Zullen patenten de diversiteit aan groenterassen straks nog meer beperken? Onderstaande video en een audioverslag was voor mij de aanleiding om in dit artikel kort de evolutie te schetsen van de zaadteelt van groenten, van regionale rassen tot hybriden en nu misschien groenten met een ‘Trade Mark’. In slechts 50 jaar tijd is de evolutie in de zaadteelt enorm geweest. Laat ook horen wat u vindt van deze nieuwe evolutie.
Video
Audio
Tekst
1. Strijd-om-gerimpelde-tomaat-en-gezondere-broccoli.html –2. Patent-op-broccoli.html – 3. wie-is-de-eigenaar-van-broccoli/
Regionale tuindersselecties
Tot de jaren zestig van vorige eeuw had iedere tuinbouwregio dikwijls zijn eigen groenteras. Zaadteelt gebeurde door de tuinders zelf, zodat zij hun eigen rassen konden selecteren volgens de typische eisen van de streek. Ze hadden namen als “Mechelse krombek” of “Mechelse Vroege,” “Walcheren Winter”, “Langedijker Vroege”, “Vroege van Enkhuizen”, “Amsterdams Reuzenblad”, “Roem van Zwijndrecht”, enzovoort.
Landelijke rassen
Toen kwamen er de veredelingsfirma’s die geleidelijk aan de taak van de tuinders overnamen. Economische noodwendigheid dwong de tuinder immers tot verdere specialisatie en één van de eerste activiteiten die afgestoten werd, was de zaadteelt. Zo kwam het dat er groenterassen ontstonden die over het hele land geteeld werden.
Hybriderassen
Maar de grootste evolutie was de opkomst van de F1-hybriden. F1- hybriden van Tomaten en andere vruchtgroenten waren de eerste waarvan hybridezaden geteeld werden. Dit omdat de hoge kostprijs van de zaden bij groenten met lage plantdichtheid en hoge opbrengst per plant het beste kon verantwoord worden. Daarna kwamen ook heel wat andere groenten aan bod, bij veel groenten is de evolutie naar hybriden nog vrij recent. Bloemkoolhybriden zijn er pas sinds begin jaren negentig. En hybriderassen bij prei deden nog maar bij het begin van deze eeuw hun intrede. Hoe dan ook, telkens van een groentesoort hybriderassen geïntroduceerd worden, blijkt dit een succes te zijn.
Voor- en nadelen van hybriderassen.
Over de voor- en nadelen van hybriden hebben we het wel eens gehad.
Je kan er over lezen in het artikel Oude groenterassen contra hybriderassen. Een grotere groeikracht, een betere bestendigheid tegen veel ziekten en plagen en een grotere uniformiteit zijn de voornaamste pluspunten. Dat laatste, lijkt mij, voor de hobbytuinder en voor éénmalige te oogsten groenten soms een nadeel te zijn.
Zo zullen tien hybride-bloemkolen allemaal binnen enkel dagen oogstbaar zijn, zo spaart de tuinder op arbeid. Maar dat kan de moestuinder op zo’n korte tijd niet verwerken. Spruitjes zullen allemaal even groot zijn op de stam, wat het machinaal oogsten gemakkelijker maakt. Maar als moestuinder wil je liever regelmatig wat spruitjes oogsten, over een langere periode. Zelf zaden telen van hybriden is niet mogelijk. Omdat je dan een zogenaamde uitsplitsing krijgt van de ouderlijnen en er dus andere eigenschappen in de nakomelingen te vinden zijn. Soms valt dit mee, maar het kan even goed dat deze tweede generatie niet goed is.
Hybriderassen vallen onder kwekersrecht.
Hybriden waren dus eigenlijk al een soort ‘patent’ voor de zaadhuizen. Niemand mocht gedurende een flink aantal jaren dit ras zelf telen. Maar alle veredelingsfirma’s mochten wel de eigenschappen die in dat hybrideras aanwezig waren overnemen naar hun eigen teeltlijnen. En dat laatste is nu net het grote verschil tussen “kwekersrecht van groenterassen” en het recent opgedoken fenomeen van “patent bij groenterassen”.
