|
Straks komen heel wat percelen in onze groentetuin weer vrij : de erwten, vroege aardappelen, vroege worteltjes, spinazie, de eerste lentesla. Maar ook in de maand juli komt plots heel wat ruimte vrij, vandaar enkele suggesties om deze ruimte alsnog een nuttige bestemming te geven. Let wel : het betreft hier een keuze die gemaakt werd, niet alle mogelijkheden werden besprokenEnkele suggesties voor najaarsgroenten. Om ook in de herfstmaanden nog groenten in onze tuin te hebben. Kropsla of BoterslaLactuca sativa var capitataKan nog gezaaid worden tot half augustus, het best eigenlijk in volle grond, want in volle zomer is sla moeilijk te verplanten, alleszins wanneer de plantjes niet in perspot opgekweekt werden. Bij het zaaien in vollegrond de grond goede vochtig houden. Afdekken met jutezak en daarop regelmatig wat water gieten bij zonnig en droog weer is ideaal. Planten van sla in vollegrond kan nog tot 5 september. Daarna wordt het echt wel te laat, de sla moet geoogst kunnen worden voor 1 november. Indien we plantjes aankopen voor kropsla in vollegrond, controleer dan of we te maken hebben met een ras dat geschikt is voor de teelt in vollegrond in de herfst. De kans bestaat dat de aangeboden plantjes eigenlijk rassen zijn voor onder glas en deze zijn niet zo geschikt voor de buitenteelt!Grootste probleem in de slateelt in open lucht zijn toch wel de bladluizen. Voor wie liever geen insecticiden gebruikt is er de mogelijkheid gebruik te maken van een gaastunnel ofwel het gebruik van producten op plantaardige basis. Let wel, sommige van deze plantaardige producten zijn net zo giftig als gewone insecticiden! Het verschil is dat ze iets sneller afgebroken worden. Doe de bestrijding alvast tijdig, want éénmaal de luizen in de krop krijg je ze er niet meer uit. Als u tijdig spuit, dan komen de restanten niet op uw bord terecht, want de eerst tien gevormde bladeren worden bij het oogsten van kropsla vrijwel altijd verwijderd. Indien er zich vroege nachtvorst aandient eind oktober en we de sla nog een aantal dagen willen laten doorgroeien kunnen we deze best afdekken met een laagje plastiek en deze overdag dan weer verwijderen, want anders zal de sla al snel gaan rotten. Of misschien kunt er met wat electriciteitsbuizen en plastiek wel een tunneltje overheen zetten, zo kunt u de sla nog gans de maand november bewaren Wacht niet te lang met oogsten van buitensla, de kans op rot neemt steeds toe, wees tevreden met een ietwat kleinere krop die ziekte vrij is en waarvoor je ook geen gewasbeschermingskosten hebt. AndijvieCichorium endiviaIndien andijvie gezaaid wordt bij temperaturen onder de 15°C en geteeld wordt bij langer wordende dagen is de kans op opschieten (het vormen van een bloemstengel) vrij groot. Andijvie werd traditioneel als herfstgroente geteelt bij uitstek. Zaaien in het voorjaar maakt de teelt heel wat moeilijker. Andijvie kunnen we zaaien tot half juli, daarna wordt het echt wel te laat, andijvie groeit immers veel langer dan gewone kropsla. Planten van andijvie kan tot ten laatste eind augustus, alhoewel half augustus een beste keuze is. De plantafstand is ruimer dan bij sla: 35x35 cm. Andijviekroppen met een gewicht van 1kg zijn immers geen uitzondering.De Andijvie is net zoals sla gevoelig voor bladluizen, maar vooral de schimmelziekte "vuur" of Marsonnina kan hier op het einde van de teelt roet in het eten gooien. Deze schimmelziekte heeft zijn naam niet gestolen : de plant ziet er immers bruin geblakerd uit en de bruine vlekken trekken tot diep in de krop. Naar het einde van de teelt toe wordt de kans op een infectie steeds groter. Daarom trachten we misschien ook hier op tijd te oogsten en wachten we niet tot de kroppen hun maximale gewicht bereikt hebben. Slechts enkele producten kunnen gebruikt worden ter bestrijding van het vuur. Om ook tijdens de winter nog verder te kunne genieten van de andijvie hebben we de volgende mogelijkheden. Eventueel kunne we tijdens vorstperiodes in de maand november afdekken met plastiek. Als het niet vriest, verwijderen, zoniet zal de andijvie rotten.Radicchio RossoCichorium intybus var foliosumNauw verwant aan de teelt van andijvie is het roodlof. Je kan plantjes opkweken, maar het is de gewoonte om Radicchio ter plaatse te zaaien. Dit kan van half juni tot half juli. Vroeger zaaien veroorzaakt doorschieten, later zaaien geeft een te late oogstdatum. Foto geoogste Radicchio :
