Dit is het derde artikel in de reeks “Primeurgroenten telen, dat kan je zelf.”
Het is de bedoeling om met dit artikel de teelt van aardappelen in een stappenplan te overlopen, met telkens daarbij de aandachtspunten om een zo vroeg mogelijke oogst te bekomen. Simultaan daarmee krijgt u ook een teeltverslag van primeuraardappelen in plastiek koepel in het voorjaar van 2008.
Waarom?
Wie primeuraardappelen wil telen, doet dit niet om heel grote hoeveelheden te telen en zeker niet om lang te bewaren. Het is enkel de bedoeling om een aanvaardbare opbrengst te bekomen, zowel in kilo’s als in grootte van de aardappel, maar dan wel zo vroeg mogelijk.
Hoe zeer vroeg aardappelen telen?
Hebt u een ruime kas of plastic tunnel, dan kunt u eind januari-begin februari een vroegste teelt van aardappelen starten. Ongeveer met een maand vertraging kan u dit ook in open lucht, natuurlijk op lichte, snel opwarmende en drogende grond én met afdekking van geperforeerde folie.
Het teeltverloop in onderstaand artikel gaat over de teelt van primeuraardappelen in een plastictunnel, in het relatief zachte voorjaar van 2008.
Onder overkapping
De teeltwijze in de kas of tunnel lijkt mij interessant om begin mei over een kleine hoeveelheid zeer vroege aardappelen te beschikken en zeker niet om deze aardappelen volledig te laten uitgroeien en afrijpen. Dan bent u beter af met een vroege buitenteelt onder folie.
Groot voordeel
Doordat deze teelt tegen ten laatste begin juni volledig geoogst is, zal de bestrijding van aardappelplaag niet nodig zijn!
Aandachtspunten
1. Heel vroeg voor pootgoed zorgen.
Wie het pootgoed al ter beschikking heeft voor nieuwjaar is zeker in het voordeel. Koop in ieder geval uw pootgoed half januari, tijdstip waarop de meeste tuincentra het eerste pootgoed in stock hebben.
Ons pootgoed was beschikbaar op 6 januari. U kunt hetzelfde pootgoed gebruiken ook gebruiken voor de vroege teelt in open lucht.
2. Vroeg ras kiezen
Zorg dat u een zeer vroeg ras hebt. Vroege rassen gaan sneller over tot knolvorming dan half vroege, half late of late rassen. Ze maken ook minder loof.
Wij kozen voor het ras “Première”.
Ook vindt u in de tuincentra Witte Eersteling en Berber e.a. als zeer vroege rassen.
3. Voorkiemen door warmtestoot geven.
Geef het pootgoed een warmtestoot, dat wil zeggen, zet het bij hoge temperatuur van zodra je het ter beschikking hebt. In ons geval was dit op 08/01/2008/ bij 18-20°C in de warme kas en bij lichtrijke omstandigheden. Zo komen de scheuten veel sneller. Laat de kiemen goed doorkomen. Laat ze eventueel iets langer worden dan je voor de gewone openluchtteelt gewend bent.
Worden de kiemen te lang (langer dan 1 cm) en is het planttijdstip nog niet in zicht, zet ze dan op een koelere 5-10°C), maar toch zeer lichtrijke plaats. Voor ons pootgoed was dit niet nodig. Maar wilt u een deel van het pootgoed ook gebruiken voor de openluchtteelt, dan is het natuurlijk nodig dit in een koele, lichtrijke ruimte te zetten. Zoniet worden de kiemen te lang.
4. Patenkali zorgt voor groeibeheersing
Zorg dat u in de kas voldoende patentkali voorziet. In onze situatie stelden wij, bij de grondontleding, vast dat de voorraad stikstof in de bodem heel hoog was. Eigenlijk té hoog. Want een grote hoeveelheid stikstof veroorzaakt een overdadige loofgroei en te late knolvorming.
