Meer dan zestig soorten bloemen worden door Tuinman Peter vermeld in zijn nieuwe artikel over “Eetbare Bloemen”. Misschien had je er geen idee van dat zoveel soorten bloemen eetbaar zijn of twijfelde je over sommige bloemen. Daar kan nu, samen met de tips en foto’s in dit pas verschenen artikel, verandering in komen.
Zie ook de fotoreportage met 35 foto’s van eetbare bloemen onderaan dit artikel.
Op de groothandelsmarkten worden eetbare bloemen aangeboden afkomstig van over de gehele wereld, dit omdat de arbeidslonen elders veel goedkoper zijn om zo’n arbeidsintensief product klaar te maken of omdat het hier gewoonweg het seizoen niet is (Kerstmis, Nieuwjaar…) De kosten van het vliegtuig zijn dan blijkbaar een detail.
Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Her en der in Vlaanderen en Nederland zijn er biotuinders die op kleine schaal bloemen plukken en commercialiseren. Dit zijn voor mij lovenswaardige kleinschalige projecten die absoluut moeten blijven bestaan. Zijn eetbare bloemen, een modetrend of zal het een terugkerend fenomeen zijn? Het oog wil heel zeker ook wat in de keuken. De presentatie van de gerechten is zeer belangrijk geworden, steeds meer eet iedereen met zijn ogen. Eetbare bloemen zijn nu een hype in de horeca, maar zijn ze al even goed gekend in onze eigen keuken?
Is de voedingswaarde van eetbare bloemen anders dan van groenten?
De voedingswaarde van de bloemen van een groente, kruid of plant is eigenlijk niet anders dan die van de planten zelf. Eetbare bloemen veranderen wel heel veel aan de visuele waarde van een gerecht. Misschien bent u het nog niet echt gewoon om bloemen te eten. Maar heb je dan al eens gedacht aan bloemkolen, aan broccoli, aan artisjokbodems. Dat zijn toch ook bloemen! Een bloem op een plant is een natuurlijk fenomeen gevolgd door vruchten en zaden. Geen zaden zonder bloemen.
We zaaien of planten veel soorten groenten of kruiden in onze groentetuin, maar oogsten ze voor ze gaan bloeien. Nochtans zijn het juist veel van die soorten die later eetbare bloemen gaan produceren. Enkele voorbeelden.
Spruitkool gaat schieten in de lente en vormt lange bloemstengels met mooie welriekende gele bloemen. Deze gele bloemen zijn eetbaar. De voedingswaarde is dezelfde als die van spruitjes, maar je moet er niet te veel van verwachten omdat het gewicht van de bloemen die je gebruikt veel lager is…
Koriander is een zomers kruid dat veel gebruikt wordt in wokgerechten. Als we een tijdje de groene bladeren hebben geoogst komt er schot in de plant. De draderige zaadstengels die daarbij ontstaan zijn in gerechten niet meer te gebruiken, maar je kan wel verder kweken voor de groene en later rijpe zaden. De groene zaden van Koriander zijn smaakbommetjes, de rijpe zaden zijn iets minder uitgesproken van smaak maar toch het meest gekend. Het wordt wel eens vergeten dat de plant eerst moest bloeien om tot zaadvorming te komen en net die bloemen zijn zeer mooi en goed te gebruiken in gerechten.
Een paar overgebleven raapjes geven in de lente een vaas vol bloemenpracht en zijn zeer goed te eten.
Wanneer we de overgebleven groenten laten bloeien werken we ook mee aan de biodiversiteit van onze tuin, we geven de insecten de mogelijkheid om de voor hen zo belangrijke nectar en stuifmeel te verzamelen. Insecten zijn dan wederom voedsel voor vogels die we ook nodig hebben om bladluizen en rupsen te verdelgen. Vogels zijn dan weer voedsel voor roofvogels die ook knaagdieren eten. Zo sluit je de kring van de broodnodige diversiteit in de tuin.
Kweken, verzamelen, verpakken en bewaren.
