In het laatste deel van de artikelenreeks “Teeltverloop bij enten en pottenteelt van tomaten” beschrijft Herman De Moor zijn waarnemingen, en conclusies bij een teeltvergelijking van geënte en niet geënte tomaten in open lucht.

Inleiding

Dit artikel beschrijft, als laatste van mijn 2008 tomatenteelt, de teelt van geënte en niet geënte tomaten in openlucht (onbeschermd). Bedoeling was om, voor de buitenteelt, in een door bodemmoeheid aangetaste grond, de vergelijking te maken tussen geënte en niet-geënte planten. Dit leidde tot heel wat interessant conclusies.

Voorbereidingen voor het planten.

* Basisbemesting na voldoende diep omspitten van de grond.
Opmerking : alle meststoffen voldoende diep door de grond inwerken.

– 100 gram/m2 zeewierkalk

– 300 gram/m2 koe-kip-paard mestkorrels (1)

– 100 gram/m2 blauwe korrel (12-12-17)

– 30 gram/m2 patentkali (30% + 10% Mg)

(1) eventueel te vervangen door goed verteerde stalmest (1,5 kg/m2), voldoende diep ingewerkt. (zie tabel voedingswaarden meststoffen, Groente en Fruit Encyclopedie, blz 32)

Teeltverloop

Van de 39 zelf opgekweekte tomatenplanten werden er 14 uitgeplant in de volle grond (de rest in de kas, zie vorige artikels in deze serie) waarvan :

* 7 x Hobby F1 (niet geënt) en in dezelfde rij, 3 x Hobby F1 (geënt)

* 4 x Tamaris F1 (geënt) in een 2de rij

De geënte planten waren afkomstig van mijn eerste zaaibeurt dd. 09/03/08.
De niet geënte planten maakten deel uit van een tweede zaaibeurt dd. 15/03/08, verspeend op 06/04/08

07/05/08        Uitplanten onder koepel

De 10 Hobby F1 planten worden een beetje vroegtijdig uitgeplant en omwille van de kans op koude nachten onder een koepeltje afgedekt met geperforeerde plastiekfolie (foto) uitgeplant.
Ondertussen zijn nog viertal geënte Tamaris F1 planten verplant in grotere potten (diameter 13 cm). Dit is dezelfde methode als in 2007, en is om eens de verschillen te controleren in opgroei van dit systeem t.o.v. het vroegtijdig uitplanten onder koepel. (zie voor beide teelttechnieken het artikel Tomaten te groot?)

14/05/08        Uitplanten van de 4 Tamaris F1, rechtstreeks in volle grond (2de rij).

20/05/08       De planten zijn nu ongeveer gemiddeld 35 cm hoog

Er is geen enkel verschil op te merken in de opgroei. Planten, opgegroeid onder de koepel, zijn even groot als de 4 Tamaris F1 planten afkomstig van grotere potten en later geplant.
Bovendien blijkt dat er geen verschillen zijn tussen  geënte en niet-geënte planten.

01/06/08        Eerste behandeling tegen de aardappelplaag

16/06/08        Stand van zaken i.v.m. bloemvorming

– Hobby, niet geënt, staat nu in 2de bloemtros

– Hobby en Tamaris, geënt, staan slechts in 1ste bloemtros.

Vandaag wordt ook voor de 3de maal gespoten tegen de aardappelplaag.  De planten doen het  nog steeds uitstekend; hetzelfde kan niet gezegd worden van het weer.

30/06/08        Eerste bijvoeding met roze korrel

Indien er weinig regen is kan de bijvoeding, zoals in de kas, gegeven worden in opgeloste vorm. Als de grond al vochtig genoeg is, wordt de bijbemesting gegevens door lichtjes in te werken rond de voet van de plant (5 gr/plant), wat overeenkomt met 2,5 liter bijvoeding in opgeloste vorm per plant.

05/07/08        Wat een weer!

De laatste tijd heeft het niet alleen geregend maar bovendien zijn er vaak periodes van sterke noord-oostenwind die heel kwalijk blijken te zijn voor de niet geënte Hobby-planten.
Het weer geeft aanleiding tot sterk opkrullen van de bladeren en verminderde groei van de nochtans zeer resistente Hobby plant. Bovendien voelen de bladeren bijzonder hard aan alsof alle vocht eruit zou zijn. Blijkbaar is de koude wind in combinatie met het uit evenwicht gebracht wortelstelsel (tgv de vele regen) de boosdoener.

Opmerkelijk hebben de geënte planten daar véél minder last van, tenzij een licht verminderde groei. Dit bevestigt wat ik, omtrent de eigenschappen van de resistente onderstam, vond op het internet, namelijk dat het wortelstelsel van de onderstammen beter wateroverlast aankan zonder hiervan nadelige effecten te ondervinden.

09/07/08        Gietbeurt met patentkali in vervanging van bijvoeding met roze korrel

Gezien de groeistop bij de niet-geënte Hobby-planten, is het nu allicht beter de vruchtvorming te verbeteren op de bestaande trossen. Over de invloed van Kalium en hoe je te werk gaat bij het toedienen van patentkali, lees je in dit artikel.

11/07/08        Aftopping op 4 trossen en 5de behandeling tegen aardappelplaag.

Het aftoppen op 4 trossen is in de onbeschermde buitenteelt gebruikelijk.  Het teeltseizoen is sowieso korter dan de kasteelt. Het komt er nu nog op aan om de vruchten nog zoveel mogelijk te laten aandikken. Voor de niet geënte planten Hobby-planten zal dit niet evident zijn gezien hun slechte staat.

Het slechte weer, meer speciaal de vinnige noord-oostenwind, blijkt bijzonder schadelijk te zijn geweest.

Dit bewijst dat in, onbeschermde buitenteelt, de positionering van het teeltbed erg belangrijk kan zijn ingeval van ongunstig weer.

In 2007 was het, voor de meeste hobbytuinders met buitenteelt, een bijzonder slecht seizoen. De meeste teelten waren, gezien de vele regendagen, aangetast door de aardappelplaag. Toen was er geen noord-oostenwind en had ik, dank zij veelvuldig spuiten tegen de aardappelplaag,toch nog prachtige resultaten (2007-artikel buitenteelt, deel 8).

30/07/08       Verschillen in groei tussen geënt en niet geënt.

Dank zij een goed uitgebouwd wortelstelsel blijken geënte planten, minder last te hebben van slecht en ongunstig weer. 

Bovenstaande foto  toont duidelijk het verschil in gebladerte aan van de niet-geënte planten (vooraan op de foto) t.o.v. de geënte planten (achteraan op de foto).

Onderstaand foto toont nog eens detail van het minder aangetaste gebladerte van de 4 geënte Tamaris F1 planten. Dit heeft ook zijn invloed gehad op het aandikken van de trossen na aftoppen.

04/08/08        Eerste rijping op Hobby (niet geënte)

06/08/08        Eerste rijping op geënte Tamaris en achtste (laatste) spuitbeurt tegen de aardappelplaag

09/08/08        Eerste rijping op geënte Hobby

24/08/08        Bladsnoei rondom de trossen

Om het rijpen van de vruchten te verbeteren is bladsnoei van bladeren rondom de trossen een goede actie. Op dit tijdstip van het teeltseizoen kan het rijpen van vruchten,die verdoken kunnen zitten achter het gebladerte, de late zomerzon toch nog een beetje opwarmen. Voor goede rijping is geweten dat warmte en niet het licht bevorderlijk zijn.

Voor de laatste vruchten kan dit, gezien koudere nachten en minder warm weder, wel eens nuttig zijn.

28/09/08        Rooien van alle planten en bekijken van de wortelstelsels.

Bij het rooien blijkt, zoals voorzien, dat de wortels van de geënte planten mooi wit tot lichtbeige zijn terwijl alle niet-geënte planten wortelstelsels hebben die in min of meerdere mate bruin tot donkerbruin waren, met nog zeer weinig witte worteltjes. Duidelijk is hier ook de kurkwortel-schimmel al aanwezig. Dat dit eveneens het geval is voor de kasgrond zal ook blijken bij het ruimen van de planten in de kas (zie tomaten ruimen? bekijk de wortels).

Conclusies

Naast mijn bedoeling om met deze teelt het al of niet aanwezig zijn van bodemmoeheid (kurkwortel dus) aan te tonen op de geënte en niet-geënte tomatenplanten, hoopte ik ook dat de vergelijkende test mij zou toelaten bijkomende voordelen van de teelt van geënte tomaten, in de onbeschermde buitenteelt, aan te tonen.

Aangezien ik onverwachts, ten gevolge van ongunstige weersomstandigheden, te maken had met een abnormaal slechte teelt van de niet-geënte Hobby F1 planten, ben ik enigszins beperkt in mijn vergelijkingen. Toch heeft die tegenvaller mij uiteindelijk nog een aanduiding van het weerstandsvermogen en recuperatievermogen van geënte tomaten gegeven.

Vandaag hebben we de mogelijkheid om, via zelfkweek of aankoop van geënte planten in een tuincenter, aan geënte plantenteelt te doen in onbeschermde buitenteelt.

De vraag is wat de voordelen daarvan kunnen zijn.

Andere belangrijke vraag is of er speciale aandachtspunten zijn voor deze buitenteelt.

Om daarop te antwoorden heb ik de conclusies opgevat als een vraag/antwoord lijstje.

1- Wie heeft nood aan geënte planten?

Als je het probleem van kurkwortel in de buitenteelt vaststelt en vruchtafwisseling geen oplossing biedt, dan is, naast vervanging van de grond, geen andere keuze dan met geënte tomatenteelt te starten. Het kweken in potten is, als je een goede productie wil, eerder voorbehouden voor de kasteelt en is daar reeds moeilijk genoeg (artikel kweken in potten/2008)

2- Kweek ik dan zelf de geënte planten of koop ik ze in een tuincenter?

* Wie het niet ziet zitten om zelfkweek te doen en het nodige geld wil besteden voor aankoop in een tuincenter is meteen geholpen. Aankoop is uiteraard een kostelijker zaak dan zelf opkweken.

* Wie echter de nodige tijd wil vrij maken en het zelf opkweken ziet zitten, geniet van enkele voordelen t.o.v. aangekochte planten.

– je bepaalt zelf (voorlopig nog beperkt) op welke variëteit onderstam er geënt wordt.

– je kiest welk ras je zet op de onderstam: dit is naar keuze bv. ronde tomaat, vleestomaat, waarmee niet gezegd is dat alle variëteiten even grote voordelen zullen bieden en aan te raden zijn. Sommige variëteiten zijn niet geschikt voor de teelt in open lucht.

– je hebt vrijheid van timing van aanplanting aangezien je zelf kweekt, in tegenstelling tot aankoop. Tuincentra stellen de planten vrij vroeg, vanaf april ter beschikking. Dit is dikwijls te vroeg voor de buitenteelt (te planten na half mei).

– je kiest bij zelfkweek of je een plant wil met één of twee stengels(zie mijn commentaar hieromtrent in punt 5 van dit hoofdstuk)

3- Wat zijn de voordelen van geënte tomatenteelt in openlucht t.o.v. niet geënte planten?

* Het probleem van bodemmoeheid (kurkwortel) is, door het feit dat de onderstam resistent is tegen verschillende wortelziekten, omzeild.

* De groeikracht van de plant is door het gezonde wortelstelsel groter en de groei gaat langdurig door.

* Bij slechte weersomstandigheden zal de plant daarna vlugger haar groei hernemen. (zie de commentaar hierboven in “teeltverloop”)

4- Is er resistentie tegen de aardappelziekte?

Absoluut niet, gezien aardappelziekte geen wortelziekte is. Er moet dus nog evengoed regelmatig gesproeid worden tegen de aardappelziekte bij geënte tomaten in buitenlucht.

5- Kan ik meer trossen per plant kweken dan op een niet-geënte plant?

In principe wel maar in de buitenteelt is het teeltseizoen kort. Er zijn slechts een grote vier maanden tussen het planten (vanaf half mei) en einde seizoen, vermoedelijk einde september.
Bovendien zou de eerste bloemtros wel eens een weekje later kunnen zijn t.o.v. een niet geënte plant.

