschien kan je gebruik maken van de steriliseerketel uit grootmoeders tijd, daar zit een thermometer in . Als je eerst het water op temp brengt en dan de plantui erin voor een uurtje”

Lijkt mij een heel goed idee!

“Aantasting van valse meeldauw in uien is flink terug te dringen door het plantgoed te behandelen met warm water. De behandeling voorkomt een vroege aantasting van het gewas. Lange tijd was niet bekend hoe de aantasting met valse meeldauw in tweedejaarsuien plaatsvond. Onderzoek wees uit dat de schimmel meekomt met het eerstejaarsplantgoed. De schimmels overleven in de bol, zonder dat dit aan de buitenkant zichtbaar is. Experimenten met warm water lieten zien dat als de uien 1 uur lang bij 40 graden behandeld worden, de schimmel het niet overleeft, terwijl de kwaliteit van de uien niet achteruit gaat.” Bron www.biokennis.nl

Hopelijk duurt het niet meer lang vooraleer de meeldauwresistente rassen ook voor de liefhebber beschikbaar zijn! (zie uienrassen resistent tegen vals meeldauw)
Maak u echter niet al te veel zorgen, de aantasting door valse meeldauw valt meestal wel mee en doet zelden een hele oogst mislukken. Dus, planten maar, die ajuin! (als het wat droger wordt)

Stengelaaltje bij ajuin (ui) komt hier en daar voor.

Peter deed op het forum van tuinkrant een oproep in verband met aangetaste uien en sjalot. Na enig onderzoek bleek het om een aantasting door stengelaaltje te gaan. De moeilijkheid die ondervonden werd om de symptomen te herkennen had vooral te maken met het feit dat bij plantuien vrijwel nooit kenmerken bovengronds te zien zijn.
Lees het bericht en probleemoplossing van Peter hier. 

Het openbarsten, melig worden en een onaangename geur zijn enkele symptomen van Ditylenchus dipsaci. Het feit dat ook prei en sjalot er last van heeft en er vorig jaar ook al wat, maar minder, problemen waren is typisch. Prei en sjalot zijn immers familie van ui. En de aaltjesaantasting breidt jaar na jaar uit als er op dezelfde plaats groenten van dezelfde familie geteeld worden.Dit zijn de duidelijke foto’s van aantasting door stengelaaltje die Peter nam.

Klik op de foto’s voor vergroting
stengelaaltje bij ajuin :
Stengelaaltje_uien    Stengelaaltje_ajuin
stengelaaltje bij sjalot
Stengelaaltje_sjalot

Ook op Kennisakker. wordt melding gemaakt van aantastingen door Ditylenchus dipsaci:

Momenteel worden in de praktijk aantastingen waargenomen van stengelaaltjes in ui. Wees verdacht op onderstaande symptomen en ga ziekzoeken in het gewas. Stengelaaltjes veroorzaken kroef of bolbroek in uien en sjalotten. De bladeren blijven klein, gedrongen, broos en zijn blauwachtig van kleur (zie foto).
De bollen zelf zijn vaak voos en gebarsten. Bij zware aantasting vallen planten weg. Vooral bij vochtig en koud weer worden de plekken steeds groter. In de bewaring gaat de aantasting door. Op besmette grond zijn bovengronds in tweedejaars plantuien zelden symptomen te zien, maar er ontstaan wel scheuren in de bolbodem.

Het advies is om de vruchtwisseling te respecteren. Wacht, om te vermijden dat het stengelaaltje zich kan uitbreiden,  minimum vier jaar vooraleer terug te keren met planten van de familie van de Liliaceae. Als er aantasting was door stengelaaltje zal zes jaar een absoluut minimum zijn.

Klik hier voor meer artikels en teeltinfo over ajuin.

Winterui (Winterajuin),een lang verhaal met een happy end.

Winterajuinoogst

WinterajuinveldHet verhaal van de winterui of winterajuin loop stilaan ten einde. Het is alvast één van de langst durende teelten in de groentetuin: acht maanden! Al enkele weken konden ze geoogst worden als busseluitjes. Nu als flink uit de kluiten gewassen verse ajuin en straks de laatste exemplaren als bewaarui. Alhoewel de gewone plantui en zeker de zaaui het heel wat beter doen bij de bewaring. U kon al lezen over het planten van winterajuin en over hoe de winterui de winter door kwam.