Om maar een voorbeeld te geven : knolvoetresistente kool. Dit werd, meen ik te weten, eerst op de markt gebracht door Syngenta. Maar, andere zaadhuizen mogen die eigenschap wel overnemen en inkruisen in hun eigen rassen en koolsoorten.
Waarom patenten te ver gaan.
Met de invoering van patenten zou dit betekenen dat je een patent neemt op een bepaalde eigenschap van een groente. En net daar gaat men te ver. 
Een voorbeeld van een recent verkregen patent, is dat van een broccolisoort waar extra veel glucorafanine in zit, een stofje dat goed zou zijn tegen kanker. De naam van de Broccoli is Beneforté TM
Inderdaad de Trade Mark (TM), dat is nieuw bij groenten!
En ook voor een gerimpelde tomaat met een laag watergehalte, een patent aangevraagd en verkregen.
Het komt steeds vaker voor dat nieuwe gewassen met speciale eigenschappen een patent krijgen. Maar veel wetenschappers, milieu-activisten en zelfs de zaadhuizen keren zich daar nu tegen!
Kruisen, geen GMO
Het gaat bij gepatenteerde groenten niet om genetisch gemanipuleerde groenten, maar nieuwe rassen die door het kruisen en veredelen van andere rassen zijn ontstaan. Het broccolipatent is in handen van het Britse Plant Bioscience Limited en het tomatenpatent is van het Israëlische ministerie van landbouw.
Zo’n patent heeft dan niet alleen betrekking op de kruisingsmethode, maar ook op de zaden en planten die daar het resultaat van zijn.
Tegenstand
Zowel tegen de broccoli als de tomaat loopt een beroepsprocedure bij het Europees Patentbureau in München.
Hier kan je de aanklachten lezen voor de broccoli en voor de tomaat. Het zijn testcases voor alle groentepatenten. De klagers willen dat de patenten worden ingeperkt of helemaal ingetrokken. Voor het eind van dit jaar doet het Patentbureau uitspraak.
Bert Visser, directeur van het Centrum voor Genetische Bronnen in Wageningen, een instituut dat zaden van allerlei planten bewaart:
"Een patent op een groente is raar, want is er wel sprake van een uitvinding?
Het patentrecht dat nu gebruikt wordt, was eigenlijk voor de chemische industrie bedoeld en wordt nu opeens gebruikt in de biologie. Er zijn al duizenden patenten op groenten aangevraagd en er zijn er al veel verleend.
Hierdoor zullen de consument en de boer in de toekomst afhankelijk worden van enkele grote spelers die zich patenten kunnen veroorloven. Met zo’n groot wereldvoedselvraagstuk is het slecht dat we richting afhankelijkheid van multinationals gaan."
Veredelaars
Ook sommige veredelaars maken zich zorgen over de patenten. Zo ook het bedrijf Rijk Zwaan uit het Westland, dat bij de tien grootste groenteveredelingsbedrijven ter wereld zit. Ben Tax, directeur van Rijk Zwaan :
"Als er een patent is op een eigenschap in een tomaat, dan is die tomaat niet meer beschikbaar voor andere veredelaars.
Wij willen juist op zo’n tomaat voortborduren om er een nog mooiere tomaat van te maken. Een veredelaar wil dus graag een breed spectrum van eigenschappen tot zijn beschikking hebben, zodat hij voortdurend verbeterde tomaten kan ontwikkelen.
We hebben een maatschappelijke verantwoordelijkheid: de wereldbevolking voorzien van lekkere groenten. De natuur is voor iedereen bedoeld.
In de komende weken moet blijken of het Patentbureau in München ook vindt dat het zelf te ver is gegaan met het verlenen van patenten op groenten.