Wie teveel trossen kweekt zou wel eens veel groene tomaten moeten oogsten op einde seizoen. Beter is misschien om 4 tot 5 trossen te kweken op een plant met één stengel en ook niet teveel tomaten per tros te laten. Een tweede stengel opkweken met behulp van een dief in het blad onder de eerste bloementros betekent een tijdverlies wat gezien de beperkte lengte van het seizoen in de buitenteelt misschien geen zin heeft. Als bovendien de weersomstandigheden tegenvallen kan dit een probleem zijn. In elk geval is door mij getest met éénstengelige planten met 4 trossen/plant.

Het komt er dus op aan om op tijd de planten te toppen. Het is bekend dat tomaten sneller rijpen als de plant stopt met groeien. Het stoppen met groeien wordt ingezet kort na aftoppen, enigszins versneld door wegnemen van bladeren, door bladsnoei rond de trossen op einde seizoen, door de weersomstandigheden, ziekten, enz. .

Gezien een geënte plant lang kan doorgaan met groeien kan het afrijpen van de vruchten een probleem worden. Goed opletten dus.

6- Zijn er beperkingen in de keuze van de entsoort (ras)?

Er wordt aangeraden alleen te enten met hybride soorten m.a.w. “F1” soorten. De reden is dat enten  best niet toegepast wordt bij rassen die niet bestand zijn tegen tomatenmozaïekvirus. Door het enten wordt de kans op besmetting immers veel groter. Verder zullen vermoedelijk bepaalde entsoorten betere resultaten geven dan andere. Testen met enkele enten  van de gewenste variëteit is misschien aan te raden.

7- Biedt beschermde buitenlucht-teelt belangrijke voordelen?

Inderdaad, onbeschermde buitenteelt blijft, gezien het onvoorspelbaar klimaat, een delicate zaak:

* de aardappelplaag ligt, veel meer dan in beschermde teelt, permanent op de loer. Het gebladerte van tomatenplanten blijft beter gespaard van regen; watergift gebeurt best aan de voet van de plant.

* naast de aardappelplaag is de plant gevoelig voor andere bladziekten. Noodzakelijke spuitbeurten missen vaak hun effect door onverwachte regenbuien.

* men heeft geen controle op de watergift wat niet ideaal is voor het wortelstelsel van de plant en nogal eens leidt tot allerlei ziekten.

Daarom: wie niet over een kas beschikt, zou best de mogelijkheden bekijken van het overdekken (afdak voldoende breed) van de buitenteelt om de regen weg te houden van het gebladerte.

Een voldoende breed afdak biedt in elk geval nog het voordeel dat men de watergiften aan de voet van de plant zelf onder controle heeft.

Bovendien besteedt men best aandacht aan een doorzichtige afscherming langs de zijkanten van het teeltbed om kwalijke wind, zoals noord-oostenwind, te vermijden.

De hoogte van een afdak moet bovendien afgestemd worden op de soort van teelt. Dit kan verschillen voor geënte (één of twee stengels) of niet-geënte planten.

Bij teelt van ongeënte planten moet het afdak best jaarlijks van plaats  veranderen omwille van de bodemmoeheid (kurkwortel).

8-  Zijn er speciale aandachtspunten gedurende de teelt van tomaten in open lucht?

* Bij het planten de entplaats boven de grond houden m.a.w. niet te diep planten zodat de ent de grond niet raakt en daar wortels gaat vormen, wat kan leiden tot verlies van wortelziekten-resistentie.

* Indien overdreven groot gebladerte optreedt (ten koste van bloem-en vruchtzetting) moeten er eventueel bladeren weggenomen worden (bvb. één blad tussen elke tros tem de derde tros).

* Bij het vormen van een nieuwe tros, trossnoei doen van zodra de vruchtjes gevormd zijn. Misvormde vruchten zeker wegnemen.

* Men neemt als regel : 4 tomaten/tros voor vleestomaat en 6 tot 8 tomaten/tros voor de gewone ronde tomaat.

* Als alle trossen gevormd zijn,eventueel bijvoeding geven met patentkali i.p.v. roze korrel om de kleuring en kwaliteit van de vruchten te bevorderen (zie het hoofdstuk “teeltverloop”).

* Tijdens het afrijpen worden de bladeren tot aan de laatste (hoogste) rijpende tros weggesneden. Men stopt bij de 3de tros en later wordt alleen bladsnoei rond de hogere trossen gedaan op einde seizoen

Beste lezer, hiermee zijn de voornaamste teelten van tomaten getest en is het nu aan u om, in functie van uw teelt-omgeving, het ent-concept in de praktijk bij u toe te passen.

Omdat enerzijds mijn artikels geen evangelie zijn en anderzijds “alles altijd beter kan”, zijn uw reacties en tips steeds van harte welkom.

Wij zullen u zoveel als mogelijk uitleg en oplossingen aanreiken op al uw vragen.

In dit tweede artikel van deze serie bespreek ik de verdere opgroei van de zelf geënte Hobby F1 en Tamaris F1 tomatenplanten in de volle grond van de kas. (klik hier voor wat voorafging in deel 1 van deze serie).

Voor alle duidelijkheid dit: naast deze kweek, werden tezelfdertijd, zowel in de kas als buiten, in open lucht, ook andere testen uitgevoerd.

Immers, 39 tomatenplanten, al of niet geënt, afkomstig van de eerste of tweede zaaibeurt, werden op volgende wijze verdeeld :

· In de kas :

o 4 x Hobby F1, geënt, geplant in de volle grond van de kas

o 7 x Tamaris F1, geënt, geplant in de volle grond van de kas

o 1 x Hobby F1, niet geënt, in de volle grond van de kas

o 8 x Hobby F1, niet geënt, in potten van 15 liter

o 4 x Tamaris F1, niet geënt, in potten van 15 liter

o 1 x Hobby F1, niet geënt, in extra grote pot

· In de open buitenlucht :

o 3 x Hobby F1, geënt, in volle grond

o 4 x Tamaris F1, geënt, in volle grond

o 7 x Hobby F1, niet geënt, in volle grond

Op die manier wordt het mogelijk conclusies te trekken omtrent :

– Kweken in potten in de kas (een volgend artikel in deze serie 2008), versus de niet-geënte tomatenplantenkweek in de volle grond van de kas.

– De zin en het nut van het kweken van geënte planten in de open buitenlucht.

– Het resultaat van een geënte plant in een door bodemmoeheid aangetaste kasgrond.

– De nood om bij de geënte tomatenteelt,de gebruikelijke opkweekmethode te wijzigen

– Het telen aan draden ipv bamboestokken of metalen spiralen.

In de conclusies zullen nodige aanpassingen van de geënte tomatenteelt opgesomd worden, die dan van toepassing zullen zijn voor mijn 2009 kweekmethode.
Belangrijk is op te merken dat dit alles gebeurt in samenwerking en onderhandeling met Luc Dedeene, waarvoor mijn welgemeende dank.

Voorbereiding van de grond
Wat de test met de geënte planten in de kasgrond betreft werd besloten de grondbewerking, basisbemesting, bijbemesting, watergift identiek te houden als de kweek van niet geënte tomaten (zie artikel 2007, tomaten planten, voor meer uitleg).

Dit betekent concreet:

* Basisbemesting :100 gr/m² zeewierkalk, 300 gr/m² koe-kip-paard mestkorrels, 100 gr/m² blauwe korrel (12-12-17), 30 gr/m² patentkali (30% + 10% Mg).

* Bijbemesting : één van de gietbeurten met zuiver water (2 of 3/week, volgens het weer) wordt vervangen door een gietbeurt met een rozekorrel-oplossing (concentratie 2gr/liter H2O) vanaf de 3de bloemtros.

Teeltverloop van de geënte  planten in de vollegrond van de kas

Ik start het teeltverhaal met het uitplanten in de kasgrond (aangetast door bodemmoeheid) :

03/05/08       Uitplanten

* Ik start met het planten van 4 x Hobby (aan de glaswand) en 4 x Tamaris (langs het pad in het centrum van de kas).

* Opletten dat de entplaats (plaats waar de onderstam aan de ent vastgegroeid is) zich boven het grondoppervlak dient te bevinden om contact van de ent met de grond te vermijden. Dan zou deze immers wortels kunnen vormen en zo toch ziekten doorgeven

* Gezien het zonnige weer wordt één dakzijde (zonnekant) van de kas afgewit met “Temperzon”. (meer info daarover halfweg dit artikel)

07/05/08        Bijkomende uitplanting

*Bijkomend worden 3 Tamaris planten ingeplant; ze waren ietwat kleiner uitgevallen bij het opkweken dan de vorige inplanting van 03/05/08

* Als test : uitplanten van één Hobby F1 (niet geënt) plant in de volle grond en één Hobby, niet geënte, plant in een extra grote (oranje) pot van 25 liter.

20/05/08        De toestand na enkele dagen

* Na een korte aanpassingsperiode blijken de Tamarisplanten (ingeplant op 03/05/08) er goed bij te staan (foto links)

* De Tamaris planten (ingeplant op 07/05/08) zijn eveneens reeds stevig aan het groeien; De Hobby plant (niet geënt) in oranje pot doet het ook uitstekend (foto rechts)

* De koorden worden met een losse knoop vastgemaakt aan het oksel van het 3de blad op de stengel.

* Als er echt veel zon is, wordt de lange zijde van de kas (zonnekant) afgeschermd in de loop van de voormiddag met een 6 meter lange rieten mat.

* Het is bekend dat tomaten stoppen met groeien onder 15°C en boven 35°C; teveel tocht veroorzaken om de temperatuur te beheersen is hierbij sterk afgeraden. Bij warm weer wordt daarom getracht, in functie van windrichting, afkoeling te geven door openen van deuren (2) en dakramen(4). Niet eenvoudig, daarom maak ik gebruik  van een windhaan en let erop dat er geen tocht is door te kijken of het gebladerte van de planten niet beweegt…

25/05/08        De eerste bloemen

* Alle geënte planten staan nu ongeveer in hun 1ste bloemtros

* De potplanten daarentegen zijn ongeveer een week voorop, ze staan reeds in hun 2de bloemtros.

16/06/08        Nog meer bloemen en stevige groei

*De Hobby-planten staan nu in de 3de bloemtros en een goed ontwikkeld gebladerte

*De Tamaris-planten zijn lichtjes achterop (2de tot 3de tros) maar vallen speciaal op door een extreem groot gebladerte (ten nadele van bloem-vorming waarschijnlijk)

*Bladeren die de grond raken worden ingekort of verwijderd om geen schimmels op te pikken vanuit de grond.

*De bijvoeding met roze korrel (2gr roze korrel/l water, en 3l per plant 1 maal perweek) wordt nu gestart.

18/06/08        Lichte aanval van bladluizen op enkele planten

* Bladluizen richten normalerwijze geen echte schade aan op tomaten. Ik besluit toch om verdere escalatie te voorkomen en in te grijpen met een insecticide (hopelijk éénmalig).

20/06/08        Alles verloopt zoals gewenst

*Dagelijks worden de dieven zorgvuldig verwijderd.

*Waar mogelijk, worden de trossen getailleerd op 6 tomaten/tros voor Tamaris en 4 tomaten/tros voor Hobby-planten

05/07/08        Overdreven gebladerte ten nadele van bloem-en vruchtzetting, acties zijn nodig

*Het is nu toch overduidelijk welke enorme groeikracht de geënte planten hebben. Zowel de Hobby als Tamaris planten vertonen dit verschijnsel.

*De Hobby planten groeien meer in de breedte. Het teveel aan gebladerte gaat ten koste van bloemen en vruchten.

*Tamaris groeit minder in de breedte maar meer in de hoogte.De afstand tussen de trossen is ook beduidend groter dan bij Hobby.

*In samenspraak met Luc Dedeene wordt besloten van de bijvoeding met roze korrel te vervangen door bijvoeding met patentkali (eveneens oplosbaar in water, 2g/l gietwater). Dit om de sterke groei van de planten te beheersen en de kleuring en kwaliteit van de vruchten te verzekeren. De hoeveelheden en frequentie van bijvoeding blijft ongewijzigd. Patentkali is na stevig oproeren oplosbaar na enige tijd en goed aangietbaar (goed oproeren want het bezinkt vlug)

*Om bloem- en vruchtzetting te bevorderen moeten ook reeds enkele bladeren verwijderd worden (bvb één blad tussen elke tros). Er gaat momenteel nog teveel energie naar bladgroei.

