Dit is het eerste deel van de workshop “zelf tomaten enten”. Tijdens mijn experimenten het afgelopen seizoen werd duidelijk dat enten haalbaar is voor iedereen die gewoon is zijn tomatenplanten zelf op te kweken. Echt moeilijk is het niet en het slagingspercentage is zeer groot. Lees nu het eerste deel van deze reeks en schrijf u in op de gratis nieuwsbrief om op de hoogte te blijven van het verschijnen van de volgende delen.
Via de dagelijkse nieuwsbrief zult u regelmatig een deeltje uit deze serie kunnen lezen. Stap voor stap wordt u uitgelegd hoe je best te werk gaat. En dit voor drie verschillende werkwijzen. Foto’s én video’s van mijn experimenten ondersteunen dan het geheel. En u leest tussenin heel wat tips om van het enten een geslaagd experiment te maken.
In dit artikel eerst wat achtergrondinformatie over het enten en de beweegredenen om te enten. En gaan we onderaan dit artikel ook op zoek naar plaatsen waar geënte planten te koop zijn.
Wat is enten van tomaten?
Enten wil zeggen dat we het bovengrondse deel van het tomatenras dat we gewoon zijn te telen zullen laten vergroeien met een onderstam die zeer groeikrachtig is en vele ziekteresistenties heeft. Het wortelstelsel is dus dat van de onderstam, het bovengrondse deel dat van de gewenste tomatenvariëteit.
Inleiding.
Het enten van tomaten wordt al heel lang toegepast. Vroeger gebeurde dit door de tuinder zelf op het tuinbouwbedrijf. Toen het mogelijk werd de grond te ontsmetten en er ook overgeschakeld werd op hydrocultuur verloor het enten van tomaten aan belang. Pas toen sommige wortelziekten en vaatbundelziekten ook in de substraatteelt de kop opstaken kwam enten eind jaren tachtig opnieuw in de belangstelling. Ondertussen werd een nieuwe, vereenvoudigde entmethode ontwikkeld. Dit maakte dat de de taak van het enten praktisch volledig overgenomen werd door plantenopkweekbedrijven.
Het werd vanaf dan ook voor de liefhebber mogelijk om geënte planten aan te kopen. Zelf enten was echter nog altijd niet aan de orde, wegens het voor de liefhebber onbeschikbaar zijn van zaad van onderstammmen.
Waarom geënte tomatenplanten gebruiken?
Het probleem van de bodemmoeheid bij tomaat, voor het grootste deel veroorzaakt door de ziekte kurkwortel en gedeeltelijk ook door aaltjes kwam al in verschillende artikels van GroentenInfo aan bod.
Door het onvermijdelijke gebrek aan vruchtafwisseling in de kas neemt de groeikracht van de tomaten jaar na jaar af. Enten is een preventiemaatregel tegen bodemmoeheid. Belangrijke achtergrondinfo in dat verband vindt u dan ook in deze twee berichten.
Voordelen.
- Enten zorgt ervoor dat je de productieperiode van de tomatenplanten aanzienlijk kan verlengen (als voorbeeld : je kan in plaats van vier trossen makkelijk zeven trossen per plant telen, zonder dat de groeikracht achteruit gaat)
- Door de sterkere groeikracht zal je grotere en meer vruchten oogsten. De productiestijging is in veel gevallen spectaculair te noemen.
- Door de sterkere groeikracht wordt het mogelijk twee stengels per plant aan te houden. Zo wordt het argument dat geënte planten veel geld kosten of dat zelf enten veel energie en tijd vergt van tafel geveegd.
- Door de sterkere groeikracht en de grote ziekteresistentie kan je zorgeloos tomaten telen. Problemen met gebreksziekten, afvallende bloempjes, vergelende bladeren, neusrot, klimaatschokken enz.. komen haast niet meer voor. Het wortelstelsel is immers zo sterk dat er omzeggens geen problemen zijn met wateropname of opname van meststoffen.
Resistenties
De moderne tomatenrassen (F1) bezitten al heel wat resistenties. Er zijn echter bij alle rassen twee grote afwezigen : de aardappelplaag en kurkwortel. Aardappelplaag valt niet op te lossen met een resistente onderstam, als die al zou bestaan. De ziekte infecteert immers de bovengrondse delen. Kurkwortel en aaltjes daarentegen zijn wel goed te beheersen met een resistente onderstam. Een absolute vereiste is dan ook dat de onderstam resistent is tegen kurkwortel én tegen wortelknobbelaaltjes. De onderstammen zijn echter ook nog resistent tegen andere grondgebonden ziektes. zoals
- Resistentie tegen Fusarium of Verwelkingsziekte (Fusarium oxysporum f.sp..lycopersici)
- Resistentie tegen Fusariumvoetrot (Fusarium oxysporum f.sp.radicis-lycopersici)
- Resistentie tegen Verticillium of verwelkingsziekte (Verticillium albo-atrum en Verticillium dahliae)
- Resistentie tegen Tomatenmozaiëkvirus
Al deze resistenties zijn eigenlijk ook al aanwezig in moderne hybriderassen.