Ajuin planten onder worteldoek

Nu het plantseizoen voor ajuin stilaan nadert vond ik het goed even de ervaringen van een lezer van deze nieuwslijn te publiceren in verband met het telen van plantajuin (maar ook prei, wortelen) onder antiworteldoek. Het is een zeer goede tip voor wie het wieden in de groentetuin nogal eens uitstelt. Vorig jaar, zowat halfweg de maand maart, mailde Adelin mij het volgende

“Heb vandaag mijn ajuintjes geplant onder antiworteldoek (wel de nodige openingen voorzien uiteraard). De grond die ik bewerk is een zandgrond. Ik heb het vorige seizoen hetzelfde gedaan met zomer- en winterprei en dit is enorm meegevallen.De oogst was beter dan vorige jaren en er was bijna geen werk aan wieden (een werkje dat niet echt in mijn smaak valt!).Wat je vraag betreft voor het maken van gaatjes in de antiworteldoek, inderdaad maak ik voor elke plant een aparte opening van ongeveer 5cm diameter. Ik doe doe dit met een vrij dikke stalen buis die ik opwarm op een gasvuurtje. Op die manier kan ik ongeveer een 300-tal gaatjes inbranden op de antiworteldoek en dit op een uurtje tijd. Dit lijkt omslachtig maar er zijn heel wat voordelen:

  • de gemaakte openingen zijn stevig ( geen losse vezels zoals bij snijden).
  • grond droogt minder vlug uit.
  • bijna geen werk i.v.m. onkruid (alleen als de plantjes klein zijn).
  • worteldoek laat water en minerale meststoffen gemakkelijk door.”

Daar ik bijzonder geïnteresseerd was in deze manier van telen vroeg ik Adelin of hij mij op de hoogte wilde houden over zijn ervaringen. Op het einde van het seizoen, in oktober kreeg ik volgende bericht, samen met enkele foto’s waaruit blijkt dat de teelt van ajuin onder worteldoek wel degelijke een meevaller was. Ook bij de preventie van wortelvlieg lijkt antiworteldoek een hulp te kunnen zijn.

“De ajuinen en sjalotten hebben het zeer goed gedaan en zijn onder de worteldoek goed blijven groeien. Wel heb ik de worteldoek moeten losmaken om meer plaats te maken. Ook geen last gehad van plagen.Hetzelfde kan gezegd worden van de wortelen die anders zo gevoelig zijn voor de wortelvlieg en dit was nu geen noemenswaardig probleem. Het oogsten moest wel gebeuren door het losmaken van de doek (de gaatjes waren iets te klein of anders gezegd de wortelen waren te groot).Ook met andere groenten vooral veel tijdsbesparing (wieden hoeft niet meer en water geven was eveneens minder nodig).”

Bedankt Adelin om deze nuttige tip te melden!

Het Nieuwsblad – Ajuin houdt botten stevig

Artikel vandaag verschenen in het Nieuwsblad :Ajuin houdt botten stevig

Uien mogen dan tranentrekkers zijn (een tip: versnipper ze onder de afzuiginstallatie van uw fornuis), gezond zijn ze well. Niets houdt zo goed de neus open bij een verkoudheid als een versneden ajuin. En uien zijn wellicht ook goed voor uw botten, denken Zwitserse onderzoekers. In het Journal of Agricultural and Food Chemistry beschrijven ze een stofje uit uien dat de teloorgang tegengaat van in het laboratorium gekweekte botcellen. (HVDE)

Ook ui voelt zich thuis in ons klimaat.

In het artikel Waarom België de beste prei ter wereld teelt kon u lezen dat het klimaat in België en Nederland zowat perfect is om kwalitatieve prei telen. Maar ook voor de teelt van bewaarui zitten we goed. Dat de productie van uien zou verschuiven naar Oost-Europa, Oekraïne of zelfs China is volgens zibb.nl/landentuinbouw dan ook ongegrond. Ui verdraagt niet de extremen, eigen aan het landklimaat van Oost-Europa.
Ook de daglengte speelt voor uien een rol.

“De Rijnsburger ui heeft een daglengte van 16 uur nodig voor een goede bolvorming. In Nederland is dat op 21 mei. Ook groeit de ui niet bij een temperatuur onder de 6 graden, daarom is het milde klimaat in Nederland zo gunstig. In China of Oekraïne staan de daglengte en het klimaat de groei van harde exportuien in de weg.”

Bron en volledig artikel op zibb.nl / landentuinbouw – Toekomst telers exportuien rooskleurig
De teelt van plantajuin of plantui.

Nog meeldauwresistente ui

Gisteren kon u hier al lezen over meeldauwresistent ui.
Het persbericht dat Bejo Zaden/De Groot en Slot vorige week verspreidde heeft blijkbaar anderen er toe aangezet om bekend te maken dat ook zij met meeldauwresistente ajuin bezig zijn. Nickerson-Zwaan verspreidde vandaag het volgende persbericht.

