Wie houdt er niet van, de eerste nieuwe groenten van het seizoen, die de echte lente aankondigen. De restaurants en de media in ieder geval. De restaurants pakken graag uit met primeurgroenten op de kaart. En de eerste nieuwe groente van het seizoen is meestal belangrijk genoeg om in de krant vermeld te worden. Deze week was er het bericht over de eerste Belgische aardappelen. Heel wat van deze groenten kan de hobbytuinder ook telen! Vooral deze die best tijdens een graadje vorst kunnen in het vroege voorjaar. In deze artikelenreeks komen diverse groenten die je als primeur kan telen aan bod.
Het artikel Groenten telen onder beschutting in februari gaf eigenlijk al de aanzet tot de primeurteelten, waarvan we nu de vruchten plukken. Terwijl buiten de groei van sla, spinazie enz … toch vrij traag verloopt, kan je nu volop sommige groenten oogsten in de kas of plastiektunnel. Pijpajuin, radijs, spinazie, sla en binnenkort ook bloemkool en nog iets later worteltjes en prei. Uitzonderingen zijn de groenten die warmte vragen tijdens de vroege teelt: tomaten, komkommers, courgette en paprika.
In dit bericht leest en ziet u het teelverloop en de oogst van de vroegste spinazie.
Wie een plastictunnel, glazen kas of koude bak heeft heeft kan nu al volop spinazie oogsten. Het is een heel eenvoudige teelt, zonder ziekten of plagen omdat het nog te koud is voor schimmels en insecten. Verwarmen is niet nodig, spinazie kan tegen vriestemperaturen. Voor de vroege teelt
gebruikt u best vroege spinazierassen (snelle groeiers). Rassen van het type “scherpzaad” zijn daarbij geschikt. Of hybriden die aanbevolen worden voor de zeer vroege teelt. Deze vroege rassen worden beter niet geteeld later op het seizoen. Door hun snelle groei wordt er dan onmiddellijk een bloemstengel gevormd. De bladvorming is dan heel matig. Deze rassen groeien sneller, maar schieten wel sneller op.
Zaaien in potjes
Wil je de primeur hebben, zaai de spinazie dan begin december in bloempotjes of perspotjes. Leg twee zaadjes per potje. Dan heb je waarschijnlijk een aantal potjes met één plantje en een aantal met twee plantjes. En dat is net goed voor de grootbladige spinazie. Dek af met gezeefde potgrond of wit zand. Zet het geheel in een warme ruimte en hou de oppervlakte vochtig om zo de kieming snel te bespoedigen. Een stuk plasticfolie kan hierbij helpen. Als de plantjes goed en wel gekiemd zijn zet je ze terug in de kas. Of beter nog, op een plaats waar het zo’n 12° C is en met voldoende licht. Om fileren te vermijden.Heb je dat niet, dan is de koude kas de beste oplossing.
Er wordt geplant, tijdens tweede helft van januari of de eerste helft van februari, afhankelijk van de weersomstandigheden (vriest het of niet). Inderdaad, de teelt van de plantjes duurt zowaar langer dan de teelt van de oogstbare spinazie. Er wordt geplant op 20 cm in de rij en 25 cm. Het is immers de bedoeling grootbladige plukspinazie te telen.tussen de rijen. Vorst doet geen schade aan de spinazie.
Ter plaatse zaaien
Ter plaatse zaaien kan ook, als de winterse omstandigheden (lees ‘zachte temperaturen)tijdens het zaaien wat meevallen. Het voordeel van voor te zaaien is dat je ook tijdens koude (lees vriesweer) omstandigheden de zaadjes kan doen kiemen door de potjes warm te zetten. Wie ter plaatse zaait mist wel de primeur.
Bemesting
Met de bemesting moeten we niet overdrijven. Het is een bladgroente en er is weinig licht. Dit geeft wat meer nitraten in het blad. Geef enkel een kleine startbemesting met een samengestelde minerale meststof, bijvoorbeeld 30 gram per m² 12-10-18. De grond is koud en dan zal een organische handelsmeststof niet snel genoeg werken.
Onderhoud en teeltzorgen
Bij de teelt van primeurspinazie zondigen we best wat tegen de algemene regel : “luchten heeft voorrang op temperatuur”. Laat de serre maar dicht, zolang de temperatuur in de kas niet boven de 20-25°C gaat. De hogere dagtemperaturen compenseren de lage nachttemperaturen. De kans op schimmelziektes die zouden kunnen ontstaan, is in het vroege voorjaar klein. Wolf, de valse meeldauwsoort die op spinazie voorkomt, zal in februari en maart nog niet optreden. Warm houden is dus de boodschap. De enige keer dat we best wat meer luchten is de één of twee dagen nadat er water gegeven werd. Doe dit ’s morgens als een dag met veel zon en/of veel wind verwacht wordt. Zo zijn de plantjes waarschijnlijk opgedroogd tegen ’s morgens vroeg.