- Resistentie tegen Wortelknobbelaaltjes (Meloidogyne soorten) is bij zeer recente rassen soms aanwezig. Maar moet abosluut zeker aanwezig zijn in het resistentiepatroon van de onderstam
- Het verschil wordt ook gemaakt door de resistentie tegen Kurkwortel (Pyrenochaeta lycopersici)!
Nadelen
Het enige nadeel dat kan genoemd worden is de hoge kostprijs van geënte tomatenplanten. Het tweestengelsysteem kan daar aan verhelpen. Maar voor wie veel planten nodig heeft blijft het hoe dan ook een dure zaak.
Waarom zelf enten?
Zelf enten maakt het allemaal nog veel goedkoper dan geënte planten kopen. Waardoor het enten ook haalbaar wordt voor wie meer dan een paar planten nodig heeft.
Nog een belangrijk voordeel van zelf enten is dat je zelf de keuze van het te enten ras kan bepalen. Wie geënte planten koopt moet vrede nemen met het (de) aangeboden ras(sen).
Waarom nu pas zelf enten?
Tot voor kort kon de liefhebber enkel geënte tomatenplanten kopen.
Om tomaten te enten heb je onderstammen nodig. En dat was net het probleem. In de zaadcatalogussen voor de liefhebber waren die niet te vinden. Daar kwam sinds kort verandering in. En werd het zo ook voor de liefhebber mogelijk zelf geënte tomatenplanten op te kweken.
Tomatenonderstammen.
Het Vlaams Zaadhuis biedt sinds 2007 zaad aan van het onderstamras “Resistar”. Vreekens zaden biedt onderstamzaad aan van het ras Caddy F1. Voor zover ik weet, de enige twee Nederlandstalige leveranciers van onderstamzaad. Op buitenlandse sites wordt ook onderstamzaad aangeboden. Zo is er Brigeor F1 van de firma Ducrettet. En Groundforce F1 van de firma Baumaux.
Maxifort F1 en Beaufort F1 zijn twee heel goede onderstammen die professioneel en wereldwijd veel gebruikt worden. Wegens de grootte hoeveelheid die je daarvan moet aankopen zijn deze voor de liefhebber geen optie.
Voor de volledigheid en voor wie echt zweert bij de de heirloomrassen, wordt wel eens verwezen naar de robuust groeiende soorten tomaten van de soort Lycoperiscum esculentum. Omdat deze zeer groeikrachtig zijn, niet omdat ze resistent zouden zijn tegen de zopas genoemde ziektes. Daar zijn bij : Burpee Delicious, Petit moineau, Matt’s Wild Cherry, Wild Everglades, Barbanakia, Cuatomatl. Of je gebruikt de verwante soorten Lycopersicum hirsutum, Lycopersicum pimpinellifolium, ook al omwille van hun sterke groeikracht.
Het hoeft echter geen betoog dat de voorkeur uitgaat naar F1 onderstammen, die met zekerheid alle gewenste resistenties bevatten.
|
Tot slot kunnen we stellen dat enten, zowel kwalitatief, als kwantitatief niets dan voordelen biedt. Enig tegenargument heeft te maken met het financiële of het extra werk. Maar dat wordt ruimschoots goed gemaakt door de veel hogere productie en betere gezondheid van de planten. “Wie éénmaal geënte tomaten geteeld heeft wil nooit meer terug.” |
Tot zover de theorie, op naar de praktijk in deel 2.
Lees hier deel 2 over tomaten enten.
Vraag aan en voor de lezers : waar geënte planten kopen?
Waar koopt u geënte planten? Vlaams Zaadhuis en Easy Plant zijn twee postorderbedrijven die geënte planten verkopen. Easy Plant heeft zelfs diverse rassen beschikbaar. Sommige liefhebbers halen geënte planten bij een professioneel tomatenkweekbedrijf in de buurt. In tuincentra zijn ze meestal niet verkrijgbaar. Misschien hebt u nog een goede tip in dat verband?
Herman
eerst vooral dank voor uw raad.
Het is niet de bedoeling de onderstam te snijden boven de kiemblaadjes, maar wel er onder.
