Verschillende beginnende moestuinders vroegen mij wat ze nu kunnen doen met dit koude weer. De tuinmagazines en de ‘to-do’ lijstjes op diverse websites staan vol met activiteiten, maar kan je dat nu eigenlijk wel maken? Velen hebben vakantie, hebben de tuin of bak bijna  klaar, en vragen zich af of ze nu echt moeten wachten tot volgende week woensdag. Want, alhoewel binnen enkele dage de scherpe kantjes er wat afgaan,  eerder verdwijnt de nachtvorst niet uit onze streken.  Het is dan heel gemakkelijk om te antwoorden, “nee  het is te koud “.

Graag wil ik jullie een iets uitgebreider antwoord geven , waar je zeker iets aan hebt. Want misschien heb je paasvakantie, misschien heb je een dag vrij deze week en wil je echt wel iets doen in de moestuin.
Lees dit artikel, en je zal zien, morgen sta jij ook in de moestuin, met dikke jas en muts weliswaar. En, net zoals jij niet in hemdsmouwen buiten komt dezer dagen, zo zal je ook de plantjes niet in hun blootje zetten. Het  frisse weer heeft ook zijn voordeel, want zo kunnen we het werk rustig spreiden. Van dit laatste maak ik alvast gretig gebruik om mijn uitgelopen winterslaap in te halen.

Voor de ervaren moestuinders is het iets eenvoudiger. Zet de kalender twee weken terug, doe alsof het half maart is en neem de voorzorgen die jij ook dan zou nemen…

Lees nu het dubbele artikel

– Het onkruid kiemt niet… Onze zaadjes wel?
– Het gras wil niet groeien… Onze groenteplanten wel?

Het onkruid kiemt niet…  Onze zaadjes wel?
Het weertype zoals we nu kennen -droge lucht, wind, zon, lage temperatuur- staat gekend als ‘schraal’ weer. Dat is hetzelfde als zeggen dat er geen ‘groei’ is. Plantjes blijven zoals ze zijn en veranderen niet.  De lage temperaturen ’s nachts en overdag zorgen ervoor dat je veranderingen met een vergrootglas zult moeten zoeken.  Kijk maar eens naar het gazon en het onkruid. Het groeit ook met geen millimeter. En toch, er is hoop,  pluk eens zo’n onkruidje uit de grond en je ziet toch heel wat witte worteltjes. Want net onder de grond is het warmer dan boven de grond! De opwarming door de zon gaat er sneller en de afkoeling ’s nachts komt later op gang. Maar boven de grond is de lucht te droog, te koud, kortom te schraal om te kunnen spreken van enige groei van betekenis.

Kan je dan eigenlijk wel iets doen buiten in de moestuin? 
Eerst en vooral kunnen we nu wel alles klaar maken. Onkruidvrij maken, compost of stalmest spreiden, een eerste grondbewerking en de indeling van de tuin. Kortom, onze tuin perfect klaar maken. Maar, misschien is dat al allemaal klaar?

En dan? Kunnen we dan nog iets doen.
Wel, het antwoord is ja! De omstandigheden zijn eigenlijk ideaal om in de tuin te werken. De grond is droog en en het regent niet. Alleen is het geen ‘groeizaam weer’. Om groeizaam weer te hebben zou het toch minstens 10-12°C moeten zijn overdag, dat is de normale maximumtemperatuur voor begin april.

Toch kunnen we zaaien.
Radijs, Raapsteeltjes, Wortelen, Spinazie, Erwten, Tuinbonen zijn de typische voorjaarsgroenten die we kunnen zaaien.

Zal dat dan wel groeien?
Wel, het antwoord is ‘bijna niets’! Dus, het zaad blijft in de grond, maar zal tergend traag kiemen. Opkomst verwacht binnen  twee, drie weken. Zaadjes en kiemplantjes zullen niet kapot gaan door de kou, de zaden zullen kiemen, maar het zal een tijdje duren. Niet alleen de koude, maar ook de droogte zal ervoor zorgen dat er weinig animo in zit. Uitdroging van de zaaigrond moet je alvast vermijden.

Kan je dan nog iets aan doen?
Goed nieuws, aan dit schrale weer kunnen we iets doen. Veel is het niet en eigenlijk zijn het tips die we dikwijls begin april kunnen toepassen. Alleen hebben ze nu dubbel zoveel effect dan in een normaal jaar.

1. De grond vochtig maken.
De grond waar we willen zaaien, een dag vooraf al eens vochtig maken. Niet echt water geven, want de onderste laag zal wel vochtig zijn. Maar gewoon de bovenste laag vochtig maken. Een vochtige grond neemt overdag iets minder snel warmte op, maar zal ’s nachts ook minder snel afkoelen, kortom een vochtige grond is gemiddeld gezien warmer dan een droge grond. Alhoewel je, als je alleen de situatie overdag bekijkt, het wel eens anders zou kunnen inschatten. Al eens gedacht aan de koude nachten in de woestijn?

