|
Wortelgroenten en vruchtgroenten : vergeet de kalium niet!
Kalium behoort samen met stikstof, fosfor en magnesium tot de vier
elementen die onze groenteplanten in grote hoeveelheden nodig hebben.
Stikstof, Fosfor en Kalium worden meestal in de formule N-P-K op de
meststofzakken aangeduid. Heel dikwijls vinden we bij deze formule ook
+ Mg, wat wijst op het feit dat deze meststof ook verrijkt werd met
Magnesium.
Alhoewel kalium op zich de plant niet sneller doet groeien (dat is
eerder voorbehouden aan stikstof) is het toch een zeer belangrijk
element voor de algemene kwaliteit van de plant. Bemerk dat telkens als
er gesproken wordt van kaliumgebrek, we wel degelijk bedoelen
kaliumgebrek in de plant. Want zelfs bij een voldoende hoge
kaliumvoorraad in de bodem kan kaliumgebrek optreden. Waarom dit zo is
wordt wat verderop in dit artikel besproken.
Nut van kalium
Een gebrek aan kalium in de plantkan heel wat onvermoede
problemen in de groentetuin teweeg brengen.
Om dit te begrijpen moet je weten dat kalium onder andere de
waterhuishouding in de cel gunstig beïnvloedt. Het element zorgt ervoor
dat de cel het water beter kan vasthouden, ook onder moeilijke
omstandigheden. Indien er niet voldoende kalium aanwezig is in de cel
zal deze bij vochttekort of vochtovermaat in de grond teveel krimpen of
te sterk opzwellen. Daardoor kan de cel beschadigd worden. Eén
beschadigde cel is niet erg natuurlijk, maar indien er tientallen
beschadigd worden ontstaat er een probleem. Dan wordt de schade ook
uiterlijk aan de plant merkbaar.
Symptomen van kaliumgebrek op de bladeren.
Eén van de symptomen is de "randjesziekte". De bladranden
worden bruin en krullen in opwaartse richting. Daarmee gepaard zien we
ook dikwijls een vergeling van het blad, met de grootste intensiteit
aan de randen. Ook de nerven blijven langer groen. Nochtans is dit een
vorm van gebrek die slechts voorkomt bij kaliumgebrek van vrij hoog
niveau. Randjesziekte wordt dan ook niet zo heel veel waargenomen.
Kaliumgebrek bij tomaat
Uit : Fotoboek ziekten tomaat
http://www.ping.be/groenteninfo/ziektentomaat/fotopagina1.htm
Kaliumgebrek bij chinese kool
Uit :Potassium Deficiency Index
http://aggie-horticulture.tamu.edu/syllabi/601/kmap.htm
Symptomen van kaliumgebrek bij vruchtgroenten
Er zijn namelijk andere gebrekkenmerken die al vroeger
optreden en meer schadelijke gevolgen hebben voor de oogst.
De vruchtkwaliteit van vele vruchtgewassen wordt negatief beïnvloedt
door kaliumgebrek.
Slechte kleuring
Tomaten zullen een slechte kleuring vertonen (wankleurigheid
of gevlamde tomaten). Vele cellen en vaatbundels in de vrucht zijn
beschadigd doordat de plant de vrucht gebruikt als waterbuffer. 's
Nachts en op bewolkte dagen wordt de vrucht gebruikt als waterreservoir
en is er een watertransport naar de vrucht. Bij zonnig en warm
weer is er veel verdamping en zal de plant een gedeelte van de
watervoorraad in de vrucht aanspreken. Deze voortdurende wisseling in
watergehalte vereist een goed watervasthoudend vermogen van de cellen,
wat bij kaliumgebrek niet het geval is. Daardoor raken op termijn
vele cellen beschadigd. Deze cellen kunnen dan ook niet meer overgaan
van de groene naar rode kleur.
Wankleurigheid bij tomaat uit
Tomatoes: Internal Browning and Graywall
(Blotchy Ripening).
http://vegdis.cas.psu.edu/VegDiseases/identification/tomibg.html
Zachte vruchten
Kaliumgebrek bij vruchtgroenten veroorzaakt ook zachtere
vruchten. Het is duidelijk dat ook hier een slechte waterhuishouding
van de cellen aan de basis ligt. Er wordt teveel water in de cellen
opgeslagen.
Minder goede smaak
Ook de smaak van vruchtgroenten wordt bij kaliumgebrek
ongunstig beïnvloedt. Logisch, vruchten die meer water bevatten
zijn niet alleen zachter, maar hebben ook een lagere concentratie aan
zouten en suikers.