Mijn vraag was eigenlijk of het nadeel had dat de ent onder de kiemblaadjes zou gesneden zijn en zo blijk dat het wel een voordeel zou zijn voor eventueel een dubbele stam te bekomen het is het proberen waard voor een paar plantjes.
– wat de onderstammen betreft dat zijn
Caddy (Vreekens)
* 12 gezaaid op 25-1 licht afgedekt met wit zand, eerste kiemen op 31-1 onregelmatig met een paar voorloper
* op 31-1 terug 12 gezaaid niet afgedekt met zand en regelmatig gekiemd op 3-2
Dit volgens de grote uitgeplant, dus alle 24 groeien.
– wat de enten (rassen) betreft
gezaaid op 3-2 ROBIN F1, MONTFAVET F1, MIRTO F1, BEEFMASTER F1
PYROS F1 EN TROSTOMAT F1 hopelijk voldoet dit en nogmmals bedankt!
Beste Jozef,
Uw probleem is dus eigenlijk dat de ent te dun is tov de onderstam.Je zou dus eigenlijk de onderstam willen afsnijden boven zijn kiemblaadjes en de ent onder de kiemblaadjes.Na het enten heb je dan een plantje met 4
kiemblaadjes.
Ik heb er de literatuur uit USA eens op nagelezen.
Voor het professioneel opkweken van geente eenstengelige planten is het gebruikelijk van onderstam én ent af te snijden boven de kiemblaadjes.
Bij tweestengelige planten zal men,zowel onderstam als ent,afsnijden onder hun kiemblaadjes omdat,eens de enting geslaagd is,bij het verder opkweken van de twee stengels,de kop van de plant afgesneden wordt.
In de kiemblaadjes van de ent ontstaat dan telkens een dief die als stengels van de definitieve plant zullen
dienen.
Het is hiermee dus bewezen dat zowel afsnijden boven of onder de kiemblaadjes zou moeten werken.
Omwille van het feit dat de onderstam en de ent op de entplaats best niet alleen dezelfde dikte hebben maar ook eenzelfde graad van volwassenheid,zou ik aanraden van,indien mogelijk :
1)de ent af te snijden VLAK BOVEN de kiemblaadjes
2)de onderstam af te snijden BOVEN de kiemblaadjes op een afstand van minimaal = 1/2 clipshoogte.
Als er dan nog een ontoelaatbaar verschil is van dikte kan je besluiten van de onderstam een beetje hoger af te snijden.
Op die manier heb je,na enten,een plantje waarbij de clip zich precies boven de onderstam-kiemblaadjes zit.
De onderstam is genomen op zijn dunste punt,de ent op zijn dikste punt.
Heel belangrijk is dat je na het enten onmiddelijk een fijn steuntje vastmaakt aan de ent zodat ze mooi recht blijft tijdens de ingroeiperiode.Zorg er ook voor dat er een goed vochtige zandbodem in jouw luchtdicht kastje ligt,zodat de vochtigheid heel hoog is(temperatuur tussen 21 en 26°C).Ikzelf open tweemaal per dag mijn propagator heel kort om wat verse lucht binnen te laten.Ook leg ik gedurende de eerste paar dagen een handdoek(of witte plasticfolie) over de propagator om het licht wat te minderen.
Als er nog twijfels moesten zijn,kom maar terug met vragen.
Graag had ik nog van jou geweten :
-het ras van de gebruikte onderstam + de leverancier?
-zaaidatums van onderstam en entsoort?
Met vriendelijke groeten,
Herman..
Herman
Binnen enkele dagen heb ik enkele onderstammen die de +-2mm zullen bereiken en van de te enten plantjes ook maar wel onder de kiemblaadjes heeft het nadeel? te
enten onder de kiemblaadjes daar de stam er boven nog te dun is
alvast bedankt
Groeten Jozef
Ik heb dit jaar 3 soorten onderstam gezaaid met het oog om zelf tomaten te entennml. Caddy, Vigomax en Resistar.
Van de 25 geënte tomaten waren er 22 gelukt.Ik heb van elke onderstam 1 plant geplant,ver van elkaar en de tomatentunnel zodat ze zeker niet onderling zouden gaan kruisen. In de tunnel geven de F1 tomaten geënt op de onderstammen een zeer goed resultaat,maar de heirloomtomaten hebben bijna allemaal het TMV opgelopen.Van de onderstammen die buiten staan gedijt de Resistar het beste ,hij heeft kilo’s gele mooie tomaatjes opgebracht van een doorsnede van +/- 5a 6cm doorsnede,die nog heel goed van smaak waren,de vgomax heeft van in het begin bruine bladeren gekregen en zeer kleine tomaatjes opgeleverd,de Caddy had een paar trosjes rode +/- 2cm van doorsnede,tomaatjes . Maar mijn besluit is toch ook dat de Resistar de beste enttomaat is,ze heeft buiten trouwens een paar hagelbuien en heet weer getrotseerd en staat er nog altijd even gezond bij.