Gebruik nooit bloemen pas aangekocht in een bloemenwinkel, deze kunnen om de een of andere reden behandeld zijn met gewasbeschermingsmiddelen. Het zijn immers sierplanten die je aankoopt en geen groenten, dus gelden er andere normen. Wil je toch de bloemen gebruiken van een ‘gekocht viooltje’ dan moet je zeker 1 tot 2 maand wachten alvorens te plukken. Ondertussen moet je steeds de komende bloemen plukken en weggooien.
We verzamelen bloemen indien mogelijk steeds zo vroeg mogelijk op de dag, de bloemen bevatten dan de grootste hoeveelheid vocht zodat ze minder snel slap worden. We verzamelen de bloemen in het wild uiteraard op een plaats waar er geen bezoedeling is door uitlaatgassen en waar geen gewasbeschermingsmiddelen worden gespoten. In het wild verzamelen we ook zo weinig mogelijk laag tegen de grond, immers vossen kunnen een urinespoor uitzetten en deze urine kan ziekten bevatten, dit geldt ook bij paddenstoelen verzamelen in het wild. Het brengt steeds risico’s met zich mee.
In onze tuin hebben we daar minder problemen mee, zelf weten we wel waar we mogen plukken. Biologische bloemen verzamelen we in een biologisch correcte tuin.
Hoe de geplukte bloemen fris houden?
We verpakken de geoogste bloemen in plastiek zakjes al dan niet vergezeld van een aantal druppels water, dit water zorgt er voor na afsluiting dat de luchtvochtigheid stijgt en de bloemen langer fris blijven. Zodra we kunnen leggen we de verzamelde zakjes in de frigo om ze dan zo snel mogelijk te gebruiken in een gerecht. Alle groenten en zeker bloemen moeten we zo vers mogelijk gebruiken en opeten daar voedingsstoffen na enkele uren beginnen af te breken.
Gebruik en verwerking
In de keuken beoordelen we of het nodig is de bloemen te wassen voor gebruik. Nazien op insecten is noodzakelijk. Stof kan een vorm van vervuiling zijn. Anderzijds moeten we erkennen dat wassen een verlies is van smaken.
Voor het verwerken is de algemene regel om ze rauw te gebruiken als visuele versiering en ook als een vorm van smaaktoevoeging. Verhitten is volgens mij uit den boze. Bloemen worden gebruikt voor het versieren van voorgerechten, hoofdgerechten en desserts. De bloemen invriezen in ijsblokjes om te gebruiken in aperitieven wordt ook toegepast.
Eetbare bloemen, ze zijn een hype in de horeca, maar nog niet opgenomen in de landelijke keuken. Een must zijn ze niet, maar wel een welgekomen toevoeging. Zoals elkeen een gepersonaliseerde tuin(groentetuin) heeft, zo heeft elkeen ook een gepersonaliseerde keuken met bereidingen.
Je hoeft niet steeds naar een sterrenrestaurant voor een bloemig gerecht! De echte sterren groeien in je eigen tuin, we moeten ze alleen leren kennen en waarderen.
Hopelijk brengt dit item iets los in jullie teeltschema en in de keukenrealisatie.
Groetjes, tuinman Peter
Fotoreportage.
De eetbare bloemen kunnen we in 2 grote groepen verdelen:
1. Groenten en keukenkruiden.
2. Bloemen in wegbermen, border en tuin.
Eerst een opsomming van de groenten en keukenkruiden, de gebruikte bloemdelen en de oogstperiode
Spruitkool: de gele bloemen op korte stengels
oogst: lente
Raapjes: de gele bloemen op korte stengels
oogst: lente
Broccoli en aspergebroccoli: de gele bloemen op korte stengels
oogst: late lente, zomer en herfst
Radijs en rammenas: de roomkleurige bloemen (foto : bloemen slangenradijs)
oogst: late lente, zomer, herfst en vroege winter
Waterkers: de witte bloemknopjes op jonge scheuten en bladeren
oogst: zomer en herfst
Courgette en pompoen: de gele bloemen al dan niet vergezeld van een vruchtbeginsel, plukken in de voormiddag immers vanaf de middag uitbloeiend
oogst: zomer en herfst
Artisjok: begin bloei bloemhoofden en dan gebruik je de paarse lintbloemen
oogst: nazomer en herfst
Egyptische ajuin: de bloemhoofden(vruchten)
oogst: zomer en herfst
Rozemarijn: de lila kleurige bloemen
oogst: herfst en lente
Mizuna en rode mizuna: de gele bloemen op korte bloemstengels
oogst: zomer en herfst tot aan de vorst
Mosterd: de gele bloemen op korte bloemstengels
oogst: zomer en herfst tot aan de vorst
Rucola: de roomkleurige bloemen op korte bloemstengels
oogst: zomer en herfst
Bieslook: de paarse bloemhoofden om los te scheuren
oogst: zomer
Verveine (citroenverbena): de witte bloemtrossen
oogst: zomer en herfst
Tijm: de roze bloemetjes eventueel aan een takje
oogst: zomer
Oregano: de roze bloemetjes aan een takje
oogst: zomer
Rode Japanse peterselie(schizo): de bloemen worden mee geoogst met de gekleurde bladeren
Chinese bieslook: de witte bloemen op een kort stengeltje
oogst: herfst
Basilicum in bloei: de bloemetjes aan een oudere scheut
oogst: zomer en herfst
Koriander : bloemetjes en zaden aan een oudere bloemstengel.
