Zijn twee nachtjes vrieskou voldoende om de boerenkool beter te doen smaken? In ieder geval voldoende opdat er een krantenartikel over geschreven zou kunnen worden. In De Stentor stond een artikel over de eerste vorst en de boerenkool. Twee tuinbezitters worden ondervraagd maar weten helaas niet het antwoord op de vraag “Waarom boerenkool beter wordt als de vorst er over gegaan is”.
Uit De Stentor
“Ik geloof dat het iets met de structuur van het blad te maken heeft, die verandert”, zegt Jan van der Poel (68), secretaris van volkstuindersvereniging De Vergulde Plak aan de Kruisweg in Hierden. ” Na een natuurlijk vorstje is ie knapperiger”, zegt hij zittend op een overdekt bankje midden tussen de tuinen. “Ik weet niet precies hoe dat komt, maar na een aantal nachten vorst wordt hij weer taaier. Visser weet dat wel, dat is een echte tuinder.”
Van der Poel roept de man die in de verte op zijn perceel bezig is. Zonder haast komt hij aanwandelen. “Ik weet het eigenlijk ook niet hoe dat zit” , zegt Jan Visser (74), voormalig zaadhandelaar en huurder van twee tuinen. ” Maar dat ene moment als hij door de vorst is gepakt, dat maakt hem brosser.”
De meest gehoorde uitleg is deze (samengevat)
“Het zetmeel in de bladeren wordt door de kou omgezet in suikers, en dat maakt de smaak van boerenkool zoeter.”
Een meer wetenschappelijke uitleg vinden we in een artikel van de Universiteitskrant Groningen (niet meer online beschikbaar)
“Planten maken suikers aan voor hun groei. Daalt de temperatuur, dan stagneert die groei maar de suikeraanmaak gaat nog een tijdje door: die wordt minder snel afgeremd dan de groei. Omdat de plant de suikers niet meer kan inzetten voor de groei, hopen ze zich op.”
Niet helemaal hetzelfde dus….
Een uitleg die de twee stellingen verenigt is deze:
“Planten maken zetmeel aan, dit zetmeel word tijdens de groei geleidelijk omgezet in suikers die gebruikt worden voor zijn groei. Bij koud weer valt de groei stil maar gaat de omzetting van zetmeel naar suikers door.”
Deze uitleg die achteraf binnenkreeg van Jaap is ook wel te snappen en goed gevonden :
“Wij doen suiker in het vogelbad als het gaat vriezen, want dan bevriest het water niet. Als boerenkool merkt dat het gaat vriezen zet die meer zetmeel om in suiker, zodat de plant niet bevriest. Het is dus zorgen om te overleven. De smaak wordt met meer suiker natuurlijk zoeter.”
Wat ook de uitleg weze : dat door de kou het suikergehalte in de wortel (pastinaak, peen) of bladeren (boerenkool, spruiten) stijgt is zeker!
Foto : naast het grote voordeel dat het insectengaas de rupsen, witte vlieg en koolvlieg op een afstand houdt is er misschien het nadeel dat er een graadje vorst meer nodig is. Het insectengaas mag vanaf nu wel verwijderd worden. Vlinders en koolvlieg zijn er niet meer.
Al eens rode boerenkool geteeld? (Klik)
Hallo , wij hebben veel boerenkool (3 soorten),
we hebben een deel (te) vroeg geplant die zijn nu circa een meter hoog , nu zei een mede tuinder dat ze te groot waren en ze niet meer lekker waren?? Ze zien er wel heel mooi uit, en zonder ongedierte, we hebben de 2 grootste (redbor)
geoogst en heb de bovenste helft van de bladeren die erop zat geplukt en gelijk in de vriezer gedaan (2 dagen) daarna eruit en in de zon laten ontdooien , en daarna gesneden en klaar gemaakt . Het smaakte echt lekker vol van smaak zoals het hoort, niet taai of zo, volgende keer een andere soort proberen .
Het lijkt wel dat het invriezen hetzelfde doet als dat de vorst erover is geweest .
Iemand ervaring met vroege boerenkool???? Klopt er iets van dat grote planten niet lekker meer zouden zijn??
Ik heb een druivenserre met tomaten ( pyros ) en druiven
Ik plant 4 tabaks planten in de serre evenals 4 planten buiten op iedere hoek en heb geen last van witts vliegjes
grts frans
Frans,
bedankt voor de tip, ter info : de witte vlieg op boerenkool is niet dezelfde als die bij tomaat (de ene is koolwittevlieg, de andere kaswittevlieg) De koolwittevlieg houdt van de koude herfsttemperaturen…
Wij doen suiker in het vogelbad als het gaat vriezen, want dan bevriest het water niet.