Voor zover mijn bevindingen.
Beste Jozef,
Uw vraag of afsnijden van onderstam en ent ook onder een hoek van 60° mag gebeuren is logisch.
Tijdens mijn opzoekingen in amerikaanse artikels over het enten van tomaten,viel ik op één artikel,geschreven door een specialist van de “University Vermont”(Noord Amerika)waar inderdaad het afsnijden op 60° gebruikelijk bleek te zijn.Ten bewijze volgt hier de link van het artikel http://www.uvm.edu/vtvegandberry/factsheets/graftingGHtomato.html ,
uiteraard in de engelse taal.Onder het hoofstukje “Top Grafting” is er onder andere sprake van het afsnijden onder 60°.
Ik kan dus bevestigend antwoorden op uw vraag.Van de vijf artikels die ik toendertijd bestudeerde was dit het enige wat dit op die manier deed.Alle andere bronnen sneden af onder 45°.
Mijn persoonlijk oordeel is dat een voordeel is dat,bij afsnijden op 60°,het kontaktoppervlak groter wordt op het snijvlak van onderstam en ent,wat positief is.
Nadelen zouden kunnen zijn dat afsnijden op 60° nog moeilijker uit te voeren is en dat de wondlengte nog langer geworden is,zodat er allicht meer gevaar is voor infecties.
Ik zou dit dus eerder afraden alleen zou een test hier misschien meer duidelijkheid kunnen brengen.
Als je dit test,laat ons iets weten.Ik ben benieuwd.
Met vriendelijke groeten,
Herman…
Ik hoop dat de fotos gelukt zijn mijn neef heeft zijn best gedaan, verwacht nieuws….
Hier een alternatief voor clipsen:
Neem een nieuw aluminium bakvormpje,
snij reepjes van ongeveer2cm breed,
wrijf ze zeer glad, bv met de rug van een mes of iets dergelijks,
snij dan stukjes af van ong. 2.5cm.
Plooi een zijde lichtjes om en neem een tandenstokertje(2.15)dikte. Rol met beide duimen en wijsvingers rond het stokje. Rol eventueel nog eens over een plat vlak zo bekomt je een mooi busje als een stevige clip. Na de entverbinding kun je het gewoon weer afrollen. Je kunt de dikte zelf bepalen met verschillende staafjes:
bv. een satestokje 2.2mmm, velospaak 2mm, wattestokje (oorstokje) 2.45mm enz…
In plaats van een bakvormpje kan ook bv. een ALU deksel van botervlootje of rijstpap potje dat gaat ook, voorbeelden genoeg!
Aan HERMAN : wat betreft de ent afsnijden op 45° mag dat eventueel ook op 60 of 70°? Dan heb je misschien een betere verbinding?
Ondertussen heb ik een verbeterde module gemaakt voor het afsnijden. Ik hou u op de hoogte
tot volgende keer,
groeten
JOZEF
Met dank voor andwoord
ik zelf ben nog niet lang vertrouwd met de PC maar mijn neef komt bij enkele dagen uit WVL OP bezoek en zal dan digitale fotos maken en dan laten geworden met onderande ook een alternatief voor perspotjes ook voor goedkoope
bloempotjes voor tomaten klein gemaakte voor BV selderplantjes enz. Voor de brielse enting imp van plakband een stuk aluminiumfollie plm 5 op15cm 5maalploien op1cm bandje om ,om de ent te winden zo is het sterk genoeg probeer maar ik probeer zo het een en ander dat is een leuke hobby tot volgende
Groeten
Jozef
Hallo Jozef,
Je maakt ons wel nieuwsgierig, zo te lezen heb je bijna zeker wel een aantal interessante en handige doe-tips voor onze lezers. Ze zijn zeker welkom op lezersbijdrage@plantaardig.com.
Om op uw bovenstaande vraag te antwoorden in verband met de foto’s : liefst digitale foto’s, maar als je een interessante “ouderwetse” foto’s hebt, die zijn ook welkom.
Digitale foto’s kan je die via mail sturen naar lezersbijdrage@plantaardig.com.
Heb je andere foto’s die de moeite waard zijn stuur dan ook maar een mail naar lezersbijdrage@plantaardig.com dan kan de werkwijze voor publicatie ervan afgesproken worden.