*Onderstaande foto’s tonen het probleem van overdreven bladgroei duidelijk. Volgend jaar zal dan ook gekozen worden voor twee stengels per plant. De sterke groei bewijst dat dit zeker mogelijk is. (zie ook “unieke groeikracht geënte tomaten”)

13/07/08        Laatste maal aangieten met patentkali ivm overdreven bladgroei

*Sinds vorige acties gaat het een stuk beter met vruchtvorming.

*De meeste trossen zijn nu getailleerd op 4 of 6 tomaten met uitzondering van de bovenste.

17/07/08        Aftoppen van alle planten

Met uitzondering van een paar Tamaris planten die nu reeds ruim 2 meter hoog reiken ga ik alle planten aftoppen.

*Tamaris planten hebben gemiddeld 7 tot 8 trossen

*Hobby planten doen het met gemiddeld 6 trossen.

o Op twee Tamaris planten die extreem krachtig groeiden laat ik één dief verder ontwikkelen tot wanneer daar nog een bloemtros op komt. Kwestie van de groeikracht te evalueren.

30/07/08        Eerste rijpende tomaten en mooi aandikken van de andere trossen

* Met een paar dagen verschil (26/07 en 28/07) verschijnen de eerste rijpende tomaten op de onderste tros

* Opmerkelijk is dat zelfs de bovenste trossen na aftoppen mooi aandikken.

* Gezien het groter aantal trossen en meer tomaten/tros zal de productie van Tamaris zeer groot zijn.

07/08/08        Er wordt volop geoogst (foto’s 233,234,235,239)

17/08/08        Toch nog genoeg groeikracht om andere trossen verder aan te dikken

* Terwijl de oogst tot de 3de tros doorgaat, stoppen de latere trossen niet met aandikken. Vermoedelijk zullen de laatste trossen nog mooie tomaten opleveren.

24/08/08        Verder verwijderen van bladeren voor vluggere rijping. Twee Tamaris-planten vertonen vergeelde bladeren

* Gemiddeld alle vruchten zijn geplukt geoogst tot en met de 3de tros

* Van het gebladerte worden, rondom de overblijvende trossen, bladeren weggesneden om de tomaten bloot te stellen aan de minder sterke augustuszon

* De groeikracht van de planten blijkt maar niet te stoppen. Ze ontwikkelen nog permanent grote dieven…
Zelfs op de twee Tamaris planten waar ik één dief verder liet ontwikkelen tot een nieuwe (laatste tros) zijn nog volwaardige tomaten gegroeid.

* Op twee Tamaris planten waren reeds een aantal dagen geleden een aantal vergeelde bladeren opgemerkt ter hoogte van tros 5 en/of 6. (foto’s 256,263).

Na enig zoekwerk en bespreking met Luc Dedeene blijkt dit de “Randjesziekte” te zijn,een gevolg van tekort aan kalium, vermoedelijk in combinatie met watervoorziening van de plant. De hoge vruchtbelasting is trouwens ook een enorme kaliumverbruiker.

Het verschijnsel treedt op bij twee sterk uitgegroeide planten en blijkt niet te escaleren tot het hoger gelegen gebladerte. Het blijkt ook de verdere opgroei van de plant niet te beperken.

In de conclusies zal hiermee rekening moeten gehouden worden.

28/09/08       Einde oogst en rooien van alle planten met evaluatie van de wortelstelsels.

*Zoals voorzien zijn de wortelstelsels, dank zij de resistentie tegen kurkwortel, in prima staat. De wortels dienen wit of licht beige van kleur te zijn bij het rooien. Ik verwijs hier naar een vorig artikel met bijhorende foto’s “Tomaten ruimen bekijk de wortels”

* De bewijzen zijn er duidelijk : geënte planten zijn, naast andere wortelziekten, resistent aan kurkwortel (één van de verschijnsels van de “bodemmoeheid” wat maakt dat het wortelstelsel onvoldoende voedingsbestanddelen uit de bodem kan opnemen).

*De resistenties van de onderstam (in dit geval Resistar F1) zorgt ervoor dat er optimale opname van voedingsstoffen gebeurt zodat de planten langtijdig, krachtig en zonder wortelziekten kunnen doorgroeien.

Met ongewijzigde basisbemesting, hadden de planten schijnbaar voldoende voeding om het echt goed te doen. Ze benutten dus m.a.w. maximaal de toegediende voeding. Aangezien het gezonde wortelstelsel langer op zoek gaat naar voedingsstoffen, zal het bij geënte tomaten belangrijk  zijn de bemesting nog dieper dan gewoonlijk in te werken.

Conclusies bij de teelt van zelf opgekweekte en geënte tomaten.

* De hoge productie én kwaliteit bewijst zonder meer het nut van het gebruik van geënte planten en meer speciaal in geval van bodemmoeheid in de kas. Wat sneller het geval is dan je zou vermoeden, met name de aantasting door kurkwortel is al snel een spelbreker. (zie Tomaten ruimen bekijk de wortels en Kurkwortel is overal )

* Aangekochte planten geven geen mogelijkheid om de entsoort te kiezen in tegenstelling met een “ik doe het zelf scenario”

* Tamaris F1 geënte planten geven een ietwat kleinere vleestomaat dan Hobby F1 maar kunnen meer trossen en meer vruchten/tros aan.  Gezien de grotere afstand tussen de trossen hebben ze voor eenzelfde aantal trossen meer plaats nodig in de hoogte. Best dus planten waar de hoogte van de kas maximaal is. Vergeleken met Hobby F1, groeit Tamaris F1  nog een tijd langer door.

* Hobby F1 is een bijzonder sterke plant met breed en groot gebladerte en behoort tot het type van de groenkraag-vleestomaat. Het gelijkmatig kleuren van de vrucht tijdens de afrijping is dus niet altijd ideaal.

Ze is vergeleken met Tamaris iets later oogstbaar. Wat mij betreft is ze een perfecte vervanger voor wie vandaag nog steeds Pyros F1 teelt. Probeer het eens…

Aanpassingen voor de teelt in 2009

* Planten met 2 stengels

In 2009 kies ik voor telen op 2 stengels vertrekkend van éénstengelig plantgoed. De 2de stengel wordt gevormd door de kopdief in het okselblad vlak onder de eerste bloementros.  (zie hoofdstuk “geënte tomaten” in dit artikel) Gezien de plant nu haar groeikracht kan verdelen over 2 stengels zou dit er kunnen toe leiden dat de overdreven bladvorming niet meer voorkomt en hierdoor bloem-en vruchtvorming verbetert.

Tezelfdertijd bereikt men met 2 stengels, voor een gelijkblijvend aantal trossen/plant, een iets kleinere hoogte of heeft men de mogelijkheid om nog meer trossen/plant te telen als de plant dit nog aan kan door beide   stengels maximaal te laten opgroeien.

* Meer patentkali in de basisbemesting

De lichte vorm van randjesziekte die te zien was wijst erop dat sterk groeiende tomatenplanten,met hoge vruchtbelasting, grote kaliumverbruikers zijn. Daarom moet er aandacht zijn voor de hoeveelheid patentkali in de basisbemesting. Deze wordt verhoogd tot 45g/m². Deze moet tenminste over één spadesteek diep in de grond verdeeld worden.

* Bijvoeding aanpassen

De bijvoeding die, vanaf de 3de bloemtros, tot en met het aftopmoment van de plant, gebeurde met de “roze korrel”-oplossing van 2gr/ltr (éénmaal per week) zal nu vervangen worden door een gietbeurten met een patentkali-oplossing (2gr/ltr gietwater) en ongeveer 2-3 liter/plant. Gelet op de sterke groeikracht is minder stikstof wenselijk. En het is de bedoeling voldoende kalium beschikbaar te stellen voor de vele vruchten op de plant die nog in volle ontwikkeling zijn.

Patentkali is, mits goed laten inweken en oproeren, ook een oplosbaar product. Wel opletten dat bij het aanmaken van het gietwater het geheel eerst goed opgeroerd wordt want de kalium heeft de neiging om op de bodem neer te slaan.

In een volgend artikel beschrijf ik mijn ervaringen met het kweken van (niet-geente) potplanten in de kas

De artikelenreeks van Luc Dedeene omtrent het enten van tomaten hebben mij overtuigd om dit in 2008 ook eens uit te testen.
Het artikel  over de kopenting bij tomaten is daarbij een uitstekende hulp gebleken en de conclusies aan het einde van mijn testen in een niet-professionele omgeving (terug in agendavorm weergegeven), doen dan ook niets af aan de methode als dusdanig. Daarom werd, als eerste test, gekozen voor afenten tot het bekomen van een plant met één stengel.
Ik vertrok hierbij van een set onderstamzaad “Resistar  F1” (25 zaadjes met bijhorende clips gekocht bij het Vlaams zaadhuis).
Ik koos voor Hobby F1 (vleestomaat) en Tamaris F1 (kleine vleestomaat)  voor de enten.
De propagator, zoals reeds beschreven in eerdere artikels, kwam hierbij goed van pas. (Lees het artikel “Feedback omtrent het gebruik van een propagator met de thermostaat“)
Wat volgt is het exacte relaas van het ganse proces tot aan het uitplanten van de geente planten in de volle grond van de kas. Bedoeling van onderstaande agenda is de beginnende hobbytuinder concrete, uit de praktijk afkomstige, timings te geven om zodoende zijn zaai en plantdatums te gaan bepalen en reeds vooraf te weten aan wat hij zich mag verwachten. Het al of niet gebruiken van een propagator kan wat verschil in de timing geven (met propagator is kieming en ingroeien van de enten ietwat vlugger)  Ook bij de fotoreportage van Luc Dedeene over enten vind je data van het teeltverloop, dit is dan zonder propagator, maar wel tijdens het uitzonderlijk warme voorjaar van 2007.
Details over zaaien en opkweek vindt u ook in het artikel
Zaaien en Verspenen (Tomaten kweken bij Herman in 2007 Deel 1)

Tijdsverloop bij de opkweek en het enten van tomaten.

Opmerking : Lees je mijn berichten voor het eerst, dan is het aan te raden ook even mijn artikel over het zaaien, verspenen van tomaten te lezen.

09/03/08, dag 1
Zaaien van onderstam (Resistar  F1) en beide enttomaten Hobby F1 (30 zaadjes) en Tamaris F1  (20 zaadjes) in 3  zaaibakjes op een vochtige witzandlaag van de propagator, ingesteld op 22°C.

  13/03/08, dag 5 
Begin kieming (ongeveer 25% gekiemd). Om fileren van de eerste kiemjes tegen te gaan, in afwachting van verdere kieming gaat de propagator nog één dag onder de de lichtbak, waarna de 3 zaaibakjes apart onder de lichtbak geplaatst worden (belichting enkel overdag, lichtbak staat aan schuifraam van de keuken);
De overnachting gebeurt in de keuken (20°C) maar volledig donker.

15/03/08, dag 7
Als backup worden een aantal overblijvende zaadjes van Hobby F1 en Tamaris F1 gezaaid in de propagator. Deze plantjes zullen later uitgeplant worden in potten en vollegrond in de kas. Ook plan ik enkele afgeënte planten naast niet geënte planten in de vollegrond buiten naast mekaar te testen.

15-16/03/08, dag 7-8
’s Nachts (vanaf 23 uur) verblijven alle zaailingen in de kelder bij 15°C om fileren te vermijden tijdens het opgroeien; overdag (7-13uur +18-23uur) gaan ze terug voor de venster onder de groeilampen.

16/03/08, dag 8
De kieming blijkt nu voor alle soorten compleet en telling brengt mij op een gemiddelde van 80% gekiemde zaadjes.

18-20/03/08, dag 10-11-12
Resistar blijkt toch te fileren en zou wel eens moeilijkheden kunnen opleveren ivm met de stengel-diameter tov de entsoorten.Daarom verhuist Resistar naar de kelder(15°C) om de groei wat af te remmen. Hobby F1 en Tamaris F1 blijven s’nachts in de donkere keuken bij 20°C.