Dit werd gecompenseerd door een hoge kali-bemesting onder de vorm van patentkali te gebruiken als remming. Er werd dan ook bij het planten 100/m² patentkali door de grond gewerkt. Later, vlak voor het aanaarden (ophogen) werd nog eens 50g/m² patentkali gestrooid. In dit artikel wordt het belang van kalium en stikstof bij de teelt van aardappelen nagegaan.
5. Zorg voor warme en voldoende opgedroogde grond
Maak dat de grond tijdig bewerkt wordt en kan opwarmen. Voer in de kas of tunnel de grondbewerking uit rond de jaarwisseling en dek de grond af met doorzichtige geperforeerde folie of met agryldoek om deze nog sneller te doen opwarmen. Deze folie is later toch nog nodig om later in de de teelt voor vorstbescherming te zorgen. Hetzelfde principe kan ook voor de openluchtteelt gebruikt worden, maar dan wel op lichtere grondsoorten.
6. Snijd het pootgoed of zorg voor pootgoed met kleine maat.
Ga het pootgoed één week voor het planten doorsnijden, of kies voor een kleine maat poters, dan is (28/35) dit niet nodig. Zo zul je toch een voldoende grove sortering bekomen bij een vroege oogstdatum.
Voor meer achtergrondinfo over snijden van pootgoed klik hier
29/01/2008 Het pootgoed wordt overlangs gesneden. En in de warmte geplaatst, afgedekt met folie, dit om wondheling te bespoedigen.
Lees ook Pootgoed kopen, voorkiemen en poten
7. Vrij dicht en niet diep planten
05/02/2008 Planten van het pootgoed, op een iets nauwere afstand van 60 x 30 cm. Een hogere stengeldichtheid bevordert de vroegheid. Het pootgoed wordt ondiep (5-7cm) geplant, dit bevordert de opkomst en dus ook de vroegheid. Zijn de putjes dieper dan 10 centimeter, vul ze dan niet helemaal op.
Speciaal voor teelt onder overkapping : water geven : na het planten beregenen, om de aansluiting van het pootgoed met de grond te verzekeren en zo een snellere weggroei.
8. Afdekken
Ook wie eind januari, februari in de kas plant gebruikt best agryldoek als afdekking. Als het weer zachter wordt, vanaf de tweede helft van maart wordt het afdekmateriaal in de kas verwijderd.Zo vermijd je een te gerekte loofgroei.
Primeuraardappelen geplant in open lucht worden ook best met folie afgedekt. In het begin om de groei te bevorderen en later om late nachtvorstschade te vermijden. De geplante aardappelen afdekken met agryldoek en afwachten tot er opkomst is.
05/03/2008 Enkele dagen voor het aanaarden, patentkali strooien en water geven indien nodig.
9. Aanaarden in verschillende beurten.
Het is aan te raden om een zo vroeg mogelijke oogst te bekomen het aanaarden in minstens twee, beter drie beurten te doen.
Lees hier het artikel over aanaarden.
Eerst de grond wat losmaken, bemerk de patentkali. Daarna aanaarden
09/03/2008 Als alle loof boven staat en ongeveer tien centimeter lang is, aanaarden van de aardappelen. Het is niet nodig heel veel aan te aarden, het loof wordt best niet helemaal ondergewerkt. Er zal later nog één of wee keer aangeaard worden.
25/03/2008 Het wordt zachter, geen koude nachten meer in het vooruitzicht. Om overdreven loofgroei te vermijden moeten we de folie in de tunnel verwijderen
10. Water geven indien nodig. De grond niet te vochtig houden.
Te veel water geven stimuleert de loofgroei en de stikstofopname, met nog uitbundiger loofgroei tot gevolg.
06/04/2008 Al heel wat loofgroei, tijd om een tweede keer aan te aarden.
11. Vermijd te hoge temperaturen.
Te hoge temperaturen stimuleren de loofgroei en stellen de knolvorming uit.
04/2008 Overdag wordt de kas meestal enkele uren wat gelucht om temperaturen boven de 25°C te vermijden, in de late namiddag al gesloten om de nachtelijke kou of grondvorst buiten te houden. 
24/04/2008 Eerste knolvorming. Vanaf nu kan alles snel gaan. Binnen drie weken zal al kunnen geoogst worden.