Oogsten
Bij een zacht voorjaar kan er voor de eerste maal geoogst worden half maart.
Pluk plant per plant tot u een voldoende grote portie hebt. Laat in het hart van de plant enkele blaadjes staan. Drie weken later kunt u nog eens oogsten. Een derde oogst is waarschijnlijk ook nog mogelijk.
Opschieten
Wanneer precies is afhankelijk van de temperaturen, maar uiteindelijk zal de spinazie opschieten en komt er een einde aan de oogst. In de kas gebeurt dit waarschijnlijk al eind april.
De teelt van primeurspinazie in beeld
Plantjes klaar om uit te planten.
Spinazie planten, een beetje zoals sla. Januari-februari.
Eerste oogst na half maart. Pluk plantje per plantje volledig leeg, laat enkele hartblaadjes zitten.
Twee weken later is de hergroei bijna voltooid en kan er opnieuw geoogst worden.
Op het einde van de teelt zal de spinazie opschieten en een bloemstengel aanmaken.
Ik heb spinazie in een soort groentenbak gezaaid en pluk er de blaadjes van voor in de salade.Ik zal me er eens op toeleggen om eens fotos te maken,mischien brengt het andere mensen op een idee.
Ik heb zeer goede ervaring met wilde spinazie. Ik houd het zaad over en plant het weer opnieuw. Je kunt er maanden van oogsten.
Voor de winter vries ik altijd wat porties in en eet het dan bij pastagerechten. Heerlijk. Een handje rozijnen er door doet wonderen.
Beste Jan
Hartelijk dank voor uw regelmatige, ervaringsrijke bijdrage aan deze site. Inderdaad, grootbladige spinazie is typisch voor België en Frankrijk.
Gebruik jij voor de teelt van overwinteringsspinazie dan de rassen die specifiek verkocht worden als winterspinazie?
groetjes,
Luc
Beste Luc,
Een aparte teelt, die plukspinazie, komt volgens mij alleen nog in Belgie voor.
Pluk zo weinig mogelijk stengel, daar zit de nitraat in.
Hierbij wat aanvullingen op je verhaal.
Er zijn inmiddels 10 fysio’s van Wolf. Fysio 8 komt het meeste voor in Europa.
Spinazie kun je ook heel goed laten overwinteren in de volle grond. De spinazie die ik in september heb gezaaid, heb ik een keer geoogst in het najaar en de hergroei kan ik soms vanaf maart al oogsten. Spinazie kan goed tegen de vorst van de afgelopen jaren.
Spinazie kan echter slecht tegen wateroverlast en structuurbederf. Maak desnoods bedden of kies een droog stuk van je tuin uit.
Mijn andere overwinteringsspinazie is van begin oktober, maar die is nog niet oogstbaar. Let wel op de bemesting, na de winter kan er stikstof tekort optreden. Ik heb trouwens jarenlang winterspinazie zonder opbrengst gehad. De duiven zijn er gek op in de winter! Een net doet wonderen.
De profesionele tuinders in Nederland beginnen na de kerst al weer met zaaien. Deze tuinders zaaien in de maanden oktober en november niet of minder, maar de rest van het jaar volop. Op de site van Rijk Zwaan kun je zaai en oogstschema’s vinden onder sortiment en bladgewassen.
Als amateur moet je het meestal met zaad zonder fungicide behandeling doen. Dit zaad is gevoeliger voor kiemschimmels, dus kies zoals Luc schrijft goed weer uit en zorg voor goed zaad tijdens slechte omstandigheden. Spinazie kiemt het beste bij zo’n 12 tot 15 graden bodemtemperatuur (eventueel afdekken dus).
Wanneer je zaad van hybriden kunt krijgen, kun je beter afzien van het gebruik van oude scherpzadige rassen. Deze oude rassen hebben vrijwel geen Wolf resistentie en schieten erg snel. Zelfs het gebruik van een middenlate hybride kan soms al beter zijn dan van scherpzadigen zolals Winterreuzen. De schot van spinazie wordt aangezet door de daglengte en die is in het voorjaar al snel veel langer dan in het najaar.
Met vriendelijke groeten,
Jan.