22-03/08, dag 14
Aangezien vorige actie blijkbaar weinig effect heeft,besluit ik éénmalig Hobby en Tamaris wat water (20°C) te geven en Resistar droog te houden. Dit blijkt beter resultaat te geven.
Bedoeling is van voor alle stengel-diameters binnen de norm te blijven namelijik tussen 1,8 en 2,3 mm(ideaal 2 mm volgens de instructies van het Vlaams Zaadhuis).

27/03/08, dag 19
Tijd om te verspenen in de definitieve opkweekpot(diameter 9 cm).Ale plantjes hebben nu ten minste één echt blaadje.

06/04/08, dag 29, 4 weken na zaaien
Afenten van 20 Resistar F1 onderstammen kan nu beginnen.

Diameter meten
De diameters van alle plantjes zijn als volgt en worden daarom in groepen gescheiden gehouden:

• Resistar :5 stuks van 1,8mm,13 stuks van 2 mm,2 stuks van 2,2 mm
• Hobby : 17 stuks van 2 mm,2 stuks van 2,2 mm
• Tamaris : 5 stuks van 1,8 mm,6 stuks van 2 mm

Voor elke Resistar onderstam wordt nu een entplant met gelijke diameter samen gezet.
Het meten van de diameter gebeurde met een Alu-plaatje(2 mm dik) waarin twee gleufjes gezaagd zijn(met ijzerzaag) en dan uitgevijld met een sleutelvijltje tot 1,7 en 2,4 mm

Snijden
De Resistar onderstam wordt nu schuin(45°) afgesneden vlak onder de kiemblaadjes; de entsoorten worden eveneens schuin (45°) afgesneden zodat de kiemblaadjes nog juist boven de clips uitkomen.

Om mooi af te snijden heb ik één clipje opgeofferd waarvan de uiteinden nauwkeurig afgesneden zijn onder 45°.De clip wordt dan op de juiste snijplaats van de stengels(onderstam en entplant) geplaatst entijdens het snijden de clip vasthouden om mooi de hoek van 45° te kunnen volgen(ook de clip niet beschadigen tijdens het snijden).Een 2de persoon om te helpen is hier wel handig…Ontsmetting
Na elke versnijding van een stengel wordt het papiermesje ontsmet (daarna afgedroogd met keukenpapier) met DETTOL-ontsmettingsmiddel.
Het overschot van Tamaris en Hobby planten kan later gebruikt worden voor mijn andere testen zowel in of buiten de kas.

Vochtige propagator
Alle geente planten (potten voorzien van een etiket met vermelding van de entsoort) gaan nu terug in de propagator (bodem stevig vochtig gemaakt),plantjes beneveld en propagator op 24°C.

Steun
Alle plantjes werden ook voorzien van een stokje, gemaakt van een stuk electriciteitsdraad (Ø 4 mm²), om ze mooi recht te houden en de clipsen stabiel te houden tijdens het aangroeiproces.

06/04/08 = dag 0 voor het afentmoment
Toevallig kan ik ook vandaag de 2de zaaibeurt van de Hobby-plantjes verspenen;ze zullen dienen als vangnet in geval van mislukking en ook voor de potplantenkweek en buitenteelt.

11/04/08
Dag 5 na enten
1ste maal openen van propagator en 3 x 1/4 uur verluchten. De plantjes blijven daarbij mooi (geen verwelking, zoniet onmiddelijk benevelen en terug sluiten van de propagator)

12/04/08
Dag 6 na enten, 

3 x 1/2 uur verluchten,temperatuur van de propagator verlagen tot 21°C
De niet geente planten zijn steviger en korter. Ze blijken ook een meer ontwikkeld wortelstelsel te hebben dan de geente planten, die veel energie gebruikten voor het ingroeien van de enting.Ook blijkt dat de geente planten extra water opgeslorpt hebben uit de vochtige zand-onderlaag, wat niet bepaald gunstig is voor het ontwikkelen van het wortelstelsel(teveel is teveel).

13/04/08
Dag 7 na enten
Permanent verluchten van de propagator via de verluchtingsgaatjes in het plexi-deksel.

14/04/08
Dag 8 na enten
Ganse dag onder groeilichtbak met propagatior afgeschakeld

16/04/08
Dag 10 na enten
Geënte planten staan nog steeds voor de venster onder lichtbak; de niet geente planten gaan overdag reeds in de kas en komen terug naar de keuken gedurende de nacht.

18/04/08
Dag 12 na enten
Geënte planten komen voor het eerst droog te staan na hun verblijf in de propagator.Ik wacht nu nog één dag om hen wat water te geven.

21/04/08
Dag 15, na enten, meer dan  zes weken na zaaien
Alle afgeënte planten staan nu tesamen overdag in de kas vanaf 11 uur tot 18 uur. Stelselmatig zal het verblijf in de kas, naargelang het weer, opgedreven worden tot uitplanttijd.

03/05/08, 8,5 weken na zaaien.
Uitplanten van afgeënte (4 x Hobby + 4 x Tamaris) in volle grond van de kas. Tergelijkertijd worden 3 niet geënte Hobby-planten in potten(15 liter) ingeplant (wordt behandeld in een later artikel omtrent potten-tomatenkweek in de kas)

Enkele conclusies en opmerkingen:

1- Planten met één stengel of twee stengels ?

Ik koos, zeker als eerste test, voor het kweken met één stengel.Ik twijfel er tenandere sterk aan dat een hobbytuinder de goede omgevingsomstandigheden zal kunnen creëeren om de opkweek van
meerstengelige planten (door het afsnijden van de kop van de  jonge plant) tot een goed einde te brengen. Bovendien mag men in dit geval toch vlug rekenen op een groeivertraging van een extra paar weken. Dit betekent niet alleen vlugger moeten zaaien maar eveneens de planten langer in huis moeten houden tot wanneer het moment van verhuis (in stappen) naar de kas toe te laten.
Wel plan ik in 2009 voor de oplossing van het systeem, waarbij men in de kas, eens de plant met één stengel aan zijn eerste bloemtros toe is,de eerste kopdief (dwz de dief die ontspruit uit het bladoksel vlak onder de eerste bloemtros) te laten uitgroeien tot een tweede stengel. Daarover nog meer info in een artikel van de opkweek in de kas van geente tomatenplanten heel binnenkort.

2. Planten kopen of zelf opkweken?

Hierbij kan ik enkel verwijzen naar het artikel van Luc Dedeene  over het kopen van geënte tomateplanten (klik), die naast het feit van beperkte keuze en hoge prijs, terecht de kwaliteit van deze oplossing in sommige tuincentra in vraag stelt.
Mijn conclusie is daar in elk geval :”wat men zelf doet,doet men beter”

3. De keuze van het zaaimoment?

Deze kennis moet men verwerven door het “doen”. Ik bedoel hiermee :
Gezien het de bedoeling is om, op hetzelfde moment, onderstammen en entsoorten beschikbaar te hebben met zelfde stengeldiameter (norm is 2 mm) zou je denken dat je ras en onderstam op hetzelfde moment moet zaaien.
Uit mijn testen bleek dat, bij gebruik van Resistar als onderstam tesamen met de rassen Hobby en Tamaris, Resistar eigenlijk te vlug groeide tov van de entsoorten. Ik heb dan ook getracht door licht, watergift, en temperatuur nog iets te corrigeren.Ten allen koste moet vermeden worden dat de onderstamsoort fileert (ttz dun opschiet).
Voor 2009 zal ik dus Resistar pas zaaien op het ogenblik dat de eerste kieming van Hobby en Tamaris gebeurt in mijn propagator. Maar nogmaals, dit is de conclusie van mijn test en zou bij gebruik van andere onderstammen en/of entsoorten juist andersom kunnen zijn.
Een goede basis is dus, bij een allereerste zaaibeurt, onderstam en entsoort op hetzelfde moment te zaaien en daaruit de conclusies te trekken.
Belangrijk is dat men onderstam en entplanten sorteert volgens stengeldikte. Ik vertrok bij het enten met 20 onderstammen en had uiteindelijk 20 stevige geënte planten (100% slaagpercentage dus).
Even belangrijk is dat de som van het aantal zaadjes van de entsoorten het aantal zaadjes van de onderstam (25 in het geval van Resistar in het Vlaams zaadhuis) ruim overtreft. Dan heeft men, bij het sorteren
per diameter meer kansen om gelijke diameters te vinden voor de 25 onderstammen.

4. Gebruik van clipsen of andere oplossingen?

Persoonlijk verkies ik clipsen. Ze zijn, na ontsmetting met Dettol,zeker nog een bijkomend jaar te herbruiken en gemakkelijk te plaatsen.Ze sluiten heel mooi op de entplaats zelfs bij verschil in stengeldikte.
In de reacties op het artikel van Luc Dedeene werd door Paul Baetens een oplossing aangebracht met buisbinddraad (klik hier voor de uitleg en de foto’s)  Als blijkt dat dit goed werkt zijn deze oplossingen zeker waardevol en verdienen ze onze aandacht
Geef dus maar, geachte lezer, volop feedback van mogelijke nog andere oplossingen.

5.Gebruik van een propagator?

Is uiteraard, en zeker in zijn verfijnde versie zoals beschreven in een artikel van mijzelf (klik hier)  een zeer betrouwbaar hulpmiddel. Maar terug dient gezegd dat andere zelfbouw-oplossingen ook tot een goed resultaat kunnen leiden. Er zijn namelijk meer wegen naar Rome. Ikzelf ben heel tevreden met mijn propagator maar het is uiteraard een relatief duur toestel.

Toch overweeg ik om in 2009 de zand-onderlaag in de propagator tijdens het verblijf van de geente plantjes te bedekken met een netje van dunmazige ijzerdraad teneinde de potgrond in de potjes niet zoveel vocht te laten opslorpen,wat vermoedelijk het wortelstelsel niet ten goede komt.Bij uitplanten van geente en nief-geente planten in de kas bleek tenandere dat de geente planten, gedurende de eerste paar weken na inplanting, minder vlug opgroeiden dan niet geente planten,wat waarschijnlijk zou kunnen te wijten zijn aan een minder ontwikkeld wortelstelsel en het teveel aan water in de potjes.Vandaar de aanbeveling om de potgrond van geente planten,na verblijf in de propagator, voldoende te laten uitdrogen om het wortelstelsel te laten aangroeien.Eventueel belet dit niet van nu en dan het gebladerte te bevochtigen met een mini-nevelspuit.

6.Wat zijn nog belangrijke aandachtspunten?

Steun
Ondersteunen van de geente plantjes vooraleer ze in de ingroeiruimte(bvb de propagator) gaan : zoals reeds aangehaald kan men hiervoor stukjes stevige (4mm2 sectie) electriciteitsdraad gebruiken. Ze kunnen
daarenboven elk jaar opnieuw gebruikt worden. De lengte is te kiezen volgens de beschikbare hoogte tussen plantjes en het deksel van de broeikas(propagator of dergelijke).

Licht en temperatuur
Het belang van licht,zonlicht en temperatuur: naast de ingroeiperiode (in de propagator in zeer vochtige en warme omgeving), is bij het verlaten van de propagator, het uiterst belangrijk om zoveel mogelijk licht
(géén sterk zonlicht want dit kan heel slecht aflopen) en een gemiddelde temperatuur (20-22°C) te zorgen en geen grote verschillen te veroorzaken doorheen de dag. De plantjes zijn na verblijf in de propagator nog zeer kwetsbaar.

Water
Ook al lijken ze qua gebladerte en grootte het reeds goed te doen, toch is het zwakke punt op dat ogenblik nog het onvoldoende ontwikkeld wortelstelsel in vergelijking met de grootte van het plantje.Daarom zeker opletten met watergift. Ik verkies,na het verwijderen uit de propagator, te wachten met watergift tot wanneer de grond in de potjes duidelijk goed uitgedroogd is.
Door de extreme vochtigheid in de propagator is er heel veel vocht opgeslorpt in de potjes wat dan weer aanleiding zou kunnen geven tot fileren. Droger kweken geeft kortere en stevige plantjes.

