Chinese kool en paksoi
herkomst
gebruik
opkweek
uitplanten
gewasverzorging
oogsten
gewasbescherming
chinese kool
paksoi
In
Europa worden heel wat koolgewassen als groente verbouwd.
Maar ook in China en Oost-Azië worden ze sinds mensengeheugenis
als groente verbouwd. Twee
variëteiten daarvan zijn ook in
het westen bekend geworden en zijn in ons klimaat heel goed te kweken. Beide
behoren tot de soort Brassica campestris. Enerzijds
is er de Chinese kool (variëteit
pekinensis) anderzijds de Pak-Choi of paksoi (variëteit chinensis).
Soms vind je deze soorten ook onder de naam Brassica rapa.
De Chinese kool is de meest verbruikte van alle groenten in Azië.
Chinese
kool en paksoi zijn beide bladgroenten.
Chinese kool vormt een langwerpige krop met bleekgroene gerimpelde
bladeren en lange, brede, witte
nerven. Er bestaan 2 typen Chinese kool. Het granaattype, een langwerpige slanke
kool en het Japanse type, een kortere en bredere kool. De bladeren van het
granaattype zijn donkerder en stugger dan van het Japanse type.
Japanse type van chinese kool
Granaattype chinese kool
Paksoi is een langwerpige, open bladkool met grote groene lepelvormige
bladeren en spierwitte nerven. Paksoi wordt ook wel selderijkool genoemd omdat
de dikke stronken die onderaan eindigen in een lange dunne wortel op selder
lijken. Ook van paksoi zijn er verschillende groene kleurtinten beschikbaar. Wat
betreft volume en hoogte bestaan er grote verschillen.
Eén van de bekendste varianten is de baby-paksoi.
Verschillende vorm-
en kleurentypes bij paksoi
Een
kenmerk van deze koolsoorten is dat ze de kenmerkende koolsmaak missen.
Bij Chinese kool kan je de bladeren rauw gebruiken, fijn versneden in
salades. Daarbij is het
gebruikelijk om te combineren met groenten
met een meer uitgesproken smaak. Je
kan de groente ook koken of stoven, echter niet te lang zodat de groente licht
knapperig blijft. Populair is ook het gebruik in een roerbakgerecht,
bijvoorbeeld in een wok. Meestal wordt er wel gezorgd voor een voldoende pikante
smaak met bijvoorbeeld knoflook of gember. In Azië wordt de groente trouwens
altijd gestoofd gebruikt of ingelegd als zuurkool.. Bij paksoi zijn het de
bladstelen die gebruikt worden, je kan ze klaarmaken zoals asperges.
Ook fijn ve
rsneden in salades zijn paksoistelen goed te verbruiken, maar
dan wel licht geblancheerd. De smaak van paksoi is veel meer uitgesproken
waardoor het aan te raden is geen of slechts een weinig zout of kruiden toe te
voegen.
Het grootste
probleem bij de teelt van Chinese kool en paksoi is het doorschieten. De
bloemstengel wordt gevormd zonder dat er een voldoende grote krop kan
uitgroeien. Er zijn dan ook verschillende oorzaken van de vroegtijdige bloemvorming.
Chinese kool kan je vanaf eind april zaaien onder verwarmd glas.
Een minimumtemperatuur van 20°C overdag en 16°C
's nachts is een eerste
maatregel om doorschieten te
voorkomen. Pas vanaf 10 juli kan je
ter plaatse zaaien, dit tot uiterlijk 15 augustus. De rassenkeuze is eveneens
belangrijk bij het voorkomen van het doorschieten.
De oudere rassen zijn alleen geschikt voor zaai vanaf juli. Ook Chinese
kool van het Japanse type is minder schietgevoelig.
Zaai rechtstreeks in potjes of perspotjes een drietal zaden en houd de
sterkste zaailing over. Verspenen of verplanten met blote wortel veroorzaakt een
groeistilstand wat ook de bloemstengelvorming bevordert.
Ook te oud plantmateriaal veroorzaakt een groeistoornis. De planten zijn
dan ook maximum drie weken oud. Eventueel kan je ook nog wat later zaaien
en dan uit planten in september in een onverwarmde kas om het
oogstseizoen wat te verlengen.
chinese kool kan ook onder glas
Paksoi kan je pas zaaien vanaf half
juli. Paksoi wordt altijd in perspot opgekweekt. De uiterste zaaidatum is half
augustus. Vroeger dan half juli zaaien leidt onvermijdelijk tot vroegtijdige
bloei.
Als
we Chinese kool uitplanten doen we dit met een rijafstand van 45 cm en een
plantafstand van 35 cm. Paksoi
blijft kleiner en kunnen we uitplanten op 30 x 25cm.
Je kan de planten in de grond brengen tot aan het eerste paar bladeren.
Als je ter plaatse zaait is het beter groepjes van drie of vier zaadjes te
leggen en daar dan naderhand de sterkste zaailing van over te houden.