Herman, dank voor uw antwoord. Ik heb bemerkt op het filmpje over het enten dat die man zo een beetje wikkelend aan het snijden was bij het enten, mijn inziens is het moeilijk om zo uit de hand juist op 45 graden te snijden
Ik heb een moduleke gemaakt die de onderstammen allemaal op 3cm en op 45gr kunnen afsnijden Jammer dat ik het u niet kan laten zien om te beordelen. Wat de clipsen betreft ben ik aan het experimenteren en denk met goed resultaat.
Ik ben alle dagen met het een of ander bezig om het beste ervan te maken zo maak ik ook mijn zaailinten zelf.
Ik hou jullie op de hoogte, groeten aan alle liefhebbers tuinders!
Jozef
Hallo Jozef,
Een goede opmerking van jou.Caddy F1 https://www.vreeken.nl/2007/pages/web_zaden.php?page=web_zaden_detail&zoekwoord=291100 is inderdaad beduidend goedkoper dan Resistar F1 van het Vlaams zaadhuis.Ik neem aan dat er onder onze lezers een aantal nederlanders zijn die dit jaar Caddy F1 gekocht en gebruikt hebben.
Misschien kunnen zij hun ervaringen met Caddy F1 eens laten weten?
Verkoopt Vreeken dan ook clipsen om de entverbinding te maken?
Met dank voor een reactie van de Caddy F1 gebuikers.
Groetjes,
Herman…
Ik zie op de PC, de zaden voor onderstam van het vlaams Zaadhuis 12.95 euro, de zaden onderstam caddy F1 van Vreekens 3.50 is er dan zo veel verschil voor beide 25 zaden?
met dank
Jozef
welke fotos moeten het zijn om te laten verschijnnen gewone of moeten het digitale zijn en wat moet ik doen om ze te laten verschijnnen
met dank
Jozef
Beste Peter,
een antwoord hierbij op uw twee vragen
– de bovengrondse delen krijgen niet dezelfde resistenties als de onderstam! Zo zal de resistentie tegen bladvlekkenziekte niet doorgegeven worden aan de oude tomatenrassen. Enten is enkel goed om betere resistenties te hebben tegen infecties die vanuit de wortel de plant aantasten, zoals kurkwortel, Fusarium en Verticillium
– Ik denk dat het eigenlijk weinig de moeite loont om te enten op een F1-hybride. Het is beter te enten op een echte onderstam. Natuurlijk, stel dat die oude tomatenrassen heel gevoelig zijn voor kurkwortel en zwak groeien, dan zullen ze op een hybride die beter groeit ook beter groeien. Maar het verschil zal miniem zijn. Kortom, enten op een gewone hybride-tomaat wordt niet gedaan, beter een onderstam kiezen.
groetjes
Luc
http://groenten-boek.plantaardig.com
Ik ben van plan om binnenkort wat tomaten te gaan enten. Gewoon voor bij mij een stuk of twintig in de moestuin. Ik heb (nog) geen onderstamzaad gekocht. Ik heb wel “Agora Hybride F1” van Vilmorin gekocht en ik ben van zin dit als onderstam te gebruiken voor een tiental oude tomatenrassen in alle matan en kleuren.
Twee vragen heb ik !
-Als je tomaten ent, krijgen de bovengrondse delen dan alle zelfde resistenties als de onderstam ? (ik ben aan het dromen zeker ?)
-Kan er een verbetering van de resistentie en groeikracht komen uit wat ik wil proberen met mijn Agora F1 en mijn oude tomatenrassen ?
Alvast bedankt !
Peter.
Ik heb ’t eens geprobeerd dit jaar door entjes te bestellen bij Het Vlaams Zaadhuis, namelijk dit product:
http://www.vlaamszaadhuis.com/winkel/index.php?page=details&prod=857&cat=194&group=
Luc hier heb je entclips, ik vond ze ook op die site:
http://www.vlaamszaadhuis.com/winkel/index.php?page=details&prod=859&cat=194&group=
Goede nacht allen!
Aan Luc,
-een geweldige stroom zeer terzake doende info.voor het kweken van tomaten.Feitelijk een zeer complete handleiding.Wort al deze info. in boekvorm uitgegeven en zo ja waar kan ik dat dan kopen.??Zou U mij nog nader willen berichten waarvoor mijn dank.Vr.gr/L/Keijzer
Jos,
Als de tomaten eenmaal neusrot hebben kan je daar niks meer aan doen. Het beste is de tomaten er af halen en weggooien.
Neusrot komt doordat de tomaten te weinig water hebben gehad bij te hoge temp.en te weinig calium
Kijk maar eens op: http://www.plantaardig.com/groenteninfo/tomaat_neusrot_2003.htm
Frans
hallo al mijn tomatten in de serre hebben neus rot hoe kan ik dat verhelpen de groeten jos
Hallo Luc.