Vernevelen
Water geven en beneveling van het gebladerte, indien mogelijk, met regenwater op kamertemperatuur, is nodig bij de pas geënte plantjes tot aan de vergroeiing.
Ikzelf ondervond verbrandingsverschijnselen van de bladtopjes ten gevolge van het benevelen met zacht (kalkloos) water afkomstig van een waterverzachter. De kalk, aanwezig in leidingwater, blijkt na ontharding vervangen te zijn door zout. Een druppel water die na beneveling van de plant, blijft hangen aan het topje van het blad,zou wel eens,in combinatie met warmte tgv sterk zonlicht of een groeilamp die te laag boven het gebladerte hangt, voor verbranding van het bladtpuntje kunnen zorgen.Het verschijnsel manifesteert zich door vergeelde bladtopjes.

In een volgend artikel wordt de opkweek tot en met de oogst van mijn geente planten behandeld. Daarna volgt er nog een gedetailleerd artikel omtrent het kweken van tomaten in pot in de kas. Veel lees-en denkgenot ondertussen gewenst. Aarzel niet uw methodes, vragen of opmerkingen door te geven hieronder.

Aanbevolen lectuur voor wie de opkweek en/of enten van tomaten allemaal nieuw is. 
Zaaien en Verspenen (Tomaten kweken bij Herman in 2007 Deel 1)
Tomaten enten, japanse kopenting (Serie tomaten enten, deel 2)

Dit is deel acht van de serie Tomaten telen met Herman.

In dit artikel vind je

– een algemeen overzicht en samenvatting van de belangrijkste teeltmaatregelen zoals bemesting, zaaidata, plantdata, bladpluk, trossnoei, toppen enz…. bij de buitentomaten
– alle productie- en plukresultaten met gedetailleerde gegevens over het aantal vruchten en het gewicht.
– een conclusie omtrent de variëteiten. Lees verder De buitenteelt van tomaat : algemeen overzicht, samenvatting en conclusies (Tomaten telen met Herman in 2007, deel 8) →

Dit is deel zeven van de serie Tomaten telen met Herman.
Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op http://herman.plantaardig.com

05/08/2007
De eerste rijpende tomaat op Cristal F1. Twee dagen later is er ook een eerste rijping bij Ferline en opnieuw enkele dagen later de eerste rijping bij Hobby F1.

14/08/2007
De 1ste plukdag.

Ik noteer mijn eerste oogst: 1 kg(Cristal) en 1,25 kg(Ferline).

Vanaf nu wordt de oogst bij elke plukbeurt, plant per plant, gewogen en opgenomen in een tabel!

17/08/2007
2de plukbeurt bij Cristal en Ferline. Alle planten staan er nog heel gezond bij dankzij voldoende bespuitingen tegen de aardappelziekte.

21/08/2007
3de plukbeurt en eerste oogst bij Hobby F1 (1,1 kg). Met een weekje verschil is er nu dus ook oogst te noteren bij Hobby F1 vleestomaat. Het is dan ook een vleestomaat met grotere vruchten, wat altijd een beetje ten nadele is van de vroegheid.

• Foto’s : Zo zien de planten eruit na de bladpluk op 24/08 (klik op de foto voor vergroting)

24/08/2007
4de plukbeurt en bladsnoei.
Gezien het kwakkelweer is bladsnoei en bladpluk nu nodig om de vruchten maximaal te laten rijpen.

25/08/2007
Lees verder De buitenteelt van tomaten vanaf de eerste pluk tot het rooien (Tomaten telen met Herman, deel 7) →

Dit is deel zes van de serie Tomaten telen met Herman.
Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op herman.plantaardig.com

Nu de werkzaamheden in de tuin wat minder druk zijn heeft Herman de tijd gevonden om zijn leerrijke artikelenreeks over de tomatenteelt in 2007 af te werken.
Deze week kunt u eerst twee artikels verwachten over het teeltverloop tot einde oogst, daarna volgt in een derde artikel, een samenvatting met heel interessante conlusies. In het laatste artikel gaat Herman dieper in op enkele teelttechnieken en problemen die tijdens de teelt opdoken.

“Hierbij wil ik aan Herman een welgemeende dank u wel zeggen voor de uiterste nauwkeurigheid waarmee hij zijn teelttechniek omschrijft. Met de artikelenreeks Tomaten telen met Herman in 2007 en 2006 heb je simpelweg alle gegevens bij de hand om een geslaagde tomatenteelt te bekomen.”
(Luc Dedeene)

Het slot van dit laatste artikel eindigde op 01/07/2007 en hier wordt de draad terug opgepikt.

13/07/2007
De drie variëteiten (5 planten van elk) Hobby F1, Cristal F1, Ferline F1 staan nu allen in 4de of 5de bloemtros. Ze doen het heel goed en mits voldoende spuiten tegen de aardappelziekte heb ik voorlopig nog geen last van die kwaal. Bij normaal weer spuit ik om de 10 dagen maar in geval van heel veel neerslag op korte tijd verkort dit interval soms tot enkele dagen… Het was dan ook een uitzonderlijk jaar.

22/07/2007
Aftoppen (toppen van de plant) tot 5 trossen waar mogelijk en opkuisen van de planten.

Hoe tomatenplanten toppen?

Bij het aftoppen gebruik ik een een concept (mij aangebracht door Luc) dat wel eens gebruikt wordt door professionele kwekers.

Hierbij topt men af bij 3 bladeren boven de laatste tros. In één oksel van die drie bladeren laat men een dief groeien die op zijn beurt defintief afgetopt zal worden na 3 bladeren. Daarna is de aftopping definitief. Bedoeling is van, niettegenstaande het aftoppen, nog een bepaalde sapstroom te laten doorgaan tot in de top van de plant. Daar zorgt de dief dan uiteindelijk voor tot wanneer hijzelf afgetopt wordt. Lees verder De buitenteelt van tomaten tot aan de eerste pluk (Tomaten telen met Herman in 2007, deel 6) →

Dit is deel vijf van de serie Tomaten telen met Herman.
Het werd opnieuw een zeer gedetailleerd en leerrijk artikel. Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op herman.plantaardig.com

Foto’s van links naar rechts : de zeer goede groei en de zeer grote vruchten van Hobby F1 en van Ferline F1.
Daarnaast de duidelijke minder weelderige groei van Cristal F1.
Over deze rassen en de duidelijk minder vegetatieve groei van Cristal F1 wordt verderop in dit artikel ingegaan.
Klik op de foto’s om te vergroten.

06/06/07: Eerste tekenen van magnesiumtekort bij Ferline

Op de onderste bladeren van Ferline treedt een eerste teken op van magnesiumtekort gele vlekjes op het blad waarbij de nerven mooi groen blijven).

Na kontaktname met Luc blijkt dit een gekend verschijnsel te zijn: Magnesium is moeilijk opneembaar en verplaatst zich tijdens de opgroei van de plant van de onderste naar de bovenste bladeren. Zolang dit verschijnsel zich beperkt tot de onderste bladeren is er geen probleem.

De krulkoppen zijn er nog steeds maar zijn er zeker niet erger op geworden. Hobby F1 heeft daar duidelijk minder last van.

13/06/07: De planten komen aan de 5de bloemtros

Onze krulkoppen zijn er nog slechts in lichte mate,voornamelijk op Ferline.

23/06/07: Bladluizen op enkele struiken,spuiten dus maar..Een eerste neusrot-tomaat op Cristal

Op een paar planten vind ik,op bovenzijde van het blad,witte langwerpige stofjes (1 -2 mm lang). Bij het bekijken met de loep blijken dit wel degelijk een soort van bladluizen te zijn. Ze bewegen niet op het blad.

Aangezien het gaat om een beperkt aantal aangetaste bladeren en planten, neem ik de aangetaste bladeren weg.

Ik besluit om met een lichte insecticide (slechts max één week actief) gans de serre te behandelen, kwestie van het kwaad in de kiem te smoren.

Eerst nog:
– alle bladeren die grond of vensters raken inkorten of verwijderen
– uitdunnen van tros 1 tem 3. Hierbij valt mijn oog op een eerste neusrot-tomaat bij Cristal.

26/06/07 : HELP,ALLE PLANTEN ZIJN VERGEELD AAN DE BOVENKANT

Na opsturen van de nodige foto’s naar Luc komt het verdict: dit is een aantasting door een herbicide (onkruidverdelger dus). Hoe is dit kunnen gebeuren?

Onmiddelijk leg ik de link naar de behandeling op 23/06 met de insecticide.
Op 19/06 werd er gesproeid met een totale onkruidverdelger (Roundup, op basis van glyfosaat) en na de spuitbeurt bleven er nog verschillende liters in de spuit. Ik spoelde dus maar best tot tweemaal toe de spuit door met water en dan nog eens een paar liter water leegspuiten om de pomp, leidingen en de lans goed te kuisen.
Na contactname met een bevriende hobbytuinder,die het wist van een scheikundige, blijkt dat dit soort herbicides een soort van kleefstof bevat om goed op het blad van het onkruid te kleven. Blijkbaar heeft het product zich, door 4 dagen in de spuit te blijven staan, zodanig stevig op de plastic wanden van de spuit gehecht,dat verschillende spoelbeurten (met detergent) nodig zouden zijn om het geheel proper te maken. Er is dus een vermenging van insecticide en herbicide gebeurt. Het is onvoorspelbaar wat daarvan de gevolgen zullen zijn.

Niemand kan mij hier voorspellen wat er met mijn mooie tomatenplanten zal gebeuren. Voor het ogenblik laat ik de planten onaangeroerd en wacht af…

29/06/07 : Ik koop een nieuwe nevelspuit

Met het incident van de onkruidverdelger besluit ik tot de aankoop van een nieuwe nevelspuit, mengemmer en maatbekers die vanaf nu enkel zullen gebruikt worden voor niet-herbicide producten.

Misschien is deze ervaring toch nog nuttig voor de lezers van Plantaardig.com, voor mij was het in elk geval een onvergetelijke les…

30/06/07 : Volledige groeistop op alle planten in de kas

Zoals voorzien is er een volledige groeistop op alle planten.Er is geen enkel nieuw scheutje of diefje te bespeuren.

Een hobby F1 plant is zelfs volledig aan het verdorren. Blijkbaar kreeg die een steviger dosis dan de andere planten.

02/07/07 : Belangrijke neusrot aantasting bij Cristal F1

Op de 7 Cristal planten ontdek ik nu 25 neusrottomaten,uitzonderlijk op tros 1, de rest ongeveer gelijkmatig verdeeld over tros 2 en 3. Het zijn allemaal kleinere tomaten van ongeveer dezelfde grootte. Na opsturen van foto’s naar Luc blijkt het weldegelijk om neusrot te gaan.

De Hobby F1 en Ferline F1 hebben geen enkel probleem op dat punt. We staan hier voor een raadsel.

08/07/07 : Terug een nieuwe neusrot aantasting

Opnieuw 10 neusrot-tomaten (7 ’s morgens, 3 ’s avonds) geplukt op Cristal F1. Hier en daar ontdek ik nu een licht rijpende tomaat maar nog steeds geen enkel spoor van herneming van de groei (maw geen nieuwe scheuten of dieven).

13/07/07 : Opkuisen en aftoppen van de planten

In de afgelopen dagen is het neusrot probleem steeds verder gegaan.Tot vandaag plukte ik ongeveer 60 zieke tomaatjes(steeds dezelfde grootte) en nog steeds uitsluitend op Cristal F1.

Bijna alle tomaten van Cristal F1 (3de tros bijna volledig, 2de tros voor 2/3) zijn nu weggeplukt vanwege neustrot. Blijven enkel nog de grootste waarvan nu en dan een rijpe tomaat kan geoogst worden. De rijpende tomaten pluk ik tamelijk vlug om de planten niet onnodig uit te putten.De geoogste tomaten rijpen nog verder af in de kas.

De planten gaan zienderogen achteruit al naargelang de dosis sproeistof die ze gekregen hebben op 23/06,nu juist 3 weken geleden. Met uitzondering van 2 planten bleven de vruchten mooi blinkend; geen enkele plant heeft nog meer dan 3 bruikbare trossen.