Zaai op een diepte tussen 1 en 1,5 cm.
pas geplante chinese kool met bladverbranding
op de middenste plant
Wat betreft de standplaats moeten we er rekening mee houden dat het koolgewassen
zijn. Kies dus een plaats waar de
vorige maanden en jaren geen koolgewassen stonden.
Een voedzame en vochthoudende grond, waar een ruime hoeveelheid compost of
goed verteerde stalmest aan toegevoegd is aangewezen. Indien we deze groenten
verbouwen als nateelt moeten we toch nog zorgen voor een ruime organische
bemesting, bijvoorbeeld met bloedmeel of een andere gedroogde organische
meststof.. Kalktoediening in het vroege voorjaar om de pH te verhogen is aan te
raden. Chinese kool en paksoi zijn
namelijk heel gevoelig voor knolvoet. Deze bekende schimmelziekte die de wortels
van koolgewassen doet opzwellen komt minder voor bij hoge pH.
Zwaardere grondtypes zijn voor deze snelgroeiende koolsoorten minder
geschikt.
Kies een perceel dat vrij veel zonlicht krijgt, alhoewel wat lichte schaduw voor
deze groente 's zomers een voordeel kan zijn.
Omdat
beide groenten zeer ondiep wortelen is een regelmatige watervoorziening
absoluut nodig, de grond mag niet uitdrogen. Chinese kool kan enkel goed uitgroeien bij een constante
wateraanvoer, zoniet gaat de plant bloeien.
Water geven doen we best tussen de rijen zodat schimmels minder kans
krijgen.
Een lichte bijbemesting tijdens de teelt bevordert de doorgroei.
Je kan bijvoorbeeld na vier weken, net voor de kropvorming, nog eens
bijbemesten met 20 gram per m² ammoniumnitraat (stikstof) en 20 gram patentkali
(kalium) per m². Fosfor
hoef je niet bij te bemesten, daar die al voldoende aanwezig is in de
compostvoorraad en ook niet uitspoelt zoals stikstof en kalium.
Meestal vormt Chinese kool zonder hulp stevige kroppen.
Als de krop te los zou zijn kan je ook eens proberen de plant lichtjes
toe te binden met een stukje touw. Bij
paksoi, die van nature uit losjes groeit, kan je op die manier het bleken van de
hoofdbladnerf bevorderen.
oogst
Chinese
kool groeit snel en is al na acht tot tien weken oogstbaar.
Het gewicht van de kroppen schommelt dan tussen 0,5 en 1,5 kg. Als je de
kroppen net boven de grond afgesneden hebt kan je de stronken laten zitten.
Daarop vormen zich nieuwe scheuten, die bij een zacht najaar nog voor wat
extra snijgroen zullen zorgen. Eventueel
kan je er zelfs een kleine plastictunnel over plaatsen zodat je nog langer kan
oogsten. Werden ze uitgeplant onder
glas in september, dan kan je nog langer genieten van de nieuwe scheuten.
Ook paksoi kan je op die manier behandelen.
Doordat paksoi sneller groeit en geen zware krop moet vormen kan je die
al oogsten na zes weken.
Chinese
koolsoorten zijn in principe niet geschikt om te bewaren zoals bijvoorbeeld rode
of witte kool. Toch kan je ze wel
enkele weken bewaren op een zo koel mogelijke plaats. Ook verpakt in plastic
zakken in de koelkast kunnen ze nog een tijdje bewaard worden. Indien geteeld onder glas is het blad zachter en verwelkt het
sneller.
Er
werd al op gewezen dat Chinese koolsoorten zeer gevoelig zijn voor knolvoet.
Maar ook met de typische insectenplagen die zich bij andere koolgewassen
voordoen moeten we rekening houden.
Zonder
extra maatregelen mogen we er zeker van zijn dat de kleine witte maden van de
koolvlieg al vlug aan de wortels zullen wreten. Het is aan te raden om
gebruik te maken van een koolkraag rond de stengelvoet zodat de koolvlieg
zijn eitjes niet kan afzetten aan de voet van de plant. Ook slakkenaantasting
moet wel eens bestreden worden. De vochtige groeiomstandigheden die we aanhouden
voor een goede doorgroei trekken ook slakken aan.
Inspecteer de planten dus regelmatig op schade en de aanwezigheid van
slijmsporen. Grijp zonodig in met slakkenkorrels.
Ook de verschillende koolrupsen mogen we verwachten.
Gelukkig is er nu een biologisch insecticide op basis van een
bacteriepreparaat verkrijgbaar. Rupsen kun je het beste bestrijden als ze nog in
een jong stadium zijn.
Een
veel voorkomend probleem is rand. Vooral de binnenste bladeren vertonen een
verdroging of verrotting aan de bladrand. De
hoofdoorzaak is een calciumgebrek waardoor de cellen in de bladeren minder sterk
worden. Vooral watertekort en te hoge temperaturen zorgen er dan voor dat de
cellen afsterven en dat er rand onstaat.
binnenrot bij chinese kool
| 