Als boerenkool merkt dat het gaat vriezen zet die meer zetmeel om in suiker, zodat de plant niet bevriest. Het is dus zorgen om te overleven.
De smaak wordt met meer suiker natuurlijk zoeter.
Dat is het hele eiereneten, maar worst smaakt er beter bij.
beste kees,
wat de veengrond betreft heb ik geen idee of dat een reden zou zijn voor de groeiachterstand.Ik weet alleen dat veengrond zuurstofarm is en dus niet echt geschikt is voor groenten, maar als je boerenkolen nu nog zo klein zijn dan zou ik eens een plantje uittrekken en kijken of je geen knolvoet hebt, de wortels van je kolen zijn net vergroeid tot een dikke knol, als dit zo zou zijn dan is dat een teken van een te lage PH-waarde oplossingen: wisselteelt,kalk strooien (kolen hebben nu eenmaal een hogere PH-waarde nodig dan andere groenten)
mijn boerenkool en prei groeien bijna niet, de boerenkool is nog maar 20cm hoog en de prei is ongeveer 1-11/2cm doorsnede ik teelt op zwarte grond (veengrond)komt het misschien mest te kort of iets dergelijks.ongeveer Juli gepoot
groeten kees
Betreft : witte vlieg op boerenkool en andere.
Wij ( Compostmeesters Laakdal) hebben bijzonder goede ervaringen in de strijd met de witte vlieg door de planten te besproeien met goedkope COLA van de Aldi.
De vliegjes verdwijnen massaal en na een fikse regenbui
zijn de resjes Cola verdwenen.
Komen ze terug, dan opnieuw spuiten. Goedkoop en ongevaarlijk.
Moeten jullie ook eens proberen.
Fonz Hendrickx Laakdal
Dag Fonz,
ik had al eens gelezen over cola en bladluizen, maar heb het zelf nog niet toegepast.
Bedankt voor de tip!
groetjes,
Luc
Inderdaad het is bekend dat door het eten van boerenkool direct van de moestuin in februari de kans bestaat dat de nieuwe hartbladeren ook worden gegeten, en meestal tot darmklachten kan leiden.
Onderliggende koolbladeren geven doorgaans geen problemen.
vr. gr. J. Klompstra
Beste Luc,
Deze reactie heb ik onder jouw comment bij http://jansmoestuin.blogspot.com/2007/12/december-2007.html gezet. Voor de discussie is het wellicht leuk om hem ook onder dit artikel te zetten.
Ik heb een tuintje tussen de huizen en daar zitten altijd wel een paar duiven. Spinazie oogst ik ook nauwelijks als ik ze niet afdek. Duiven zijn ook gek op spinazie (naast spruitkool en boerenkool).
Je zou best eens gelijk kunnen hebben dat de witte vlieg in mijn kasje van de tomaat afkomstig is. Ze waren ineens weg, terwijl de witte vlieg buiten normaal in die tijd van het jaar verder gaat. Misschien is die soort op de tomaat (als het een andere is) minder aangepast aan koud weer.
Buiten hebben we wel witte vlieg, maar het lijkt dat het er minder zijn dan voorgaande jaren. Misschien komen ze nog? Ik hou niet alles even goed bij.
Dat je de toename van witte vlieg op kool zoekt in het veelvuldig aanwezig zijn van boerenkool en spruiten in Nederlandse moestuintjes is zo gek nog niet. Veel moestuinders laten hun kool tot laat in het voorjaar staan. Wellicht vinden ze de bloemen mooi of wachten ze op het mooie weer voordat ze gaan opruimen en spitten.
Ik heb al eerder gemeld dat ik probeer om een koolvrije periode te krijgen. Boerenkool kun je ook beter voor het einde van de maand februari in de diepvries doen. Na die tijd gaat hij weer harder groeien.
Mijn schoonvader kreeg altijd last van zijn darmen als hij verse boerenkool na februari at.
Met vriendelijke groeten,
Jan.