Ik besluit dan maar om alle planten af te toppen boven de 3de tros. Er is geen enkel spoor van heropleving te vinden… Ik konstateer ook dat de planten hun watergift veel minder opnemen vanwege de herbicide-vernietiging der wortels denk ik.

15/07/07 : Tijd voor de eerste en voorlopige conclusies

Dit ongelukkig voorval met de herbicide en de daaropvolgende neusrot-aantasting op Cristal F1 maken de beloofde productiemetingen(met weging van de oogst per soort) nu wel onmogelijk.

Spijtig want dit had ik graag met de lezers willen delen. Ik ga mij nu verder concentreren op de buitentomaten (voorlopig nog vrij van ziekten) en daar de productiemetingen doen.

Na uitgebreide discussies met Luc,om de gevolgen van de herbicide aantasting in te schatten en anderzijds een uitleg voor het neusrot probleem bij Cristal te vinden kom ik tot

Een eerste voorzichtige conclusie :

1– Cristal F1 is duidelijk gevoeliger aan neusrot dan de beide andere soorten:

* Cristal bleek vanaf het begin reeds een goede groeier te zijn qua hoogte van de plant maar duidelijk met een dunnere stengel. Vermoedelijk is dit te wijten aan een zwakker wortelgestel..

Dit blijkt dan ook uit het feit dat, bij warme dagen als de temperatuur in de kas hoog oploopt, Cristal de enige soort blijkt te zijn die er ’s avonds slapjes bijstaat.De kop van de plant hangt naar beneden,de rest van de bladeren staan niet meer onder spanning.

Hobby F1 en Ferline daarentegen hebben, bij dezelfde hoogte, een rijker gebladerte, dikkere stengel en staan er ’s avonds nog goed bij…

Het plantgoed van de 3 soorten was voor alle soorten uitstekend en alle planten kregen tijdens de opgroei dezelfde behandeling.

Bij het rooien van een Cristal-plant zal blijken hoe het wortelgestel ontwikkeld was en of er geen sprake is van wortelziekten (kurkwortel?)

* Cristal blijkt het buiten de kas,in volle grond, even goed te doen als Hobby F1 en Ferline F1.

De Cristal planten zijn niet alleen even hoog als de collega’s maar opvallend is het weelderige gebladerte en de dikke stengel.

Cristal zou dus in de hobby-serre, waar het luchtvolume beperkt is en de temperatuur vlug oploopt, minder geschikt zijn.

Opgemerkt dient dat Luc Dedeene de Cristal planten in een professionele kas,met succes verleden jaar en dit jaar blijkt te kunnen kweken.

* Na herlezen van een neusrot-artikel van Luc, zou het zwak wortelgestel wel eens aan de basis kunnen liggen van het neusrot-probleem. Zwakkere wortels betekenen niet alleen mindere opname van de nodige voedingsstoffen,waarvan Calcium een belangrijk element is ivm neusrot, maar onvoldoende opnames en aanvullen van water.

Ook blijkt, volgens Luc Dedeene, dat er twee soorten neusrot bestaan (dit was nieuw voor mij), een snelle type (malse plekjes,licht van kleur) en een tragere type(donkere harde vlekjes). In mijn geval ging het bijna uitsluitend,met uitzondering van de allereerste aantasting,over het snelle type dat zich razendsnel(minder dan één dag) manifesteert. Terug iets bijgeleerd…

2- De herbicide aantasting kan het neusrot probleem mogelijks versterkt en versneld hebben :

Dit schijnt mogelijk. Door de totale groeistop te wijten aan de herbicide-aantasting, is opname van zowel voedingsstoffen (o.a. Calcium) als water in het gedrang gekomen… Aangezien de herbicide aantasting geen ziekte is,maar wel een stomme fout van mijzelf, heeft het geen zin om daar over door te bomen. Blijft de vaststelling dat de andere soorten in de kas niet één neusrot-tomaat produceerden…

Het blijft een goede les.Voor de lezers zou ik zeggen “Een verwittigd spuiter is er twee waard”

16/07/07 : Nu nog maar redden wat er te redden valt

Ik tracht nu de oogst van de kastomaten te redden. Tot einde oogst houd ik tips en weetjes die mij te binnen schieten aangevuld met nieuwe ervaringen tegoed.Wat ik vertel is géén evangelie en graag krijg ik daar reacties op,zo leert iedereen.
Ik wens Luc Dedeene hierbij oprecht te danken voor zijn steeds bereidwillige en competente hulp. Bedankt Luc.

Herman, van harte dank om al uw ervaringen zo nauwkeurig bij te houden om te delen met de 4000 andere lezers van de nieuwsbrief. Wie aandachtig uw artikels doorneemt (door ze bijvoorbeeld af te drukken en te bundelen) zal zijn kansen op een geslaagde tomatenteelt zienderogen doen stijgen. We kijken al uit naar de verdere verslaggeving deze zomer!

Het verhaal is hier niet af maar in afwachting hoop ik met de lezers informatie te delen ivm mijn buitentomaten (zie de foto op datum van 15/07/07).

Dit was deel vijf van de serie Tomaten telen met Herman.
Het werd opnieuw een zeer gedetailleerd en leerrijk artikel. Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op herman.plantaardig.com.

Dit bericht werd geschreven door Herman. Wie Herman is en een overzicht van zijn artikels vind je op deze pagina : http://herman.plantaardig.com .

In dit artikel biedt Herman twee oplossingen voor wie onverhoopt te kampen krijgt met te te grote planten die te vroeg zijn voor de buitenteelt. Welke oplossing het best is zal moeten blijken binnen enkele weken.

13/05/07 : De planten van de 2de zaaibeurt (voor buitenteelt) vragen om aktie!

Ondertussen blijkt de opkweek van de 2de zaaibeurt ruim te vroeg volwassen en, met het minder gunstig weer, is er teveel risico(koud en eventueel nog nachtvorst) om buiten uit te planten.

Om te beginnen worden alle planten wat verder uit mekaar gezet zodat er maximaal licht gegeven wordt. Gezien de ver gevorderde inworteling in de reeds te kleine potten (9cm) en het alsmaar bleker worden van de bladkleur is het nodig om iets te doen.

16/05/07 Belangrijke test

Gezien ik over zelfgemaakte koepels (geplooid en gelast betonijzer van diameter 6 mm) beschik, doe ik volgende test:

– 9 planten (één volledige rij ), worden uitgeplant buiten onder de koepels en afgedekt met plastiek (geperforeerd)

– 6 planten (nu nog in potjes van 9 cm) worden verplant in grotere potten (diameter 13 cm) gevuld met geraniumgrond

Bedoeling is om de koepels weg te nemen op een gunstig ogenblik en terzelfdertijd de 6 planten buiten uit te planten. Later zal blijken wat de beste methode is.

Probleem is dat de 6 planten voldoende moeten ingeworteld zijn in hun grotere pot en men dus in zekere mate niet op gelijk welk moment buiten kan uitplanten.

Ondertussen is er altijd mogelijkheid om, bij mooi weer, de plastiek van de koepels af te wikkelen en de planten te laten gewennen(afharden) aan het weer; ’s nachts gaat de plastiek er terug op. Ook de 6 planten met hun grotere pot kunnen overdag , bij mooi weer, buiten geplaatst worden om af te harden.

Nu maar afwachten wat dit geeft.

25/05/07 Uitplanten van de buiten-tomaten (pot van 13 cm)

Vandaag gebeurt het definitief uitplanten van de 6 tomaten in een tweede rij buiten in de volle grond naast de serre (kant morgenzon).

De planten zijn ondertussen heel goed doorworteld, relatief weinig gegroeid in hoogte maar hebben, naast een stevige stam, een mooiere groene kleur gekregen.

Terzelfdertijd wordt de plastiek van de koepels verwijderd.Nu maar zien welke methode het beste resultaat geeft…

Het resultaat zal maar pas binnen een paar weken kunnen geevalueerd worden aangezien de 6 nieuwkomers zich nu pas kunnen inwortelen in de volle grond.

Foto : Links de rij tomaten uit het koepeltje, rechts deze uit de grote pot, die geplant werden op hetzelfde moment als het verwijderen van het koepeltje.

11/06/07 Eerste bespuiting tegen de aardappelplaag

Gezien de alarmerende berichten omtrent de aardappelziekte,spuit ik vandaag, nu het eens droog is, de buitentomaten.Tot nu toe geen enkel spoor van ziekten.
Aangezien mijn tomaten onbeschermd staan(geen afdakje dus) is het risico zoveel groter.
Terzelfdertijd worden alle takken en/of bladeren die de grond raken zover als nodig weggesneden dit om schimmelaantasting vanuit de grond te vermijden.

16/06/07 Tweede bespuiting tegen aardappelplaag

De afgelopen dagen heeft het dusdanig geregent dat de intervallen tussen opeenvolgende bespuitingen(normaal elke 10 dagen) moeten ingekort worden vandaar de bespuiting van vandaag.

Hopelijk regent het niet te vlug…

De buitentomaten komen nu in de 2de bloementros en doen het goed

19/06/07 Derde bespuiting tegen aardappelplaag.

De vorige bespuiting is nauwelijks enkele uren regenvrij geweest.Het regende met bakken.De spuit dus nog maar eens uithalen.

27/06/07 Vierde bespuiting tegen aardappelplaag

Sinds de vorige behandeling(ongeveer een week) is er geen dag voorbij gegaan zonder belangrijke regen.

Vandaag waag ik het erop om opnieuw te spuiten.Men voorspelt evenwel opnieuw regen.

30/06/07 Vijfde bespuiting en een eerste aantasting van aardappelplaag is er op één plant.

Vandaag blijft het normaal gezien droog.Vooraleer te bespuiten ga ik aanbinden en dieven wegnemen.

Hierbij vind ik op één plant één tak aangetast door de aardappelziekte. Waar doorgaans de ziekte aanvangt op de bladeren is het hier begonnen vanop de tak. Vandaar dat het zo goed verborgen is gebleven.

De aangetaste tak wordt volledig verwijderd. Hij is binnenin bruin en rot. Slechts een beperkt aantal bladeren op de tak zijn eveneens aangetast. Dit was gisteren nog niet het geval aangezien ik elke dag alle planten nauwkeurig op de bladeren kontroleer. Het kan dus heel vlug gaan die aardappelziekte.

01/07/07 Het resultaat van mijn test

Tussen de planten van de eerste rij en de tweede rij is geen enkel verschil te merken,noch qua grootte of aantal bloemtrossen of dikte van de stam (maw wortelgestel)

Dit is een gunstig resultaat. Het blijkt dat planten afkomstig van verpotting in grotere potten tov planten onder koepel in de buitengrond even goed presteren.

Algemene conclusie:

Wie tomatenplanten heeft die vroegtijdig volgroeid zijn, en gezien het weer nog niet kunnen uitgeplant worden, heeft twee mogelijkheden:

1)Wie geen koepels heeft om de planten buiten te beschermen kan verplanten in grotere potten(bvb van diameter 9 naar 12 cm).

De planten blijven dan noodzakelijkerwijze in de serre tot wanneer de kluit voldoende beworteld is. Bij goed weer belet niks van de planten overdag buiten te zetten om af te harden.

Van zodra de kluit ok is (en het weer ook) kan uitgeplant worden.Toch trachten van geen planten te kweken die op het ogenblik van uitplanten reeds een eerste bloemtros hebben.

Die planten hebben het extra moeilijk om in de groei te komen…

2) Wie wel koepels heeft kan kiezen maar indien men kiest voor (vroegtijdig) uitplanten onder koepels toch bedenken dat de fameuze ijsheiligen nog eens kunnen parten spelen.

Dit jaar is er geen nachtvorst meer geweest na 13 mei (de datum waarop ik uitplantte in volle grond onder de koepels).

Persoonlijk vind ik het verpotten in grotere potten het beste. Bij mooi weer,als het echt warm wordt in de serre,kunnen de planten buiten gezet worden om af te harden en veilig binnen staan in de serre wanneer het s’ nachts een beetje vriest. Nadeel is dat het verpotten meer werk (en materiaal zoals potten en bijkomende geraniumaarde) vraagt…alles hangt ervan af over hoeveel planten het gaat.