Plantjes opkweken zou je kunnen doen om de teelt wat te vervroegen. De plantjes worden dan opgekweekt onder glas, zodat de temperatuur voldoende hoog is. Veel vroeger dan ergens einde mei zaaien heeft toch weinig zin, daar ze anders nog hetzelfde jaar gaan opschieten onder invloed van de lange dagen. Het best gebruiken we roodlof van het type "Roodlof van Chioggia" Een ander type is het "roodlof van Verona" Dit heeft een meer opgerichte groeiwijze en wordt dan ook dikwijls het "witlooftype" genoemd. Het kan net zoals witloof ingezet worden, maar het kan ook op het veld overwinterd worden. Het loof sterft af, maar na de winter worden er kleine kropjes gevormd die we dan kunnen oogsten. De wortels worden wel best afgedekt met een laagje stro tijdens de winter.Raddichio heeft een nogal bittere smaak, en is daarom niet altijd geschikt om bijvoorbeeld rode slatypes te vervangen. Het deel dat gegeten wordt is het binnenste, bolvormige kropje, de buitenste losse bladeren worden verwijderd. Bemesting bij roodlof is meestal niet nodig indien de voorteelt bemest werd. Teveel stikstof is zelfs nadelig door een te losse krop. veldslaValerianella locustaVeldsla is een typische nateelt die ervoor zorgt dat we ook in het najaar een begroeide bodem hebben. Zaaien kan in twee periodes : augustus om nog voor de winter te kunne oogsten, of september, maar dan kunnen we meestal pas na de winter oogsten, tenzij we te maken krijgen met een heel zachte winter. Veldsla moet dun gezaaid worden, zo'n halve tot één centimeter afstand, om uiteindelijk een plantafstand van 4 à 5 cm te bekomen . Het zaaibed van veldsla mag stevig aangedrukt worden. Het gebruik van veldslaplantje is eigenlijk alleen maar aangewezen voor de teelt onder glas, vooral de hoge kostprijs van de plantje is hier van belang. Om toch mooie veldsla te bekomen tijdens het najaar is het gebruik van kleine plastiektunnels met een hoogte van vijfenzeventig cm een aanrader. Ook interessant is het zaaibed af te dekken met rijnzand, op die manier kun je direct propere veldsla oogsten. Daar veldsla behoort tot de Valeriaanfamilie is het een teelt die bijna na elke groente kan gekweekt worden. Meestal is een bemesting niet nodig, gezien de kleine omvang van het gewas en het feit dat er meestal reeds een voorteelt aanwezig wasWat betreft de rassen kunnen we kiezen tussen roosjes en langbladige veldsla. Wat betreft de buitenteelt is het interessant te weten dat rozekes winterharder zijn dan de langbladige. Bij temperaturen lager dan - 7 °C is afdekken met wat bladeren, stro toch aan te raden. Hou er rekening mee dat het afdekken met plastiek de schimmelziektes kan bevorderen omdat de veldsla overdag onder de plastiek meestal zal dooien en dan 's nachts weer bevriezen. Dit is voor geen enkele plant ideaal en zorgt dan voor vochtproblemen en schimmelziektes. spinazieSpinacia oleraceaspinazie kan nog tot half september gezaaid worden om nog voor de winter te oogsten. Ook niet te vroeg zaaien, spinazie kan niet goede tegen hoge temperaturen en lange dagen en zal dan vlug opschieten. Om na de winter te oogsten of tijdens de winter zaaien we de gans maand september spinazie van het type"winterreuzen" Voor een herfstteelt van spinazie gebruiken we dezelfde rassen als deze die gebruikt worden voor de lenteteelt (zaai