oogst: zomer en herfst.
Haverwortel: de gele bloemhoofden om open te scheuren
oogst: zomer en herfst
Chicorei en witloof: de blauwe bloemen om open te scheuren
oogst: zomer en herfst
Salie: de blauwe bloemetjes aan een oudere scheut
oogst: zomer en herfst
Munt: de eindstandige bloemen
oogst: zomer en herfst
En nu, als tweede deel, de bloemen in wegbermen, border en tuin, hun gebruikte delen en de oogstperiode.
Wilde rucola: de gele bloemen aan korte stengels
oogst: zomer en herfst
Winterpostelein : de schutbladeren met de bloemetjes erin.
Oogst: winter en vroege lente Vindplaats: in de duinen aan de kust
Reukerwt: De bloemen aan korte bloemstengels
oogst: vanaf de late lente en de zomer
Erwten : de jonge scheuten met de ontluikende bloemen
oogst: de late lente en de zomer
Madeliefje: de wit-roze bloemhoofdjes
oogst: lente en zomer
Paardenbloem: de gele bloemhoofdjes om open te scheuren
oogst: lente, zomer en herfst
Zevenblad: de witte bloemschermen om te versnijden
oogst: zomer
Teunisbloem: de gele bloemen aan een kort steeltje, enkel plukken in de voormiddag, vanaf de middag uitbloeiend
oogst: zomer
Rode klaver: de roze-rode bloemen aan een kort stengeltje
oogst: zomer en herfst
Zonnebloem: de gele lintbloemen
oogst: zomer en herfst
Oost Indische kers: de geel-oranje bloemen
oogst: zomer en herfst
Viooltje: de veelkleurige bloemen
oogst: lente, zomer, herfst en winter
Citroengeranium: de roze en lilakleurige bloemen aan een kort steeltje
oogst: zomer en herfst
Bernagie, Komkommerkruid: de blauwe bloemetjes
oogst: zomer, herfst
Witte en paarse dovenetel: de witte en roze lipbloemen
oogst: zomer en herfst
Goudsbloem: de bloemhoofden om te verscheuren
oogst: zomer en herfst
Vlierbes: de witte bloemschermen om te versnijden
oogst: zomer
Citroentagetes: de gehele gele, oranje of rode bloemhoofdjes
oogst: zomer en herfst
Dahlia: de veelkleurige lintbloemen
oogst: zomer en herfst
Dianthus(tuinanjer): de veelkleurige bloemen op een korte stengel
oogst: zomer en herfst
Tulpen: de veelkleurige kelk en kroonbladeren
oogst: lente
Primula: de veelkleurige bloemen
oogst: lente
Hosta: de witte of lila bloemen losplukken van de stengel
oogst: zomer en herfst
Lavendel: de blauwe bloemen
oogst: zomer
Maarts viooltje: de paarse bloemetjes
oogst: lente
Hemerocallis: de veelkleurige kelk en kroonbladeren
oogst: zomer en herfst
Appelbloesems: de witte en roze kelk- en kroonbladeren
oogst: lente
Kweepeerbloesem : de witte kelk- en kroonbladeren
oogst: lente
Pioen: de veelkleurige kelk- en kroonbladeren
oogst: zomer
Phlox: de veelkleurige bloemetjes
oogst: zomer en herfst
Rozen: de veelkleurige kelk en kroonbladeren
oogst: zomer en herfst
Leeuwenbekjes: de veelkleurige lipbloemen
oogst: zomer en herfst
Malva: de roze-lila bloemen
oogst: zomer en herfst
Vlijtig liesje: de veelkleurige bloemen
oogst: zomer en herfst
Stokroos: de veelkleurige bloemen
oogst: zomer
En anderen.