Oke iedereen het zijne en ik het mijne dan maar bij deze waar het omdraait is dat iedereen er iets van moet vinden en ik dus ook. Dat iemand anders het daar niet mee eens is respecteer ik, dus houd hier voor mij deze discussie op want als je zelf niet investeerd in de toekomst en vooral het verleden dan blijft er noets over.
de vrijheid inperken van het gebruik van elkaars genetisch materiaal in de groenteveredeling is geen goede zaak. Immers er wordt gewerkt aan een verbetering van de huidige rassen. Denk hierbij niet alleen aan een commercieel eindprodukt maar ook aan aspecten als milieu,smaak,gezondheid,houdbaarheid.
Wanneer een multinational een van deze aspecten uit het oog verliest en een ander veredelingsbedrijf het genetische materiaal niet mag gebruiken dan betekent dat een tekortkoming in de voedselvoorziening op langere termijn.
Het veredelen van groente is een heel vrij beroep waarbij veel kennis en innovatie en creativiteit nodig is om tot betere groenten te komen. daarbij is het wel nodig dat iedere veredelaar al het materiaal tot zijn beschikking heeft.
ja oke dan, gg materiaal (plant en dier) ik denk dat wij als mensheid er te klein voor zijn m.a.w. er gebeuren dingen waar wij niet eens het bestaan van afweten.
Dit kan inderdaad in de toekomst onomkeerbare negatieve gevolgen hebben voor alles en iedereen.
Ik heb helemaal niks tegen geld verdienen en tegen patenten op kruisingen wel op gg planten en dieren waar een levenslange claim opligt en zuiver diend om de wereld kontrole van voedsel te manipuleren.En daar gaat het om.
patenten en licensie’s (kwekersrecht) verloopen na een aantal jaren en mag kan iedereen ze weer gebruiken. Het is dan toch ook logisch dat als ik iets uitvind en dus flink heb moeten investeren ik ook de kans moet krijgen om geld te gaan verdienen want : “VOOR NIETS GAAT DE ZON OP.” na deze tijd kan een ieder dieze monopoly rassen gebruiken en benutten.
Het enigste dat nog overblijft is de druk op de politiek,een totaal verbod op genetisch gemanipuleerd voedsel en liefst op alles wat in laboratories gemanipuleerd wordt,ofwel het verbod op patenten op voeding.Het is verkeerd dat mensen denken dat ze de schepper van alles op aarde zijn en alles wat op hun weg komt claimen als persoonlijk bezit.
Zou wel erg lastig worden voor de gezondheid van de mensen (en dieren en ook de bijen) als alles gemanipuleerd gaat worden. Waar kunnen we dan nog voeding krijgen? Energie voor het leven van mens en dier is het probleem niet in deze tijd van overvloed, voeding wel….
Lijkt me een slecht idee, monopolies op eten:
1. Krijgen we ook patent-trolls in de eet industrie, boeren moeten 90% van hun omzet afstaan als royalty’s of krijgen een rechtszaak aan hun broek. Met een beetje mazzel draaien de boeren dan nog net geen verlies. Te verwachten: internationale hongersnood behalve voor de patenthouders.
2. Het is net copyright op eten. Alleen op eten is het handiger, want dan zorgt de natuur wel dat het geschonden wordt. En kunnen we weer lekker geld verdienen met rechtszaken houden. En uiteraard, tot de rechter een uitspraak doet krijgt de boer een teeltverbod.
3. Leuk dat die bedrijven hun planten willen door ontwikkelen, maar zodra ze eenmaal een patent hebben, hebben ze toch al het alleenrecht. Niemand anders mag het dan nog verbeteren, dus ze hebben geen concurrentie, waarom dan nog doorontwikkelen. Kost alleen maar geld en levert niets extras op.
