Het wordt stilaan tijd voor winterwortels. Misschien gele wortels? De gele wortel wordt ook wel eens de oerwortel genoemd.

Zoals Jac Nijskens van De Historische Groentehof ( http://www.vergeteneten.nl/ ) het zegt: “de gele wortel is niet zoeter, maar is wel hartiger”. Ideaal voor wie wel wortelen wil gebruiken in recepten, maar niet graag heeft dat de wortel ietwat gaat overheersen door zijn intens oranje kleur en zoete smaak. Ook Olgan bevestigt dit in haar reactie op FB in verband met een dit jaar gezaaid zakje “kleurenmix van worteltjes dat ze dit jaar zaaide : ” Juist heerlijk dat het zoete niet zo aanwezig is. Lekker te combineren met pastinaak . Zalig om dikke wortelsoep van te maken. Goede oogst ook.”

Volgens Jac was de gele wortel eerst. Zo vertelt hij toch in een aflevering van “Hermans passie voor eten”.

Een ander verschil met de zomerwortel is de groei. De gele wortel blijft maar doorgroeien en wordt heel groot. In het begin houdt de groei gelijke tred met de zomerwortels. Maar later zie je de gele wortel langer en dikker worden, ook als de oranje bospeen al lang gestopt is met groeien.
Je kan wortelen in de grond overwinteren. Als het lichtjes gaat vriezen dek je ze af met een dikke bladeren of stro. Alleen als het ook overdag nauwelijks dooit gaat er een folie over, die daarna ook snel weer weggenomen wordt.

4

Artikel over gekleurde wortelen. 

Geschiedenis
De wortel werd al duizenden jaren geleden geteeld in Midden-Azië. Egyptenaren en Romeinen kenden de wortel al in verschillende kleuren zoals paars, rood, lichtgeel, groen, wit. Blijkbaar was de wilde soort Daucus carota toen toen al wat geselecteerd. Het gebruik beperkte zich toen nog tot medicinale doeleinden. Nooit werd er melding gemaakt van oranje wortelen. Tijdens de 14^de en 15^de eeuw werd de wortel bekend in Noord-Europa. Men gaf er toen de voorkeur aan gele wortelen. Het duurde tot de 16^de eeuw vooraleer oranje wortelen voor het eerst geteeld werden, met name in Nederland. Later slaagde men er door veredeling verder in grote wortelen te telen. Alle latere rassen zijn van oorsprong ontstaan uit de Nederlandse selecties. Ondertussen is wortel een wereldgroente geworden, vooral oranje, maar in Azië is de rode en paarsekleur heel populair.

Diversificatie
Door de toenemende productdiversificatie bij groenten, die samengaat met de afbouw van de bulkproductie in de West-Europese groenteteelt is er opnieuw volop interesse voor de verschillende kleurvarianten van wortelen. De toenemende koopkracht van de consument maakt dat  deze wortelen ook nog eens op een rendabele wijze kunnen geteeld worden. De interesse van de consument is ook aangewakkerd door de gezondheidseffecten van de diverse kleurstoffen bij deze groenten.
Vanzelfsprekend kunnen deze kleurvarianten ook in de eigen moestuin makkelijk geteeld worden.

Een overzicht (tekst gebaseerd op o.a. tekst van Bejo Zaden, foto’s genomen bij povlt)

Oranje wortelen
Het oranje pigment van wortelen is rijk aan carotenen. Bèta-caroteen wordt in het lichaam omgezet in Vitamine A, een essentiële stof voor de werking van onze ogen en voor glanzende haren en een gezonde huid.

Wit
De textuur van witte wortelen zorgt voor een lekkere ‘bite’ en is ook nog eens goed voor de vertering.
Witte Belgische peen, een oud ras, heeft de typische groenkragen. Waarschijnlijk wordt dit ras ook aangeboden onder de naam White Belgian’ / ‘Green Topped White. Ook Blanche de Kuttingen is een oud wit ras.
White Satin F1 is een meer recent ras.

Paars 
Van paarse wortelen is bekend dat ze bulken van de blauwpaarse kleurstoffen, ook wel anthocyanen genoemd. Anthocyanen behoren tot de flavonoiden, die in het lichaam agressieve moleculen onschadelijk maken en daarmee preventief werken tegen kanker en hart- en vaatziekten. Anthocyaan kan uitstekend dienen als kleurstof voor diverse producten. Oorspronkelijk waren paarse wortelen door en door paars. Nu zijn er ook paarse wortels aan de binnenkant oranje blijven, en dus bevatten ze nog steeds veel beta-caroteen. Het kleurverschil verandert de smaak niet drastisch, de paarse wortels zijn wel zoeter dan de oranje exemplaren.  Vandaar dat sommige van deze wortelen te koop zijn onder de naam Betasweet Gekende rassen zijn Purple Haze, Deep Purple, Purple Rain. De paarse wortel verliest tijdens het koken kleur. Dan wordt het vruchtvlees wit en paars gemarmerd.

Geel
Het pigment van gele wortelen bevat veelal hoge waarden Luteïne. Luteïne is een soort inwendige zonnebril die het netvlies van onze ogen beschermt tegen de schadelijke werking van zonlicht. Ook deze  stof – die behoort tot de groep van de carotenoiden – wordt een uitgesproken beschermende werking tegen kanker en hart en vaatziekten toegedicht (Rassen : Mello Yello, Yellowstone, Stompe gele uit de Doubs, Lobbericher Gele)

Rood
Ook rode wortelen zijn ter beschikking. De extra hoge concentratie van bèta-caroteen zorgt voor de de (bijna) rode kleur. Juwa-rot of Rotin, is een gekend ras en wordt ook wel de gezondheidswortel genoemd. Dit vanwege het zeer hoge caroteengehalte. Het vitamine A gehalte is dubbel zo hoog als bij gewone wortelen.  Het ras wordt ook aanbevolen voor het maken van wortelsap. Ook Samurai is een rood wortelras.

Recepten met gekleurde wortelen (Uit www.Nest.be)
Witte wortelen met komijn
Soep van gele wortelen uit de Doubs met koriander
Tagliatelle van wortelen uit Carentan en courgettes
Gemengde wortelen
Purple haze wortelen met sinaasappel