maart) Alhoewel minder bekend kan de herfstteelt van spinazie toch een mooi resultaat geven en is het een ideale manier om tijdens de herfst en zelfs tijdens de winter wat groen in de groentetuin te hebben. sluitkool (rode en witte)Brassica oleracea convar capitata var rubraBrassica oleracea convar capitata var albaOm een typische bewaarteelt van koolgewassen te bekomen moeten we wat geduld oefenen en niet te vroeg zaaien. Te vroeg gezaaide sluitkool is te vroeg oogstrijp en kan niet lang bewaard worden. Voor de bewaarteelt van kool zaaien we eind april buiten op een zaaibed. Een herfsteelt van sluitkool wordt in maart gezaaid onder glas of plastiek en uitgeplant in mei. De opbrengst is hoger, maar de bewaring zal minder goed zijn. Rode en witte kool planten kan nog tot half juni, liefst niet voor 1juni indien we echte bewaarkool wensen te telenOm bewaarkool te kunnen telen moeten we een ras kiezen dat hiervoor geschikt is, en het beste is dat we beschikken over een ietwat zwaardere grondsoort, dus geen zandgrond. We moeten er wel rekening mee houden dat een bewaarteelt niet de hoogste opbrengst geeft. Verder is het oogsttijdstip belangrijk voor een lange bewaring, dwz oogsten als de krop volledig volgroeid is, maar wel voor de vorst invalt. Een nachtvorstje rekenen we daar natuurlijk niet bijSavooikoolBrassica oleracea convar capitata var sabaudasavooikool is een typische najaarsgroente, alhoewel ze ook vroeger kan geteeld worden is de meest beoefende teelt de najaarsteelt. Het zaaien gebeurt buiten tot einde mei. Uitplanten kan in regel tot 21 juli, maar iets vroeger planten geeft toch wel een veel hogere opbrengst.Savooikolen bewaren kan niet zo lang, omdat de kool minder gesloten is en dus rapper zal uitdrogen. Daarom houden we de savooikolen meestal in de tuin, ook tijdens de winter. Ze zijn namelijk niet zo vorstgevoelig als rode of witte kool. Savooien kunnen geoogst worden tot in maart van het volgende jaar. Enkel na heel strenge winters is er kans dat de kolen kapot gaan. In dat opzicht is niet alleen de vorst van belang, maar zeker ook een goede ontwatering.WortelenDaucus carotaWortelen van het type "Amsterdamse Bak" of ook busselwortelen genoemd worden gezaaid tot begin augustus, dan hebben we verse wortelen tot in november. Minder bekend is dat het ook mogelijk is winterwortelen te zaaien tot zowat half juli. De adviesdatum is wel ten laatste einde mei, maar dit is enkel om een maximale opbrengst te bekomen. Net zoals bij veldsla kunnen we hier werken met kleine plastiektunnels. We zaaien dan op bedden aangepast aan de breedte van de plastiektunnel. Bij gebruik hiervan kunnen we nog zaaien in september om in december te oogsten.Wortelen, ook late verdragen geen kunstmest voor het zaaien. Ook stalmest is uit den boze. Als volgteelt zullen wortelen enkel wat extra kaliumbemesting behoeven. Kalium is heel belangrijk voor de kleuring van de wortel en de waterhuishouding van de plant, wat zeker in het najaar met koud en vochtig weer een probleem is. Door de hoge temperaturen van de grond is er immers voldoende mineralisatie van stikstof geweest. Winterwortelen van het type Flakkeese kan men zaaien tot 25 juni, winterwortelen van het type Berlikumer tot begin juli. Het voordeel van later winterwortelen te zaaien is dat ze niet zo vlug openbarsten door de te hoge grondvochtigheid. Probeer te zaaien zonder te dunnen, om de wortelvlieg niet nodeloos aan te trekken.Wortelen bewaren kan in de winter heel goed op het veld. Breng bij inval van de vorst een laag stro aan en daarna een laag plastiek met nog eens een laag stro erop, zo kunnen de wortelen bewaard worden tot einde februari. Daarna is er wel degelijk een smaakachteruitgang. knolvenkelFoeniculum vulgare var azoricumNog zo'n typisch najaarsgewas dat in dezelfde rij te zetten is als andijvie, Radicchio, omdat knolvenkel ook zal doorschieten