Bewaring
Voldoende kalium zal er ook voor zorgen dat de vruchten minder
snel rotten bij de bewaring. Een rechtstreeks gevolg van de kleinere
waterinhoud en de betere hardheid van de vruchten
Symptomen van kaliumgebrek bij wortelgroenten.
Knolselder, wortelen, witloof, pastinaak, knolvenkel, rode
biet, ajuin, sjalot zijn alle tuk op een extra dosis kalium.
Vooisheid
Bij kaliumgebrek kunnen de ondergrondse bollen, knollen of
wortels (of de bovengrondse verdikte stengel zoals bij knolvenkel) soms
het water niet voldoende vasthouden met meer kans op vooisheid tot
gevolg.
Bewaring
Bij een tekort aan kalium zal de wateropname te groot zijn,
met zachtere wortels of knollen tot gevolg. De bewaarbaaarheid van vele
wortelgroenten zal dan te wensen over laten. De cellen zijn door
hun grotere waterinhoud gevoeliger voor aantasting door schimmels of
bacterieën.
Kleuring
De mooie oranje kleur bij wortelen zou wel eens wat bleker
kunnen uitvallen bij een gebrek aan kalium in de wortel.
Dikkere wortels
Door de gebrekkige waterhuishouding en het te sterk wisselend
vochtniveau in de ondergronds plantendelen zal uiteindelijk de omvang
en het gewicht van de oogst ook lager uitvallen.
Oorzaken van kaliumgebrek
De grond
Op lichtere grondsoorten zal tijdens de winter meer
uitspoeling optreden dan op zwaardere gronden. Op de zwaardere gronden
wordt kalium beter vastgehouden in het klei-humuscomplex, waardoor de
uitspoeling bijna te verwaarlozen is. Verder zal leem en kleigrond door
de verwering van nature kalium produceren.
Op zandgronden en zandleemgronden kan je dus best een extra hoeveelheid
kalium toevoegen.
De pH
Calcium benadeelt de opname van kalium. Op gronden waar
bekalkt werd of de pH vrij hoog is moeten we ook een extra hoeveelheid
kalium voorzien.
Gebruik van de verkeerde meststoffen
Als je vrucht- of wortelgroenten teelt kies je best voor een
meststof waar het gehalte aan kalium minstens het dubbele is van het
gehalte aan stikstof. Voor lichtere grondsoorten of gronden met een
hoge pH zal dit 2,5 maal het gehalte aan stikstof mogen zijn.
Doordat dit niet altijd mogelijk is zullen we een andere oplossing
moeten zoeken. Dit wordt verder besproken bij 'adviezen'.
Adviezen
Bij veel scheikundig samengestelde meststoffen is de
hoeveelheid kalium verhoudingsgewijs eigenlijk te klein.
De meeste organische samengestelde commerciële meststoffen lijden ook
aan dit euvel.
Een scheikundige meststof met samenstelling 12-12-17
(stikstof-fosfor-kalium) bevat verhoudingsgewijs te weinig kalium.
Eveneens zo voor een organische meststof 6-7-9 waar ook een duidelijk
tekort aan kalium is.
Moet je nu direct andere meststoffen aanschaffen? Nee, er
bestaat een betere en goedkopere oplossing die geschikt is voor zowel
de biologische als traditionele groenteteler.
Patentkali is een delfstof uit de zoutmijnen die gebruikt wordt als
meststof in beide teeltwijzen. Door zijn hoge gehalte aan kalium (30%)
en zijn lage algemene zoutgehalte is deze meststof een aanrader voor de
groentetuin. Mooi meegenomen is dat Patentkali ook 10% magnesium bevat.
Daar hoeven we ons dan ook geen zorgen meer over te maken, omdat dit
meestal wel ongeveer in de juiste verhouding is.
Hoeveel patentkali moeten we dan eigenlijk toevoegen? Stel je
strooit een meststof 12-12-18, wat dus eigenlijk 6% kalium per kg
kalium te weinig is. Ideaal zou immers zijn 24% kalium in plaats van
18%. Als je van die meststof 1 kg strooit zal je nog 200 g
(30%/5) extra patenkali moeten strooien. Voor lichtere gronden zullen
we daar nog eens 200 g extra patentkali bovenop doen om de uitspoeling
tijdens de winter te compenseren.
Een organische meststof van 6-7-9 strooien zal per kg meststof
een tekort teweeg brengen van 3% kalium. ideaal is hier immers 12%
kalium. Voor iedere kg die we van deze meststof strooien zullen we een
extra hoeveelheid van 100g Patentkali strooien.
Dit artikel is geen wetenschappelijk artikel en is derhalve
niet volledig in de omschrijving van de effecten van kalium op de
plant. Het omschrijft enkel de effecten van kaliumgebrek op de
uitwendige en inwendige kwaliteit van enkele groentesoorten.
|