Foto’s buitentomaten op 01/07/2007 (klik om te vergroten)

Dit bericht werd geschreven door Herman. Wie Herman is en een overzicht van zijn berichten vind je op deze pagina : http://herman.plantaardig.com .

Dit artikel werd geschreven door Herman. Wie Herman is en welke artikels hij nog geschreven heeft op deze website vind je op http://herman.plantaardig.com.
Herman blijft zijn tomatenteelt nauwgezet opvolgen. Er zijn opnieuw heel wat interessante bevindingen en tips voor de hobbytuinder uit ontstaan. Zo kan je in een volgend bericht lezen over een speciaal schaduwhokje om de temperatuur te meten en over de oplossing om tomatenplanten die te vroeg plantklaar zijn toch buiten te zetten voor de ijsheiligen. Maar eerst kan je hier lezen hoe het verder verlopen is met de teelt van de tomaten in de kas/serre tijdens de maand mei.

04/05/07
Alle soorten hebben nu hun eerste bloemtros en doen het uitstekend, Hobby F1 (vleestomaat) is de sterkste groeier,Ferline F1 en Cristal F1 iets minder en zijn even groot opgegroeid.

06/05/07
Deze morgen bemerk ik voor het eerst krulkoppen (kop van de plant) bij Ferline en Cristal, niet bij Hobby F1. Opmerkelijk, artikels van Luc duiden aan dat dit eerder gebeurt bij sterk groeiende rassen. Dit zal ook wel zo zijn maar het blijkt dat het in zekere mate ook soortgebonden zou kunnen zijn. Ik hou goed in de gaten hoe Hobby zich in de komende dagen gedraagt.

Het enige vervelende bijverschijnsel van krulkoppen is dat het aanbinden van de planten aan de stokken speciale oplettendheid vraagt teneinde de kop van de plant niet te breken.

Voorlopig neem ik als aktie van de zon wat af te schermen met matten tegen de langszijde (middagzonnekant) van de serre en iets meer water te geven (niet de frekwentie van de gietbeurten maar de hoeveelheid)

09/05/07
Om de uitgroei van het wortelgestel van de planten te bevorderen maak ik,links en rechts van de planten, gietgeultjes van (30 cm lang,10 cm diep). Omdat de afstand tussen de planten in de rij ruim is(65 cm) is dit geen enkel probleem. Hierdoor hoop ik dat de wortels meer in de breedte gaan groeien gezien ze het vocht zullen opzoeken.Ondertussen genieten ze ook van de meststoffen die wat verder van de plant in de grond ingewerkt zijn.

Nu maar afwachten wat dit geeft.

01/06/07
Eerste bijvoeding met roze korrel oplossing.

Alle tomaten staan nu in hun 3de bloemtros, zijn nu allen gemiddeld 70-80 cm hoog, met de eerste vruchten op de eerste en soms op de tweede tros. Tijd dus om naast de gewone water-gietbeurten ’s morgens (twee tot driemaal per week,ongeveer 2-3 liter/plant,volgens het weer) één van de wekelijkse gietbeurten te vervangen door een gietbeurt met een roze korrel-oplossing van 2g/liter.

Een eenvoudige methode om niet steeds met enkele grammen meststof in de weer te zijn:
Hiervoor los ik 200 gr roze korrel in een emmer met 10 liter water.Van deze oplossing wordt er 200cc (na goed oproeren) gemengd in 10 liter water waarmee de planten dan aangegoten worden (gemiddeld 2-3 liter/plant).

03/06/07
Uitdunnen van de eerste tros. Gezien het aantal vruchten op de eerste tros ga ik nu uitdunnen tot 5 tomaatjes voor de Hobby F1 vleestomaat en max 7 vruchten/tros voor Ferline F1 en Cristal F1.

Nog steeds zijn er krulkoppen op de bovenste takken van Ferline en Cristal en niet bij Hobby F1 (het verst gevorderd qua groei en vruchtvorming) dus… blijkbaar toch soort-afhankelijk!

In de komende dagen(weken) zal dit verschijnsel vermoedelijk wel verdwijnen.

Bij twee andere tuinders bleek dat er geen krulkoppen waren.Het dient gezegd dat in beide gevallen,door de plaatsing van de serre, er veel minder lichtinval was. Bovendien bleek dat de planten hoger en dunner opschoten(ook bleker van kleur). In één van de twee gevallen zal er ook wel bodemmoeheid en onoordeelkundige bemesting meespelen. Ik maak de vergelijking omdat beide tuinders planten van mij kregen(de 3 soorten) zodat dit tenminste een vast gegeven is. (nvdr: wat een goede aanwijzing dat krulkoppen een signaal van sterke groei zijn!)

In het volgende deel meer over wat je doet met buitentomaten die te vroeg plantklaar zijn en het schaduwhokje voor de temperatuurmeting.

Dit bericht werd geschreven door Herman. Wie Herman is en een overzicht van zijn berichten uit 2006 en 2007 vind je op deze pagina : http://herman.plantaardig.com .

Dit artikel werd geschreven door Herman. Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op http://herman.plantaardig.com

Na de zeer gedetailleerde verslagen over het zaaien van tomaten kreeg ik vandaag het verslag van Herman binnen over het planten. Door het uitzonderlijke mooie weer was het mogelijk vrij vroeg te planten. Zowel het plantgoed was voldoende uitgegroeid (lees hier over de eisen van een goede tomatenplant) als de klimaatsomstandigheden van de kas en de bodem waren optimaal.Lees alles wat voorafging in het artikel over tomaten zaaien en verspenen bij Herman

22/04/07
Het plantmateriaal
Planten van eerste zaaibeurt bereiken nu 12 cm (boven de kiemblaadjes).
De planten van de 3 soorten doen het uitstekend. Overdag staan ze buiten aan de kant van de serre(kant van de morgenzon) ’s nachts komen ze in de serre.
De eerste dieven (1-1,5 cm) verschijnen reeds in het oksel van het eerste echte blad. Ze zijn reeds heel degelijk geworteld. Nog een paar dagen en ik kan uitplanten.

23/04/07
Bewerken en bemesten van de serregrond
In januari werd de grond reeds uitgebreid doorgespoeld (100 liter/m2).
In maart werd de grond omgespit en voorzien van 100g/m2 zeewierkalk.
De gemeten pH was 6,5 vandaar de lichte dosis kalk die ik plan om elk jaar te herhalen.
Vandaag wordt er bemest (voldoende diep ttz 10-15cm ingewerkt) met:
– 350 g/m2 gedroogde koe-kip-paardemest (DCM)
– 100 g/m2 blauwe korrel (COMPO “Nitrophaska blauw speciaal” 12-12-17-(2)-(15) )
– 30 g/m2 Patentkali (Aveve 30% + 10% Mg)
Tijdens het opkweken voorzie ik bijbemesting, éénmaal per week, met roze korrel,opgelost in water (2g/liter gietwater), vanaf het verschijnen van de eerste bloem. (opmerking van Luc : bijbemesten hoeft eigenlijk pas vanaf bloei derde tros)

25/04/07

Uitplanten in de serre
21 planten(3×7), ondertussen 15 cm hoog, uitstekend geworteld en stevig, worden nu zorgvuldig uitgeplant op 35 cm van glaswand, in twee rijen, 75 cm tussen de rijen, 65 cm tussen de planten in de rijen. (opmerking van Luc : standaardplantafstand is 80 x 50 cm, is dus zeker voldoende ruim)
De planten in de tweede rij tussen deze van de eerste rij geschikt.
Elke soort krijgt een rietstok met een verschillende kleur gemerkt (kleefband) zodat tijdens opgroei en oogst alle resultaten goed bij te houden zijn.
Het oogsten zal soort per soort gebeuren met telkens weging van de oogst!

02/05/07

Afwitten van een gedeelte van de serre met “Temperzon”

De planten doen het goed en zijn gemiddeld bijna 30 cm hoog. Morgen worden ze aangebonden aan de stokken en alle dieven verwijderd.
Ondertussen is het hoogtijd voor het afwitten van de serre. De temperatuur loopt geregeld op tot boven de 40°C terwijl 2 deuren en 4 vensters volledig open staan.
Ik besluit van één dakvlak(kant van de middagzon) af te witten met Temperzon.

(Opmerking van Luc : inderdaad, zeker zo vroeg op het jaar nog niet veel afwitten, de plant heeft nu nog heel veel licht nodig)
Te koop bij o.a. Hubo (zie www.lichtisgeld.nl voor alle info) in dozen(vloeistof) van 0,75l, op te lengen met 1,5 deel water ,goed voor ongeveer 20-30 m2 (één laag) en aktief gedurende 6 maand. Dit is de verpakking voor de hobbyist en was vroeger bekend onder de naam “Temperzon T-74” (in pasta). De nieuwe verpakking heeft dezelfde eigenschappen als de oude T-74 versie. Bij betrokken weer of regen wordt de laag goed doorschijnend;bij zon daarentegen wordt de laag echt goed wit. Blijkt op het eerste zicht een degelijk produkt.

Voorlopig plaats ik, in de loop van de voormiddag, aan één langszijde (middagzon-kant) van de serre bamboe-matten (5 meter lang). En nu maar trachten van de temperatuur laag genoeg te houden….

Het aanbrengen van het produkt,op volledig droog glas, gebeurde vlekkeloos met een verfrol. Eens het produkt opgedroogd (kwestie van een uurtje) kan regen geen kwaad meer.

Opmerking van Luc : Op vraag van Herman en vele andere hobbytuinders probeer ik binnenkort even uit te leggen hoe je best reageert tov de soms zeer hoge temperaturen in de kas. Niet makkelijk om uit te leggen…

Dit artikel werd geschreven door Herman. Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op http://herman.plantaardig.com

Dit artikel werd geschreven door Herman. Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op http://herman.plantaardig.com

Herman De Moor is gepensioneerde (61jaar) en ex IBM werknemer/techn ing electronica en heeft sinds zijn pensioen volop tijd om tuinieren als een mooie hobby uit te bouwen. Zijn echtgenote en hijzelf zijn verzot op sla en tomaten. Daarnaast teelt hij ook nog suikerbrood, andijvie, boontjes, prei en selder. Herman is van nature nogal een nauwkeurig iemand. Hij noteert alles heel nauwkeurig. Hij vindt het goed, dat speciaal voor de lezers van www.plantaardig.com zijn bevindingen over de teelt van tomaten in 2007 gepubliceerd worden. Hou deze pagina in de gaten, want er verschijnen dit jaar regelmatig bevindingen over zijn tomatenteelt die zopas weer opgestart werd. Blijf op de hoogte via de nieuwsbrief.
Update 10/04/2007
Update 01/05/2007 over de rest van de opkweek
Update 04/05/2007 leest u in het bericht Tomaten telen met Herman, het planten.

Hoe de teelt van vorig jaar bij Herman was en details over de gebruikte teelttechnieken lees je in de artikelenreeks tomaten kweken bij Herman in 2006

• zaterdag 10 maart 2007

Alle tomaatjes(3 bakjes) (Hobby F1, Ferline F1 en Cristal zijn nu gezaaid ,het toestel ingesteld op halve kracht(via de dimmer) en de temperatuur ingesteld op 22°C. En nu maar wachten wie van ons de eerste is!

• zaterdag 17 maart 2007

De 3 varieteiten op zaterdag 10/03/07 gezaaid waren reeds op woensdag 14/03 meer dan voldoende gekiemd om de propagator af te schakelen.Sindsdien staan de zaaibakjes naast mekaar aan de venster van de keuken(20°C) en (zonder het plexideksel erop.Ze bereiken nu reeds een hoogte van 3 cm.

Ik heb ze vanavond in de kelder (16°C) geplaatst(daar is het wat koeler dan in de keuken…) zodat ze niet te vlug opschieten;morgenvroeg haal ik ze terug voor de venster van de keuken.

De ingestelde temperatuur van de propagator was 23°C en met de ondervinding van verleden jaar varieerde de grondtemperatuur van het middenste bakje van 22,5 tot 24,2°C (dus behoorlijk nauwkeurig)

Ik stel nu ook vast dat in de 2 buitenste zaaibakjes de temperatur een graadje lager was.Elke dag heb ik de bakjes dan ook van plaats gewisseld in de propagator.