4. Last but not least, dit soort bedrijven hebben duizenden mensenlevens op hun geweten, want in derde wereld landen hebben sommige van dit soort bedrijven zaad verkocht aan boeren, dat zich niet voortplant. Het ouderwetse zaad is door de staat verboden om te gebruiken, met dank aan die bedrijven. Het nieuwe zaad is ruim tien keer zo duur en moeten de boeren ieder jaar op nieuw kopen. Met als gevolg dat de boeren dusdanig rood kwamen te staan dat ze liever onkruidverdelger dronken dan verder te leven.
Als die knolvoetresitente planten zich vermengen met planten die het niet zijn kan Syngenta schadevergoeding eisen.Het gebeurt nu al in verscheidene landen dat boeren aangeklaagd worden omdat hun mais sporen droeg van genetisch gemanipuleerde mais,en het gaat alsmaar verder en verder.Ik heb niks tegen vooruitgang en verbetering maar als het betekend dat ik of mijn achterkleinkinderen slaaf worden van een paar grote spelers dan ben ik er zo niet meer happig op.We hebben eeuwen van kruising en veredeling achter de rug en volgens mijn weten bestaan er geen patenten op.Zouden er op bintje ook patent ook genomen zijn?
Beste,
De technologie van knolvoetresistentie door Syngenta ontwikkeld is ook gepatenteerd. Zie bijkomende info hieronder
Syngenta TopRes® is the first patented technology on clubroot resistance in Europe
November 30th, 2010
Syngenta has been informed by the European Patent Office that it acknowledged the patentability of the clubroot resistance technology TopRes®. This is a great achievement of 7 years work of the patent team, but moreover of the team that worked for more than 18 years on the breeding program to transfer the naturally existing resistance from Brassica rapa into Brassica oleracea. It will help Syngenta to protect this technology and with that support future investments in innovative resistance technology.
Since 2005 we successfully market TopRes® Brassicas in many markets around the globe. Nowadays Syngenta is offering TopRes® clubroot resistant varieties of Cauliflower, White Cabbage and Brussels Sprouts. The economical benefits are huge: in infected fields, TopRes® varieties still deliver excellent yield and in low-infected fields customers value TopRes® as an insurance. It delivers both our customers as Syngenta excellent returns.
Clubroot is the common name for the fungus Plasmodiophora brassicae. The disease attacks the roots of the Brassica in many different climates and leads to big yield losses, destroying in high infestation circumstances nearly 80% of the field! TopRes® is a native resistance trait preventing the clubroot attack. Resistant varieties can be recognized through the TopRes® logo.
MVG
MArio
mario, kan je het vertalen wat je in gestuurd hebt?, bedankt grtes jan walta
Koop die veredelde groenten niet. Probleem opgelost
Het is veel verder gezet dan de meeste mensen beseffen,zoals met de uitgever van wikileaks die langs alle kanten geblokt word zijn er in het verleden ook mensen het zwijgen opgelegd die Monsanto en de belangen van de beleggers in het gedrang brachten.Ik ben ermee gestopt alles op te zoeken,kan er toch niets aan veranderen.
Ik ben blij dat plantaardig.com ook deze thema’s onder de aandacht brengt.
Doe zo verder.
ik geloof niet dat het zo’n vaart loopt! Want als er nu maar één soort was, dan wordt het een probleem, maar er zijn zoveel soorten tomaten en broccoli soorten, wat willen ze daar dan mee? En de mensen zijn niet gek, je kan van die gepattenteerde soorten misschien zelf wel weer zaad telen, wie komt het controleren?
Daar zou paal en perk moeten aan gesteld worden. Het is al erg genoeg dat een bedrijf als Monsanto alles begint te claimen dat ook maar iets met voedsel te maken te maken heeft dat genetisch gemanipuleerd is.
Zoek maar eens via google, je zal nog verschieten welke richting het op gaat. Ik zag een tijdje geleden onze minster president in een labo een genetische manipulatie uitvoeren, worden in deze labo’s, gesponserd met overheidsgeld(ons geld), die planten ook gepattenteerd? Want dan zijn we ons eigen graf aan het graven op ons eigen kosten met onze ogen open.