“Na vele jaren van onderzoek en veredelingswerk is Nickerson-Zwaan erin geslaagd om resistentie tegen valse meeldauw (Peronospora destructor) over te brengen in een F1 uienhybride van het type Rijnsburger.
De schimmelziekte valse meeldauw is een zeer groot probleem in de uiensector. Door valse meeldauw kunnen bladeren van de uienplant snel afsterven, waardoor zowel de opbrengst als de kwaliteit van de uien drastisch terugloopt.
De komende jaren zal Nickerson-Zwaan deze resistentie overbrengen in een breder assortiment uienrassen.”

Wie is de volgende…..
(Bron : nieuwsbericht op Nickerson-Zwaan)

update : 01/12/2005

PPO: Weinig bekend over duurzaamheid resistentie tegen valse meeldauw

Veel veredelingsbedrijven zetten in op de ontwikkeling van nieuwe uienrassen met resistentie tegen valse meeldauw. Hoelang die resistentie in de praktijk stand kan houden is niet duidelijk. Over de duurzaamheid van de resistentie tegen de schimmelziekte is weinig bekend stelt PPO-AGV in Lelystad.

Onderzoekers gaan er wel van uit dat de ongevoeligheid van uien voor valse meeldauw langer stand kan houden dan een resistentie voor phytophthora in aardappel. Van valse meeldauw is maar één fysio bekend terwijl er voor phytophthora infestans al verschillende worden onderscheiden.

De rol van oösporen bij de geslachtelijke voortplanting is bij valse meeldauw ook anders dan bij phytophthora. De schimmel kan zich daardoor niet zo snel aanpassen aan wijzigende omstandigheden. De kans dat de resistentie doorbroken wordt is daardoor minder groot.

Uit Boerderij via http://www.agriholland.nl/nieuws/nws_43765.html?id=60586

Primeur : uienrassen resistent tegen valse meeldauw.

valse meeldauw ajuinValse meeldauw is al lange tijd een groot probleem in de uienteelt. De chemische bestrijding is weliswaar effectief, maar de gebruikte middelen geven een behoorlijke druk op het milieu. Mede hierdoor ontstond over de hele wereld, de vraag naar resistente rassen. Veredelaars en onderzoekers van Bejo Zaden/De Groot en Slot zijn op zoek gegaan naar natuurlijke resistentiebronnen en hebben deze begin jaren tachtig gevonden in de sierui (Allium roylei). Vanaf 1985 is deze resistentie meegenomen in de uienveredelings-programma’s. Via klassieke veredelingsmethodieken waren in 2002 de eerste rassen klaar. In veredelingstermen gesproken is 15-20 jaar een gemiddelde duur om een nieuw ras te ontwikkelen.

De eerste twee meeldauwresistente hybrides (één in de “Rijnsburger groep” en één in de “Amerikaanse groep”) hebben de afgelopen jaren in interne proeven gestaan en hebben hierbij zeer goede resultaten laten zien. In 2005 is van beide rassen een kleine hoeveelheid zaad geoogst. De komende jaren zullen nodig zijn om voldoende zaadvoorraad van beide rassen op te bouwen. (foto : symptomen valse meeldauw, eigen foto)
De voordelen van meeldauwresistentie nog even op een rij
Mindere belasting van het milieu (bodemleven en grondwater)
Verbetering van het imago van de uienteelt
Geen risico meer op een vroegtijdig afsterven van het gewas door meeldauwaantasting met als gevolg een verdere toename van opbrengst en kwaliteit
Geen uitbreiding van deze schimmelziekte naar andere percelen

(Bron : persbericht op www.uienzaad.nl)

Populairste groente van Nederland

Je zou het niet zo meteen raden, maar uien zijn sinds de eerste helft van 2005 de meest verkochte groenten in Nederland. Hiermee verdringen uien de bloemkool van de eerste plaats van de Top-5 aankopen verse groenten.
Consumenten verwerken de ui steeds meer als smaakmaker, zowel in ‘dagelijkse’ als in internationale, meer trendy gerechten. Daarnaast zijn er veel verschillende soorten: gele ui, rode ui, witte ui, zoete ui, lente-ui en sjalot. Al deze smaakmakers beginnen een vaste plek in de keuken te veroveren. De website www.ui.nl staat boordevol recepten……
Lees verder op Frugi Venta, Groenten en Fruit Handelsplatform Nederland