Ondertussen heeft ook het luchten van de tunnel aandacht nodig. Overdag wordt gelucht, ‘s nachts wordt de tunnel gesloten, zeker als nachtvorst voorspeld wordt.
13/05/200 en 20/05/2008 eerste en tweede oogst, dit is met de bedoeling vroeg te oogsten, niet om een hoge opbrengst of grote aardappelen te oogsten. Het is niet nodig om nu al alles te oogsten. De knoldiameter neemt zeer snel toe, dit was ook al het geval tussen 13 en 20 mei. Maar misschien hebt u de plaats nodig voor de vruchtgroenten.
Ja dat kan. ( met een beetje geluk mbt het weer.
voor info zie de link. http://www.wilfriedrobert.be/GROENTEN/zoeteaardappel.html
Dag Remco,
Bedankt voor de respons. Zou het ook wel willen proberen maar de gewone “eetbataat” die ik in de wink koop willen niet kiemen. Waar kan je die poot-bataat verkrijgen ?
Hallo Anne-Mie,
zojuist heb ik voor mijn verjaardag 3 poot-bataten gekregen. Ook ik ben er dol op. Ik ga ze proberen in kas te kweken, mijn vrienden zeiden dat er een kleine kans is dat het lukt, bij een goede zomer. Dus probeer het met me mee, en dan vinden we een nieuwe hobby uit voor nederlandse tuinders.
De vraag die je stelt is niet echt een aardappel-vraag, omdat de plant die bataten voortbrengt geen familie is van de aardappel (aardappel is nachtschade-familie, zoals ook tomaat en courgette, de bataat is familie van de windes, de convolvulacae).
Groeten van Remco uit Wageningen
Beste,
Wij zijn verzot op zoete aardappel (bataat). Graag had ik geweten of het mogelijk is deze in ons klimaat te kweken ? Nu moeten we telkens naar gespecialiseerde groentenzaak om deze aan te kopen.
Dank
Beste
vruchtafwisseling bij aardappelen is één maal per vier jaar echt wel het maximum. In het schema van de groentetuin komen ze best pas om de zes jaar terug.
Beste Jan,
De planters hoef je niet dichter te planten. Een ruime plantafstand is eerder een voordeel dan een nadeel. Zowel voor wat betreft sortering als aardappelplaag.
Je mag toch wel 6 kg patentkali per 100 m² gebruiken.
Koemestkorrels bevatten relatief weinig voeding.
Afhankelijk van de voorgeschiedenis van de grond maar je zou toch nog best, als aanvulling op deze organische bemesting 5 kg per are van een samengestelde meststof met ongeveer 12-12-18 kunnen gebruiken.
Zie ook onderaan het artikel
http://www.plantaardig.com/groenteninfo/aardappelen_bemesting.htm
heb de vraag al eerder gesteld, nooit een antwoord op gekregen.
Hoeveel tijd moet er tussen liggen voordat de aardappel op dezelfde plaats mag worden gepoot?
Zijn hier regels voor?
drie jaar.
Er moet minstens 3 jaar tussen zitten, en dan nog voor een goed een vruchtwisseling zorgen.
hallo,ik teel al een paar jaar primeur aardappels, en het valt me op dat aan de planters weinig spruiten zitten, ik heb maatje 28/35 , moet ik nu twee planters bij elkaar doen, of is dat niet nodig, ik teel ze op goede geestgrond, en heb dit jaar het stuk grond diep gespit , 70 cm, en heb daar koemest korrels over gedaan met patentkali, het is 44 vierkante meter, heb daar 20kg koemest kor
rels op en 2,2 kilo patentkali, en wil begin april planten, wat dacht u kan het zo? of moet er nog wat bij? inafwachting grtjes jan walta
vroege aardappels zijn meestal 5/m2, behalve frieslander, die is 6/m2. bemesting is 60 gram koemestkorrels, 28 gram KAS en 30 gram kali per m2. De kaligift mag bij gevoelige rassen voor aardappelziekte hoger, maar als regel voldoet deze bemesting.