Tuinman Peter
Laatste berichten van Tuinman Peter (toon alles)
- Winterpostelein telen, vijf methodes - 20/12/2016
- Is fermenteren -Bokashi- een milieuvriendelijk alternatief voor composteren? - 03/12/2016
- De teelt van knoflook tot een goed einde brengen is niet eenvoudig. - 31/05/2016
- Het is nu Basilicum tijd, ook voor in de bloemenborder! - 15/05/2016
- Heel eenvoudig zelf paddenstoelen kweken - 04/09/2015
Peter, proficiat met uw toffe website. Ik vraag me af of Lychnis coronaria, prikneus eetbare bloemen heeft. Ik heb er heel veel in de tuin staan.
alvast bedankt voor je antwoord
Peter, kan je het blad van rettich eten?
Ik heb het stompje van een (winkel gekochte) rettich afgesneden en in water gezet in de hoop dat het gaat uitgroeien. Dat doe ik ook wel met bleekselderij, altijd leuk om te zien hoe dat weer uitloopt.
Odette, rettich is toch een wortelgewas uit de koolfamilie(oa rammenas). Binnen deze familie zijn de bladeren inderdaad eetbaar. Groeten Tuinman Peter
gebruik ,, pijpajuin selder ,en prei
laat aan de wortel 3cm aan zet in zand en daaronder een pot water ,, zet op uw keukenraam ,, en je kunt nog 3maal afsnijden
Super artikel.Ben al veel aan het uitproberen. zo ook
ABC kruid. Ik heb dat een keer geproefd,met een glas water, Super drank daardoor. Champagne zonder alcohol.
Algemene waarschuwing!
Eetbare bloemen worden(zijn) een hype. Elk boekje zijn naam waardig maakt wel een artikel met foto’s( al dan niet de juiste bij de beschreven plant) over eetbare bloemen. Zo komt het dat iedereen nu denkt dat elke bloem eetbaar is. Dit is zeker niet waar. Er waren en er zijn nog steeds bloemen die niet eetbaar zijn om verschillende redenen. Waarschuwing, begin niet te experimenteren zonder voorgaande studie of naslagwerk over dit onderwerp. Met deze algemene informatie wil ik eenieder behoeden voor verkeerde culinaire probeersels. Groeten Tuinman Peter
Interessant onderwerp. Vooral voor mensen die focussen op die delen van de plant die herkenbaar zijn als groente; zoals die te koop zijn in de winkel. Moestuinders hebben het voorrecht dat ze de gehele plant kennen in alle stadia. Vooral als je zelf de groenten zaait. Dat betekent o.a. dat het resultaat van het uitdunnen van gezaaide groenten en doorgeschoten exemplaren, waardevolle en verassende ingrediënten zijn voor onze maaltijden.
Ieder voorjaar geniet ik van een stoemp/stamppot van “de kronen” van spruitenplanten. Inderdaad: we gooien veel te veel weg!
Gisteren heb ik de markt (ik woon in de Dordogne), een bosje bloemen gekocht. Maar dan wel bij de groentenkraam. De dame vertelde mij dat ik ze even moest koken en dan moest opeten met een vinaigrette. Dankzij deze website kwam ik erachter dat het de bloemetjes van raapjes zijn. Leuk om te weten en met dank voor de interessante website!