Update 2011 : lees zeker ook de nieuwe berichten op de website
Een uitgebreid artikel over de koolwittevlieg
Een lezerstip van Ton
Beste Coby
Het probleem van de witte vlieg in koolgewassen is relatief nieuw. Hier in Vlaanderen is het pas sinds vorig jaar aan het opduiken en dan nog in beperkte mate. Een beetje witte vlieg is niet erg. Het probleem is dat grote aantallen witte vlieg de planten bevuilen door honingdauw, waarop dan de roetdauwschimmel gaat groeien. Ik weet ook dat in Nederland professionele spruitentelers heel veel problemen hebben met witte vlieg in koolgewassen. Vooral vorig jaar. En zij dit niet kunnen afdoende bestrijden met de huidige middelen
Let wel Dit is niet dezelfde witte vlieg die in tomaten, komkommers, bonen onder glas voorkomt.
Ter info (om te zoeken in Google)
Koolwittevlieg : Aleyrodes proletella
Kaswittevlieg : Trialeurodes vaporariorum
Ik heb gehoord dat er dit jaar minder problemen waren, wegens de vele regen deze zomer, maar niet overal blijkbaar. Vorig jaar, waren door de warme zomer de problemen overal heel groot (in Nederland).
Enkele tips die ik al gehoord heb tegen de witte vlieg, die de populatie wat kunnen terugdringen
– van in het begin van de teelt regelmatig pyrethrum gebruiken. Zeker niet wachten tot er al veel witte vlieg is.
– een andere tip is : de planten regelmatig helemaal van boven tot onder afspuiten met een harde straal water.
– Je kan de plaag wat uitstellen of onder de schadedrempel houden door vanaf het planten onder insectengaas te telen.
Recentelijk vernam ik een verklaring waarom koolwittevlieg zoveel voorkomt in Nederland en minder in België.
De verklaring kan misschien gezocht worden in dit artikel
Koolzaad bevordert koolwittevlieg
“Koolwittevlieg heeft een levende waard nodig om te kunnen overleven. Koolzaad lijkt in combinatie met brassica’s een ideale gastheer, omdat koolzaad de hele winter door overstaat. Het grootste gevaar is dat het areaal gaat uitbreiden om de toe…”
Wel,…. als de boerenkool de hele winter in de tuin blijft, dan is er de hele winter een levende waardplant. Laat nu net in België de boerenkool eerder zeldzaam te zijn. En dus de levende waardplant minder aanwezig in de volkstuinen.
Dus nog een tip :
De tuin goed opruimen zowel de geteelde koolsoorten maar eigenlijk ook de onkruiden die tot de familie behoren (herderstasje, maar ook de groenbemesters bladrammenas bijvoorbeeld). Dus, jammer genoeg de boerenkool wat eerder opruimen. Maar als niet iedereen dat doet, dan sta je eigenlijk even ver.
Het blijft hoe dan ook een groot probleem in tuinen, die witte vlieg in koolgewassen. Ik denk dat ik binnenkort eens een oproep/enquete naar de lezers publiceer om de oplossingen “uit het veld” te vernemen.
Hallo,
wij hebben ,ik denk al 40jaar ,een groentetuin ,biologisch,dus
zonder kunstmest en spuiten tegen allerlei ziekten en beestjes,en dat gaat prima, we zitten op een volkstuincomplex.We hebben dit jaar vrij veellast gehad van schimmels ,en op dit moment zit op de boerenkool heel veel witte vlieg, niet te eten,een ieder heeft het
weet u de oorzaak ? is het misschien te warm? te nat?
We zitten in het noorden , hebben ook al nachtvorst gehad
min 8gr ik zou graag wat van u horen
vr groet Coby v Zomeren Westerbork -Drenthe
_
Bedankt Peter voor uw praktisch en duidelijk artikel. Een rechthoekig frame geeft dan ook nog meer ruimte aan de zijkant voor hogere planten zoals kolen.
Onderstaand artikel heeft niet zozeer met ervaring over vorst te maken maar als tip voor gebruikers van insectengaas.
Zeer positieve ervaring met insectengaas dat over een rechthoekig frame gebouwd is.
Voordelen tov koude grond :
boerenkool en broccoli kunnen nog tot begin augustus als plantje gezet worden en komen toch tot zijn recht, terwijl op koude grond de laatste plantdag normaal de langste dag aangehouden moet worden.
Resultaat waren volwaardige broccoli van 700 gram per stuk en boerenkool van 1000 gram.
Rechthoekige frame bouw heeft als voordeel dat de gevallen regen op alle planten neer komt terwijl bij gespannen gaas over bogen alleen de buitenste planten water krijgen en de middenste rij altijd droog blijft. Dit verschijnsel komt doordat het insectengaas zo glad is dat alle gevallen regen naar de zijkanten glijdt.