De beste kiemer(en gelijkmatig zonder verlies) was Hobby F1(zaad van 2007) gevolgd door Ferline(zaad van 2006) en als laatste Cristal F1(zaad van 2006) met licht verlies en een beetje onregelmatig.

Vraag : Zou ik nu best zo vlug mogelijk verplanten(blaadjes tot juist boven de potgrond?)

Antwoord: Je hebt ruim gezaaid. Dus dat wil zeggen dat de plantjes nog voldoende ruimte hebben om te groeien.

Je hoeft helemaal niet haastig te zijn om te verspenen. Als de plantjes één tot maximaal twee echte blaadjes (dus niet de kiemblaadjes) hebben kan er gerust nog verspeend worden. Zolang ze maar de ruimte hebben.

Probleem is nu natuurlijk het fileren van de plantjes wegens lichtgebrek. Vandaar hun hoogte. Maar het is niet de hoogte die het moment van verspenen bepaalt, maar wel het aantal echte blaadjes die zichtbaar zijn.

Met de temperatuur in de keuken is eigenlijk niets mis. Het is nu één maal minder licht bij het keukenvenster. Het was tot nu toe ideaal weer om de plantjes overdag in de kas te zetten! Dat houdt zeker en vast de plantjes kort. Ook als het daar overdag wat warmer is, dan nog zullen ze minder fileren dan voor het keukenraam. Daar rekken ze immers in de richting van het licht. Dat is namelijk de beste methode om ze kort te houden, zoveel mogelijk in het licht! Wordt het overdag warm genoeg in de kas, dan staan ze daar best. Maar zoals je zelf zegt, er is dan nog wat meer aandacht nodig voor de plantjes, zoals tijdig luchten van de kas en kijken of de kleine zaaibakjes niet uitdrogen en de plantjes de eerste dag in de gaten houden of ze de overgang keuken-kas wel goed doormaken (zouden de eerste dag misschien wat slap kunnen worden). Zolang je in de kas niet boven de 28 gaat is er geen enkel probleem voor het fileren en ook niet voor de warmte. Want in de kas groeien ze recht omhoog en voor het raam rekken ze hun kopje naar het licht.

Wat je ook kiest, keuken of kas, beide methodes zullen slagen. In ieder geval is de kas tijdens de nacht voorlopig nog uitgesloten.

Nog een methode om tot wat steviger plantgoed te komen is de watergift niet te overdrijven

Ik denk dat het verspenen bij jou best binnen een tiental dagen kan gebeuren.

Vanaf hier : Update nummer twee

• 23/03/07

De 3 zaaibakjes staan voor het keukenschuifraam(20°C) onder een zelfgemaakte testopstelling (1,20m lang,0,30m breed) met lichtbak (2 x 36 Watt groeilampen,gekocht bij Vlaams Zaadhuis ;12,5 euro/stuk)

Bij onvoldoende licht wordt de lichtbak aangeschakeld(soms tot 12 uur/dag). Het valt op dat de plantjes niet meer gaan rekken naar het buitenlicht.

Probleem
Bij 25% van de plantjes blijft het zaadje de toppen van de kiemblaadjes blokkeren. Het zaadje blijkt steenhard te zijn is niet verwijderbaar zonder de toppen van de kiemblaadjes te beschadigen.

Vermoedelijk heeft dit te maken met de droogte van de grondoppervlakte (onvoldoende nat gehouden in de propagator) De zaadjes werden tijdens het zaaien nat gesproeid vooraleer ze te bedekken met een dun laagje zaai/stek grond en dan terug besproeid met de nevelspuit.

Bij een volgende zaaibeurt (voor de buitenteelt) dient dit aandachtig bekeken te worden. Indien er nog problemen optreden,eventueel bedekken met wit zand ipv zaai/stek grond.Zand is heel gemakkelijk te bevochtigen en zou het zaadje beter vochtig houden tijdens het kiemen zodat het gemakkelijker loskomt van de kiemblaadjes…

Heeft iemand ervaring met het probleem dat de zaadjes de kiemblaadjes blijven vasthouden? Laat het weten via dit formulier ?

• 25/03/07

De plantjes zijn nu 5 cm hoog,om fileren zoveel mogelijk tegen te gaan verhuizen ze s’nachts naar de kelder (16°C) tot s’morgens.

• 29/03/07 Verspenen

Tijd voor het verspenen;van elke soort worden de beste 12 plantjes geselekteerd(ze hebben minstens reeds één echt blaadje) en zijn nu ongeveer 6 cm hoog.

De vierkante potjes zijn voldoende groot genomen(9 cm breed en 10 cm diep en voorzien van gaatjes) en geplaatst in waterdichte plastiek bakken teneinde water te geven langs onder toe te laten.

De licht vochtige geraniumgrond wordt na licht aandrukken tot aan de rand van het potje gevuld, een paar keer goed overgoten waarna alle potjes een halve dag op 20°C geconditioneerd worden.

Daarna begint het verspenen. De plantjes blijken reeds een stevig wortelgestel te hebben(totale hoogte 8 cm,wortels inbegrepen).

Van de 3 x 12 plantjes zullen uiteindelijk, na opkweek tot begin mei, 17 plantjes hun plaats krijgen in de serre ttz 5 x Hobby F1,7 x Ferline F1,5 x Cristal F1.

Opmerking
Bij een beperkt aantal verspeende plantjes was de geraniumgrond toevallig natter. Benieuwd of ik tijdens het opgroeien hier een verschil ga merken.

• 01/04/07 tweede zaaibeurt, buitentomaten

Tijd voor 2de zaaibeurt (terug dezelfde soorten) voor de buitenteelt (uitplanten vermoedelijk einde mei)

Ik dek de zaadjes nog steeds af met een laagje zaai/stek aarde. Opletten nu voor het vochtig houden van het dunne laagje grond in de propagator.

Na het opwarmen op volle vermogen (50 Watt bij 230 Volt, met dimmer op maximum) en de propagator ingesteld op 23°C wordt de dimmer op de helft van de schaalverdeling gebracht.Na meting blijkt bij deze stand 100 Volt op de verwarmingsweerstand te staan ipv 230 Volt wat overeenkomt met nauwelijks 10 Watt verbruik. De grondtemperatuur varieert van 22,4°C tot 23,9°C wat perfekt is voor kiemen van tomatenzaad.

Opmerking

Tijdens de eerste zaaibeurt werd er steeds gekozen voor de grootste zaadjes;nu blijven er meestal kleinere zaadjes over;benieuwd of er een verschil zal zijn bij kiemen en opkweek.

• 01/04/07

De verspeende plantjes van de eerste zaaibeurt doen het goed maar moeten toch nog eventjes wennen.

• 04/04/07

De tweede zaaibeurt begint te kiemen; de zaaibakjes gaan nu uit de propagator en verhuizen naar het schuifraam van de keuken(20°C) en zoveel mogelijk onder de lichtbak.

Er blijkt nog steeds een probleem met geblokkeerde zaadjes op de kiemblaadjes, minder erg dan tijdens de eerste zaaibeurt.

Voorlopige conclusie:beter wit zand gebruiken om de zaadjes af te dekken in de zaaibakjes(ongeveer 3 mm laagje zou moeten volstaan

• 10/04/07 Mooi weer, overdag in de kas

De verspeende plantjes van de eerste zaaibeurt doen het uitstekend.De meeste plantjes zijn ongeveer 5 cm boven de kiemblaadjes uitgegroeid met uitzondering van deze die in nattere geraniumgrond verspeend werden.Deze laatste hebben toch een lichte achterstand opgebouwd.

Tijdens de voorbije dagen was er zon en werden de plantjes overdag in de serre geplaatst. S’avonds komen ze terug naar de keuken.

Conclusie:geen te vochtige geraniumgrond gebruiken .Tenzij de grond echt uitgedroogd is,gewoon de licht vochtige grond rechtstreeks uit de zak gebruiken.

• 10/04/07

De tweede zaaibeurt blijkt onregelmatiger te kiemen en de opgroei is ook wat flauwer.Kleine zaadjes blijken ook zwakkere plantjes te geven?

14/04/07

De eerste echte blaadjes beginnen te komen in de 2de zaaibeurt(gezaaid op 01/04/07).

18/04/07

Vullen van de potjes (geraniumgrond) voor verspenen van de 2de zaaibeurt; nog eens grondig de potjes gieten na vullen; morgen wordt er verspeend…

18/04/07 Eenmalige bijvoeding met roze korrel

Ik besluit,na consult met Luc Dedeene, van éénmalig de planten van de eerste zaaibeurt bijvoeding met “roze korrel” te geven volgens het gekende principe van 2g/liter gietwater.

Daartoe giet ik in de bakken (met 12 plantjes elk) 1 liter gietwater. Na 5 a 10 min is reeds alles opgeslorpt door de plantjes. Dit is een goed teken en bewijst dat de kluiten allerminst verzadigd zijn

met water. In dit laatste geval zou het gietwater veel langer in de bodem van de bakken blijven staan.

Tijdens het opkweken van de plantjes in pot tracht ik steeds het water geven zowel langs boven en onder(in de bakken) te combineren er op wakend dat het gietwater in de bakken voldoende vlug (max 15min) opgeslorpt wordt. Is dit niet het geval dan leeg ik de bakken volledig teneinde verzuring van de plantjes te voorkomen.

Water langs boven geef ik,in kleine hoeveelheden,wanneer de bovenlaag van de grond duidelijk uitgedroogd is. In de mate van het mogelijke houd ik steeds gietwater beschikbaar op serretemperatuur.

19/04/07 Verspenen van de 2de zaaibeurt

De 32 (8xFerline,12xHobby,12xCristal) beste plantjes worden uitgezocht voor verspening. Ze zijn allen iets minder hoog dan deze van de eerste zaaibeurt maar stevig en goed geworteld. Ik denk dat dit te maken heeft met het feit dat bij het doorkomen van de eerste kiemen in de propagator ze onmiddellijk onder het groeilicht aan het schuifraam in de keuken geplaatst werden. Ik heb dus niet gewacht tot alle kiempjes te zien waren. Dat dagje verschil heeft dus blijkbaar geleidt tot minder fileren.

Ook is het duidelijk dat, omwile van het gebruik van de kleinere zaadjes in kleinere plantjes resulteren.

De verspeende plantjes gaan nu voor een paar dagen onder de groeilampen en blijven daarna nog enkele dagen in de keuken.

Opmerking:

Het probleem van de zaadjes die op de kiemblaadjes blijven zitten blijft alsnog onopgelost en vanuit de lezers is er nog geen geen reactie gekomen.

Verschillende mogelijke oorzaken zijn naar mijn mening:

– De propagator zorgt ervoor dat,omwille van de vorm van het deksel,alle condensatiedruppels terecht komen in de 2 cm dikke zandlaag op de bodem van zijn bak en NIET op de zaaigrond.

Bij gebruik van een zaaibak,afgedekt met een glazen plaat,vallen de waterdruppels wel op de zaaigrond wat dan zorgt voor een automatische (maar niet kontroleerbare) bevochtiging van de zaaigrond-oppervlakte.

– Ik heb de zaadjes afgedekt met een dun laagje zaaigrond en niet met zand. Zand is dus misschien beter en houdt bij bevochtigen met een nevelspuit beter de oppervlakte(en de zaadjes) vochtig.

-De verluchtingsgaatjes van de propagator bleven open tijdens het kiemproces zodat de luchtvochtigheid binnen in de bak minimaal was. Misschien beter alles dichthouden…

-De afdeklaag van de zaadjes is misschien nogal dun:hoe dikker de laag,hoe langer de zaadjes vochtig blijven en ze,bij het doorkomen van de kiemen,gemakkelijk loskomen van de kiemblaadjes?

Moraal van het verhaal:zand gebruiken als afdeklaag(hoe dik?),verluchtingsgaatjes dichthouden tijdens kieming,regelmatig vochtig houden met nevelspuit??

Dit artikel werd geschreven door Herman. Wie Herman is en welke artikels hij al geschreven heeft vind je op http://herman.plantaardig.com