Weet jij ook waar ik entclips kan kopen, bij ons in de vereniging is dat onbekent.
Mvg frans
Aan Etienne,
Je hebt het goed opgezocht, en, alhoewel mineraal, voedingsgebrek (fosfaat) inderdaad de bloemvorming kan beïnvloeden is het in onze streken/grond haast nooit voorkomend. Het fosforgebrek moet al zeer hoog zijn om dergelijke fenomenen te zien. Ik hou het dus bij de redenen die een paar weken eerder hier opgegeven werden door mij. Temeer daar het, zoals je zelf zegt tientallen jaren met de gegeven bemesting geen probleem vormde. De rassen waarvan sprake hebben zelfs minder voeding nodig dan moderne rassen.
groetjes
Luc
Aan Cees,
als onderstam is Maxifort het beste, maar kan je als liefhebber niet aan geraken. Dus dat wordt Resistar (Vlaams Zaadhuis) of Caddy (Vreekens zaden) als onderstam. Zie ook in het bovenstaande artikel voor nog meer namen.
Als ras kan je eigenlijk om het even welk ras enten. Maar het heeft vooral zin voor grootvruchtige tomaten, die het soms minder gemakkelijk hebben met de groeikracht.
ik heb dat dan ook op gezocht wat het zou kunnen zijn dat de bloemen afvallen.en het zou kunnen dat er fosfaat gebrek is fosfaat is verantwoordelijk voor de bloemzeting en ook voor de vruchtzeting maar daar ik het vroeger nooit gehad heb zou ik daar wel aan twijfelen maar ja het kan he dat die soorten er wel meer behoeften aan hebben aan meer mineralen in grond.ik gebriuk eigenlijk nooit mineralenmeststof ik gebruikten altijd organichemeststof maar ik gebriukte wel patentkalli.zo we zullen wel zien deze zomer hoe het dan gaat ik hoop beter.of zou ik beter ook wat samengestelt mest gebriuken daar zitten natuurlijk wel meer mineralen in.
gr.etienne
vraag van Cees
Als leek welke onderstam en welke geenten tomaten ras heb ik nodig om succes vol te enten graag namen van rassen van onder stam en de te gebruiken tomaten plant
Dag Frans
indien mogelijk stuur gerust een foto, maakt het allemaal veel zekerder.
Waar staan de plantjes? In de kas of bij het raam in huis. In de kas is licht genoeg, bij het raam moet je er van uit gaan dat er eigenlijk weinig licht is, al lijkt het anders. Dan is 25°C te warm.
Wat moet je nu doen?
-Probeer wat koeler te telen, zeker ’s nachts zakken naar 15°C, overdag is 18°C goed om de plantjes wat kloeker te maken.
-Bij het verspenen mag je de plantjes diep verspenen, de plantjes moeten wel nog met de kiemblaadjes boven komen. Zo maak je de plantjes eigenlijk weer wat korter.
Hieronder zie je een pas verspeend plantje, zoals je ziet is het diep verspeend, met de kiemblaadjes boven de grond. Het heeft het ook al twee echte blaadjes. Niet te jong verspenen dus.
Bedankt voor de reactie.
Ja,ze zijn gefileerd.
Waarschijnlijk staan ze overdag te warm ± 25°C
Ze krijgen genoeg licht. Maar wat moet ik nu doen?
Met vriendelijke groeten,
Frans
Beste Frans,
waarschijnlijk zijn ze wat gefileerd? Is het dat wat je bedoelt, dat ze dus te lang en te dun uitgegroeid zijn. Veel licht is absoluut noodzakelijk en ook niet te warm zetten, vooral ’s nachts moet de temperatuur naar beneden (15°C is dan goed)
Heb je een foto? Stuur die naar lezersbijdrage@plantaardig.com
Ik heb +/- 14 dagen geleden de onderstammen plus de rest van de tomaten gezaaid.
Ze zijn mooi uitgekomen, maar hangen nu slap.
Zijn ongeveer 3 cm hoog.
Ze zijn wel mooi groen.
Wat is er aan de hand?
Met vriendelijke groeten
Frans
Beste Frans,
als je de clipjes gebruikt zoals in de fotoreportage getoond, dan vallen die vanzelf af als de stam dikker wordt. Ik zou die niet te vlug verwijderen, maar bij het uitplanten kunnen die er wel af (als ze nog niet afgevallen zijn)
groetjes
Luc
Hallo,
Wanneer mag je het entclipje verwijderen?