Dag Diana, gisteren klaargemaakt. Scheuten, bijna in bloei van spruitkool en boerenkool gebruikt als stoemp groente. 400 gram aardappelen, 200 gram scheuten van koolgewassen(met het mes horizontaal snijden op te voelen tot waar de draden-vezels zitten), gaar koken, afgieten, fijn stampen, een flink klompje boter, peper en zout en eventueel het braadvocht van je vis of vlees en je hebt een onovertroffen stoemp. De koolgewassen mogen ook reeds bloeien, dan heb je echt een lente stoemp. super. Groetjes Tuinman Peter
Hallo Peter, met veel plezier je artikel gelezen over eetbare bloemen. Een geweldig onderwerp, waarvan ik zeer hoop dat het ingeburgerd zal raken in onze reguliere keuken. Als een mens daar niet blij van wordt….Hartelijke groet, Gwendolyn
Hallo Peter, kun je mij zeggen of de bloemen van de stachys byzantijns of ezelsoren mogen gegeten worden?
Herlinde, stachys eetbare bloemen? Geen idee.
Niet alle bloemen worden beschreven en uitgeprobeerd. Het zou kunnen maar ik heb er geen weet van. Groetjes Tuinman Peter.
hoi peter ik heb een vraagje welke bloemen kan je ook in thee verwerken
Na rijp beraad kom ik met de veelzeggende woorden dat dit afdwaalt naar de zone van het herborisme. Een bloem van oost-Indische-Kers of de bloemen van citroenverbena in de thee kunnen zeker geen kwaad maar bloemen van kruiden of giftige planten hierin doen zou ik met mijn, voor dit onderwerp beperkte kennis niet aanraden. Op dit vlak zijn er mensen met meer ervaring. Groetjes Tuinman Peter
Vorige zondag heb ik een pizza gebakken met bloeiende scheuten van spruitkool en gerookte ham, subliem. We gooien nog veel te veel weg uit onze groentetuin. Groetjes tuinman Peter
Quote: “Bieslook: de paarse bloemhoofden om los te scheuren”
Wat bedoel je met los scheuren? Kun je de bloemen niet in hun geheel verwerken, door de salade bv.?
Jazeker, maar geef toe de bloemen van bieslook zijn niet zo klein in geopende toestand, losgescheurd zijn ze veel fijner. Iedereen maakt voor zichzelf uit hoe en in welk gerecht je bloemen kunt verwerken. Groetjes tuinman Peter.
Dank voor je antwoord, ze staan bij mij op springen, dus ik hoef niet lang te wachten voordat ik het uit kan proberen.
Je kunt de niet geopende bloemhoofdjes ook eten zoals nep kappertjes van daslook. Groetjes
Ik heb ze inmiddels geproefd. Uit elkaar getrokken is inderdaad beter. Was lekker en staat vooral zo leuk.
Wat een fantastisch helder artikel weer. Ik kan niet wachten tot de eetbare bloemen overal verkrijgbaar zijn, het maakt een gerecht zoveel blijer! Dank je wel!
ik had meer een vraag
als ik komkommer teeld heb ik altijd als ik er een paar vanaf gehaald heb dat de opkomende komkommertjes geel worden en er niks meer aankomt maar na een dag of 10 komen er weer een paar aan en dan is het weer het zelfde
groetjes henk
Bij komkommer, courgette en andere vruchtgroenten is het zo dat, de energie van een betreffende plant kan een bepaalde oogst(vruchtzetting) aan, wanneer er te veel bloemen bevrucht worden krijg je op een natuurlijke manier een vorm van aborteren, zijn er vruchten geoogst dan komt er opnieuw energie vrij enz en pas dan komen er opnieuw nieuwe vruchten. Zo gaat dat in het plantenrijk(de wet van de eerste).
doorgeven nieuwe e mail
Wat heerlijk al die eetbare bloemen, echter jammer in mijn geval t.w.: Wij dachten een komkommer plant te hebben, maar de bloemen er van zijn geel, wel de onze is bijna het zelfde maar heeft paarse bloemen de bladen zijn vrij groot, het geheel zit in een pot op het balkon 6 etage en staat in de wind en regen. Gaarne willen wij horen welke plant het mogelijk kan zijn!
Vriendelijke groeten Louis v.d.Berg
Zeer leerrijk en dank je wel, we kunnen zo te zien veel gebruiken dat in onze tuin staat.
Ja we gooien nog te veel weg uit onze groentetuin. Groetjes Peter
Bedankt Peter, jouw artikeltjes zijn ware pareltjes. Altijd de moeite van het lezen waard!