Winterui planten



Het is een eigenaardig zicht, plantajuin in de herfst. Maar winterui moet nu eenmaal in het najaar geplant te worden. Bij voorkeur tussen 15 september en 15 oktober.
Winteruien hebben als voordeel dat ze altijd minimaal 2 weken vroeger leverbaar zijn dan de voorjaarsuien. De nadelen zijn de zwakke huid, en de minder goede bewaarbaarheid. “RADAR” is kwalitatief een van de betere winteruien.
Er zijn ook nog andere rassen winterajuin en zelfs rode winterui, zie op http://www.uienteelt.nl/plantuien.html
Tijdens de winter kunnen de planten afsterven door uitvriezen, door wateroverlast of door dichtslempen van de bodem. Om die reden komen voor de teelt van winterui enkel goed ontwaterde percelen in aanmerking.
Winterui wordt ook als zaaiuit geteeld. Na zaaien ter plaatse rond eind augustus blijft het gewas de ganse winter op het veld. De oogst als jonge busselui geschiedt al in mei-juni.

Ajuin : ’s nachts wat water belet valse meeldauw zich te verspreiden!

Onderzoeker Johan Wander, ontdekte dat een beregeningsgift van 2 mm water tussen 2:45 en 3:15 uur een duidelijk lagere aantasting tot gevolg had vanwege het uitblijven van sporulatie van de schimmel.
Praktijkonderzoek Plant & Omgeving is vorig jaar het onderzoek naar ’s nachts beregenen tegen valse meeldauw gestart. Met het uienadviesprogramma van Opticrop werd op basis van de weersvoorspelling berekend of de omstandigheden ’s nachts gunstig waren voor sporulatie door valse meeldauw en of de omstandigheden ’s morgens gunstig zijn voor infectie. Waren beide rond 16:30 uur gunstig, dan werd besloten om ’s nachts te beregenen. Om praktische redenen en vanwege het feit dat voor dit doel geen zware regeninstallatie nodig was, werd met een elektrische pomp, een tijdschakelaar en een sprinklerinstallatie de beregening uitgevoerd. Technisch is het haalbaar om de computer ’s nachts te laten beslissen of er beregend moet worden zonder tussenkomst van de teler. Nagegaan moet worden of een heel beregeningssysteem voor dit doel financieel haalbaar is.
Lees het volledige artikel op de website van WAU
Lees ook het actuele artikel Groenten in het najaar : controleer op schimmels.

Laatste dagen om plantui te planten.

Klik op de foto’s om detail te zien.
Nog tot uiterlijk half april is het mogelijk plantui te planten. Indien er nog langer gewacht wordt is het plantgoed teveel gegroeid met een slechte kwaliteit tot gevolg. Ook de opbrengst zal minder zijn door een te kort groeiseizoen. Klassiek wordt de plantui in de vooraf bewerkte en geharkte grond geduwd zodat de bovenkant gelijk komt met de grond. (foto 1)

Op veel plaatsen trekt dit echter vogels aan die de uitjes uit de grond trekken (o.a. kraaien). Dan moet je de uitjes tijdelijk afdekken met gaas totdat ze goed ingeworteld zijn.
Op lichtere gronden kan je de uitjes ook in geultjes leggen en licht afdekken waardoor de uitjes net onder de grond zitten. (foto 2)

Selecteer tijdens het planten het plangoed. Uitjes die zacht aanvoelen of waar zelfs schimmelpluis op staat mogen niet geplant worden. Ze kunnen een bron van infectie zijn tijdens de latere teelt. (foto 3)

Het loont de moeite in februari al enkele plantuitjes in de glazen of plastieken kas te planten, want dan kan je begin april al genieten van jonge, verse pijpajuin of zilveruitjes.

Lees het volledige artikel over plantui

Plantuien

Plantuien telen kan iedereen, als je er vroeg mee begint. Plantuien zijn makkelijker te telen en vergen minder zorgen dan zaaiuien. Het plantgoed vindt u te koop in het vroege voorjaar (februari-maart) in z alle tuincentra. Het is het jaar voordien gewonnen op gespecialiseerde bedrijven uit zaad. Ze groeien snel, verdragen goed lage temperatuur en hebben minder last van ziekten en insecten dan zaaiui.
Lees het volledig artikel over plantuien.

Veel Pseudomonas infectie bij ui dit jaar

Op de website van Bejo zaden maakt men melding van Pseudomonasinfecie :”In heel veel uienpercelen heeft een Pseudomonasinfectie plaatsgevonden. Deze bacterieziekte is bij hevige regenbuien van eind juni/begin juli door opspattend water van bovenaf ingetreden. In de bewaring kan de ziekte zich openbaren in bruin wordende vleesrokken. Deze ziekte mag niet verward worden met Erwinia ‘aantasting’, dat zijn de zgn. “snotteballen” die je zo leeg kunt knijpen. ”

lees verder