Beste Cees
Dit kan in principe wel. Maar door de firma die de onderstam Resistar levert wordt ontraden om rassen te enten die niet resistent zijn tegen TMV, de heirloomrassen zijn dit niet. Ook Moneymaker is niet resistent.
Men ontraadt dit dus omdat de kans dat de soort besmet geraakt met TMV blijkbaar groot is. Voor commerciele teelt is het risico inderdaad te groot. Maar dat wil niet zeggen dat er een besmetting zal zijn.
TMV is Tabaks Mozaiëk Virus. En wordt overgebracht via plantensap (wonden) en zaden. Niet door insecten. Een aantasting veroorzaakt chlorose op de bladeren en een gehalveerde groeikracht. Moderne rassen zijn dus zoals gezegd resistent.
In ieder geval het mes bij iedere insnijding die je maakt ontsmetten in Dettol om de kans op besmetting te minimaliseren.
Besluit : op eigen risico uit te voeren bij oudere rassen. Het deel van de vraag die ik open laat is hoe groot dit risico is??
mijn vraag is : kan je elke tomatenras bijv Money Maker op elke onder stam enten.
Gr Cees
Bedankt mensen voor de reacties. Ik heb het ook nog nooit meegemaakt. De grond in de serre wordt heel goed verzorgd. Ik heb er nu een groot gedeelte grond uitgehaald maar of dat juist is weet ik niet. Ik zal het dit jaar wel onder vinden. De planten die er nu in gaan zijn opgekweekt van zaad van het Vlaams Zaadhuis. Ik heb daar nog nooit problemen mee gehad met tomatenzaad van het Vlaams Zaadhuis en ik had mij laten overhalen om eens oude rassen te proberen en om dat je van die rassen zaad kunt houden. Maar ik ben er van terug gekomen hoor, daarom heb ik terug zaad genomen van rassen die ik vroeger nog gehad heb van het Zaadhius. En daar heb ik wel hele goede resultaten mee gehad en altijd veel en goede tomaten gehad. Het verschil was groot hoor. Dit jaar beter he ik zal natuurlijk wel heel goed mijn best doen want zo tomaatjes uit eigen serre dat is toch wel lekker hoor.
gr.etienne.
Beste Etienne,
Toch bijna 20 jaar in het bezit van een serre, waar natuurlijk ieder jaar tomaten in worden geplant. Sinds enige tijd aan het experimenteren met rassen.
Ik had op al geënte tomaten maar meestal niet zo lekker en heb hiermee ook al slechte resultaten gehad.Vorig jaar leverden oude rassen waavan de overgebleven planten in potten werden geplant en ondanks en eerder beperkte aandacht toch geen slechte resultaten, giant belguim,jaune flammee,ukraïne pear,en caro rich waren zeker niet slecht, het zaad was aangekocht bij Peter Bauwens (de nieuwe tuin),de opkomst van de zaden was goed, de groei ook, en smaakvolle vruchten, heb dit jaar nog enkele andere oude rassen om te proberen en zal deze ook eens zelf proberen te enten, één ding is zeker de oude rassen zijn niet altijd even productief maar wel smaakvoller.
Hou er ook rekening mee dat tocht ook in de tomatenteelt geen goede invloed heeft.
Beste Etienne
Dit verschijnsel is wel heel extreem. Ik weet uit ondervinding dat de zetting van sommige oudere rassen minder goed is. Ik kweekte ook, in 2004 en 2005 een twintigtal heirloomrassen met planten gekregen van Rita Declercq en het jaar daarna met zelf opgedaan zaad. Je kan de foto’s daarvan hier bekijken :
http://www.plantaardig.com/tomatenrassend/index1.html
Je merkt er op de eerste foto ook de geel-oranje variant van de vleestomaat die jij noemt. Zeker niet alle bloemen zijn gezet zoals je ziet. Maar toch wel grote, zware vruchten. Maar dat zijn dan echt niet alle bloemen die afvallen. En dikwijls begint de slechtere vruchtzetting pas een aantal trossen hoger op.
Bij sommige vleestomaten is het normaal dat er een minder goede zetting is. De plant is immers zwaar belast en heeft niet voldoende energie voor een nieuwe zetting.
Van de Roma tomaten is het verschijnsel nog meer abnormaal. Kleinvruchtige soorten zetten normaal gemakkelijker.
En aangezien jij al tientallen jaren tomaten teelt zou ik ook niet weten wat er fout gegaan is.