als het te vroeg gezaaid wordt. Er wordt gezaaid in juni om te oogsten in september - oktober en er wordt gezaaid tot half-juli om nog te kunnen oogsten in november Er kan ter plaatse gezaaid worden en dan uitgedund of als het beoogde perceel nog niet vrij is kunnen we even goed in potjes zaaien.Knolvenkel is heel gevoelig voor groeiremmingen, zorg dus zeker voor water in droge periodes en wacht niet te lang met uitplanten, 4 à 5 echte blaadjes is zeker voldoende. Groeiremmingen bevorderen namelijk het opschieten. Het is mogelijk geworden knolvenkel vroeger te zaaien of te planten, door de opkomst van nieuwe rassen. Er wordt dan onder glas gezaaid in april. Vergeet echter niet het geschikte ras hiervoor te vragen.winteruiAllium cepawordt gezaaid half augustus tot eind augustus. We kunnen rechtstreeks ter plaatse zaaien op rijen van 25 cm ofwel op zaaibed en dan in maart uitplanten. Voor de winter hebben we dan een vrij kleine plant, die echter na de winter de groei snel herneemt Winterui is eigenlijk een alternatief voor de toch wel gemakkelijker teelt van plantui. Alhoewel gezaaide winterui toch wel vroeger kan geoogst worden en we zowel het loof als de ui kunnen gebruiken. Belangrijk is dat het betreffende perceel in de winter niet onder water komt. Verder moeten we er rekening mee houden dat na een strenge winter toch wel een deel van de winterui kan afsterven. Afdekken bij heel strenge vorst, met wind zonder sneeuw is wel aan te raden. knoflookAllium sativumOm een goede bolvorming te hebben planten we knoflook best voor de winter, namelijk in oktober.
bloemkoolBrassica oleracea var botrytis subvar caulifloraDe uiterste zaaidatum voor herfstbloemkool is begin juli, met de bedoeling in november te oogsten. het spreekt voor zich dat dit een risico inhoudt voor eventueel vroeg optredende vorst. Alhoewel een kool die goed onder het blad zit toch wel wat vorst kan verdragen, dit hebben in nov 98 duidelijk gezien. Bloemkool planten ka n tot begin augustus. We moeten er rekening mee houden dat de groeiduur van de meeste rassen schommelt rond de de vier maanden. Dit is dan de groeiduur tussen zaaien en oogsten. Tussen de rassen is er soms tot 10 dagen verschil.Voor de herfstteelt kiezen we dus rassen met een relatie korte groeiduur, zodat ze nog tijdig kunnen geoogst worden. Ook een ras die veel blad maakt kan belangrijk zijn in verband met het optreden van vorsschade. maar dit is wel tegenstrijdig : hoe meer blad er gemaakt wordt, hoe later de oogstdatum van de kool.
winterbloemkoolBrassica oleracea var botrytis subvar cauliflorazaai ten laatste einde juni Uitplanten tot 20 augustus. Er moeten speciale rassen gebruikt worden die geschikt zijn voor deze teelt die geoogst wordt in de maand aprilWinterbloemkool is een risicoteelt die getroffen kan worden door al te strenge vorst, maar zeker en vast door wateroverlast. De winter 98-99 is hiervan een illustratie geweest. Heel wat percelen winterbloemkool zijn afgestorven door te natte grond. Om zo weinig mogelijk vorstschade te hebben is het zaak de planten niet te vroeg te zaaien of te planten. Een te weelderig gewas zal vlugger kapot gaan door vorst. Anderzijds zullen te kleine planten die de winter ingaan ook schade ondervinden. Vandaar dat einde juni zaaien en half augustus planten een goede richtlijn is.
|
|
Nog meer over groenten
 Boekentip! De Groente- en Fruit Encyclopedie met beschrijvingen van 99 % van alle groente- en fruit soorten en van alle technieken nodig om succesvol groenten en fruit te telen. Winnaar Beervelde Award voor het beste Belgische tuinboek.- "...de compleetste encyclopedie wat groenten en fruit betreft..." (uit De Volkstuin) "...een prima doe-boek..." (uit Nest). Klik hier voor meer info en talrijke recensies over dit boek © Copyright Luc Dedeene (Contact) & Plantaardig.com (1998-2011) Alle rechten voorbehouden.
|