2. Na het zaaien de grond afdekken.
Dat kan met een vliesdoek zijn (groeivlies), met flodderfolie, met een tunneltje. Met wat je ook afdekt, ’s nachts en overdag zal het een paar graden verschil maken en zal de kieming dubbel zo snel gaan. Wedden dat onder zo’n dekentje eind volgende week de radijsjes en de spinazie gekiemd zijn? En dan kunnen plantjes  nog de hele maand april verder groeien onder de doek om zo hun voorsprong verder op te bouwen.

Besluit : misschien heb je paasvakantie, Misschien heb je zin én tijd om in de moestuin te werken. Misschien vind je het leuk om bij dit gezonde weer  in de moestuin te kunnen werken. Laat de kou u niet tegenhouden en ga aan de slag met bovenstaande tips. Hou jezelf en de zaadjes warm en zaaien maar!

Het gras groeit niet… Onze groenteplantjes wel?

Sommige groenteplantjes uit het tuincentrum kan je nu beter maar naar huis halen. Want, aangezien er niet zoveel animo is, worden ze daar stilaan groter en weker. Ook al kan je niet planten, het lijkt aangewezen zelf de plantjes wat te verzorgen om straks te kunnen starten met een korte, stevige plant. 

Drogende koude
Deze middag kwam ik mijn jas en een dikke muts halen. Toch even het weer verkeerd ingeschat. Van achter het glas lijkt het nog wel mee te vallen. De gevoelstemperatuur is -1°C ! De wind zie je niet waaien, wegens geen blaadje te bespeuren, maar je voelt het wel. Ijzig koud! De drogende, koude wind is nu de grote spelbreker.

Plantjes die uit een beschermde omgeving komen zullen nu enorm afzien door uitdroging en ’s morgens door de kou. Afharden is de boodschap. Anders is de kans op een terugslag in de groei reëel. Wie een folie of vliesdoek niet ziet zitten kan de Bloemkool, Broccoli, Peterselie, Slasoorten, Spitskool, snijselder, overplanten in een groter bloempotje van 10 cm. En zo nog wat verder kweken op een beschutte plaats tegen het huis of tuinhuis aan. Dan kun je binnen twee weken starten met een grote plant! Heb je daar geen zin in, dan plant je straks een goed afgeharde plant onder vliesdoek of folie of tunnel.

Zomaar nu plantjes uit het tuincentrum zonder bescherming in de tuin zetten lijkt een nuloperatie te worden. En voor een stuk een processie van Echternach. Hoe kan je dan wel voorsprong opbouwen? Door nu plantjes te kopen, ze af te harden, en binnen een week in de tuin te zetten. Heb je nu al afgeharde plantjes, dan kan je ze nu wel al in open lucht planten, maar een vliesdoek of folie lijkt de eerste dagen toch wel een groot pluspunt opdat de groei niet zou stilvallen.

Ajuin en sjalot kan je nu wel planten. Folie hoeft niet. Aardappelen kan je ook planten. Op voorwaarde dat ze goed volledig voorgekiemd zijn! Zoniet kan je best nog wat laten groeien op hun kiemplaats. Wil je vroeg nieuwe aardappelen? Leg er dan maar een folie of doek op.

Wat doe je met die plantjes uit het tuincentrum?
Bloemkool, Broccoli, Sla, Peterselie, Spitskool, Vroege prei zijn typische voorjaarsgroenten die je nu kan planten. Haal nu plantjes uit het tuincentrum. Zet ze de eerste drie dagen overdag buiten in een plastic box en ’s nachts binnen op de koelste plaats. Laat ze de twee volgende dagen buiten ’s nachts, maar dek ze af met een krantenkatern. Na vijf dagen heb je een goed afgeharde plant die je kan overpotten in een grotere bloempot en op een beschutte plaats nog wat groter telen. Of je kan ze uitplanten. Onder folie zolang het overdag geen 10°C wordt, om de voorsprong niet weer in te leveren. Dit laatste alleen maar als de planten al een normale grootte bereikt hebben.

Besluit : planten van groenteplantjes zonder bescherming lijkt momenteel toch wel een riskante situatie. Daarom planten we afgeharde groenteplanten onder een folie. Of potten we ze over in een grotere pot om ze dan later in de tuin te kunnen planten. In beide gevallen zullen we zeker iets winnen ten opzicht van iemand die graag wacht tot de vrieskou het land uit is en zich alleen in luchtige kledij de tuin in waagt.

Tot slot nog één tip voor wie al ervaring heeft : Zet de kalender twee weken achteruit, doe alsof het half maart is en lees dan deze artikels. Zo weet je ook  wat je kan doen in de moestuin….

De moestuin in het vroege voorjaar (maart, april) – GroentenInfo

De moestuin in maart en april. (GroentenInfo, Nieuwsbrief nr. 138, 10 de jaargang)

Begin april en het tuincentrum staat vol groenteplanten. Daar sta je dan, als één van de vele beginners. Wat meenemen, wat niet?