Als echt a l l e bloemen afvallen, dan twijfel ik enkel en alleen nog aan de herkomst van het zaad. Ik heb nog nooit geweten dat bij een plant a l l e bloemen afvallen. Behalve, in een grote serre met enkele duizenden planten een paar planten die er tussen geslopen zijn bij de zaadveredeling maar dan wel echt onvruchtbaar zijn.
beste luc.
Ik heb een vraagje. Ik teel nu al een 28jaar tomaten in de serre. Het jaar 2007 was het slechtste jaar dat ik al gehad heb. Ik had een soort tomatenzaad gekocht van oude rassen die soorten zijn (giant begium) en (dix doigt de napels) de planten groeiden goed op maar van af de 1ste tros begonnen de bloemen af te vallen. Ik heb de jaren daarvoor dat nog nooit meegemaakt en ik kocht mijn tomaten zaad altijd in het Vlaams Zaadhuis en nog nooit problemen gehad. Maar nu met die oude rassen liep het volledig fout. Wweet u soms wat de reden is van het afvallen van bloemen met oude tomaten rassen. Ik heb van alles geprobeerd maar het was hopeloos. We hebben niet veel tomaten moeten eten en de andere jaren waren altijd zo goed, dat was een dikke tegenvaller hoor. Daar begin ik niet meer aan die oude rassen.
gr.etienne
frans,
sluipwepskaartjes zijn bijna in ieder goed tuincentrun te koop, in lege verpakking, met een kaart die je kan opsturen naar de leverancier op het moment dat je die dan wil…
heb al geprobeerd, maar maar mijn mening niet geschikt voor hobbytuinders, je moet ze verschillende keren na elkaar inbrengen, en bij temperatuurschommelingen hebben ze helemaal geen effekt, dag en nachttemperatuur van groot verschil zijn al nefast, bij beroepstuinders wordt deze dag en nachttemperatuur, door verwarming gestabiliseerd, een goede verluchting in de serre zonder tocht helpt je, reeds jaren getest en weinig problenen met witte vlieg, uitgezonderd op het einde van het teeltseizoen, september, als de kasvochtigheid te hoog wordt.
Waar kan je Sluipwespkaartjes kopen?
Dat is voor de witte luis op te laten eten.
Kijk ook op:
http://users.skynet.be/hofmeester/teelten/tomaat.htm
Frans
Met een mailtje naar gelijk welk zaadhuis kan je er veel bekomen .
graag had ik een cataloog ontvangen voor planten te bestellen dank u
Beste Paul
als je twee planten kruist. En die verschillen in één kenmerk (bv de vruchtkleur) en je houdt daar zaad van, dan krijg je inderdaad een deel planten met dezelfde vruchtkleur van één van de ouders en een deel van de andere ouder. Of dit de helft is, dat is nog niet zeker, denk maar de overerving van kleur van de ogen bij de mens.
Maar! F1 hybriden bij tomaten en andere groenten worden gemaakt door twee ouderlijnen te kruisen die op heel veel kenmerken verschillen, tientallen zelfs, denk maar aan resistenties, suikergehalte, vruchtkleur, bladlengte, vruchtvorm enz…. Hou je daarvan zaad (zogenaamde F2 hybriden) dan krijg je nakomelingen die heel sterk kunnen verschillen. Zo kunnen tien verschillende zaadjes zelfs tien verschillende planten opleveren waarvan er zeker bij zitten die volledig waardeloos zullen zijn. In een experiment had ik een plant met zeer grote tomaten, overvloedige productie, maar ze wilden gewoonweg niet rood worden.
Maar er kunnen ook planten bij zijn die vrij goede eigenschappen hebben. Maar het is echt niet te zien aan de zaailingen wat het zal worden.
groetjes,
Luc
als je zelf zaad wint van een hybride heb je 50 °/0 kans dat je dezelfde soort krijgt,maar hoe ziet ge wat wat is???
Beste Frans,
de beste onderstammen zijn hybriden en daar krijg je niet meer dezelfde eigenschappen van terug als je die uitzaait.
Ik heb dan ook geen idee wat soort planten je krijgt als je zaad neemt van onderstammen. Misschien een goede onderstam, maar de meeste kans van niet
groetjes
Luc
Kan je onderstam planten door laten groeien tot je daar weer zaad van kan nemen.
Frans
http://www.plantaardig.com/groenteninfo/berichten/tomaten-enten-1-japanse-kopenting/
Kan de entmethode, zoals die besproken wordt voor tomaten, ook gebruikt worden voor komkommers, meloenen etc. en kan men daar dezelfde onderstammen voor gebruiken?
Erik,
dat komt er binnenkort (binnen enkele dagen)aan.
groetjes,
Luc
waar vindt ik deel 2 van tomaten enten, namelijk de praktijk ?Dank u.